Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 6 โภชนาการของบุคคลในภาวะปกติ - Coggle Diagram

- - - - ผู้ชายต้องการพลังงานมากกว่าผู้หญิง
      - พลังงานทั้งหมด = คาร์โบไฮเดรตร้อยละ 55 + โปรตีนร้อยละ 15 + ไขมันร้อยละ 30
    - - ควรได้รับโปรตีนวันละ 1 กรัม ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม
    - - แคลเซียมและฟอสฟอรัสต้องการน้อยลงเหลือ 800 mg/day ไม่มีการสร้างกระดูกเพิ่มขึ้น
      - ผู้ชายต้องการเหล็กลดลงเหลือ 10.4 ผู้หญิงต้องการเท่าเดิมจนกว่าถึงวันหมดประจำเดือน
    - - ต้องการประมาณ 1,500-2,000 ml/day
  - - - ข้าวสวย 1 1/2 ถ้วยตวง
      - ไก่ทอด
        
        ไก่สันใน 2 ช้อนโต๊ะ
        
        น้ำมันถั่วเหลือง 1 ช้อนชา
      - ชมพู่ 2 ผล
      - ต้มจืดเลือดหมูตำลึง
        
        ตำลึง 1/2 ถ้วยตวง
        
        เลือดหมู 2 ช้อนโต๊ะ
        
        หมูสับไม่ติดมัน 1 ช้อนโต๊ะ
        
        น้ำมันกระเทียมเจียว 1 ช้อนชา
    - - อาหารกลางวัน (ให้พลังงาน 529 kcal)
        
        ผัดเซียงไฮ้ทะเล
        
        ปลาหมึก 2 ช้อนโต๊ะ
        
        คะน้า 1/2 ถ้วยตวง
        
        กุ้ง 4 ช้อนโต๊ะ
        
        น้ำมันพืช 2 ช้อนชา
        
        เส้นเซียงไฮ้ 2 ถ้วย
        
        กล้วยหอม 1 ผล
        
        อาหารว่างบ่าย (ให้พลังงาน 256 kcal)
        
        ขนมซ่าหริ่ม 1 ถ้วย
        
        กะทิ 2 ช้อนโต๊ะ
        
        น้ำเชื่อม 2 ช้อนโต๊ะ
        
        แป้ง 1 ถ้วย
      - อาหารเย็น
        
        อาหารเย็น (ให้พลังงาน 574 kcal)
        
        ต้มยำปลากะพง 1 ถ้วย
        
        เห็ดฟาง 1/2 ถ้วยตวง
        
        ปลากะพง 1 ถ้วย
        
        ผัดผักรวม 1 จาน
        
        ผักรวม 1 ถ้วยตวง
        
        น้ำมันพืช 2 ช้อนชา
        
        ข้าวสวย 1 จาน
        
        ส้มโอ 2 กลีบ
        
        อาหารว่าง (ให้พลังงาน 120 kcal)
        
        นมพร่องมันเนย 1 กล่อง
- - - - น้ำตาล >> ลดการกักเก็บวิตามินB complex & แร่ธาตที่จำเป็น >> อาการตึงเครียด
      - เนื้อสัตว์ติดมัน >> อ้วน
      - แอลกอฮอล์ เพราะจะกดประสาทส่วนกลาง ทำให้ เหนื่อยล้า และซึมเศร้า
      - เครื่องในสัตว์ >> โรคข้ออักเสบ
      - อาหารที่มีคาเฟอีน เช่น กาแฟ ชา น้ำอัดลม เป็นต้น
      - อาหารที่มีเกลือ & อาหารที่มีโซเดียมสูง >> อาการบวม และความดันโลหิตสูง
    - - ถั่ว
        
        บรรเทาอาการช่องคลอดแห้ง และโรคกระดูกพรุนได้
        
        มี Phytoestrogen
        
        บรรเทาอาการปวดประจำเดือนมาผิดปกติ
        
        เป็นแหล่งโปรตีน แคลเซียม แมกนีเซียม โพแทสเซียม วิตามิน B complex สังกะสีและเหล็ก
      - เมล็ดธัญพืชทั้งเปลือก
        
        ควบคุมระดับ Cholesterol & estrogen
        
        เพิ่มความชุ่มชื่นให้กับผิวหนัง ช่องคลอด เยื่อบุช่องคลอด
        
        มี Phytoestrogen และเส้นใยสูง
        
        เมล็ดฟักทอง เมล็ดงา เมล็ดทานตะวัน น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรส และกรดไลโนเลอิก
- - - - ควรได้รับร้อยละ 55 ของพลังงานทั้งหมด
    - - ไม่ควรเกินร้อยละ 30 ของพลังงานทั้งหมด
    - - ควรได้รับ 1 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 Kg/day
    - - ผช=ไม่เกินวันละ 2,250 kcal / ผญ=ไม่เกินวันละ 1,850 kcal
    - - สำหรับหญิงวัยหมดประจำเดือนวันละ 1,000-1,500 mg
    - - ชายและหญิงต้องการ วันละ 10 mg
    - - ผู้สูงอายุชายและหญิง ต้องการ วันละ 15 mg
    - - ชายและหญิงต้องการวันละ 175 และ 150 μg
- - - - เมื่อครรภ์ใกล้ครบกำหนด ปริมาตรของเลือดจะเพิ่ม
        ประมาณร้อยละ 45
      - มีการเพิ่มขึ้นของ plasma มากกว่า เม็ดเลือดแดง >> เม็ดเลือดมีความเข้มข้นลดลง >> ค่า Heamoglobin และHeamatocrit น้อย >> ภาวะซีด / ภาวะโลหิตจาง
    - - ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง >> กระเพาะอาหารและลำไส้เคลื่อนไหวน้อยลง >> น้ำย่อยหลั่งน้อยลง >> แน่นท้อง ท้องอืด คลื่นไส้ อาเจียน มีการย้อนกลับของน้ าย่อยเข้าสู่หลอดอาหารทำให้มีอาการแสบยอดอก (Heartburn)
      - ในระยะ 2-3 เดือนก่อนคลอด >> มีอาการท้องผูกเนื่องจากทารกในครรภ์มีขนาดใหญ่ไป
        กดทับลำไส้ ทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวได้น้อย
      - หญิงตั้งครรภ์มักกินอาหารที่มีกากใยน้อย และออกกำลังกายไม่พียงพอ
    - - เรียกว่า “อาการแพ้ท้อง” (morning sickness)
      - เป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย
  - - - ควรได้รับแคลเซียม วันละ 1,200 mg เพิ่มจากปกติซึ่งได้รับ 800 mg/day
    - - ควรกินควบคู่กับอาหารที่มีวิตามินซีสูง เพื่อช่วยดูดซึมธาตุเหล็ก
    - - แนะนำให้กินอาหารโปรตีนเพิ่มขึ้นจากภาวะปกติ 10-14 กรัมต่อวัน
    - - ควรได้รับไอโอดีนวันละ 175 μg
    - - หญิงมีครรภ์ต้องการพลังงานเพิ่ม 80,000 kcal หรือประมาณ 300
        กิโลแคลอรี่ต่อวัน (วันละ 2,050 kcal)
      - คาร์โบไฮเดรต ไขมัน โปรตีน
    - - ควรได้รับวิตามิน C เพิ่มเป็นวันละ 80 mg
    - - ควรได้รับวิตามินเอวันละ 800 μgRE
    - - ควรได้รับวิตามิน B6 เพิ่มจากเดิมวันละ 0.6 mg เป็นวันละ 2.6 mg
    - - ในระยะตั้งครรภ์ร่างกายต้องการวิตามิน D วันละ 10 mg
    - - ควรได้รับโฟเลทวันละ 500 μg (เพิ่มจากปกติซึ่งได้รับ 150 μg)
- - - - ควรได้รับพลังงานเพิ่มขึ้นวันละ 500 kcal ต้องใช้พลังงานประมาณ 85 kcal ต่อน้ำนม 100 มล.
    - - ควรได้รับโปรตีน เพิ่มขึ้น 25 g/day ใช้ผลิตน้ำนมและซ่อมแซมเซลล์ต่างๆ
    - - ใน 1 วัน ควรได้รับแคลเซียม 1,200 mg/day เพื่อให้แน่ใจว่าได้รับแคลเซียมเพียงพอ
    - - ระยะให้นมบุตรแม่จะต้องการธาตุเหล็กจากอาหารวันละ 15 mg
    - - ควรได้รับไอโอดีน เพิ่มอีกวันละ 50 μg ป้องกันการขาดและให้ทารกได้รับไอโอดีนที่เพียงพอ
    - - วิตามิน A
        
        ควรได้รับเพิ่มอีกวันละ 375 μg
      - วิตามิน D
        
        ควรได้รับในปริมาณที่ปกติเท่ากับก่อนตั้งครรภ์ คือ 5 μg
      - วิตามิน B1
        
        ควรได้รับเพิ่มอีก 0.3 mg
      - วิตามิน B2
        
        ควรได้รับเพิ่มอีก 0.5 mg
      - วิตามิน C
        
        ควรได้รับเพิ่มอีกวันละ 35 mg
    - - ระยะให้นมบุตร ต้องการวันละ 500 μg
    - - แม่ควรดื่มน้ำให้มากขึ้น วันละ 8-10 แก้วเพื่อให้การหลั่งน้ำนมมากขึ้น
  - - - ผลไม้อย่างน้อยวันละ 6 ส่วน
      - รับประทานผักอย่างน้อยวันละ 6 ทัพพี
      - ดื่มนมสดอย่างน้อยวันละ 2 แก้วหรือมากกว่า
      - ไขมันหรือน้ำมัน ควรรับประทานวันละ 3 ช้อนโต๊ะ
      - เนื้อสัตว์ >> ควรเป็นเนื้อสัตว์ไม่ติดมันหรือมีมันน้อย
      - ข้าวและแป้งชนิดต่างๆ ควรได้รับวันละ 9-10 ทัพพี
    - - กินอาหารครบ 5 หมู่ และปริมาณเพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
      - ดื่มน้ำให้เพียงพอ
      - หลีกเลี่ยง
        
        การกินขนมหวานต่างๆ อาหารทอด อาหารมัน
        
        เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ชา กาแฟ
      - ปรึกษาแพทย์ทุกครั้งก่อนรับประทานยา
      - พักผ่อนให้เพียงพอและออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- - - - แรกเกิด-6 เดือนแรก ทารกได้พลังงานและสารอาหารจากนมแม่อย่างเดียว
      - หลังจาก 6 เดือนถึงขวบปีแรก ทารกจะได้รับพลังงานและสารอาหารจากอาหารอื่นร่วมกับนมแม่
      - การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
        
        มีคุณค่าทางโภชนาการ มีสารอาหารครบถ้วน ย่อยง่าย
        
        สร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ช่วยลดโอกาสเสี่ยงต่อภาวะภูมิแพ้
        
        ทำให้ทารกเจริญเติบโตอย่างเต็มที่
        
        มีผลดีต่อจิตใจแม่และลูก
        
        ทำให้มดลูกของแม่เข้าอู่เร็ว
        
        ช่วยสร้างเสริมพัฒนาการทางสมองและสติปัญญา
        
        ประโยชน์ทางเศรษฐกิจ ช่วยให้ประหยัด
    - - อายุ 6 เดือน
        
        ผักบดครึ่งช้อนกินข้าว
        
        ผลไม้สุก 2 ชิ้น หรือกล้วยน้ำว้าสุก 1 ผล
        
        ไข่แดงครึ่งฟอง สลับกับตับบด 1 ช้อนกินข้าว หรือ เนื้อปลาบด 2 ช้อนกินข้าว
        
        กินนมแม่ตามจนอิ่ม
        
        ข้าวบดละเอียด 3 ช้อนกินข้าว
        
        นมแม่และอาหาร 1 มื้อ ผลไม้เป็นอาหารว่าง
        
        อายุ 7 เดือน
        
        ผักบด 1 1/2 ช้อนกินข้าว
        
        นมแม่และอาหาร 1 มื้อ มีผลไม้เป็นอาหารว่าง
        
        ไข่ทั้งฟอง สลับกับเนื้อปลา 2 ช้อนกินข้าว หรือเนื้อหมู 2 ช้อนกินข้าว
        
        กินแม่ตามจนอิ่ม
        
        ผลไม้สุก 2-3 ชิ้น หรือส้ม 1 ผล
        
        ข้าวบดละเอียด 4 ช้อนกินข้าว
        
        อายุ 8-9 เดือน
        
        ข้าวสุกนิ่มๆ 5 ช้อนกินข้าว
        
        ผลไม้สุก 2-3 ชิ้น หรือส้ม 1 ผล
        
        ไข่ทั้งฟอง และเนื้อปลา 2 ช้อนกินข้าว หรือเนื้อหมู 2 ช้อนกินข้าว
        
        นมแม่และอาหาร 2 มื้อ มีผลไม้เป็นอาหารว่าง
        
        กินนมแม่ตามจนอิ่ม
        
        ผักบด 2 ช้อนกินข้าว
        
        อายุ 10-12 เดือน
        
        ข้าวสุกนิ่มๆ 5 ช้อนกินข้าว
        
        ไข่ทั้งฟอง และเนื้อหมู 2 ช้อนกินข้าว หรือตับ 1 ช้อนกินข้าว
        
        นมแม่และอาหาร 3 มื้อ มีผลไม้เป็นอาหารว่าง
        
        ผลไม้สุก 3-4 ชิ้น หรือกล้วยน้ำว้า 1 ผล
        
        กินแม่ตามจนอิ่ม
        
        ผักบด 2 ช้อนกินข้าว
  - - - มีความพร้อมในการกิน / สามารถควบคุมการทรงตัวของศีรษะและลำตัวได้ดี
    - - อัตราการกรองของไตของทารก = ร้อยละ 15 ของผู้ใหญ่
    - - ให้นมแม่อย่างเดียวตั้งแต่แรกเกิดถึง 6 เดือน ไม่ต้องให้อาหารอื่นแม้แต่น้ำ
      - เริ่มให้อาหารเสริมเมื่ออายุครบ 6 เดือน เต็มควบคู่ไปกับนมแม่
      - เมื่อลูกอายุ 10-12 เดือน ให้อาหารที่มีคุณภาพและครบ 5 หมู่ทุกวัน
      - เนื้อสัมผัสอาหารจัดให้เหมาะสมกับพัฒนาการของทารก
      - ให้อาหารรสธรรมชาติหลีกเลี่ยงการปรุงแต่งรส
      - อาหารต้องสะอาดและปลอดภัย
      - ให้ดื่มน้ำสะอาด งดเครื่องดื่มรสหวานและน้ำอัดลม
      - เล่นกับลูกสร้างความผูกพัน
      - หมั่นติดตามการเจริญเติบโตและพัฒนาการของลูก
      - การแพ้อาหารในทารก
        
        เด็กอายุต่ำกว่าอายุ 7 เดือน แพ้ไข่ขาว
        
        การแพ้สารกลูเตน พบในเด็กอายุต่ำกว่า 6 เดือน
        
        การแพ้โปรตีนในนมวัวมักเกิดในช่วงอายุ 1-4 เดือน
        
        แพ้นมผสม ถั่วลิสง ช็อกโกแลต หรืออาหารทะเล
        
        การเลือกอาหารสำหรับทารก
        
        กินไขมันให้เพียงพอ
        
        กินผักผลไม้ทุกวันและกินให้หลากหลายชนิดโดยเฉพาะผักใบเขียวและผักสีส้ม
        
        กินเนื้อสัตว์ทุกวัน เนื้อสัตว์ต่างๆ
        
        ให้นมแม่ต่อเนื่องถึงอายุ 2 ปี
        
        เด็กอายุ 1-2 ปี ควรเสริมด้วยนมดัดแปลงสูตรต่อเนื่องหรือนมวัวรสจืด วันละ 2 แก้ว
        
        กินอาหารรสธรรมชาติ ไม่ปรุงแต่ง
        
        ใช้น้ำมันพืชในการประกอบอาหาร เพื่อเป็นแหล่งพลังงานและกรดไขมันที่จำเป็น
        
        ไม่ควรให้อาหารรสหวานจัด มันจัด เค็มจัด
        
        เลือกอาหารว่างที่มีคุณภาพ ประกอบด้วยอาหารหลายหมู่ หรือผลไม้ตามฤดูกาล
        
        หลีกเลี่ยง ขนมที่มีรสหวานจัด มันจัดเค็มจัด และขนมที่เหนียวติดฟัน
- - - - กินอาหารไม่เป็นเวลา มัวแต่เล่นจนลืมกิน
      - เลือกกินอาหารที่ไม่มีคุณค่าทางโภชนาการ
      - จะไม่ลองกินอาหารที่ไม่เคยกิน
- - - - การสร้างเซลล์และเนื้อเยื่อต่างๆ มากขึ้น
      - กระดูกขนาดใหญ่ขึ้นทำให้ร่างกายสูงขึ้น น้ำหนักเพิ่มมากขึ้น
      - ต่อมไร้ท่อต่างๆ ทำงานมากขึ้น
      - ทำให้ความต้องการสารอาหารมากขึ้น
    - - พลังงาน
        
        วัยรุ่นชายควรได้รับพลังงาน 2,300-2,400 kcal/วัน
        
        วัยรุ่นหญิงควรได้รับพลังงาน 1,850-2,000 kcal/วัน
      - โปรตีน
        
        ปัจจุบันมีการกำหนดความต้องการโปรตีนตามความสูงของวัยรุ่น
        
        ควรได้รับโปรตีนอย่างน้อยวันละ 1-2 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 kg
      - น้ำ
        
        ควรดื่มน้ำวันละ 6-8 แก้ว
      - วิตามิน
        
        วิตามิน A =ใช้ในการเจริญเติบโตและคงสภาพเยื่อบุต่างๆ
        
        วิตามิน B2 = เป็นเอนไซม์ในการเผาผลาญสารอาหารในร่างกาย
        
        วิตามิน C = เป็นส่วนประกอบของเซลล์ใช้ในการสร้างคอลลาเจน
      - ความสำคัญของอาหารในเด็กวัยรุ่น
        
        กินอาหารให้ครบ 3 มื้อ
        
        เด็กวัยรุ่นที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก
        
        ควรกินอาหารทุกมื้อและถูกต้องตามหลักโภชนาการ
        
        ควรจำกัดอาหารที่ให้พลังงานมาก และให้ประโยชน์น้อย
        
        กินอาหารให้ครบ 5 หมู่
      - เกลือแร่
        
        ธาตุเหล็ก >> ร่างกายต้องการเหล็กมากขึ้น โดยเฉพาะวัยรุ่นหญิงในระยะมีประจำเดือน
        
        ไอโอดีน >> ต่อมไธรอยด์มีการผลิตฮอร์โมนมากขึ้น >> ต้องการไอโอดีนมากขึ้น
        
        แคลเซียมและฟอสฟอรัส