Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

GEOLOGIA HISTORIKOA - Coggle Diagram

- - - - Printzipioak
        
        Horizontaltasunaren printzipioa:
        Geruza horizontaletan edo ia horizontaletan uzten dira. Estratuak inklinatuta edo deformatuta badaude, hau sortu ondoren gertatu zen.
        
        Gainezarpenaren printzipioa:
        Deformatu gabeko geruzen sekuentzia batean, beheko geruzak zaharragoak dira goikoak baino.
        
        Jarraitasunaren printzipioa:
        Geruzak alde batera eta bestera hedatzen dira, harik eta findu edo oztoporen bat aurkitu arte.
      - Etenune estratigrafikoak: Denbora luze batez arroka sedimentaziorik sortu ez denean= etenune estratigrafikoak. Hiatoa arroka sedimentaziorik egon ez den denbora tartea da. Higadura markak badaude, hutsune estratigrafikoa dago.
        
        Diskonformitatea: Bat datozen eta paraleloko bi material geruzaren artean higaduraren ondorioz sortzen den etenunea da. Hutsune estratigrafiko bat sortzen da, eta paleoerliebe izenez ezagutzen da, higadurak uzten dituen arrastoei esker.
        
        Diskordantzia: bi geruza material ezberdinen artean sortzen den etenunea da, non azpiko materialak deformatu egin diren prozesu tektonikoen ondorioz. Hutsune estratigrafiko bat sortzen da, baina higadurak ez du paleoerlieberik uzten etenune horretan.
        
        Parakonformitatea:Bat datozen bi material geruzaren eta paraleloren artean dagoen etenunea da, eta bi geruza horien artean sedimentaziorik gabeko denbora tarte bat egon da.
        
        Inkonformitatea: Azpian, material geruzatu gabeak (gehienetan igneoak) eta goiko material sedimentario geruzatuen artean dagoen etenunea da.
    - - Fosil gidak: Denbora tarte labur batean bizi izan ziren, baina hedadura geografiko zabala zuten espezieak dira. Aztarna paleontologikoak dira, eta unitate estratigrafiko jakin batzuetan aurkitu daitezke, garai jakin bateko partikularrak edo esklusiboak direlako.
  - - - Semidesintegrazio periodoa: istopo erradioaktibo baten atomoen erdiak desintegratzeko behar duen debora.
- - - - Triasikoa (252-201 m.u.): Hasieran lur guztiak Pangea superkontinentean elkartuta zeuden, baina zatitzen hasi zen, Laurasia iparraldean eta Gondwana hegoaldean utziz, Tetis itsasoaren eremuan hasita.
      - Jurasikoa (201-145 m.u.): Jurasioko riftingak Ozeano Atlantikoa sortu zuen, Amerika eta Afrika bereiziz. Tetis itsasoa zabalduz, Eurasia eta Gondwana banandu ziren.
      - Kretazeoa (145-66 m.u.): Ozeano Atlantikoa erabat ireki zen, Hego Amerika eta Afrika bereiziz. Madagaskar eta India ere banandu ziren. Faila normalek lur eremu handiak hondoratu zituzten, itsas maila igoz. Kretazeoan, lurrazalaren %20 bakarrik zegoen ur gainean. Klima beroa izan zen, Triasikoan idorra eta Kretazeoan gaur egungoa baino 10 ºC altuagoa, glaziaziorik gabe.
    - - Paleogenoa (66-23 m.u.): Ozeano Atlantikoak ireki eta kontinenteak banandu ziren. India Eurasiarekin talka egin eta Himalaia sortu zen. Alpetar orogenia Alpeak eta Pirinioak eratu zituen, eta Paleozeno-Eozenoko berotzeak ozeanoak azidotu zituen.
      - Neogenoa (23-2,58 m.u.): Amerikan, Andeak sortu ziren talka baten ondorioz. Afrikaren eta Eurasiaren talka Mediterraneo itsasoa ixtea eragin zuen. Duela 4 m.u., Panamako istmoa itxi zen. Duela 3 m.u., tenperaturak jaitsi eta izotz pilaketak sortu, itsas maila behera eginez eta Mediterraneo lehortuz.
      - Kuaternarioa (2,58 m.u.-gaur egun): Geografia gaur egungo antzekoa. Glaziazioak eta glaziazioarteko aldiak txandakatzen ziren. Azken glaziazioan, duela 21.000 urte, kaskoek planetaren azalaren % 30 estali zuten, eta itsas mailak behera egin zuen.
    - - Siluriarra (444-419 m.u.) eta Devoniarra (419-359 m.u.): Baltikak eta Avaloniak Laurentiarekin talka egin zuten, Kaledoniar orogenia eraginez, gaur egungo mendikate batzuk sortuz. Devoniarrean, Laurasia eratu zen, eta amaieran Gondwanarekin hurbiltzen hasi zen.
      - Karboniferoa (359-299 m.u.) eta Permiarra (299-252 m.u.): Gondwanak eta Laurasiak talka egin zuten, Pangea osatuz eta Variskar orogenia. Hori Europan eta Iberiar penintsulan nabarmendu zen, eta Permiarraren amaierara arte iraun zuen. Karboniferoan, Gondwana Hego poloan zegoen eta glaziazio zabala izan zuen, eskualde ekuatorialetan klima epela zegoen bitartean. Pangean, klima kontinentala lehorra zen.
      - Kanbriarra (541-485 m.u.) eta Ordoviziarra (485-444 m.u.): Rodinia zatitu eta Gondwana, Laurentia, Siberia eta Baltika sortu ziren. Ordoviziar glaziazioa gertatu zen, itsas maila igo ondoren. Klima beroa izan zen glaziaziora arte.
        
        link to coggle.it