Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
INDUSTRIALIZAZIOA EUSKADIN - Coggle Diagram
INDUSTRIALIZAZIOA EUSKADIN
INDUSTRIALIZAZIOAREN FAKTOREAK
industria tradizional bat izatea
burdinolak
ontzinolak
puntu estrategikoak
kostaldea
1841ko aduana aldaketa
kostaldera eraman
Euskadi estatu liberalean sartu
Espainiako merkatuaren irekiera Bizkaiko eta Gipuzkoako industriarentzat.
industrializazio modeloak sortu
BIZKAIAKO EREDUA
industria sortzeko lehen ahaleginak
1841: Lehen industria-ekimenak Bilboko merkataritza burgesiak sustatu zituen
Boluetako Santa Ana: Euskadiko lehen sozietate anonimoa sortu zuten burdin ekoizpen eta bihurtzeari lotuta.
Lehen Labe Garaia: Egur ikatza erabiltzen zuen.
Ibarra Hnos Konpainia: Bilboko burgesiaren beste talde baten inbertsioa siderurgian.
bi ikuspegi ekonomiko nagusi
Boluetako Santa Ana:
Euskal merkataritza tradizionalarekin lotuta, Gaztelako produktuen birresportazioan espezializatua.
Ibarra Hnos:
Burdinaren esportazioan oinarritua.
garapen garrantzitsuak eta toki estrategikoak
1855: Ibarra Hnos-ek Nuestra Señora de la Merced lantegia Barakaldora eraman zuen (Desertu izenekoa).
1857: Bi sozietate sortu ziren
Tudela-Bilbao Trenbidea: Garraio azpiegitura modernoa.
Bilboko Banketxea: Euskal ekonomiaren eragile nagusia XIX. mendean
faktore erabakigarriak industrializazioan(kapital faltagatik)
Atzerriko kapitala (1865tik aurrera)
La Franco-Belge des Mines de Somorrostro.
La Arconera Iron Ore.
Burgesia berriaren sorrera: Burdinaren esportaziotik aberastutako familien agerpena (Sota, Aznar).
Bessemer bihurgailua (1856): Burdin ez fosforikoa behar zuen, Bizkaian bakarrik aurkitzen zena.(britania handiko lantegi siderurgikoetan)
Euskal burgesia eta industrializazioaren eraldaketa
•Burgesia berriak ekonomiaren egitura aldatu zuen eta industria handia sustatu zuen
Bizkaia Sozietatea (Victor Chavarri).
Bilboko Labe Garaiak (Ibarra).
San Francisco (Francisco de la Rivas).
Arazoak eta protekzionismoaren beharra:XIX. mende amaieran, merkatuaren eskaera eta eskaintza egokitzeko protekzionismoaren beharra agertu zen.
1891ko legea: Muga-zergak barne merkatuaren kontrola lortzeko.
Beste industria-sektoreen garapena
Ontzigintza:
Euskalduna (1900): Eduardo eta Ramón Sota.
La Naval (1908).
Finantza-sektorea:
Banketxeak eta burtsa garatu ziren inbertsioak finantzatzeko.
Bizkaia industrializatua XIX. mende amaieran
funtsezko lorpenak
Industria siderurgiko sendoa eta esportatzeko merkatuak.
Garraio azpiegiturak: trenbideak (Tudela-Bilbao, Bilbao-Portugalete) eta portu modernoak (Evaristo Churruca).
GIPUZKOAKO EREDUA
EZAUGARRI OROKORRAK
Industria eredua: Gipuzkoako industrializazioa ez zen burgesiaren talde handi batek zuzendu, baizik eta burgesia txiki eta ertainak.
• Enpresa tamaina eta kokapena
o Enpresa txiki eta ertainak nagusi.
o Dispertsio geografiko nabarmena (lurralde osoan zehar).
Sektore industrialak
Papergintza
• Aurrerapen industrialak hemen hasi ziren:
o 1841: “La Esperanza” papergintza enpresaren sorrera.
o Tolosa papergintzaren erdigune bihurtu zen.
• 1902: Papelera Española enpresa sortu zen (kontzentrazioaren adibidea).
lurralde industrialak
o Urolako harana(Azpeitia, Azkoitia, Zumaia...).
o Oriako harana (Goierri, Beasain, Ordizia...).
o Hernani-Pasaia-Irun.
o Debako Harana.
metalurgia
• Garapen azpimarragarria Eibarren (armagintzari esker).
• Lehen Mundu Gerra ondorengo krisia:
o Industria birmoldaketa.
o Bizikletak (Orbea anaiak) eta josteko makinak ekoizten hasi.
o Debako aldeko industria garatu zen (Eibar, Elgoibar, Deba...).
• Sektore nagusia: XIX. mendearen amaieratik.
ehungintza
• Garapen nagusia: Hernani, Tolosa eta Errenteria.
• Adibide nabarmena: “La Algodonera de San Antonio”.
• Mendearen amaiera: 25 ehungintza lantegi baino gehiago.
altzarigintza
arrantzaren industria
ekintzaletza eta finantzak
•
Enpresari txikien ekimenak:
!!!!!!!!!!!!!!!!
o Landatar jendea industrializazioan soldatapeko bihurtu zen.
o Banakako ekimenak ez ziren nahikoak finantza beharren aurrean.
o Kooperatibak: Ekoizle txikien elkarteak sortu ziren.
• Finantza sektorea:
o 1899: Banku Gipuzkoarra sortu zen.
ONDORIO SOZIALAK
GIZARTE ERALDAKETA INDUSTR. ONDORIOZ