Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
hoorcollege 5 tm 8, hoorcolleges - Coggle Diagram
hoorcollege 5 tm 8
Gotische kerken
In de twaalfde eeuw werd bij gotische kerken in Frankrijk doorgaans een
- vierdelige wandopbouw toegepast
Van onder naar boven bestaat zo'n deel van de wand uit:
- de arcade - met de bogen tussen pijlers
daarboven:
vervolgens:
het hoogste onderdeel:
Gevolg van de manier van bouwen met het beschreven systeem van overwelving
- dat het geheel van het kerkgebouw werd opgevat als een grote ruimte, in plaats van dat er meerdere kleinere ruimtes aan elkaar verbonden leken te zijn
Kruisribgewelven 
- drukken niet alleen naar beneden maar ook naar buiten
Daarvoor nodig:
Skeletbouw
- de krachten en gewichten van de constructie verdeelt en afleidt
door middel van
- de pijlers en de steunberen
zodat:
- de wanden geen dragende fucntie voor het geheel meer hebben
Op deze manier wordt de wanden vooral op twee manieren konden worden opengemaakt:
- in de buitenwanden konden grote vensters worden aangebracht, terwijl in het interieur de bogen tussen midden- en zijbeuken hoog konden worden opgetrokken
2/ daarboven werden de lichtbeuk ook grote vensters aangebracht.
Deze manier van bouwen leende zich dan bij uitstek voor:
-
- de spitsboog is essentieel voor de Gotische constructie
Werken met sjablonen:
Voordelen:
- er kon het hele jaar worden door gewerkt aan het hakken van de nodige onderdelen
- de bouw zou sneller kunnen gaan
- het zorgde ervoor dat overeenkomstige onderdelen ook werkelijk identiek werden geprodcueerd
waardoor:
- de kwaliteit van het werk toe nam
Gevolg:
- toenemende mate van specialisatie in het werk kon ontstaan
-
Bouwen van nieuwe gebouwen
belangrijk:
- de beschikbare grond
- de voorhanden zijnde financiële middelen om de bouw te kunnen bekostigen
Bij nieuw te bouwen kathedralen ging het doorgaans om de vervanging van een ouder gebouw
- zodat de grond al beschikbaar was
Laon, 1160
schip begonnen 1175
Alternerend stelsel
- afwisselend bundels 3 of 5 colonnetten
Laon (1175), 4 –delige opstand
- scheibogen
- galerij
- triforium
- lichtbeuk
Laon begonnen 1175
6delig kruisribgewelf
Chartes na 1194 3delige opstand
- scheibogen
- triforium
- lichtbeuk
Chartes na 1194
4delig kruisribgewelf
Gothische kathedralen
Een van de redenen waarom de Notre Dame in 2019 niet in zijn geheel is afgebrand is vanwege;
- het stenen gewelfbouw die de grote constructie kon beschermen
stenen gewelven; de tegenhanger van het tongewelf
- zoals in Toulouse, St. Sernin, 1080-1120
- Toepassing van skeletbouw om de krachten te concentreren naar een aantal punten, zodat de rest van de constructie een stuk lichter kan zijn
- Het toepassen van gewelfbouw heeft gevolgen voor:
- de vorm en constructie van de rest van de kerk
- De ribben die nodig zijn voor gewelfgebouw kunnen verschillende vormen aannemen;
- het is dus niet alleen voor de constructie maar ook voor decoratie
Periodes in de gotiek
- vroege gotiek 1140-1200
- saint Denis, Laon, Notre Dame van Parijs
- 4-delige opstand / 6 delige kruisrib gewelf
- hoog gotiek
- Rayonnant
- laat gotiek
Rayonnant:
- heel decoratief in plaats van muren worden er vooral vensters met decoratieve patronen gebruikt
- glas in lood werd hiervoor gebruikt; veel licht en veel kleur
- ook het triforium wordt in dit stadium tot een venster gemaakt; maar dat betekent dat het niet meer zo hoog kan
tot 1250 blijft de gotiek vooral in Frankrijk, in de regio rondom Parijs
- na 1250 komt er een enorme Europese Verspreiding naar oa Duitsland en Spanje
De ontwikkeling van de Gotiek als Constructieve stijl
- Stenen gewelven zitten altijd tussen de muren niet op de muren
- de top van het gewelf zit ongeveer op dezelfde hoogte als de buitenmuren
- de kap komt er bovenuit; meestal gemaakt van hout
- eerst worden de muren gebouwd, dan de kap, en dan de gewelven -- dit is om de krachten in balans te houden
Voorbeeld: Abdij van Ourscamp 1240-1260
- de zijbeuk en de ribben blijven als laatste overeind staan, ook al is de rest van het gebouw vergaan
Notities:
- Ribben in het gewelf zijn ribben als van een ribbenkast
- zelfs zonder dak blijven de ribbe nstaan
De Kathedraal van Chartes 1194-1220
- 4delige kruisribgewelf waardoor op iedere pijler 5 colonnetten rusten
- het eerste goede voorbeeld van zichtbare luchtbogen aan de buitenkant in plaats van een galerij
- dus werden deze gedecoreerd
- 3-delige opstand scheibogen, triforium, lichtbeuk
-