Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาปฏิชีวนะ, ยาต้านจุลชีพ, Sulphonamide - Coggle Diagram

- - - - Penicillin G
      - penicillin V
    - - Nafcillin
      - Cloxacillin
      - Methicillin
    - - Amoxicillin
      - Becampicillin
      - Ampicillin
    - - Mezlocillin
      - Piperacillin
      - Carbenicillin
    - - Mecillinam
- - - - Cinchonism ปวดศีรษะหูอื้อ ตาพร่า คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน
      - Black water fever ผู้ป่วยปัสสาวะเป็นสีดำเนื่องจากขาดเอนไซม์ G-6-PD ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ช่วยทำให้เม็ดเลือดแดงคงสภาพอยู่ได้ไม่แตกง่าย
    - - หอบ ลมพิษ (เป็นอาการที่พบบ่อยที่สุด)
  - - - ออกฤทธิ์ยับยั้งการสร้าง DNA และ RNA
    - - มองเห็นไม่ชัด เห็นภาพหลอน ตื่นเต้น และเส้นประสาทส่วนปลายผิดปกติ
      - ในหญิงมีครรภ์ที่ได้รับยานี้เด็กที่เกิดมาอาจจะหูหนวกสมองเสื่อม (mental retardation)
      - มึนงง เบื่ออาหาร ท้องเดิน ปวดศีรษะ มีผื่นคัน
      - Oculartoxicity ยานี้เป็นอันตรายต่อตาในผู้ที่ใช้ยาในขนาดสูงเป็นเวลานาน
  - - - เมื่อให้งเดียวเมโฟลควินสามารถก้าจัดเชือมาเลเรียในเลือดได้รวดเร็วรวมทังเชือที่ดือต่อ Chloroquineดว้ย
      - สามารถรักษามาลาเรียจาก P. falciparum
      - ไม่ได้จับกับ DNA
    - - ใช้เฉพาะการรักษาและป้องกันเชื้อ P.f ที่ดื้อต่อยา Chloroquine หรือเชื้อที่ดื้อต่อยาหลายตัว (multidrug resistance)
  - - - ใช้ในการรักษามาเลเรียจากเชื้อที่ดื้อต่อยา Chloroquine
      - มีข้อสังเกตว่า Sulfonamide จะใช้ได้ผลกับเชื้อ P. falciparum เท่านั้นจะไม่ได้ผลกับ P. vivax
      - เมื่อนำยา Sulfadoxine ผสมกับ Pyrimethamine ยา 2 ชนิดจะออกฤทธ์ิยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ DHFR คนละขั้นตอนกัน จึงเสริมฤทธิ์กัน
- - - - ยาจะยับยั้งการเข้าสู่เซลล์ของไวรัส โดยขัดขวางการเกาะติดของไวรัส และการปลดปล่อยกรดนิวคลีอิคของไวรัสเข้าสู่เซลล์
      - ยานี้จะใช้ได้ผลต่อเมื่อหลังจากติดเชื้อไวรัสแล้วไม่เกิน 72 ชั่วโมง
- - - - ประโยชน์ที่ใช้
        
        ยานี้มีฤทธิ์ขับพยาธิไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย พยาธิแส้ม้า พยาธิปากขอและ พยาธิแคปิลลาเรียได้ผลดี
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการนำกลูโคสจาก host มาใช้ทำให้ไม่มีพลังงานเพื่อการอยู่รอดและสืบพันธุ์
        
        เป็นอัมพาตและตาย
        
        ยับยั้งการสังเคราะห์ microtubuleใน
        เซลล์ผิวหนังและลำไส้ของพยาธิตัวกลม
        
        ถูกกำจัดออกจากทางเดินอาหารจนหมด หลังการรับยาประมาณ 3 วัน
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        พยาธิไส้เดือน พยาธิปากขอและพยาธิแส้ม้า
        
        รับประทานครั้งละ 100 มก. เช้าและ เย็นติดต่อกันเป็นเวลา 3 วัน
        
        พยาธิแคปิลลาเรีย
        
        รับประทานครั้งละ 200 มก.เช้าและเย็นติดต่อกันเป็นเวลา 3-4 สัปดาห์
        
        พยาธิเส้นด้าย
        
        รับประทานครั้งเดียว 100 มก.
    - - ประโยชน์ที่ใช้
        
        ยานี้มีประสิทธิภาพคล้ายมีเบนดาโซล
        
        แต่ได้ผลดีในการรักษาโรคพยาธิสตรองจิย์ลอยด์ด้วย
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการนำกลูโคสจาก host มาใช้
        
        ปริมาณ glycogen ที่สะสมไว้ลดลง
        
        พยาธิหยุดการเคลื่อนไหวและตาย
    - - ฤทธิ์ต่อพยาธิ
        
        ยามีฤทธิ์ต่อพยาธิปากขอ ไส้เดือน
        เส้นด้าย
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Cholinesterase ทำให้กล้ามเน้ือพยาธิเป็นอัมพาตแบบหดเกร็ง
        
        ยับยั้ง neuromuscular transmission
    - - ประโยชน์ท่ีใช้
        
        ยาน้ีมีฤทธ์ิขับพยาธิไส้เดือนกลม และ
        พยาธิเส้นด้าย
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ทำให้พยาธิเป็นอัมพาตแบบอ่อนเปลี้ย
        
        และถูกขับออกจากทางเดินอาหารโดยการ
        บีบตัวของลำไส้
        
        ยับยั้งฤทธ์ิของ acetylcholine ท่ีกล้ามเน้ือ
        ของพยาธิ
        
        มีประโยชน์มากโดยเฉพาะอย่างย่ิงในกรณีท่ีมีพยาธิจำนวนมากจนอาจทำให้ลำไส้อุดตัน เพราะลดอันตรายจากการเคลื่อนท่ีของพยาธิ
    - - ประโยชน์ที่ใช้
        
        ยาน้ีมีฤทธิ์ขับพยาธิไส้เดือนกลม พยาธิเส้นด้าย พยาธิแส้ม้า
        
        เนื่องจากยามีผลข้างเคียงมาก จึงใช้แต่ในการรักษาโรคท่ีเกิดจากพยาธิสตรองจิย์ลอยด์ ทริคิเนลลาและโรคผิวหนังท่ีเกิดจากตัวอ่อนของพยาธิปากขอของสัตว์ (cutaneous larva migrans)
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการสร้าง microtubule และขัดขวางการนำกลูโคสจาก host มาใช้
        
        ยามีผลต่อพยาธิตัวแก่ ตัวอ่อนและป้องกันการเจริญของไข่
        
        มีฤทธิ์ยับยั้ง enzyme fumarate reductase ใน mitochondria ของพยาธิ
  - - - ยาน้ีมีฤทธ์ิฆ่าไมโครฟิลาเรียของพยาธิฟิลาเรียและอาจฆ่าพยาธิตัวแก่
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        พยาธิถูกทำลายโดยตับ และกระบวนการ phagocytosis
        
        ยาน้ีมีฤทธิ์ฆ่าพยาธิตัวแก่ แต่กลไกยังไม่ทราบแน่ชัด
        
        ยามีฤทธิ์ฆ่า microfilaria ในกระแสเลือดโดยลดการทำงานของกล้ามเน้ือและทำให้ผิวของ microfilaria เปลี่ยนไป
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        ให้รับประทานวันละ 6มก./กก. อาจให้ครั้งเดียวหรือแบ่งให้ 3ครั้ง ทุกวัน เป็นเวลา 6-12 วัน
  - - - ประโยชน์ที่ใช้
        
        ยานี้มีฤทธิ์ขับพยาธิตืดวัว พยาธิตืดหมู และพยาธิตืดแคระ
        
        เป็นยาอันดับแรกในการรักษาโรคพยาธิตัวตืด เกือบทุกชนิด
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        มีผลต่อผิวของพยาธิ ทำให้ส่วนหัวของพยาธิหลุดออกจากลำไส้ ทั้งส่วนหัวและปล้อง
        
        บางส่วนถูกย่อยสลาย ไม่สามารถที่จะบอกชนิดของตัวตืดได้
        
        ยับยั้ง oxidative phosphorylation ในไมโตคอนเดรียของพยาธิ
        
        พยาธิถูกขับออกโดยการบีบตัวของลำไส้
        
        ยับยั้งการนำเอากลูโคสจาก host มาใช้
  - - - ประโยชน์ที่ใช้
        
        ใช้เป็นยารองในการรักษาพยาธิตัวตืดในลำไส้
        
        เป็นยาอันดับแรกในการรักษาพยาธิตืดหมู
        
        ใช้เป็นยาอันดับแรกในการรักษาโรคพยาธิใบไม้เกือบทุกชนิด
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาเพิ่มการซึมเข้าของ Ca2+ ผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ของพยาธิ ทำให้กล้ามเนื้อ เป็นอัมพาตแบบหดเกร็ง
        
        ทำให้เกิดการต้านทานการดูดซึมสารกลูกคส ทำให้ระดับกลับโคเจนของตัวพยาธิลดลงและทำให้พยาธิตายในที่สุด
    - - ประโยชน์ที่ใช้
        
        ขับพยาธิปากขอได้ดีมาก พยาธิไส้เดือนกลม พยาธิแส้ม้า พยาธิเส้นด้ายพยาธิใบไม้ลำไส้ และพยาธิตัวตืด
    - - สารนี้มีฤทธิ์ขับพยาธิตืดวัวและตืดหมู
      - รูปแบบของยา
        
        ผงปวกหาด ได้จากการเคี่ยวแก่นมะหาดกับน้ำจนเกิดฟอง แล้วช้อนฟองขึ้นมาทิ้งให้แห้ง
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        มีการทดลองใช้แต่ในผู้ใหญ่ ให้งดอาหารเช้าและให้ผงปวกหาด 3 กรัม
        
        หรือสารสกัดผงประมาณ 2 กรัม รับประทานกับน้ำเย็น 2 ชม. ต่อมาให้รับประทานยาถ่าย
- - - - bactericidal ต่อเชื้อที่กำลังแบ่งตัว แม้ว่าจะอยู่ใน
        macrophages หรือ extracellular sites
      - อาจให้ในผู้ป่วยที่เสี่ยงต่อ meningitis
      - selective ต่อเชื้อ Mycobacteruim tuberculosis
      - isoniazid ยังเป็น competitive inhibitor ต่อ pyridoxine อีกด้วย
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        โดยทั่วไปใช้ขนาด 300 มก./วัน ให้ครั้งเดียว
        
        ยกเว้นกรณีที่ให้ยาแบบเว้นระยะต้องให้สูงถึง 900 มก./วัน
        
        ผู้ใหญ่ใช้ขนาด 5 ถึง 8 มก./กก.
        
        ในเด็กให้ขนาด 10 – 20 มก./วัน แต่ไม่เกิน 300 มก./วัน
    - - bactericidal
      - เป็นยทท่ีมีฤทธิ์ฆ่าวัณโรคสูงเทียบเท่าหรืออาจเหนือกว่า
        ไอโซไนอะซิด
      - ข้อควรระวัง
        
        ในผู้ป่วยโรคตับ หญิงมีครรภ์ หญิงให้นมบุตร
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        ในเด็กให้ขนาด 10–20 มก./กก.
        
        ในระยะหลังมีผู้แนะนาว่าการใช้ยาในขนาด 450 มก./วัน
        
        ขนาดที่เหมาะสมในผู้ป่วยทั่วไปคือวันละ 600 มก.
        
        ในผู้ป่วยที่น้ำหนักไม่เกิน 50 กก. ก็ได้ผลดี
    - - first choice combination regimen
      - bactericidal
      - อาการไม่พึงประสงค์
        
        เนื่องจากยานี้ขัดขวางการขับกรดยูริคออกทางปัสสาวะ
        
        จึงพบว่าทำให้ระดับกรดยูริคในเลือดสูงขึ้น
        
        ตับอักเสบรุนแรง
        
        ปวดข้อ ปวดศีรษะ แพ้แสงแดด ลมพิษ ผื่นขึ้น ตับโต
    - - bacteriostatic
      - ใช้ร่วมกับยาอื่น เพื่อป้องกันการดื้อยาของเชื้อ
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        อาจให้สูงถึง 25 มก./กก. ใน 2 เดือนแรก แล้วลดลงเหลือ 15 มก./กก.
        
        การให้ยาในขนาดที่สูง
        
        โดยทั่วไปให้ขนาด 15–20 มก./กก.
    - - ออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อวัณโรคในภาวะที่เป็นด่าง ซึ่งมักเป็นเชื้อที่อยู่
        นอกเซลล์
      - bactericidal
      - เป็นยาขนานแรกที่ใช้ในการรักษาวัณโรค
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        ใช้ขนาด 15มก./กก. หรือโดยทั่วไปให้ขนาด 1กรัม/วัน โดยฉีดครั้งเดียว
        
        สาหรับผู้ใหญ่ที่น้ำหนักตัวต่ากว่า 50 กก. ให้ขนาด 0.75 กรัมก็เพียงพอ ในเด็กใช้ขนาด 20 – 30 มก./กก.
  - - - bacteriostatic
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        150 มก./วัน + INH 300 มก./วัน
      - ใช้ร่วมกับไอโซไนอะซิดในการรักษาวัณโรคครั้งแรก
    - - แต่เมื่อใช้ร่วมกับไอโซไนอะซิดพบว่าให้ผลการรักษาดี
      - bacteriostatic
      - ฤทธิ์ค่อนข้างอ่อน
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        ขนาดไม่น้อยกว่า 8 – 9 กรัม/วัน แบ่งให้วันละ 2 – 3 ครั้ง
    - - ไม่นำมาใช้อย่างแพร่หลายเนื่องจากผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่สามารถทน
        ฤทธิ์ไม่พึงประสงค์ของยาได้เภสัชจลนศาสตร์
      - bactericidal
      - มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อวัณโรคค่อนข้างสูง
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        ใช้ขนาด 750 – 1000 มก./วัน
        
        ถ้าขนาดยาต่ำกว่า 750 มก. ผลการรักษาจะไม่ดี
- - - - Benzoic acid มีฤทธ์ิเป็น Fungistatic
      - Salicylic acid เป็น Keratolytic ซึ่งทำให้ชั้น Keratin หลุดลอกออกไปเร็วขึ้นมีผลให้เชื้อราที่อาศัยอยู่ใน Keratin ถูกกำจัดไปด้วย
      - Benzoic acid + Salicylic acid
      - มักจะใช้ในการรักษา Tineapedis
    - - ในรายที่มีขุยหนา ๆ ผลการรักษาจะไม่ดี ต้องใช้ 10% Salicylic ointment ร่วมด้วย
      - ใช้รักษา Tinea pedis ได้ผลประมาณ 80%
      - ใช้รักษา Candida ไม่ได้ผล
      - มีใช้ในรูปของ 1% Ointment และ Solution
      - เป็น Thiocarbamate ใช้รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อ Dermatophyte
    - - ออกฤทธิ์กว้าง มีฤทธิ์เป็น Fungicidal ต่อเชื้อ Candida albicans
      - หยุดการเจริญเติบโตของ Pityrosporum orbiculare (M.furfur) ได้
    - - มีผลต่อแบคทีเรีย และโปรโตซัวบางอย่าง
      - Clotrimazole, econazole และ Miconazole
      - ออกฤทธ์ิกว้าง
    - - ใช้ได้ไม่เกิน 2 สัปดาห์
      - ใช้รักษาเกลือนด้วยความเข้มข้น 20% ใช้ป้องกันเชื้อราที่เท้าในบริเวณสระน้ำ
      - เป็นผลึกใสไม่มีกลิ่น ละลายได้ดีในน้ำแล้วเสื่อมสภาพได้ง่าย
      - โดยใช้ความเข้มข้น 10% ในน้ำล้างเท้า Sodium thiosulphate
      - สูตรเคมีคือ Na2 S2 O2 5H2 O
      - เป็นสารที่ไม่มีพิษถ้ารับประทานเข้าไปมาก ๆ มีฤทธิ์เป็นยาระบาย
    - - ใช้สระผมรักษารังแคที่ศีรษะ และใช้ทารักษาโรคเกลือนได้
      - ดูดซึมได้ถ้าผิวหนังอักเสบหรือเป็นแผล
      - เป็นผงสีส้มหรือน้ำตาลแดงมีกลิ่น Hydrogen sulphide อ่อน ๆ ไม่ละลายในน้ำและ Organ ic solvent 2.5%
      - มีพิษมากถ้ารับประทานเข้าไป
      - สูตรเคมีคือ SeS2
      - มีอาการเบื่ออาหาร อาเจียน ซีด และตับเสียได้
  - - - ยาถูกดูดซึมได้น้อยมากจากทางเดินอาหาร
      - จึงใช้เป็นยารับประทานรักษาเชื้อ Candida ในทางเดินอาหาร
      - มีผลต่อ Candida, Cryptococcus, Histoplasma และ Blastomyces
    - - เป็น Fungista tic ต่อเชื้อรา โดยเฉพาะพวก Dermatophytes ใช้รักษาเชื้อราของผิวหนังรวมทั้งผมและเล็บ
      - ยานี้มีใช้ในรูปของยาเม็ดขนาด 125, 250 และ 500 มก.
      - เด็กให้ 10 มก./กก./วัน
      - ผู้ใหญ่ให้วันละ 500 มก. ถึง 1 กรัม ต่อวัน
    - - มีฤทธิ์ต่อ Gram positive cocci
      - มีฤทธิ์ต่อต้าน Parasite
      - รักษา Dermatophytes, Candidal
    - - มีขอบเขตในการออกฤทธิ์กว้าง
      - ใช้ได้ผลในการรักษา
        
        Yeast
        
        Candida species
        
        Aspergillus species
        
        Dermatophytes
      - เป็นยาต้านเชื้อราชนิดรับประทานตัวแรกของยาใน กลุ่ม Triazole
    - - ใช้ได้ดีกับการรักษาการติดเชื้อราในผู้ป่วยโรคเอดส์
      - ขนาดที่ใช้ในการรักษาและระยะเวลาในการรักษาขึ้นอยู่กับชนิดของเชื้อรา
      - เป็นยาต้านเชื้อราชนิดรับประทาน ใช้ได้ผลในการรักษาการติดเชื้อรา
      - การติดเชื้อแคนดิดาในช่องคลอดอาจให้เพียงครั้งเดียว
    - - เนื่องจากยาออกฤทธิ์โดยจับกับ sterols ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญของเยื่อหุ้มเซลล์
      - ความสามารถในการซึมผ่านของของเหลวผ่านเซลล์เพิ่มขึ้น
      - ยานี้มีอันตรายในการใช้ค่อนข้างสูง
- - - - zalcitabine (ddC)
      - zidovudine (AZT)
      - saquinavir
- - - - Amebiasis
        
        รับประทาน 250 มิลลิกรัมวันละ 3 ครั้งเป็นเวลา 7-10 วัน
      - Giardiasis
        
        รับประทาน 250 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง 5-7 วัน หรือวันละ 2 กรัม
        เป็นเวลา 3 วัน
      - Trichomoniasis
        
        รับประทาน 2 กรัม ครั้งเดียว หรือ 250 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง 7 วัน ควรรักษาพร้อมกันทั้งตัวผู้ป่วยและผู้ที่มีเพศสัมพันธ์ด้วยแม้จะไม่มีอาการ