Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
lectures 3/4, lecture 3, lecture 4 - Coggle Diagram
-
lecture 3
1098 Cisterciënsers / Orde van Citeaux Abt. Bernard van Clairvaux
- gebieden wwaar niemand meer kwam
- geen lichtbeuk
- extra licht komt door voor en achterwand
- apsis is een stukje lager dan het schips -- * architectuur die bewust af ziet van alle speciale architectuur -- ook geen torens
It was not until the 1130s that a distincitve Cistercian approach to architecture began to emerge:
The key building was:
The contrast with the Cluniac approach was:
- stark and deliberate
purged of inessentials the beauty of Cistercian building depended solely on:
- architectural values:
- purity of from
- clarity of proportions
- functional efficiency
- high standard of construction
Where Romanesqeu Architecture was more advanced the Cistercian identity is not so obvious In General The Cistercian identity was conveyed not by specific architectural features but:
- by a tone of simplicity and restraint
- the absence of sculpture
- the simplicity of mouldings aroudn doors and windows
- the use of monochrome glass -- grisaille -- rather than stained glass
- the lack of mural painting
Bernard van ClariVaux
Kerkgebouw:
- Geen torens
- geen kooromggang met straakapellen
- geen decoratief beeldhouwwerk
- geen schilderingen
- geen gebrandschilderede vensters
- geen boek illustraties
- Wel muziek tijdens de eredienst
Akem, Palts Kapel van Karel de Grote 792-805
- Centraalbouw
- 8 zware pijlers rusten - koepel er over heen
- officieel kleine apsis
- byzantijnse architectuur
- mozaieken boven (foto) - byzantijns
Ravenna, san Vitale, 526-547
- hoorde bij het oost romeinse rijk
- achthoek en een apsis
- halfronde nissen
vereenvoudigde toegepast in de Aken Palts Kapel
- visueel lijkt het er op maar constructief is het anders
- de zuilen dragen verder niet zo veel
-
-
Kloosterkerk van Cluny
- gesticht 910
- bouw nieuwekerk Cluny III 1088-1130
- gesloopt na de Franse Revolutie 1798-1823
- niet 1 maar 2 transcepten
- apsis wordt voorzien van zijbeuken
kooromgang / ambulatorium met straalkappeln Tongeweld en het op te tillen - zodat er extra vensters kunnen komen.
- Ton gewelf
- lichtbeuk
- triforium
- scheibogen
- gordelbogen
Tongeweld en Lichtbeuk met elkaar combineren was nieuw bij Cluny III
-
Relieken of Relikwieën
- overblijfselen van het lichaam van heiligen of objecten die met de lichamen van Christus of Maria of een andere heilige in aanraking zijn geweest
- hoe verder de overblijfselen van de heilige afstonden, hoe minder de heiligheid en werking ervan
Reliekhouder Keulen Ca. 1200-1230
Keulen, Dom, Reliekschrijn van de Drie koningen, Nicolaas van Verdun ca. 1180-1225
Relics were used to:
- justify grandiose architecture
- they helped to produce the cash to pay for it
- they provoked competition between neigbouring monastic houses
- they provided the raison dêtre of pilgrimiage * from which hundreds or thousands of medieval churces benefited
In architecture, the impact of the cult of relics is particularly evident in:
- the development of crypts*
- (a chamber (such as a vault) wholly or partly underground)
and the:
- proliferation of chapels around the choir
- Sommige kerken zijn gebouwd als reliekhouder
San Marco Venetië, 9de eeuw, uitgebreid vanaf 1060
- relieken van Marco waren
Het belang van Relieken: Ste. Chappelle, Parijs, 1239-1248
- gothische constructie
- hele lichte architectuur die grotendeels uit glas bestaat
Basilica ad Corpus -- Grafkerk met Crypte
- Graf van Petrus, aanpassingen door paus Gergorius de Grote 590.
- crypte - extra niveau dat je de kerk op twee verschillende momenten kan gebruiken
Ruimteljke aanpassing voor reliekenverering:
- Crypte ook als grafruimte voor vorsten en bisschoppen toegepast
Rome, St Pieter - 4e eeuw
in about 590 a crypt of this form was installed at St Peter's by the future pope
and it was this work:
- that reeally established the the crypt as an important ingredient in Christian architecture
crypt =a stone chamber beneath the floor of a church or other building
the crypt at Auxerre is especially important for two reasons:
1 the Carolingian additions were constructed outside the walls of the original church, producing a form generally described as an outer crypt
- this once had upper storeys, so the crypt was like a two storey building wrapped around the east end of the main church
A crypt refers back to:
- the relics were still rather remote, so passageways were constructed to provide direct acces into the chamber, allowing pilgrims to venerate the relics at close quarters
early crpyts are fascinating to explore, however:
- their architecture was often rudimentary,
- surprsing because these were the most sacred parts of the church
by the eleventh century:
- crypts had developed into a far more artiuclated pieces of architecture
this was the age of:
- hall crypt
in which a whole area was treated as
- continuous entity whtih a groin-caulted ceiling supported on free standing columns
Following the Norman Conquest of 1066 the hall crypt was introduced to England
- example; at Canterbury Cathedral
met kruist punt - gaat de kracht gelijk nar beneden want met als je het "recht" bouwt stort het neer -- spitsboog een geavanceerde vorm en die
- is niet alleen van ghotisch
basilica zonder lichtbeuk = pseudo-basilica
Clermont-Ferrand Notre Dame du port, 11120-1130
Gallerij
*
achthoekige centraalbouw blijft iets uitzonderlijk
Basilica - antieke zaal een rechtzaal wordt door de christenen in de 4e eeuw gebruikt tot model voor --
In frankrijk begon een ander expirementTournus, St Philibert
- dwarstonnen - naast elkaar in de breedte - dwars geplaatste tonnen
- die worden ondersteund door de bogen
- vanwege tongeweld kan je een venster maken
- Lichtbeuk - vensters boven in
- Diafragma boog
- scheibogen
Kruisgeweld voordeel:
- bogen kunt maken die open kan zijn of een muur kan openen met een venster
Vézelay Ste Madelaine
- voor het eerst kruisgewelf op het middenschip gezien
- niet meer de hele muur dragend is - de constructie rust op 4 punten niet op 2 muren
Buttress = steunbeer
Tongewelf Graatgewelf
- twee tonnen die elkaar kruisen
- zware pijlers naar de hoeken
lecture 4
Chartes, 1194-1220
- luchtbogen zichtbaar -- aan de buitenkant
- luchtbogen in het zicht - dan baak je er wat moois van - leuke zuilen er tussen die de ene luchtboog steunt
na 1194
- 3 delige opstand
- scheibogen - triforium - lichtbeuk
Laon 1175
- 4 delige opstand
- scheibogen – galerij – triforium – lichtbeuk
-
Amiens, Notre Dame, vanaf 1220
- gewelfbouw is een afronding van een architectonisch concept
Toulouse Saint Sernin 1080-1120
stenen gewelven zitten altijd tussen de muren niet op de muren
- top van het gewelf zit op de zelfde hoogte als de buitenmuur
- eerst de ribben dan de opvulling
-
Decoratieve vormen
- door de vormen die je met de ribben kan maken
ribben structuur komt los van het origineel dat het alleen maar constructief is.
- krijgt ook een hele belangrijke decoratieve form
- soms als decoratie dragen de ribben helemaal niks meer
Praages burcht, Vladislav-zaal 1493-1502, Benedikt RIed
Gothiek gaat vooraal over gewelfbouw - maar niet alle gothiek heeft gewelf
- Florence Santa Croce 1295-1385
- houten kap en geen gewelf want dat is luxe en ze willen alles eenvoudig
Gothiek komt ook zonder gewelf voor -- maar is wel een uitzondering of niet mogelijk -- als het niet mogelijk is zie je vaak een imitatie in hout
Vroege gotiek; 1130-1200
- 4-delige opstand / 6 delig kruisribgeweld
- Saint-Denis/Laon/Notre Dame, Parijs
Hoog gotiek 1200-1250
- 3-delige opstand / 4 delig kruisribgewelf
Rayonnant 1250-1350
- decoratieve vormen van maaswerk van de vensters
- beauvais/ StE. Chapelle/Keulen
Laat gotiek 1350-1450
- nieuwe, experimentele gewelconstructies
Terminology: Ton vs KruisgewelfRondbooog vs Spitsboog Luchtbogen Steunbeer net gewelf Luchtbogen (flying buttresses) en ? worden opgevangen door:
trioforium is nooit een venster - het dak zit er achter
-
Laon, Notre Dame.
- vanaf ca. 1160, schip 1175, luchtbogen 1230
boven in de toren:
Schip:
- vroege gothiek (voor 1200)
Vier delige opstand:
- lichtbeuk
- triforium
- gallerij
- scheibogen
Oorspronkelijk geen luchtboog
- gallerij gaf een extra steunpunt
alternerend stelsel:
- afwisselend bundels 3 of 5 colonnetten
Reims 1211 begonnen
west facade
1255-1475
- roset - elk stukje muur dat niks hoeft te dragen kan in glas worden gemaakt
- 38m
Amiens, Notre Dame begonnen 1220
Beauvais Kathedraal Saint Pierre
1225-1272en na 1282
- 48m
- koor van Beauvais stort in
- Romaanse voortganger die beetje bij beetje had moeten worden afgebroken is niet gebeurd- ze zijn er gewoon mee gestopt
Notre Dame
- gewelfbouw
- grotendeels bewaard gebleven dankzij het gewelf -- na de brand
Esthetiek
ontwikkeling van de decoratieve vormentaal tussen ca. 1200-1500
- verschillend per land regio
Amiens 1220-1288
Straatsburg 1277-1399
Abdij van Ourscamp 1240-1260
- ribben in het gewelf zijn ribben als van een ribbenkast -- hoofdstructuur uit maken
- zelfs zonder dak blijven de ribben staan
Utrecht
Nieuwe Koor van de Dom begonnen 1254
- in de 16e eeuw even afgeweest