Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Canlıların ortak özellikleri - Coggle Diagram
Canlıların ortak özellikleri
Üreme
Canlıların soylarını devam ettirmek için yeni bireyler oluşturmasına üreme denir.
Eşeysiz üremede ana birey, kendisiyle aynı kalıtsal özelliklere sahip yavrular meydana getirir.
Eşeyli üreme, dişi ve erkeğe ait üreme hücrelerinin birleşmesiyle yeni bireyler meydana gelmesidir.
Eşeyli üremeyle oluşan yavrular hem anadan hem de babadan gelen özellikleri taşır.
Büyüme ve gelişme
Çok hücreli canlılarda büyüme ve gelişme, hücre bölünmeleri sayesinde canlıya yeni hücrelerin eklenmesiyle, var olan hücrelerin hacminin artarak büyümesiyle gerçekleşir.
Tek hücreli canlılarda büyüme ise hücrenin kütlece ve hacimce artması ile gerçekleşir.
Gelişme, canlının yaşam boyu geçirdiği değişikliklerin tümüdür. Gelişme sonucu, canlının doku ve organları işlevsel olarak değişerek iş yapabilecek olgunluğa ulaşır.
Boşaltım
Metabolizma olayı sonucunda oluşan atık maddelerin hücrelerden uzaklaştırılmasına boşaltım denir.
Tek hücreli canlılarda boşaltım hücre zarı ile olurken çok hücreli canlılarda ise özelleşmiş yapı ve organlar tarafından gerçekleştirilir.
Çok hücreli canlılardan gelişmiş bitkiler, metabolizmasında oluşan atıkları terleme, damlama ve yaprak dökülmesi gibi faaliyetlerle atabilir.
Metabolizma
Organizmadaki yapım ve yıkım tepkimelerinin tümü metabolizma olarak adlandırılır.
Basit moleküllerin birleştirilerek daha karmaşık moleküllerin sentezlendiği yapım tepkimelerine anabolizma denir.
Büyük moleküllerin daha basit bileşiklere yıkıldığı kimyasal tepkimelere katabolizma denir.
Uyum
Canlıların bulundukları ortamdaki yaşama ve üreme ihtimalini artıran kalıtsal özelliklerin tümüne uyum denir.
Solunum
Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyar.
Bu enerji hücre içerisinde besinlerin parçalanmasıyla elde edilen ATP molekülünden sağlanır.
ATP molekülündeki enerjinin açığa çıkarılma sürecine hücresel solunum denir.
BÜTÜN CANLILAR HÜCRESEL SOLUNUM YAPAR.
Organik besinlerden oksijen yardımıyla ATP sentezlenmesine oksijenli solunum, oksijen kullanılmadan, farklı inorganik madde kullanılarak ATP sentezlenmesine oksijensiz solunum denir.
Orgnizasyon
Tek hücreli canlıların hücre içindeki yapılarının farklı görevler üstlenerek uyumlu çalışması belirli bir organizasyon oluşturur.
Hareket
Canlılar, çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için hareket ederler.
Bir hücreli canlılarda hareketi sağlayan kamçı, sil, yalancı ayak gibi yapılar bulunur.
Hareket, bitkilerde durum değiştirme; hayvanlarda çoğunlukla yer değiştirme şeklindedir.
Homoestazi
Çevre şartlarındaki değişikliğe rağmen canlının iç dengesini kararlı ve değişmez tutmasına homeostazi denir.
Hücresel Yapı
Tek hücreli canlılar
bakteri, amip, paramesyum, öglena gibi
Tek hücreli canlılar çıplak gözle görülemez.
Çok hücreli canlılar
Bazı canlılar ise çok hücrelidir: mantarların çoğu, bitkiler ve hayvanlar gibi.
Çok hücreli canlılar genellikle çıplak gözle görülebilir.
Beslenme
Canlıların enerji ihtiyaçlarını karşılamak ve yaşamlarını sürdürebilmek için gerekli maddeleri almasına beslenme denir.
Kendi besinini kendi üretebilen canlılara ototrof ya da üretici canlılar denir.
Uyarılara tepki vermek
Canlıların yaşadıkları ortamdaki fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenler ile canlının bulunduğu ortamda durum değiştirmesine neden olabilecek faktörler uyaran adını alır.
Tüm canlılar çevreden gelebilecek bu uyarılara karşı tepki gösterir.