Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

MIKROORGANISMOAK ETA FORMA AZELULARRAK, MIKROORGANISMOEN AZTERKETA, GENEEN…

- - - - BIROIDEAK
        
        PRIOIAK
        
        Eraldatutako proteinaz osatuak
        
        DNA ez
        
        Ugaltzeko edo erreplikatzeko gaitazuna ➜ azido nukleikoa elkartuta ez
        
        Animalien eta gizakien nerbio-sisteman gaixotasunak eragin
        
        2 more items...
        
        BIRUSAK
        
        Derrigorrezko parasitoak diren forma ez-zelularrak dira.
        
        Parasitatzen duten zelularen metabolismoa behar dute bizi funtzioak betetzeko.
        
        Egitura konplexua:
        
        DNA/RNA estalki proteikoaz inguratuta ➜ kapsidea - kapsimero unitateaz osatuta
        
        2 more items...
        
        Harizpi bakarreko RNA labur bat
        
        Ez du proteinarik kodeatzen eta infektatzen duen zelularekin transkribatzen da
        
        Ugaltzeko modua
        
        Biroide berriak ➜ zelula batetik bestera igarotu = infektatu
        
        Gene transferentzia
- - - - BIRULENTZIA
        
        Gaixotasuna eragiteko maila
        
        FAKTOREAK:
        
        Toxinak sortzen duten substantzia eta kaltea:
        
        Ugaltzeko gaitasuna
        
        EXOTOXINAK
        
        Patogenoak ingurura botatzen dituen proteinak disolbagarriak
        
        Temperatura altuetan galdu
        
        Higidura izan ahal
        
        1 more item...
        
        ENDOTOXINAK
        
        Ez dira hilgarriak + ez die temperatura eragiten
        
        1 more item...
- - - - C2 eta N2 iturria
      - Aerobio/anaerobio
        
        MOTAK:
        
        Egoera fisikoa kontuan hartuta:
        
        Solidoak: Petri kutxan prestatzen dira ➜ gardena denez mikroorganismoak ikusi ahal dira.
        
        Likidoak (saldak): saio hodietan/ erlenmeyerretan prestatu
        
        Erabilerari dagokionez:
        
        Orokorrak ➜ mikrobio askoren hazkuntza ahalbideratu
        
        Bereizgarriak ➜ mikrobio multzo jakin bat hazten lagundu
        
        Hautakorrak ➜ bakterio batzuen hazkuntza gelditu eta besteena erraztu
      - Temperatura eta Ph
- - - - Erabiliko dugun materiala eta eremua ondo esterilizatu
        
        Ingurune hobe batean lan egin
- - - - Transfertukoko geneek propietate berriak ematen dizkiote bakterio hartzaileari.
        
        KONJUGAZIOA
        
        Pilien bidez
        
        Zuzeneko transferentzia
        
        Bakterio emailearen plasmidoa + beste gene batzuk ➜ bakterio hartzaileari pasa
- - - - CANVA
- - - - CANVA
- - - - Beste organismo bizidun baten kontura elikatzen dira, eta gaixotasun infekziosoa eragiten dute.
    - - SINBIOTIKOAK
        
        beste izaki batekin bizi direnak, biek probetxua atera.
      - aske bizi dira. Fagozitosi bidez hartzen dute elikagaia.
- - - - Mikroorganismoaren birulentzia
        
        Ostalariaren erresistentzia
        
        Parasito kopurua
    - - HEDATZEA
        
        TRANSMITITZEKO BIDEAK
        
        ZUZENA: organismo batetik bestera zuzen pasa ➜muxuen bidez
        
        ZEHARKAKOA: uraren, elikagaien edo animalien bidez.
        
        BEKTOREAK: beste izaki bizidunen bidez transmititzen da ➜ gaixotasuna pasa baina pairatu ez
        
        Nola banatu eta zenbat jedeari eragin
        
        Endemia: eremu geografiko jakin batean
        
        Epidemia: Eskualde jakinean ohiko mailatik gora azkar hedatzen dena.
        
        Pandemia: Mundu osoko epidemia.
      - FASEAK
        
        SENDABIDEAK
        
        Antibiotikoak: onddoak eta bakterioak hil egin + hazkuntza kontrolatu ➜ modu egokian hartu
        
        Antimikotikoak: onddoak sortutako gaixotasunak sendatu
        
        Antibiralak: birusak sortutako gaixotasunak sendatu
        
        BAKTERIOAK ANTIBIOTIKOAK ERRESISTENTEAK ➜ Bakterio batek mutazioa jasaten du eta gene transferentzia horizontalaren ondorioz erresistentzia geneak azkar transmititu - NEURRIAK:
        
        Antibiotikoak modu egokian erabili
        
        Prebentzioa
        
        Ikertu
        
        CANVA
      - Transmizioa ekiditzen duten bideak
        
        Eskuak garbitzea
        
        Txertoa
        
        Bakartzea
        
        Kuarentena