Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
CA transverse colon (มะเร็งลำไส้ใหญ่ส่วนขวาง) - Coggle Diagram
CA transverse colon
(มะเร็งลำไส้ใหญ่ส่วนขวาง)
ความหมาย
มะเร็งลำไส้ใหญ่คือชนิดของมะเร็งที่เกิดที่ลำไส้ใหญ่ มะเร็งลำไส้ใหญ่สามารถเป็นได้ทุกวัย แต่มักจะพบได้บ่อยในผู้สูงอายุ มะเร็งลำไส้ใหญ่มักจะเริ่มต้นจากติ่งเนื้อเล็กๆ เรียกว่าโพลิพ (polyps) ซึ่งเป็นหนึ่งในก้อนเนื้องอกธรรมดาที่ไม่ใช่เซลล์มะเร็ง และก่อตัวด้านในลำไส้ใหญ่ หลังจากนั้น ติ่งเนื้อจะพัฒนากลายมาเป็นมะเร็ง
อาการ
ท้องเสีย ท้องผูก หรือรู้สึกท้องอืด
อุจจาระปนเลือดสดๆ หรือเลือดสีคลํ้ามาก
นํ้าหนักตัวลดโดยไม่ทราบสาเหต
อ่อนเพลียหรืออ่อนแรง
โลหิตจางอาจไม่ทราสาเหตุ
สาเหตุ
อายุ : ผู้สูงอายุมีโอกาสเป็นโรคนี้ได้มากกว่าผู้ทีมีอายุน้อยร้อยละ 90
ประวัติมะเร็งในครอบครัว : ถ้าบุคคลในครอบครัว ญาติสายตรง ได้แก่ พ่อ แม่ พี่น้อง มีประวัติเป็นมะเร้งลำไส้ใหญ่จะทำให้มีโอกาสเป็นโรคนี้ได้มากกว่าคนทั่วไป
ผู้ที่เคยเป็นโรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง หรือมีติ่งเนื้อในลำไส้ใหญ่
การบริโภคหรือรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง เนื้อแดง อาหารปิ้งย่าง รมควัน อาหารที่มีสารก่อมะเร็ง การรับประทานผัก ผลไม้น้อย
การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์
ระยะของมะเร็งลำไส้ใหญ่
ระบบ TNM classification
T (Tumor)
TX = ไม่สามารถประเมินขนาดของก้อนมะเร็งได้ T0 = ไม่มีหลักฐานของก้อน Tis T1 = ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของก้อน น้อยกว่าหรือเท่ากับ 2 ซ.ม. T2 = ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของก้อนมากกว่า 2 ซ.ม. แต่ไม่มากกว่า 5 ซ.ม. T3 = ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของก้อนมากกว่า 5 ซ.ม. T4 = ขนาดของก้อนขยายไปจนถึง ผนังหน้าอก หรือผิวหนัง
N (Lymph nodes)
NX = ต่อมน้ำเหลืองไม่สามารถประเมินได้ N0 = ไม่มีเซลมะเร็งในต่อมน้ำเหลืองใกล้เคียง N1 = พบเซลมะเร็งเฉพาะที่รักแร้ แต่ไม่พบที่ตำแหน่งอื่นๆ N2 = พบมะเร็งที่ต่อมน้ำเหลืองที่ใต้กระดูกซี่โครง N3 = พบเซลมะเร็งของต่อมน้ำเหลืองที่อยู่เหนือหรือใต้กระดูกไหปลาร้า
M (Metastasis)
Mx = ไม่สามารถประเมินการแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆได้ M0 = ไม่มีหลักฐานของการแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ M1 = มะเร็งแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ นอกเหนือจากเต้านมหรือต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้
มี 5 ระยะ
มะเร็งระยะที่ 1 – เป็นระยะที่เซลมะเร็งลุกลามผ่านทะลุชั้นเยื่อบุ ลุกลามไปถึงชั้นกล้ามเนื้อของผนังลำไส้ใหญ่ แต่ยังไม่ทะลุลอดผนังลำไส้ใหญ่
มะเร็งระยะที่ 2 – เป็นระยะที่เริ่มลุกลาม เซลล์มะเร็งจะเข้ามาในชั้นกล้ามเนื้อของลำไส้ และอาจลามไปถึงเยื่อหุ้มลำไส้ เนื้อเยื่อส่วนอื่น ๆ หรือ อวัยวะข้างเคียง แต่ยังไม่แพร่กระจายไปต่อมน้ำเหลือง
มะเร็งระยะที่ 3 – เป็นระยะที่เริ่มลุกลามไปยังต่อมน้ำเหลือง ต้องผ่าตัดต่อมน้ำเหลืองออกให้มากที่สุด และทำเคมีบำบัดเพื่อไม่ให้มะเร็งฟื้นตัวและกลับมาลุกลาม
มะเร็งระยะที่ 4 – เป็นระยะที่ค่อนข้างรุนแรง มะเร็งแพร่กระจายไปยังอวัยวะต่าง ๆ เช่น ตับ ปอด กระดูก รังไข่
มะเร็งระยะที่ 0 – มะเร็งยังอยู่เฉพาะในเยื่อบุลำไส้ ยังไม่แพร่ออกนอกลำไส้
ประเภทของมะเร็งลำไส้ใหญ่
1.Spread Colorectal Cancer คือ ผู้ป่วยไม่มีคนในครอบครัวเป็นประวัติมะเร็งลำไส้ใหญ่ เริ่มจากติ่งเนื้อในลำไส้ชนิด adenomatouspolyps มาก่อนเปลี่ยนแปลงกลายเป็นมะเร็งลำไส้
Familial Colorectal Cancer คือ ในครอบครัวผู้ป่วยมีประวัติเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ สาเหตุอาจเกิดจากความผิดปกติเนื่องจากปัจจัยทางพันธุกรรมหรือร่วมกับปัจจัยสิ่งแวดล้อม
Hereditary Colorectal Cancer คือ เป็นการถ่ายทอดทางพันธุกรรม แบ่งออกเป็น 2 ชนิด 1. Familial polyposis กลุ่มมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมที่มีติ่งเนื้อ 2. Hereditary Nonpolyposis Colorectal Cancer (HNPCC) ถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบ autosomal dominant
พยาธิสภาพ
แบ่งได้ตามลักษณะของก้อน
มะเร็งมองเห็นเป็น 4 ลักษณะ
Fungating (Exophytic) ลักษณะนี้จะเห็นเป็นก้อนยื่นออกจากผิวเยื่อบุลำไส้ใหญ่เข้าไปใน Lumen และมักจะพบอยู่ด้านใดด้านหนึ่งของผนังลำไส้ใหญ่
Ulcerating ก้อนมะเร็งจะมีลักษณะเหมือนเป็นแผล (Ulcer) ที่ผิวและมักจะมีเลือดออกจากก้อนมะเร็งได้ง่าย
Stenosing บางครั้งก้อนมะเร็งจะเจริญเติบโตเข้าไปใน Lumen ของลำไส้ใหญ่จนทำให้ทางเดินลำไส้แคบตีบตัน
Constricting (Annular and Circumferential) เป็นลักษณะของก้อนมะเร็งที่โตไปตามผนังของลำไส้ใหญ่จนรอบ Lumen เกิดลักษณะเฉพาะที่เรียกว่า Napkin-ring ที่เห็นใน Barium Enema ซึ่งมักจะพบในมะเร็งที่เกิดทางด้านซ้ายของลำไส้ใหญ่ (Left-sided Colon Cancer) ทำให้เกิดการอุดตันของลำไส้ใหญ่
ภาวะแทรกซ้อน
การทะลุของลำไส้ การทะลุอย่างเฉียบพลัน ทำให้เกิดโรคเชื่อบุช่องท้องอักเสบเฉียบพลัน การทะลุ
ที่เกิดขึ้นช้าๆ บริเวณที่จะถูกหุ้มไว้ เป็นการอักเสบที่มีลักษณะเป็นก้อนเฉพาะที่
การมีเลือดออก ถ้ามะเร็งลุกลามถึงหลอดเลือดขนาดใหญ่ที่ผนังลำไส้จะทำให้มีเลือดออกอย่าง
รวดเร็ว
การอุดตันของลำไส้ โดยปกติ มะเร็งลำใส้ใหญ่และทวารหนักทำให้เกิดลำไส้อุดตันบางส่วนได้
อยู่แล้ว
การกดอวัยวะใกล้เคียง ก้อนมะเร็งที่มีขนาดใหญ่อาจกคมดลูก กระเพาะปัสสาวะ หรือท่อปัสสาวะ
การเกิดแผลชอนทะลุ การลุกลามทะลุเข้าอวัยวะอื่น ทำให้แผลทะลุ เช่น ระหว่างไส้ตรงกับ
ช่องคลอด หรือ ระหว่างลำไส้กับกระเพาะอาหาร
การวินิจฉัย
การตรวจร่างกาย = ตรวจหาก้อนหรืออาการ
ผิดปกติอื่นๆ รวมถึงการตรวจโดยใช้นิ้วตรวจทางทวารหนักร่วมกับการส่องกล้องภายในลำไส้
การซักประวัติ = ถามประวัติอาการ โรคประจำตัว และประวัติการ
รักษาที่เคยได้รับมาก่อน ประวัติการเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ของบุคคลในครอบครัว
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ = การเจาะเลือดเพื่อหาสารมะเร็ง carcino-embryonic anyigen และ การตรวจหาเลือดแฝงในอุจจาระ
การรักษา
การรักษาโดยการผ่าตัดเอาออก (resection) เป็นการรักษาหลักของโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนักเป้าหมายของการผ่าตัด คือ การตัดลำไส้ช่วงที่เปืนมะเร็งออกทั้งหมด ร่วมกับเนื้อดีบางส่วนให้มากพออย่างน้อยให้เลยส่วนที่มองเห็นว่าเป็นมะเร็งข้างละ 5 เซนติเมตร
1.1. การผ่าตัดเอาเฉพาะส่วนของก้อนมะเร็งออก (local resection)
1.2. การผ่าตัดบริเวณกว้างโดยตัดเอาส่วนของมะเร็งที่มีการกระจายไปยังเนื้อเยื่อข้างเคียงออกด้วย (radical resection)
1.3. การผ่าตัดบริเวณกว้างโดยตัดเอาส่วนของมะเร็งที่มีการกระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองใกล้เคียงออกด้วย (radical bloc excision of lymphatics)
1.4. การผ่าตัดอย่างครอบคลมุ กว้างขวาง (extensive radical surgical procedures)