Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Mối quan hệ giữa văn học và hiện thực - Coggle Diagram
Mối quan hệ giữa văn học và hiện thực
Bản chất của
văn học
Đồng thời là một loại hình nghệ thuật - nghệ thuật ngôn từ
Là một hình thái ý thức xã hội - ý thực thẩm mĩ
Vai trò của văn học đối
với hiện thực đời sống
Văn học phản ánh HTĐS theo quy luật thẩm mĩ
Phản ánh HTĐS là thuộc tính của văn học
Nhìn từ
quy luật sáng tạo văn học
, người nghệ sĩ phải sống, phải trải nghiệm, phải bồi tích chất liệu đời sống cho mình -> chưng cất -> văn chương là "rượu thế gian"
Nhìn từ đối tượng phản ánh của văn học là toàn bộ thế giới hiện thực trong mqh sinh động, muôn màu với cuộc sống con người được nhà văn nhận thức
Nhìn từ
bản chất văn học
, văn học là một hình thái ý thức xã hội -> phản ánh tồn tại xã hội => Phản ánh hiện thực là điều tất yếu
Nhìn từ
nội dung của văn học
là thế giới khách quan qua lăng kính chủ quan của người nghệ sĩ mà thế giới khách quan đó lại ở trong hiện thực, thế giới chủ quan cũng là một dạng thức của hiện thực
Nhìn từ
chức năng của văn học
, văn học không là gì cả nếu không vì hiện thực -> sứ mệnh là phục vụ, cải tạo HTĐS => Đích cuối cùng là một hiện thực đời sống tốt đẹp hơn
HTĐS khi đi vào văn học
mang những hình sắc riêng
Phản ánh cả những gì chưa có, chỉ có trong tưởng tượng của người nghệ sĩ
Bao hàm cả thế giới tinh thần, tư tưởng của con người
HTĐS đi vào văn học tồn tại ở muôn vàn dạng thức khác nhau, phong phú và đa dạng
Văn học phản ánh HTĐS theo quy luật thẩm mĩ
Mang tính đại diện, khái quát
Mỗi người đọc lại có một cách nhìn về hiện thực khác nhau
Cải tạo đời sống theo chuẩn giá trị chân
thiện mĩ là mục tiêu tối thượng của văn học
Phát hiện, tôn vinh
cái tốt, cái đẹp, cái chân thiện để nhân rộng, định hướng, để người đọc soi mình mà sống tốt đẹp hơn
Cung cấp
cho con người một hình thức giải trí, một kênh giao tiếp, một hình thức giáo dục, thỏa mãn và nâng cao năng lực thẩm mĩ.
Phản ánh
cái xấu, cái ác, cái trái ngang phi lí để đấu tranh, thay đổi hiện thực đen tối ấy
Vai trò của hiện thực đời
sống đối với văn học
HTĐS là cội nguồn cảm hứng, mục tiêu,
động lực cho hoạt động sáng tạo
"Trải qua một cuộc bể dâu/ Những điều trông thấy mà đau đớn lòng" (Nguyễn Du). HTĐS tác động đến nhận thức, thế giới quan, tâm sinh quan của người nghệ sĩ, khiến họ nảy sinh nguồn cảm hứng để sáng tạo (Đây thôn Vĩ Dạ)
Văn học không sinh một cách vô nghĩa mà sinh ra để cho đời. Văn học sinh ra để phán ánh hiện thực nhưng đồng thời HTĐS cũng là mục tiêu, động lực để văn học hướng đến
HTĐS là nguồn chất liệu cho
hoạt động sáng tạo văn học
Văn học dân gian -> vì thực tế HTĐS khổ đau, bất hạnh => Yếu tố kì ảo không có trong đời sống nhưng được khơi mở, thôi thúc, tưởng tượng trên cơ sở HTĐS. Nó không có trong đời sống nhưng có trong tâm thức, đời sống tinh thần
Còn phụ thuộc vào tư chất của người nghệ sĩ --> Chỉ có người nghệ sĩ mang trong mình tư chất riêng biệt thì mới biến chất liệu đời sống thành tác phẩm văn học được
Biểu hiện
Xã hội nào văn học ấy, văn học nào xã hội ấy
Mỗi xã hội, thời đại đều có những hình tượng nổi bật, văn học phản ánh hiện thực → thời đại văn học nào cũng có những kiểu hình tượng riêng biệt
“Mỗi trang văn đều soi bóng thời đại mà nó ra đời” (Tô Hoài)
Mỗi thời đại văn học đều có hệ hình thi pháp riêng gắn với ý thức hệ và kiểu tư duy của con người ở thời đại đó.
Hiện thực đời sống
trong văn học
HTĐS trong văn học: những gì tồn tại trong đời sống nhưng được lắng lọc, sáng tạo lại bởi người nghệ sĩ + hiện thực trong thế giới tinh thần của con người
HTĐS: tất cả những gì tồn tại trong thế giới xung quanh con người
Điều kiện
Người nghệ sĩ cần nêu cao bản lĩnh sáng tạo → dám nhìn thẳng vào hiện thực đời sống → dám nói những cái xấu, cái ác, mặt trái của xã hội và dũng cảm khám phá, sáng tạo, phát hiện những cái đẹp để nhân rộng nó lên
Người đọc phải nâng cao tầm đón nhận → trau dồi kinh nghiệm đời sống, thẩm mĩ để có cái nhìn đa chiều, sâu sắc về hiện thực đời sống → nền tảng cho quá trình tiếp nhận
Xã hội phải “cởi trói” cho người nghệ sĩ, trả văn
chương về đúng với bản chất đích thực của nó