Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
5. GAIA: INDUSTRIALIZAZIO PROZESUA ESPAINA ETA EUSKAL HERRIAN : - Coggle…
5. GAIA: INDUSTRIALIZAZIO PROZESUA ESPAINA ETA EUSKAL HERRIAN
:
3-EUSKAL EKONOMIA EREDUEN ANIZTASUNA
KAUSAK
.
Burdin Meategiak:
Burdin mineralez aberatsa izanik, mineralen esportazioek baliabide ekonomiko handiak sortu zituzten.
Meategien etekin ekonomikoa industrializazio prozesura bideratu zen.
Itsas Tradizioak:
Itsasontzien eraikuntzak eta itsas merkataritzak esportazio eta garraio azpiegituren garapena ahalbidetu zuten.
Kokaleku Estrategikoa:
Atlantikoaren eta Iberiar Penintsularen arteko kokapenak nazioarteko merkataritzarako aukera handiak eskaini zituen.
Itsas merkataritzarako eta esportazioetarako ate nagusia izan zen.
Burgesia Merkataria eta Empresariala:
Bertako eskulana tradizio industrialean trebatu zen, sektore ezberdinen garapenerako abiapuntu egokia izanik.
Euskal Herriko burgesia merkatariak kapitalismoaren eta enpresa-egituren oinarriak ezarri zituen.
INDUSTRIALIZAZIO PROZESUA BIZKAIAN
KAUSAK
Burdin Meategiak:
Bizkaian burdin mineral ugari aurkitu ziren, fosfororik gabeak eta kalitate handikoak izanik esportazioak bultzatu zituzten.
1855eko Trenbideen Legea eta 1856ko Banketxeen Legea:
Trenbideak eta finantza-erakunde modernoak garatzeak garapen industriala bizkortu zuen.
Zorupearen Desamortizazioa:
Meategiak pribatizatu egin ziren, eta inbertsio ugari egin zen atzerriko kapitalaren eskutik.
Bessemer Teknologia:
Bessemer bihurgailuak siderurgiaren efizientzia handitu zuen, eta Bizkaiko industria siderurgikoaren oinarriak ezarri zituen.
INDUSTRIALIZAIO PROZESUA GIPUZKOAN
KAUSAK
Industria Sektoreen Aniztasuna:
Gipuzkoako industrializazioa sektore askotan banatu zen: papergintza, ehungintza, siderometalurgia eta armagintza.
Tokiko Ekimena:
Bertako ekintzaileek (Unión Cerrajera, Bergarako tailerrak) hainbat sektoretan garapena bultzatu zuten, nahiz eta baliabide mugatuak izan.
Deba Arroko Industria Tradizioa:
Eibarren eta inguruko herrietan armagintza eta beste industria txiki batzuk garapen tradizional eta eraginkorrak izan ziren.
BANKA
KAUSA
-
Industrializazioaren Beharrak:
Industria finantzatzeko kapitalaren beharrak bankuen sorrera eragin zuen.
1856ko Banketxeen Legea:
Banku berrien sorrera erraztu zuen, merkataritza eta industria finantzaketa bultzatzeko.
GARRAIOAK
KAUSA
.
Trenbideen Beharrak:
Meategiak eta lantegiak merkatu nazional eta internazionalekin lotzeko beharrak burdinbide sarea sortzera bultzatu zuen.
Portuen Garapena:
Bilboko portua modernizatu zen, mineralak esportatzeko gaitasuna handituz.
1- INDUSTRIALIZAZIO PROZESUAREN ATZERAPEN FAKTOREAK
KAUSAK
Kapitalaren urritasuna.
Azpiegitura eskasak (trenbideak, portuak, komunikazioak).
Teknologia aurreratuaren eskasia.
Industria-politikarik gabeko gobernuak.
2- INDUSTRIALIZAZIOA: SEKTOREEN BILAKAERA
KAUSAK
Kataluniako Ehungintza
KAUSAK
Manufakturaren tradizioa.
Merkatua hurbil egotea (Espainia).
Lehen Karlistaldiaren ondoren egonkortasun handiagoa.
Atzerriko kapitala eta teknologia (batez ere britainiarra).
Metalurgia
Siderurgia indartsuaren eragina.
Donostiako eta Gipuzkoako manufaktura tradizioak.
KAUSAK
Siderurgia
KAUSAK
Bessemer bihurgailuaren aplikazioa (fosfororik gabeko burdina eskaria).
Bizkaiko burdin mineralaren kalitatea eta kokalekua (itsasadar hurbila).
Meatzaritza
KAUSAK
Zorupearen Desamortizazioaren ondoriozko pribatizazioa.
Bizkaiko burdin meategien ugaritasuna eta kalitate ona.
Esportazio azpiegiturak (Bilboko portua eta trenbideak).
GIZARTE ONDORIOAK
IMIGRAZIOA
Bilbo aldean askoz handiagoa.
Hurbiletik: Gipuzkoa, Araba, Nafarroa, Burgos, Errioxa…
Milaka immigrante etorri.
Ez uzte bezain kantitate handia.
Biztanleriaren hazkundea.
Bizkaian eta Gipuzkoan ere barne migrazioak eman ziren ere, landa eremuetatik industria eremuetara.
LANGILE BERRIEN EGOERA LATZA
Meatzaritzan lan eta bizi-baldintzak oso gogorrak.
Lanaldi oso luzeak
Lana gehiegizkoa eta oso arriskutsua.
Enpresek ostatu eman “barrakoi” sistemaren bidez.
Familiarekin bizi zirenak, etxeak meatzeen inguruan eraiki zituzten.
Meatzarien lehen auzoak sortu ziren. La Arboleda, Gallarta.
Oso baldintza gogorrak.
Higiene eskasa, ur eta argirik ez, estolderiarik ez…
Derrigorrez erosi behar meatze-enpresetako kantinetan (merkatuko prezioak baina handiagoak).
Lantegietan soldata oso baxuak, lanaldi luzeak, gaixotasunei, istripuei, heriotzari... aurre egiteko babes sozialik eza.
Langileen mugimenduaren sorrera.
EUSKAL OLGARIKIA GARATU
Bereziki Bilbon.
Nerbioi eskuinaldera mugitu.
Bizitegi-auzo ingeles estilokoak.
Finantza oligarkia, bankariak, enpresaburu handiak.
Oso botere ekonomiko eta politiko handia.
Klase kontzientzia.
Giza-talde bereko partaideak izatearen kontzientzia, interes eta helburu komunekin.
Adibidez, Bizkaiko Ekoizleen Elkartea (Liga Vizcaína de Productores). Patronala eta jabeen interesak defendatzeko.
Ideologia politiko ezberdinak, baina Berrezarkuntza sisteman eroso, integratuta eta babestuta sentitu.
Kontzertu ekonomikoen alde.
Protekzionismoa.
HIRIA GARATU
Nahiz eta zerbitzu publiko urriak izan.
Kalitate txikiko eraikinak meatzeetatik edo fabriketatik hurbil.
Zentroko aberastasuna.
Kontraste handia.
Hiri-lorategiak…
. Talka handia: Nekazal gizartea vs gizarte industriala.