Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
เรื่อง อิเหนา - Coggle Diagram
เรื่อง อิเหนา
-
ลักษณะคำประพันธ์
ลักษณะคำประพันธ์เป็นกลอนบทละคร แต่มีลักษณะบังคับเหมือนกลอนสี่สุภาพ แต่ละวรรคจะขึ้นด้วยคำว่า เมื่อนั้น บัดนั้น และมาจะกล่าวบทไป
-
เรื่องย่อ
ในดินแดนชวาโบราณ มีกษัตริย์วงศ์หนึ่งที่ชื่อว่า วงศ์สัญแดหวา หรือวงศ์เทวา สืบเชื้อสายมาจากเทวดา ใช้คำนำหน้านามว่า ระเด่น ส่วนกษัตริย์นอกวงศ์นั้น จะใช้คำนำหน้านามว่า ระตู โดยที่ท้าวปะตาระกาหลา มีโอรส 4 พระองค์ ครองเมือง 4 เมือง ได้แก่ องค์แรกครองเมืองกุเรปัน ชื่อ ท้าวกุเรปัน องค์ที่สองครองเมืองดาหา ชื่อท้าวดาหา องค์ที่สามครองเมืองกาหลัง ชื่อท้าวกาหลัง และองค์ที่สี่ครองเมืองสิงหัดส่าหรี ชื่อท้าวสิงหัดส่าหรี
ทั้งนี้ ท้าวกุเรปันมีพระโอรสองค์แรกกับลิกู พระมเหสีองค์ที่ 4 ชื่อว่า กะหรัดตะปาตี มีโอรสองค์ที่ 2 กับประไหมสุหรีนิหลาอระตา คือ อิเหนา หรือระเด่นมนตรี และมีพระธิดาชื่อ วิยะดา ส่วนท้าวดาหามีธิดาองค์แรกกับประไหมสุหรีดาหราวาตี คือ บุษบา และมีโอรสอีกหนึ่งพระองค์คือ สียะตรา ท้าวทั้งสองพระองค์จึงหมั้นบุษบาไว้กับอิเหนา และหมั้นสียะตราไว้กับวิยะดา
ด้านระตูหมันหยากับประไหมสุหรีจินดาส่าหรี มีพระธิดาคือ จินตะหราวาตี ขณะที่ท้าวสิงหัดส่าหรีกับประไหมสุหรี ก็มีพระโอรสคือ ระเด่นสุหรานากง และพระธิดาชื่อว่า จินดาส่าหรี ส่วนท้าวกาหลังมีพระธิดาคือ สการะหนึ่งหรัด และเป็นคู่หมั้นของระเด่นสุหรานากง
หลังจากที่พระอัยกาเมืองหมันหยาสิ้นพระชนม์ ท้าวกุเรปันจึงสั่งให้อิเหนาเข้าร่วมพิธีถวายพระเพลิงพร้อมกับกะหรัดตะปาตี ในระหว่างนั้นเอง อิเหนาได้พบจินตะหราวาตีจึงเกิดหลงรัก และเมื่อเสร็จงานก็ไม่ยอมกลับเมืองกุเรปัน ท้าวกุเรปันจึงอ้างว่า พระมเหสีประไหมสุหรีกำลังจะมีพระประสูติกาล ขอให้อิเหนากลับเมืองด่วน เมื่ออิเหนากลับมาก็เห็นพระราชมารดาให้กำเนิดพระธิดานาม วิยะดา
ต่ถึงกระนั้น อิเหนายังพยายามกลับเมืองหมันหยาอีกครั้ง โดยออกอุบายปลอมเป็นโจรป่าชื่อว่า มิสารปันหยี ระหว่างทางได้รบกับระตูบุศิหนา เจ้าเมืองบุศิหนา จนระตูบุศิหนาเสียชีวิต นางดรสาอันเป็นมเหสีของระตูบุศิหนา จึงกระโดดเข้ากองไฟตายตามสามี ด้านระตูจะรากันและระตูปักมาหงัน พี่ชายของระตูบุศิหนา ได้ขอยอมแพ้ จึงถวายพระโอรสและธิดาให้กับอิเหนา คือ นางสะการะวาตี นางมาหยารัศมี และสังคามาระตา เมื่ออิเหนาเข้าเมืองหมันหยาจึงได้ลักลอบพบนางจินตะหราวาตี อีกทั้งยังได้นางสะการะวาตี และนางมาหยารัศมีเป็นชายา พร้อมกับยกย่องให้ สังคามาระตา เป็นน้องชาย
อย่างไรก็ตาม ท้าวกุเรปันได้เรียกอิเหนากลับเมืองอีกครั้ง เพื่อจัดงานอภิเษกของอิเหนาและนางบุษบา แต่อิเหนาไม่ยอมกลับ ท้าวกุเรปันและท้าวดาหาจึงขุ่นเคืองใจกัน และทำให้ท้าวดาหาหลุดปากออกมาว่า หากใครอยากได้นางบุษบาจะยอมยกให้
ด้านจรกา หนุ่มรูปชั่วตัวดำ ซึ่งเป็นระตูเมืองเล็กเมืองหนึ่ง และเป็นพระอนุชาของท้าวล่าส่ำ มีความใฝ่ฝันอยากได้ชายารูปงาม จึงให้ช่างไปแอบวาดภาพนางจินดาส่าหรี ธิดาของเมืองสิงหัดส่าหรี มาให้ดู แต่เมื่อทราบว่านางบุษบาสวยมากจึงสั่งให้ช่างไปวาดภาพนางบุษบาอีก โดยวาดได้ตอนที่นางบุษบาเพิ่งตื่นบรรทมและแต่งองค์เต็มที่ แต่ภาพที่แต่งองค์เต็มที่หายไปขณะอยู่ในป่า แต่เพียงจรกาได้เห็นแค่ภาพของบุษบาตอนตื่นบรรทมก็ถึงกับหลงรักจนถึงขั้นสลบไปเลย และยิ่งทราบว่าบุษบาร้างคู่ตุนาหงัน จึงหมายจะมาสู่ขอบุษบา ท้าวดาหาซึ่งลั่นวาจาไว้แล้วว่า หากใครมาขอบุษบาก็จะยกให้ จึงยอมยกนางบุษบาให้จรกา และให้ทั้งสองคนแต่งงานภายใน 3 เดือน