Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
EKLER - Coggle Diagram
EKLER
YAPIM EKLERİ
Sözcüklere gelerek onlardan yeni sözcükler türeten eklerdir. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün
anlamını değiştirir
. Kısacası yapım eki, adından da anlaşılacağı gibi, sözcüklerden
yeni sözcük yapım işini
yapar.
İsimden Fiil Yapım Eki
İsim kök veya gövdelerine gelerek fiil oluşturan eklerdir.
ek
le-
, baş
la
-, su
la
-
az
al
-, çoğ
al
-, düz
el
-
kan
a
-, yaş
a
-
mor
ar
-, kar
ar
-
Fiilden Fiil Yapım Eki
Fiil kök veya gövdelerine gelerek yeni fiiller türeten eklerdir.
yürü
t
-, anla
t
-, ağla
t
–
kop
a
r
-
, çık
ar
-, uç
ur
-, düş
ür
–
at
ıl-
, yaz
ıl-
, çöz
ül
-, sor
ul–
İsimden İsim Yapım Eki
İsim kök veya gövdelerine gelerek onlardan yeni isimler yapan eklerdir.
tuz
luk
, göz
lük
, su
cu
, huy
suz
, kum
sal
, yaş
ıt
, cıvıl
tı
Fiilden İsim Yapım Eki
Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim türeten eklerdir.
seç
im
, üret
im
, böl
üm,
çöz
üm
, ver
im
ver
gi
, sev
gi
, gör
gü
, bil
gi,
ör
gü
, ser
gi
, al
gı,
at
kı
ÇEKİM EKLERİ
Sözcüklerin çekimlenerek değişik yerlerde ve görevlerde kullanılmasını sağlayan eklere çekim eki denir. Çekim ekleri, kelimenin biçimini değiştirir; anlamını değiştirmez. Eklendiği sözcüğe
yeni bir anlam kazandırmaz.
İsim Çekim Ekleri
İyelik Ekleri
İsimlere gelerek onların kime veya neye ait olduğunu belirten eklerdir. Şahıslara göre çekimlenir.
(Benim) çanta
m
(Senin) eldiven
in
(Onun) okul
u
(Bizim) bahçe
miz
(Sizin) dolab
ınız
(Onların) mutfağ
ı
Hal Durum Ekleri
İsimlere belirtme, yönelme, bulunma ve ayrılma anlamı katan eklerdir. Dört başlıkta incelenir:
Yönelme durumu eki:(-e / -a)
İsme getirilen
“-a, / -e”
hâl ekidir. ev
e
, okul
a,
ayna
ya
Araba
ya
dönüp eşyalarını alacak.
Bulunma durumu eki: (-de / -da / -te / -ta)
İsimlere “
-da / -de / -ta / -te”
ekleri getirilerek yapılır. Durum, zaman ve yer bildirir. ev
de
, okul
da
, ayna
da
.
Araba
da
kalan çantasını alacak.
Kitabı bir soluk
ta
okudum.
Nisan
da
bahar tatili olacak.
Belirtme durumu eki (-i / -ı / -u / -ü)
Eylemdeki işten, hareketten, oluştan etkilenen varlığı belirtir. Bu eki alan sözcük, cümlede belirtili nesne olur. ev
i,
okul
u
, aynay
ı
.
Arabay
ı
bu yıl değiştirecek.
Ayrılma (Çıkma) durumu eki: (-den / -dan / -ten / -tan)
İsimlere “
-dan / -den / -tan / -ten”
ekleri getirilerek yapılır. Yer, zaman, sebep ve karşılaştırma bildirir. evd
en,
okul
dan
, ayna
dan
.
Araba
dan
indi, bize doğru yürüyor.
Yorgunluk
tan
uyuyakalmış.
Arkadaşın
dan
daha iyi bir not almış.
İlgi (Tamlama) Ekleri
Ad tamlamalarında tamlayan olan sözcüklere gelerek belirtili ad tamlaması oluşturduğundan, tamlayan eki olarak adlandırılır.
Kaynaştırma ünsüzüyle birlikte “-nın, -nin, -nun, -nün” şeklinde de kullanılır.
Kitabın kapağ
ı
nı çok beğendim.
Elbise
nin
kollar
ı
dantelliydi.
Ev
in
ahalis
i
ile derin bir sohbete daldık.
Şehr
in
sokaklar
ı
bugün çok ıssız.
Çokluk Ekleri
İsimlerin sayı bakımından birden çok olduğunu belirtir. kuş
lar
, çiçek
ler
, Ayla
lar
, dolap
lar
...
Çokluk Ekinin Cümleye Kattığı Anlamlar
Aile Anlamı
Selinler
yarın Antalya'ya gidecekler.
Yaklaşıklık Anlamı
On y
aşlarında
bir çocukla buraya geldi.
Millet Anlamı
Almanlar
otomotiv sanayisine hükmediyor.
İnkalar
Güney Amerika'nın batı kıyısındaki And Dağları bölgesinde yaşamışlardır.
Benzerlik Anlamı
Bu millet nice
Fatihler
yetiştirecektir.
Fiil Çekim Ekleri
Kip Ekleri
Haber Kipleri
Dilek Kipleri
Şahıs Ekleri