Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Mitoz-Mayoz Bölünme/Eşeyli ve Eşeysiz üreme, ✔ Çekirdek zarı ve organeller…
Mitoz-Mayoz Bölünme/Eşeyli ve Eşeysiz üreme
Mitoz Bölünme
İki hücre bölünmesi arasındaki döneme
hücre döngüsü denir
İnterfaz
S:DNA eşlenmesi (replikasyonu)
gerçekleşir.Bu evreden sonra normal şartlarda
bölünme durdurulamaz.
G2:Son hazırlıklar yapılır.Protein, enzim, RNA sentezi devam
etmektedir.Sentrozom üretimi tamamlanmıştır.
(Hayvan hücresi)
G1:Metabolik olaylar devam eder.Gerekli organeller çoğaltılır.Hücre bu evrede büyümektedir.
Mitoz Bölünme evreleri
Profaz
Mitotik evrenin ilk ve en uzun süren aşamasıdır.
✔ Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozoma dönüşür.
✔ Sentrozomlar aralarında iğ iplikleri oluşturarak zıt kutuplara doğru hareket eder.
Telofaz
: Profazın tersi olan evredir.
✔ Kromatitlerden her biri kromatin iplik halini almaya başlar.
✔ İğ iplikleri kaybolmaya başlar.
✔ Çekirdek zarı ve organeller oluşmaya başlar.
Anafaz:
Kardeş kromatitlerin ayrıldığı (sentromer ayrılması) evredir.
✔ Kromozomlar merkezde dizildikten sonra sentromerler iğ ipliklerini çekiştirir ve kardeş kromatitler sentromerlerinden ayrılarak kutuplara doğru çekilmeye başlar.
✔ Kromatitlerin her biri yeni hücrelerin kromozomu olacağından bu evde kromozom sayısı iki katına çıkar.
Metafaz:
Kromozomların en belirgin görüldüğü mitotik evredir.
✔ Profaz evresinde oluşan kromozomlar sentromer noktalarındaki kinetokorlarla iğ ipliklerine bağlanır; hücre merkezinde yan yana dizilirler.
✔ Bu evre kromozomların en belirgin olduğu evre olduğundan genetik hastalık tanımlaması yapılırken bu evre kullanılır.
Sitokinez
✔ Sitoplazma bölünmesidir.
✔ Tamamlandığında iki yeni hücre oluşmuş olur.
✔ Bitki ve hayvan hücrelerinde farklı şekilde gerçekleşir
✔ Hayvan hücrelerinde sitokinez boğumlanma ile olur. Boğumlanmayı mikrofilament gerçekleştirir.
✔ Bitki hücrelerinde sitokinez orta lamel (hücre plağı = fragmoplast) ile olur. Hücre plağı, golgi organeli tarafından gerçekleştirilir. Daha sonra, orta plak etrafında hücre çeperi oluşturulur.
Mayoz Bölünme
İnterfaz
Hücrenin hayatsal faaliyetlerini yerine getirdiği ve bölünmeye hazırlandığı evredir.
✔ G1, S ve G2 olmak üzere üç ana evreden oluşur.
G1 Evresi: Bir önceki bölünme sonucunda yeni oluşmuş hücrenin büyüyerek normal hayatsal faaliyetlerini gerçekleştirdiği evredir. ATP, RNA, protein, enzim ve organel sentezi yoğun bir şekilde gerçekleşir.
S Evresi: Hücre bölünme olgunluğuna eriştiğinde sinyal molekülleri sayesinde bölünme emri gelir. Bunun sonucunda hücrede replikasyon yapılır.
G2 Evresi: Replikasyon kontrol edilir. ATP, RNA, protein, enzim ve organel sentezi devam eder.
✔ Sentrozomun eşlenmesi bu evrede gerçekleşir.
Mayoz 1
Profaz 1
✔ Çekirdek zarı ve organeller erimeye başlar.
✔ Tetrat, sinapsis ve krossing-over olayları görülür.
✔ Kromozomlar homolog kromozom çiftleri halinde bir araya gelirler. Buna tetrat denir.
Metafaz 1
Homolog kromozom çiftlerinin merkezde dizildiği evredir.
✔ Homolog kromozomların merkezde dizilişleri rastgele olur. Bu nedenle homolog kromozomların merkezde rastgele dizilmesi genetik çeşitliği arttırır.
Telofaz 1
Profazın tam tersidir. Tamamlandığında çekirdek bölünmüş olur.
✔ Kromozomların kutuplara çekilmesi tamamlandıktan sonra, kromozomlar kromatin iplik halini almaya başlar. (Bazılarında kromatit halinde kalır.)
✔ İğ iplikleri kaybolmaya başlar.
✔ Çekirdek zarı ve organeller oluşmaya başlar.
✔ Telofaz tamamlandığında hücre içerisinde ana hücrenin kromozom sayısının yarısı kadar kromozom taşıyan iki çekirdek bulunur.
Anafaz 1
Homolog kromozomların birbirinden ayrıldığı evredir.
✔ Bu olay mayoz bölünme sonunda oluşan hücrelerin hem genetik yapılarının birbirinden farklı olmasını hem de kromozom sayılarının ana hücrenin yarısı kadar olmasını sağlar.
Mayoz II.
Kural olarak mitoz bölünmenin aynısıdır. Gen sayısının yarıya indirilmesini sağlar. Mayoz 1 sonucunda oluşan n kromozomlu iki hücre ayrı ayrı mayoz 2 aşamasına başlarlar. Mayoz 1 ile mayoz 2 arasında interfaz yapılmadan profaz 2 başlar.
✔ Metafaz II’de ana hücrenin kromozom sayısının yarısı kadar kromozom merkezde yan yana dizilir. ✔ Anafaz II’de kardeş kromatit ayrılması olur. Oluşan her kromatit, yeni oluşacak hücrenin kromozomu olduğundan hücrenin kromozom sayısı sitokineze kadar iki katına çıkar.
Eşeysiz üreme
Bölünerek üreme
Bölünerek üreme, prokaryot canlılarda
ve ökaryotik tek hücrelilerde görülür.
Bölünerek üreme en hızlı üreme tipidir.
Tomurcuklanma
Tomurcuklanmayla üreme tek hücreli bir mantar
çeşidi olan bira mayasında ve hayvanlardan
hidra, mercan gibi canlılarda görülür.
Partenogenez
Döllenmemiş yumurta hücresinin mitozla gelişerek
yeni birey oluşturmasına partenogenez denir.
Canlılarda haploit (n) ve diploit (2n) olmak üzere iki
çeşit partenogenez görülür
Sporla üreme
Bazı mantar ve alglerde; eğrelti otu, kara
yosunu gibi çiçeksiz bitkilerde ve sıtma
hastalığına yol açan Plasmodium malaria gibi
bir hücreli canlılarda gözlenir.
Rejenerasyonla üreme
Birçok canlı, değişik nedenlerle zarar gören ya
da kopan vücut parçalarını yenileme özelliğine
sahiptir. Bu özelliğe rejenerasyon denir.
✔ Çekirdek zarı ve organeller erimeye başlar.
✔ Sentrozomlar aralarında iğ iplikleri oluşturarak zıt kutuplara doğru hareket eder.
✔ Sitokinez ile de bu çekirdekler birbirinden ayrılır. Kromozom sayısı n’e düşmüş iki hücre oluşur.