Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Đặc trưng của thể thơ lục bát - Coggle Diagram
Đặc trưng của thể thơ lục bát
Thơ lục bát là gì?
Lục bát là thể thơ rất thông dụng trong văn chương và trong đời sống. Đúng như tên gọi, một cặp câu thơ cơ bản gồm một câu 6 âm tiết và 1 câu 8 âm tiết, phối vần với nhau. Một bài thơ lục bát gồm nhiều câu tạo thành không hạn chế số câu.
Vần thơ
Vần là gì:Vần là những chữ có cách phát âm giống nhau, hoặc gần giống nhau, được dùng để tạo âm điệu trong thơ. Đây là một quy luật để nối các câu trong bài thơ với nhau.
Các cách gieo vần: Trong sáng tác thơ ca thường có hai cách gieo vần: Gieo vần giữa câu (yêu vận hay vần lưng), gieo vần cuối câu (cước vận hay vần chân)
Âm điệu của vần
Có sự đối xứng luân phiên B – T – B ở các tiếng 2,4,6 trong dòng thơ, đối lập âm vực trầm bổng ở tiếng thứ 6 và thứ 8 dòng bát.
Trong cặp lục bát trên có sự đối xứng nhau trong các thanh ở các tiếng 2,4,6.
Câu lục là B – T – B “năm – cõi – ta”
Câu bát là B – T – B – B “tài – mệnh – là – nhau”
Thơ lục bát có sự chặt chẽ về cách phối thanh: tiếng thứ 4 bắt buộc là trắc, các tiếng 2,6,8 phải là bằng. Trong đó trong câu bát tiếng thứ 6 và 8 cùng là bằng nhưng phải khác dấu, nghĩa là tiếng thứ 6 là dấu huyền thì tiếng thứ 8 phải không có dấu hoặc ngược lại.
Nhịp điệu
Nhịp điệu lại biến hóa linh hoạt trong từng dòng thơ, đoạn thơ, bài thơ với những độ dài ngắn khác nhau, cân xứng hay không cân xứng.
Một số cách ngắt nhịp mà ta thường thấy trong thể thơ lục bát
1.Ngắt nhịp theo dạng nhịp chẵn, đặc biệt là cách ngắt nhịp đôi.
2.Ngắt nhịp ba cũng khá quen thuộc trong thơ lục bát, thường thấy ngắt nhịp nhiều ở câu lục, giữa hai vế thường có dấu phẩy ngăn cách.
Đối
Đối không phải là đặc điểm cần phải có trong thơ lục bát,nhưng hình thức đối lại được dùng khá phổ biến trong thơ lục bát.
Hình thức này xuất hiện cả trong văn học dân gian và văn học viết với những mức độ đậm nhạt khác nhau. Có các dạng đối như: đối chọi, đối cân, đối thanh, đối ý, đối cả thanh lẫn ý, tiểu đối.
Các biến thể của thơ
Biến thể về cách gieo vần:Lục bát thường gieo vần chân và vần lưng, chữ sáu dòng lục hiệp vần với chữ sáu dòng bát, chữ tám dòng bát lại hiệp vần với chữ sáu dòng lục và thường gieo vần ở thanh bằng, cứ như thế cho đến hết bài. Cũng có một vài trường hợp gieo vần ở thanh trắc.
Biến thể trong cấu trúc câu thơ:Cấu trúc thường thấy của câu thơ lục bát là (6/8), dòng lục sáu chữ, dòng bát tám chữ. Bên cạnh đó còn có một số dạng khác của thơ lục bát, hiện tượng này ta hay thấy trong ca dao và và trong thơ lục bát hiện đại.