Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคเบาหวาน - Coggle Diagram
โรคเบาหวาน
อาการเเละอาการเเสดง
1.ปวดปัสสาวะบ่อย ครั้งขึ้น เนื่องจากในกระแสเลือดและอวัยวะ ต่างๆมีน้ำตาลค้างอยู่มาก ไตจึงทำการกรองออกมาในปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะหวาน สังเกตจากการที่มีมดมาตอมปัสสาวะ
-
-
- กระหายน้ำ และดื่มน้ำในปริมาณมากๆต่อครั้ง
-
- อ่อนเพลีย เหนื่อยง่ายไม่มีเรี่ยวแรง
-
-
- น้ำหนักตัวลด โดยไม่ทราบสาเหตุ โดยเฉพาะถ้าหากน้ำหนัก เคยมากมาก่อน อันเนื่องมาจากร่างกายไม่สามารถนำน้ำตาล ไปสร้างพลังงานได้เต็มที่จึงต้องนำไขมันและโปรตีนจากกล้าม เนื้อมาใช้ทดแทน
รายเยี่ยมให้ประวัติว่า ปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะในช่วงกลางคืน เเละมีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย สายตาพร่ามั่ว
- ติดเชื้อบ่อยกว่าปรกติ เช่นติดเชื้อทางผิวหนังและกระเพาะ อาหาร สังเกตุได้จากเมื่อเป็นแผลแล้วแผลจะหายยาก
-
-
- อาการชาไม่ค่อยมีความรู้สึก เนื่องมาจากเบาหวานจะทำลาย เส้นประสาทให้เสื่อมสมรรถภาพลงความสามารถในการรับรู้ ความรู้สึกจึงถดถอยลง
-
- อาจจะมีอาการของโรคหัวใจ และโรคไต
-
-
พยาธิสภาพ
เบาหวาน เกิดจากความผิดปกติของร่างกายที่มีการผลิตฮอร์โมน อินซูลินไม่เพียงพอ อันส่งผลทำให้ระดับน้ำตาลในกระแสเลือดสูงเกิน โรคเบาหวานจะมีอาการเกิดขึ้นเนื่องมาจากการที่ร่างกายไม่สามารถ ใช้น้ำตาลได้อย่างเหมาะสม ซึ่งโดยปกติน้ำตาลจะเข้าสู่เซลล์ร่างกาย เพื่อใช้เป็นพลังงานภายใต้การควบคุมของฮอร์โมนอินซูลิน ซึ่งผู้ที่ เป็นโรคเบาหวานร่างกายจะไม่สามารถนำน้ำตาลไปใช้งานได้อย่างมี ประสิทธิภาพ ผลที่เกิดขึ้นทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น ในระยะ ยาวจะมีผลในการทำลายหลอดเลือด ถ้าหากไม่ได้รับการรักษาอย่าง เหมาะสม อาจนำไปสู่สภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้
รายเยี่ยมเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ของ จากการที่มีอายุเพิ่มมากขึ้น พันธุกรรม พฟติกรรมการรับประทานอาหาร น้ำหนักเยอะ ทำให้เกิดกิด จากภาวะดื้อต่ออินซูลิน
1.โรคเบาหวานชนิดที่ 1 (type 1 diabetes mellitus, T1DM) เกิด จากเซลล์ตับอ่อนถูกทำลายจากภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทำให้ขาด อินซูลิน มักพบในเด็ก
2.โรคเบาหวานชนิดที่ 2 (type 2 diabetes mellitus, T1DM) เป็น ชนิดที่พบบ่อยที่สุด ร้อยละ 95 ของผู้ป่วยเบาหวานทั้งหมด เกิด จากภาวะดื้อต่ออินซูลิน มักพบในผู้ใหญ่ที่มีน้ำหนักเกินหรืออ้วน ร่วมด้วย
3.โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (gestational diabetes mellitus, GDM) เป็นโรคเบาหวานที่เกิดขึ้นขณะตั้งครรภ์ มักเกิดเมื่อ ไตรมาส 2-3 ของการตั้งครรภ์
4.โรคเบาหวานที่มีสาเหตุจำเพาะ (specific types of diabetes due to other causes) มีได้หลายสาเหตุ เช่น โรคทางพันธุกรรม โรคของตับอ่อน โรคทางต่อมไร้ท่อ ยาบางชนิด เป็นต้น
สาเหตุ
-
2.โรคอ้วนผู้ที่มีน้ำหนักมาก ไขมันส่วนเกินจะสร้างสารที่ทำให้การตอบ สนองของเนื้อเยื่อร่างกายต่ออินซูลินไม่ดี หรือเกิดภาวะดื้อต่อ อินซูลินขึ้น
-
-
4.พฤติกรรมการรับประทานอาหารรับประทานอาหารไม่ตรงเวลา ไม่รับประทานผักผลไม้ รับ ประทานอาหารที่ไม่มีประโยชน์ ซึ่งมีส่วนประกอบของแป้ง น้ำตาล ไขมันทรานซ์ ดื่มสุราและสูบบุหรี่
เนื่องจากรายเยี่ยมเป็นผฤู้สูงอายุ มีพฤติกรรมการรับประทานอาหารรับประทานอาหารไม่ตรงเวลา ชอบรับประทานอาหาร รสหวานเค็ม เเละมีคนในครอบครัวเป็นโรคเบาหวาน
-
การรักษา
ไม่ใช้ยา
- การประเมินการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วย ผู้ป่วยที่ มีการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดที่ดีและจะแนะนำให้วัดระดับ HbA1c อย่างน้อยปีละสองครั้ง แต่ในกรณีที่ควบคุมได้ไม่ดีหรือ ไม่เสถียร แนะนำให้ทำการทดสอบ อย่างน้อยปีละ 4 ครั้ง
-
- การปรับเปลี่ยนโภชนาการ เพื่อควบคุมน้ำตาลในเลือด HbA1c, LDL, HDL, ไตรกลีเซอไรด์, ความดันโลหิต และน้ำหนักตัว
-
3.การออกกำลังกายเพื่อช่วยผู้ป่วย ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ได้ดีขึ้น ลดปัจจัยเสี่ยงในโรคหัวใจและหลอดเลือด การลดน้ำ หนัก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินภาวะแทรกซ้อนของโรคเบา หวาน และแนะนำการออกกำลังกายที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วย
-
การใช้ยา
1.ชนิดออกฤทธิ์เร็ว (rapid acting insulin analog) เริ่มออกฤทธิ์ 5-15 นาที ออกฤทธิ์สูงสุด 1-2 ชั่วโมง ออกฤทธิ์นาน 3-4 ชั่วโมง Lispro Aspart
-
2.อินซูลินออกฤทธิ์สั้น (short acting human insulin) เริ่มออกฤทธิ์ 30-45 นาที ออกฤทธิ์สูงสุด 2-3 ชั่วโมง ออกฤทธิ์นาน 4-8 ชั่วโมง Regular insulin
-
3.อินซูลินออกฤทธิ์นานปานกลาง (intermediate acting human insulin) เริ่มออกฤทธิ์ 2-4 ชั่วโมง ออกฤทธิ์สูงสุด 4-8 ชั่วโมง ออกฤทธิ์นาน 10-16 ชั่วโมง Humulin Insulatard Monotard
-
4.อินซูลินออกฤทธิ์ยาว (long acting human insulin) เริ่มออกฤทธิ์ 2 ชั่วโมง ออกฤทธิ์นาน 18-24 ชั่วโมง Lantus Levemir
รายเยี่ยมไได้รับยา metformin วันละ 1 ครั้ง หลังอาหารเช้า เป็นยากลุ่มไบกวาไนด์ (biguanide) ที่มีฤทธิ์ต้านระดับน้ำตาลในเลือด
5.อินซูลินผสมสำเร็จรูป (pre-mixed 30%RI+70%NPH: mixtard 30HM) เริ่มออกฤทธิ์ 30-60 นาที ออกฤทธิ์สูงสุด 2-8 ชั่วโมง ออกฤทธิ์นาน 12-20 ชั่วโมง Humulin 70/30 Mixtard30 Humalog mix 25 Novomix 30
-
การวินิจฉัย
การตรวจร่างกาย
ลักษณะทั่วไป รูปร่างร่างอาจอ้วนหรือผอมแล้วแต่ระยะเวลาที่เป็น ท่าทาง อ่อนเพลีย ปาก แห้ง หน้าแดง ผิวหนังร้อน เท้าอุ่น มีใข้ต่ำๆ ถึงไข้สูงและถ้ามีภาวะเป็นกรด ร่วมด้วย อาจพบหายใจหอบเร็ว ลึก (Kussmual respiration) อาจซึม หรือไม่รู้สึกตัวก็ได้
-
-
อาจพบความดันโลหิตสูง เจ็บหน้าอก เส้นเลือดสมองอุดตัน เวลาเดินปวด น่องมากพอหยุดเดินแล้วอาการจะหายไปหรือเป็นอัมพาต
-
มีไขมันพอกบริเวณหน้าท้อง หน้าอก คอและหน้า อาจคลำพบตับโต ขอบ เรียบ กดไม่เจ็บ เมื่อได้รับการรักษาที่ดีตับจะเล็กลงมีอาการทางลำไส้ ท้อง ผูกหรือท้องเดินในเวลากลางคืน
-
ปวด ชา ปลายมือปลายเท้า มึนงง เวียนศีรษะ กล้ามเนื้อลีบและอาจตรวจ พบเชื้อราตามข้อพับ แขนขาไม่มีปฏิกิริยาสะท้อน (Reflex) ตามข้อเข่า และข้อเท้า
-
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ กรวยไตอักเสบ กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ความรู้สึกทาง เพศลดลงหรือไม่มี ถ้าตั้งครรภ์ครบกำหนดบุตรมีน้ำหนักมากกว่าปกติ
-
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
- มีอาการนโรคเบาหหวานชัดเจน ได้แก่ หิวน้ำบ่อย ปัสสาวะบ่อย และปริมาณมาก น้ำหนักตัวลดลงโดยไม่มีสาเหตุ ร่วมกับตรวจ ระดับน้ำตาลในเลือดเวลาใดก็ได้ไม่จำเป็นต้องอดอาหาร ถ้ามีค่า มากกว่าเท่ากับ 200 mg/dl
-
- ระดับน้ำตาลในเลือด หลังอดอาหาร (อย่างน้อย 8 ชั่วโมง) มากกว่าเท่ากับ 126 mg/dl
-
- การตรวจความทนต่อกลูโคส โดยให้รับประมาณกลูโคส 75 g แล้วตรวจระดับน้ำตาลในเลือดที่ 2 ชั่วโมง
-
- การตรวจระดับน้ำตาลสะสม (A1C) มากกว่าเท่ากับ 6.5% โดย วิธีการตรวจและห้องปฏิบัติการต้องได้รับการรับรองตาม มาตรฐานที่กำหนด ซึ่งมีน้อยในประเทศไทย ดังนั้นจึงไม่แนะนำ ให้ใช้วิธีนี้
-