Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Landareen erreinua, image, image, image, image, image, image, image, image…

- - - - Ura eta gatzak xurgatu
        
        Ile xurgatzaileen bidez
        
        Ura osmosiaren bidez xurgatzen da.
        
        Gatzak garraio aktibo bidez xurgatzen dira, anioi eta katioi moduan.
      - Izerdi landugabearen garraioa
        
        Ura + ioiak: izerdi landugabea
        
        Epidermisetik xilemara
        
        Bide sinplastikoa. Zeluletan zehar, zelula paretetan dauden bideen bidez.
        
        Bide apoplastikoa. Zelulen artean ibili.
        
        Xilematik hostoetara. Uraren propietateei eta landarearen baren egiturei esker, energia gasturik gabe.
        
        Uraren propietateak
        
        kohesio indarrak. Uraren H zubiak.
        
        Atxikidura indarrak. Kapilaritatea
        
        Tentsio indarrak. Estometan gertatzen den transpirzioak eragiten du.
        
        Sustraiek eragindako presioa.
      - Gas trukaketa
        
        Landareak O2 behar dute arnasketarako eta CO2 fotosintesirako
        
        Fotosintesian O2 isuritzen dute eta arnasketan CO2.
        
        Arnasketa gauez fotosintesia egunez.
        
        Estomen bidezkoa
        
        Tenperatura igotzean ireki. Oso altuetan ixten da.
        
        Egunez ireki fotosintesia egiteko argia behar delako.
        
        CO2 faltatzen bazaio landreari, ireki.
        
        lehortetan itxi, ura ez galtzeko.
      - Fotosintesia
        
        Materia organikoa lortzeko prozesua, materia ez organiko eta eguzki argiarekin.
        
        Formula: 6CO2 + 6H2O + argia → C6H12O6 + 6O2
        
        2 fase
        
        Fase argia. Kloroplastoen tilakoideetan. Ura erabiltzen da elektroi garraiorako, beraz O2 askatzen da. ATP lortzen da (energia kimikoa).
        
        Fase iluna. Kloroplastoen estrometan. Ez da argirik behar. Calvin zikloak CO2 glukosa bihurtzen du, energia gastatzen.
      - Arnasketa
        
        Mitokondrietan. Energia lortzeko modua
        
        Kloroplastoetan sortutako glukosa degradatzen da prozesu honetan.
        
        Formula: Glukosa+ 6O2 --> 6CO2 + 6H2O + energia
      - Izerdi landuaren garraioa
        
        Izerdi landuak mantenugaiak sakabanatzen ditu landarean zehar, floemaren bidez.
        
        Glukosa garraio aktibo bidez sartzen da floeman eta ura osmosi bidez.
        
        Izerdi landua floemaren bidez sakabanatzen da landaretik, presioari esker, kontzentrazio txikiagoko lekua. Gero ura xilemara bueltatzen da, osmosi bidez.
  - - - Fitohormonak. Zelula bereziek sortzen dituzte, guruinik gabe.
        
        Auxina. Hazkuntzarako hormona.
        
        Gibelina. Loratzeko eta fruitua heltzeko hormona
    - - Mugimenduak
        
        Tropismoak. Hazkuntza mugimenduak. Positiboa estimulorantz badoa, negatiboa estimuloaren kontrakoa bada.
        
        Fototropismoa (argia)
        
        Geotropismoa (grabitatea)
        
        Hidrotropismoa (ura)
        
        Tigmotropismoa (ukipena)
        
        Nastiak. Hazkuntzazkoak ez diren mugimenduak.
        
        Fotonastia (argia)
        
        Tigmonastia (ukipena)
        
        Hidronastia (ura)
      - Fotoperiodoa
        
        Argiarekiko erantzuna landareetan. Bakoitze fotoperiodo optimo bat dauka.
  - - - Ziklo haplodiplontea
        
        Fase haploidea. Esporangioetan esporak eratzen dira. Hauetatik gametofitoak sortzen dira. Gametofitoek gameto emea eta arra sortzen dituzte.
        
        Fase diploidea. Gametoak elkartu zigotoa sortzeko. Zigototik landarea eta esporangioak sortzen dira.
      - Atalak
        
        Esporofitoa. Zigototik sortutako egiturak.
        
        Gametofitoa. Zelula haploideko egitura. Gametoak eratzen ditu, mitosiaren bidez.
        
        Arkegonio. Emea
        
        Anterido. Arra
        
        Zigotoa. Bi gameto batzean sortzen den egitura
        
        Espora. Gametofitoa mitosiz sortzen duen zelula haploidea.
        
        Gametoa. Gametofitoak sortutako zelula haploidea
        
        Oosfera. Emea
        
        Anterozoide. Arra
        
        Esporangioa. Meiosiz, esporak sortzen eta biltzen dituen egitura.
      - Angiospermoen ugalketa sexuala
        
        Haziak fruituaren barruan daude. Fruitua lehen obulutegia zen.
        
        Lore hermafroditak. Zatiak:
        
        Kaliza. Sepaloak
        
        Korola. Petaloak
        
        Androzeoa. Gametofito arra. Estaminaz osatua. Estamina bakoitza harizpia eta antera.
        
        Ginezeoa. Gametofito emea. Karpeloz osatua. Estigma estilo eta obulutegiak ditu.
    - - Estoloiak. Lurrarekiko paralelo hazten diren zurtoinak. Sustraiak garatzen dituzte.
      - Tuberkuluak. Lurrazpiko zurtoinak dira. Mantenugaiak biltzen dituzte eta landare berri bat sortu daiteke hartatik.
      - Erraboilak. Lurpeko zurtoin txikiak, hosto txikiz estalitakoak.
      - Errizomak. Lurpeko zurtoinak, landare berriak atera daitezke hartatik.
      - Asexual artifiziala
        
        Aldaxka. Landarearen zati bat, lurrean sartzean sustraiak botatzen dituena.
        
        Txertatzea. Bi landareen zurtoina lotzen da, asko erabiltzen da fruta arboletan.
- - - - Ehunak
        
        Meristematikoak. Hazteko behar direnak
        
        Meristemo primarioa. Luzeeran hazteko, landarearen goiko eta beheko atalean.
        
        Meristemo sekundarioa. Lodieran hazteko.
        
        Ehun helduak
        
        Ehun babesleak
        
        Epidermikoa. Zelula handiak eta biziak, kloroplastorik gabekoak. Haren funtzioak lehorretik bnabeastea, sustraietan ura xurgatzea eta hostoetan gas trukea egitea dira.
        
        Suberosoa. Urte bat baino gehiagoko landareak izan dezakete. Suberina duten zelula hilez dago osatuta. Haren funtzioak ur galera murriztea eta mutirreko tenperaturetatik eta intsektuen etab. erasoetatik babestea dira.
        
        Oinarrizko ehunak
        
        Erreserba parenkima. Klorofilarik gabeko zelula handiak ditu. Haren funtzioa substantziak pilatzea da, erreserba gisa. Sustraietan, zurtoinean, fruituetan eta hazietan topa daiteke.
        
        Klorofila parenkima. Kloroplasto ugari dituen eta fotosintesia egiten duen landarearen ehuna. Landareren zati berdeetan dago.
        
        Euste ehunak
        
        Kolenkima. Zelula erresistentez eta bizidunez osatuta. Landare belarkaren zurtoinen epidermisaren aspian dago. Malgutasuna eta sendotasuna ematen dio landareari.
        
        Esklerenkima. Pareta lodiko eta lignina duten zelula hilez osatuta. Prenkiman tartekatuta dago. Erresistentzia ematen die zurezko zatiei eta ehun eroalei.
        
        Ehun eroaleak
        
        Xilema. Hodi zurkarak. Izerdi landugabea garraiatzen du hostoetara. Hildako zelulaz osatuta dago eta ez dago paretarik zelulen artean.
        
        Floema. Hodi liberiarrak. Izerdi landuia hostoetatik landarearen zati guztietara garraiatzen du. Zelula bisidunez osatuta dago eta haien arteko paretan zulo bat dago.
- - - - Ekisetoak. Hosto punta zorrotza
      - Iratzeak, hosto zorrotzik ez.
    - - Gimnospermoak. Ez dute fruiturik eratzen, orokorrean hosto iraunkorrak dituzte
      - Angiospermoak. Fruitua eratzen dute, gehienetan hostoak erortzen zaizkie. Kotiledoi bakarrekoak edo bikoak izan ahal dira.