Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

9.2 การติดเชื้อที่มาจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ - Coggle Diagram

- - - - การรับประทานยาปฏิชีวนะเพื่อการรักษาบางชนิดอย่างต่อเนื่อง
      - การได้รับฮอร์โมนสเตียรอยด์
      - การรับประทานยาคุมกำเนิดชนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนมาก
      - ภูมิต้านทานของร่างกายถูกกดจากการเป็นโรคเอดส์ หรือการได้รับเคมีบำบัด
      - การควบคุมภาวะเบาหวานไม่ดี มีระดับน้ำตาลในเลือดสูง
      - การรับประทานอาหารที่มีแป้งและน้ำตาลมาก
      - การสวมใส่ชุดชั้นในที่แน่นเกินไป ทำให้เกิดความอับชื้น เชื้อราเจริญได้ง่าย
      - การใช้น้ำยาล้างทำความสะอาดช่องคลอด และปากช่องคลอดบ่อยๆ
      - ความเครียด การพักผ่อนที่ไม่เพียงพอ
    - - เกิดจากฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงขณะตั้งครรภ์ ทำให้เนื้อเยื่อและผิวหนังอ่อนนุ่มลง จึงมีโอกาสติดเชื้อราได้มากกว่าสตรีที่ไม่ได้ตั้งครรภ์และเชื้อราที่ทำให้เกิดการตกขาวผิดปกติได้ถึงร้อยละ 80-90 เกิดจากเชื้อรากลุ่ม Candida albicans ซึ่งมีระยะฟักตัว 1-4 วัน Candida albicans เป็นเชื้อโรคประจำถิ่น พบได้ในร่างกายมนุษย์ในช่องปาก ทางเดินอาหาร และอวัยวะสืบพันธ์
    - - ประมาณร้อยละ 20 ของผู้ติดเชื้อราจะไม่มีอาการ มีอาการคันและระคายเคืองมากในช่องคลอด และปากช่องคลอดปาก ช่องคลอดเป็นผื่นแดง ช่องคลอดอักเสบ และบวมแดงแต่ปากมดลูกปกติ ตกขาวมีลักษณะสีขาวขุ่น
    - - สตรีตั้งครรภ์
        
        มีความระคายเคือง คันช่องคลอดมากขึ้น การติดเชื้อราในช่องคลอดทั้งแบบไม่มีอาการและมีอาการ ไม่มีผลเสียต่อการตั้งครรภ์
      - ทารกในครรภ์
        
        ทารกที่คลอดทางช่องคลอดจากมารดาที่มีการติดเชื้อราในช่องคลอดจะเป็นเชื้อราในช่องปาก (Oral thrush) ได้มากกว่าปกติ 2-35 เท่า
    - - 1. การซักประวัติ
        
        อาการและอาการแสดง ระยะเวลาที่แสดงอาการอาการตก
        ขาวผิดปกติและการรักษา
      - 2. การตรวจร่างกาย
        
        ตรวจภายในพบช่องคลอดบวมแดง และตกขาวมีลักษณะขุ่น
      - 3. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        3.1 การตรวจด้วยวิธี wet mount smear จะพบเซลล์ของยีสต์ (Yeast cell) และเส้นใยของเซลล์เชื้อรา (Mycelium) pH น้อยกว่า 4.5
        3.2 การตรวจด้วยวิธีแกรมสเตน (Gram stain) จะพบลักษณะเป็นเหมือนเส้นด้าย (Gram positive pseudomycelial threads)
    - - 2% Miconazole cream (5 g) ทาช่องคลอด 7 วัน
        
        Miconazole (100 mg) 1 เม็ด เหน็บช่องคลอดก่อนนอนเป็นเวลา 7 วัน
        
        1% Clotrimazole cream (5 กรัม) ทางช่องคลอด 6 วัน
        
        Clotrimazole (100 mg) 1 เม็ด เหน็บช่องคลอดก่อนนอนเป็นเวลา 6 วัน
  - - - การตกขาวจากการติดเชื้อพยาธิ หรือเชื้อโปรโตซัว Trichomonas vaginalis (T. vaginalis)
    - - เมื่อมีการติดเชื้อ T. vaginalis และเข้าสู่ช่องคลอด ทำให้เกิดการอักเสบเยื่อบุช่องคลอดชนิด squamous การติดต่อมีได้ 2 ทางคือ ทางเพศสัมพันธ์ และอวัยวะเพศสัมผัสเชื้อโดยตรง ระยะฟักตัว 5-28 วัน
    - - ผู้ติดเชื้อร้อยละ 50 มักจะพบโรคคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์อื่นร่วมด้วย เช่น หนองใน ปากมดลูกอักเสบแบบมูกปนหนอง หูดหงอนไก่ เชื้อราในช่องคลอด เป็นต้น
    - - สตรีตั้งครรภ์
        
        การติดเชื้อพยาธิในช่องคลอด มีความสัมพันธ์กับภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนดการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
      - ทารกในครรภ์
        
        ทารกคลอดก่อนกำหนด และทารกแรกเกิดมีน้ำหนักตัวน้อย
    - - 1. การซักประวัติ
        
        ประวัติการมีตกขาวจำนวนมาก เป็นฟอง มีกลิ่นเหม็น ร่วมกับอาการคัน
      - 2. การตรวจร่างกาย
        
        การตรวจภายในช่องคลอด พบตกขาวเป็นฟองสีเหลือเขียว อาจพบจุดเลือดออกเป็นหย่อมๆ ที่ผิวปากมดลูก
      - 3. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Wet mount smear จะพบเม็ดเลือดขาวจำนวนมาก อาจพบตัวเชื้อพยาธิเคลื่อนไหวไปมา ตกขาวมีฤทธิ์เป็นด่าง ค่า pH มากกว่า 4.5
    - - ยาที่ใช้ได้ผลดีที่สุดต่อการติดเชื้อพยาธิ คือ Metronidazole
        
        หลังไตรมาสแรกไปแล้ว จะรักษาด้วย Metronidazole (2 g) รับประทานครั้งเดียว
        
        ให้การรักษาสามีไปด้วย โดยให้ Metronidazole หรือ Tinidazole (2 g) รับประทานครั้งเดียว หรือ Ornidazole (1.5 กรัม) รับประทานครั้งเดียว
    - - 1. ระยะตั้งครรภ์
        
        1.1 แนะนำการเหน็บยา หรือการรับประทานยาตามแผนการรักษาอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ
        1.2 แนะนำให้สามีมารับการรักษาพร้อมกัน
        1.3 แนะนำการมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัยโดยการสวมถุงยางอนามัย
        1.4 แนะนำการรักษาความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกให้แห้งสะอาดเสมอ
      - 2. ระยะคลอด
        
        ให้การพยาบาลผู้คลอดในระยะคลอด สามารถคลอดทางช่อคลอดได้ตามปกติ
      - 3. ระยะหลังคลอด
        
        3.1 แนะนำให้เลี้ยงบุตรด้วยนมมารดาได้ โดยล้างมือทุกครั้งก่อนสัมผัสบุตร
        3.2 หากอาการยังไม่ดีขึ้น ให้พบแพทย์และดูแลความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกเสมอ
  - - - ในช่องคลอดโดยปกติจะมีแบคทีเรียประจำถิ่น Lactobacillus เป็นแบคทีเรียดีทำ
        หน้าที่ป้องกันการเพิ่มจำนวนของแบคทีเรียชนิดอื่นและเชื้อรา เป็นสาเหตุทำให้ช่องคลอดอักเสบมีหลายชนิด และเป็นแบคทีเรียที่ไม่ต้องใช้ออกซิเจน (Anaerobes) แบคทีเรียที่ทำให้ช่องคลอดอักเสบมากที่สุดชื่อ Gardnerella vaginalis ติดต่อทางการมีเพศสัมพันธ์เป็นส่วนใหญ่ คนที่มีอาการตกขาวจากการติดเชื้อแบคทีเรีย จะติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นได้ง่ายด้วย เช่น หนองใน หนองในเทียม และเริม เป็นต้น
    - - มีอาการคัน ปวดแสบปวดร้อนปากช่องคลอด ในช่องคลอด ถ่ายปัสสาวะลำบาก แสบขัด ตกขาวสีขาว สีเทา หรือสีเหลือง ข้นเหนียว มีกลิ่นเหม็นเน่าเหมือนคาวปลา
    - - สตรีตั้งครรภ์
        
        ถ้าไม่ได้รักษา อาจทำให้มีการติดเชื้อราได้ง่ายขึ้น
        
        อาจทำให้เกิดการแท้งติดเชื้อ ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด และเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
        
        มารดาหลังคลอดอาจมีไข้ ปวดท้องมาก
      - ทารกในครรภ์
        
        ทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวน้อย และทารกคลอดก่อนกำหนด
    - - 1. การซักประวัติ
        
        ประวัติการมีตกขาวจำนวนมาก ปวดแสบปวดร้อนบริเวณปาก ช่องคลอดและในช่องคลอด ถ่ายปัสสาวะลำบา เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ
      - 2. การตรวจร่างกาย
        
        ตรวจทางช่องคลอดและการทำ Pap smear จะพบเชื้อแบคทีเรีย
        
        ตรวจความเป็นกรด-ด่างในช่องคลอด จะได้ผลมีฤทธิ์เป็นด่าง ค่า pH มากกว่า 4.5
      - 3. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        3.1 ตรวจ Wet smear
        3.2 การเพาะเชื้อ ตกขาวใน Columbia agar ที่มีเลือดเป็นส่วนผสมหรือมี 5%CO2
    - - ให้ยา Metronidazole (250 mg) วันละ 3 ครั้ง หรืออาจให้ Metronidazole (500mg) วันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 7-10 วัน
        
        ให้ Ampicillin (500 mg) วันละ 4 ครั้ง เป็นเวลา 7 วัน
- - - - หลังจากได้รับเชื้อ 10-90 วัน จะเกิดแผล กลม นิ่ม ขอบนูนแข็งไม่เจ็บเรียกแผล chancre บริเวณอวัยวะสืบพันธ์ภายนอก
    - - หลังจากแผลหาย จะพบผื่นกระจายทั่วร่างกาย ฝ่ามือฝ่าเท้า เยื่อบุรวมทั้งอวัยวะสืบพันธุ์ ร่วมกับมีอาการไข้ ต่อมน้ำเหลืองโต เจ็บคอ อาการในระยะนี้จะหายได้เองแม้ไม่ได้รับการรักษา จากนั้นประมาณ 3-12 สัปดาห์จะเข้าสู่ระยะแฝง
    - - ระยะนี้จะไม่มีอาการใด ๆ แต่กระบวนการติดเชื้อยัง
        ดำเนินอยู่และสามารถแพร่กระจายเชื้อได้
    - - เชื้อจะเข้าไปทำลายระบบหัวใจและหลอดเลือด
        ทำให้เกิด Aortic aneurysm และ Aortic insufficiency
        ถ้าเชื้อเข้าสู่ระบบประสาทจะเกิดผิวหนังอักเสบ เยื่อบุสมองอักเสบ
        และเสียชีวิตในที่สุด
  - - - ทำให้ผิวหนังและเนื้อเยื่ออักเสบ เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด และแท้งบุตร
    - - ทารกคลอดก่อนกำหนด ตายคลอด ทารกแรกเกิดติดเชื้อซิฟิลิส (Neonatal syphilis)
  - - - การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อซิฟิลิส หรือมีประวัติเคยป่วยด้วยโรคซิฟิลิสมาก่อน
    - - พบผื่นบริเวณฝ่ามือฝ่าเท้า ต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต แต่กดไม่เจ็บ มีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร และน้ำหนักลด
    - - 3.1 ระยะที่เป็นแผลสามารถวินิจฉัยโดยการตรวจหาเชื้อ T. Pallidum จากแผล chancre หรือผื่น
        ตรวจด้วยกล้อง Dark-field microscope
        3.2 การคัดกรองส่วนใหญ่นิยมใช้การตรวจด้วยวิธี VDRL
- - - - มีบุตรยาก กรณีที่มีอาการขณะตั้งครรภ์จะทำให้ถุงน้ำคร่ำอักเสบและติดเชื้อ
        ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด แท้งบุตร และการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
    - - ทารกแรกเกิดที่คลอดปกติผ่านทางช่องคลอดมีการติดเชื้อหนองในที่ปากมดลูก
        ช่องคลอด หรืออวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
  - - - การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อหนองใน หรือมีประวัติเคยป่วยด้วยโรคหนองในมาก่อน
    - - ตรวจขั้นต้นเก็บน้ำเหลืองหรือหนองจากส่วนที่มีการอักเสบมาย้อมสีตรวจ gram stain smear
        ยืนยันผลทำได้โดยการเพาะเชื้อ
- - - - การติดเชื้อครั้งแรกขณะตั้งครรภ์จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการแท้ง
    - - ทารกมีการเจริญเติบโตช้าในครรภ์ ทารกคลอดก่อนกำหนด หากทารกมีการติดเชื้อ ในขณะตั้งครรภ์ จะทำให้เกิดความพิการแต่กำเนิดสูง ส่งผลให้ทารกเสียชีวิตได้
  - - - ประวัติเกี่ยวกับการเคยติดเชื้อเริมมาก่อนหรือไม่
        เคยมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่เป็นเริมที่อวัยวะสืบพันธ์หรือไม่
    - - พบตุ่มน้ำใส หากตุ่มน้ำแตกจะพบแผลอักเสบ แดง ปวดแสบปวด
        ร้อนบริเวณขอบแผลค่อนข้างแข็ง
    - - 3.1 การเพาะเชื้อใน Hank’s medium
        3.3 การทำให้ตุ่มน้ำแตกแล้วขูดบริเวณก้นแผลมาป้ายสไลด์แล้วย้อมสี (Tzanck’s test)
- - - - ทำให้เกิดการตกเลือดหลังคลอด และมารดาหลังคลอดมีโอกาสเกิดมะเร็งปากมดลูกได้
    - - ติดเชื้อหูดหงอนไก่ระหว่างตั้งครรภ์และขณะคลอด
  - - - ประวัติเคยติดเชื้อหูดหงอนไก่มาก่อน หรือเคยมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่เป็นหูดหงอนไก่
    - - พบรอยโรคเป็นติ่งเนื้อสีชมพูคล้ายหงอนไก่ ผิวขรุขระคล้ายดอก
        กะหล่ำบริเวณปากช่องคลอด ในช่องคลอด
    - - การตัดชิ้นเนื้อส่งตรวจทางพยาธิวิทยา หรือตรวจ Pap smear หรือตรวจหาเชื้อ HPV โดยวิธี Polymerase Chain Reaction (PCR) หรือการตรวจ DNA (DNA probe)
- - - - ร่างกายเริ่มสร้าง Antibody กินเวลาประมาณ 1-6 สัปดาห์หลังติดเชื้อ จากนั้นจะเริ่มมีไข้ เจ็บคอ ปวดเมื่อยตามตัว มีผื่นขึ้น ต่อมน้ำเหลืองโต
    - - ร่างกายจะแข็งแรงเป็นปกติเหมือนคนทั่วไป ไม่มีอาการจะนาน 5-10 ปี
    - - ไข้ ผอม ต่อมน้ำเหลืองโตหลายแห่ง ซีด อาจพบลิ้นหรือช่องปากเป็นฝ้าขาวจากเชื้อรา แผลเริมเรื้อรัง ผิวหนังเป็นแผลพุพอง ระบบภูมิคุ้มกันจะเสื่อมเต็มที่ ทำให้เชื้อโรคฉวยโอกาสเข้ามาในร่างกาย ทำให้เกิดวัณโรคปอด ปอดอักเสบ
    - - มีอุณหภูมิร่างกายสูงมากกว่า 37.80C เป็นพักๆ หรือติดต่อกันทุกวัน
  - - - สตรีตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อ HIV และมีปริมาณ CD4 ต่ำ มีโอกาสเกิดโรคแทรกซ้อนจากการติดเชื้อฉวยโอกาสได้ง่ายขึ้น
    - - มีโอกาสที่ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ ทารกคลอดก่อนกำหนด ทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวน้อย ทารกมีขนาดเล็กกว่าอายุครรภ์ และทารกตายคลอด
  - - - ประวัติการใช้ยาเสพติดชนิดฉีดเข้าหลอดเลือดดำ รวมทั้งซักประวัติอาการและอาการแสดงของโรคเอดส
    - - ตรวจร่างกายทั่วไป ซึ่งหากเป็นระยะที่แสดงอาการอาจพบว่ามีไข้ ไอ ต่อมน้ำเหลืองโต มีแผลในปาก มีฝ้าในปาก ติดเชื้อราในช่องคลอด
    - - 3.1 การตรวจเชื้อ HIV (HIV viral testing) เป็นการตรวจหาเชื้อ HIV ได้แก่ ตรวจหาโปรตีนชนิด p24 Antigen
        3.2 การตรวจหา Antibody ต่อเชื้อ HIV เป็นวิธีมาตรฐานสำหรับกาวินิจฉัย
        3.3 การตรวจนับเม็ดเลือดขาวชนิด CD4 lymphocyte และการตรวจวัดปริมาณ Viralload เพื่อใช้ในการประเมินความรุนแรงของโรค
    - - ตรวจเสมหะและเอกซเรย์ ในรายที่สงสัยจะเป็นวัณโรคปอด หรือปอดอักเสบแทรก เจาะหลังในรายที่สงสัยจะเป็นเยื่อหุ้มสมองอักเสบ