บทที่ 7 ทฤษฎีจริยศาสตร์และการพัฒนา
จริยธรรมในวิชาชีพ

7.1 ทฤษฎีจริยศาสตร์

1.ทฤษฎีหน้าที่นิยม (Deontology)

เชื่อว่าการกระทำถูกหรือผิดขึ้นอยู่กับ หน้าที่ หรือ กฎเกณฑ์ ไม่ใช่ผลลัพธ์

เน้นว่าเราต้องทำตามสิ่งที่ถูกต้อง แม้ผลลัพธ์จะไม่ดี เช่น การพูดความจริงทุกครั้ง แม้จะส่งผลเสีย

2.ทฤษฎีประโยชน์นิยม (Utilitarianism)

เกณฑ์การตัดสินจริยธรรม

มุ่งเน้นผลลัพธ์ที่สร้าง ประโยชน์สูงสุด ให้แก่คนจำนวนมาก

การกระทำใดที่ทำให้เกิดความสุขหรือผลดีต่อส่วนรวมมากที่สุด ถือว่าเป็นสิ่งที่ถูกต้อง

หน้าที่นิยม

ตัดสินจากความถูกต้องตามหน้าที่หรือกฎที่ต้องปฏิบัติ

ประโยชน์นิยม

ตัดสินจากผลลัพธ์ที่ก่อให้เกิดความสุขหรือประโยชน์สูงสุด

7.2 ทฤษฎีพัฒนาจริยธรรมของโคลเบอร์ก (Kohlberg’s Moral Development Theory)
โคลเบอร์กแบ่งการพัฒนาจริยธรรมเป็น 3 ระดับ (6 ขั้น):

1.ระดับก่อนกฎเกณฑ์ (Pre-conventional)

ขั้น 1: หลีกเลี่ยงการถูกลงโทษ (ทำดีเพราะกลัวถูกลงโทษ

ขั้น 2: การแสวงหาประโยชน์ส่วนตัว (ทำดีเพื่อประโยชน์ของตนเอง)

2.ระดับตามกฎเกณฑ์ (Conventional):

ขั้น 3: การแสวงหาการยอมรับจากคนรอบข้าง (ทำดีเพื่อให้ผู้อื่นชม)

ขั้น 4: การปฏิบัติตามกฎระเบียบ (ทำดีเพราะเชื่อในกฎที่เป็นระเบียบของสังคม)

7.3 ค่านิยมและการทำความกระจ่างในค่านิยม

3.ระดับหลักจริยธรรม (Post-conventional)

ขั้น 5: การปฏิบัติตามหลักสิทธิมนุษยชน (ยึดหลักการที่เป็นธรรมแก่ทุกคน)

ขั้น 6: การปฏิบัติตามหลักจริยธรรมสูงสุด (ยึดถือหลักการจริยธรรมที่เหนือกว่ากฎหมาย)

1.ค่านิยม (Values)

แบ่งได้เป็น ค่านิยมส่วนตัว และ ค่านิยมสังคม

ความเชื่อที่เราถือว่าถูกต้องหรือมีคุณค่า

2.การทำความกระจ่างในค่านิยม (Values Clarification)

เป็นกระบวนการที่ช่วยให้เราตระหนักและเข้าใจสิ่งที่เรายึดถือ

ขั้นตอนสำคัญ

การเลือก: เลือกค่านิยมที่เหมาะสม

การให้ความสำคัญ: ตระหนักและเชื่อมั่นในค่านิยม

การนำไปใช้: แสดงออกในพฤติกรรมที่สะท้อนค่านิยม