Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคซิฟิลิสแต่กำเนิด (congenital syphilis) - Coggle Diagram
โรคซิฟิลิสแต่กำเนิด (congenital syphilis)
โรคซิฟิลิส(syphilis)
ความหมาย
หมายถึง โรคติดเชื้อจากแบคทีเรียทรีโพนีมา แพลลิดัม (Treponema pallidum) ซึ่งติดต่อผ่านการมีเพศ สัมพันธ์กับผู้ป่วยที่ติดเชื้อซิฟิลิส การดำเนินโรคในขั้นต้น จะเร่ิมจากมีบาดแผล มักพบบริเวณอวัยวะเพศ บริเวณปาก หรือทวารหนัก ซึ่งผู้ป่วยจะไม่รู้สึกเจ็บแผล (Painless sore) หรือเรียกว่า แผลริมแข็ง (Chancre) การแพร่กระจายเชื้อสู่ ผู้อื่นผ่านการสัมผัสบาดแผลกับผิวหนังหรือเยื่อบุต่างๆ เมื่อเข้าสู่ระยะแฝง จะไม่มีอาการแสดงและตรวจไม่พบรอยโรค เมื่อตรวจคัดกรองโรคซิฟิลิสให้ผลเป็นบวกร่วมกับมีผลตรวจ ยืนยันด้วยTreponemaltestผิดปกติ
การรักษาโรคซิฟิลิส
การรักษาซิฟิลิสระยะแรก (Early syphilis) ได้แก่ ซิฟิลิสระยะแรก ระยะที่สอง และระยะแฝงช่วงแรก แพทย์ จะให้ยา Benzathine penicillin G 2.4 ล้านยูนิต (MU) ฉีดเข้ากล้ามเนื้อเพียงคร้ังเดียว
การรักษาซิฟิลิสระยะหลัง (Late syphilis) ได้แก่ ซิฟิลิสระยะแฝงช่วงหลัง และซิฟิลิสระยะท่ีสามแพทย์ จะให้ยา Benzathine penicillin G 2.4 ล้านยูนิต (MU) ฉีดเข้ากล้ามเน้ือ สัปดาห์ละคร้ังเป็นเวลา 3 สัปดาห์
การักษาซิฟิลิส ระบบประสาท(Neurosyphilis) มีความแตกต่างจากการรักษาซิฟิลิสระยะหลังประเภทอื่น โดยแพทย์จะให้ Aqueous crystalline penicillin G 12 – 24 ล้านยูนิต (MU) ฉีดทางหลอดเลือดดำ ทุก 4 ชั่วโมง นาน 14 วัน
กรณีแพ้ยา Benzathine penicillin พิจารณาเลือก ใช้ยา ดังนี้ ซิฟิลิสระยะแรก (Early syphilis) Erythromycin base (ยกเว้น estolate) 500 mg ๏ qid เป็นเวลา 14 วัน
หรือ Ceftriaxone 1-2 กรัม ฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือทางหลอดเลือดดำเป็นเวลา 10-14 วัน ซิฟิลิสระยะหลัง (Late syphilis) Erythromycin base (ยกเว้น estolate) 500 mg ๏ qid เป็นเวลา 28 - 30 วัน หรือ Ceftriaxone 2 กรัม ฉีดเข้ากล้ามเน้ือ หรือทางหลอดเลือดดำเป็นเวลา 10-14 วัน ประสิทธิภาพ ของการรักษาขึ้นอยู่กับระยะของโรคและอายุครรภ์ขณะ ท่ีทำการรักษา โดยพบว่า สตรีตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อระยะแรก ระยะแฝงช่วงหลัง ระยะที่สาม ประสิทธิภาพในการรักษา ร้อยละ100สตรีต้ังครรภ์ท่ีติดเชื้อระยะท่ีสองระยะแฝงช่วง แรกประสิทธิภาพในการรักษาร้อยละ 95 และหากเริ่มรักษา เมื่ออายุครรภ์ก่อน 18-20 สัปดาห์ พบว่าประสิทธิภาพใน การรักษาร้อยละ 100
อาการและอาการแสดงของโรคซิฟิลิสแต่กำเนิด
สามารถแบ่งได้ 2 ระยะ ดังนี้
โรคซิฟิลิสแต่กำเนิดระยะแรก (Early congenital syphilis) จะพบอาการและอาการต้ังแต่ แรกเกิดจนถึงอายุ 2 ปี มักแสดงอาการภายใน สัปดาห์หลังเกิด ลักษณะทาง คลินิกที่ตรวจพบ คือ ผื่นผิวหนัง อาจเป็นผื่นผิวนูน ตุ่มน้ำรอยโรคที่เยื่อบุ mucous ทำให้น้ำมูกใสหรือมี snuffles การอักเสบของกระดูกอ่อน เยื่อหุ้มกระดูกอ่อน ตับม้ามโต และอักเสบ ฝ่ามือฝ่าเท้าลอกเป็นมันวาว เลี้ยงไม่โต
โรคซิฟิลิสแต่กำเนิดระยะหลัง(Late congenital syphilis) พบอาการและอาการแสดง หลังอายุ 2 ปีและมัก เป็นพยาธิสภาพที่คงอยู่ถาวร ลักษณะทางคลินิกท่ีตรวจพบ คือ จอตาอักเสบ หูหนวก มีน้ำในข้อเข่าท้ังสองข้างแต่ไม่ปวด (Clutton’s joints) พัฒนาการของฟันผิดปกติ เช่น ฟันรูปหมุด ฟันหน้าบุ๋มตรงกลางคล้ายขอบเลื่อย (Hutchinson’s teeth) ขากรรไกรล่างนูนเด่น เป็นต้น ไม่มีดั้งจมูก กระดูกหน้าผากนูน กระดูกหน้าแข้งโก่งมาด้านหน้า มีอาการของซิฟิลิสระบบ ประสาท
ซิฟิลิสแต่กำเนิดเป็นโรคที่เป็นปัญหารุนแรงทาง สาธารณสุข เนื่องจากส่งผลต่อความพิการของทารกในครรภ์และทารกแรกเกิด ความรุนแรงของพยาธิสภาพจะแตกต่างกันขึ้น อยู่กับระยะเวลาที่มารดาติดเชื้อ ความพิการถาวรต่ออวัยวะ สำคัญของทารกในครรภ์เชื่อว่าจะเกิดขึ้นภายหลังอายุครรภ์ 16 สัปดาห์
การวินิจฉัยโรคซิฟิลิส
สามารถตรวจได้ 2 รูปแบบ คือ
การตรวจหาเชื้อโดยตรง คือ การนำสิ่งส่งตรวจ ที่ได้มาจากรอยโรคเนื้อเยื่อ หรือสิ่งคัดหลั่ง มาตรวจด้วย วิธีการ ดังนี้ Dark field microscopy เป็นการตรวจหาเชื้อ Treponema pallidum โดยสังเกตลักษณะรูปร่าง และ การเคลื่อนที่ของเชื้อด้วยกล้องจุลทรรศน์ชนิด Dark field การตรวจ Direct fluorescent antibody test และ Polymerase chain reaction (PCR)
การตรวจหาแอนติบอดีต่อซิฟิลิส สามารถแบ่ง เป็น 2 กลุ่ม ดังนี้ 2.1 การตรวจชนิดไม่เฉพาะ(Non-treponemal test) ได้แก่ การตรวจ Venereal Diseases Research Laboratory Test หรือการตรวจ Rapid Plasma Reagins Test
2.2 การตรวจชนิดเฉพาะ(Treponemaltest) เป็นวิธีที่มีความแม่นยำสูง มีประโยชน์มากในการยืนยันการวินิจฉัยโรคซิฟิลิสกรณีที่อาการแสดงของโรคไม่ชัดเจน เช่น ซิฟิลิสระยะแฝง ซิฟิลิสระบบประสาท โรคซิฟิลิสแต่กำเนิด เป็นต้น
โดยการตรวจ VDRL แปลผล ดังน้ี Reactive (ผลบวก/ เป็นซิฟิลิส)และNonreactive(ผลลบ/ไม่เป็นซิฟิลิส)หรือ รายงานระดบั ของแอนตบิ อดจี ะรายงานผลเปน็ ผลบวก1:2,1:4, 1:8, 1:16, 1:32 เป็นต้น มีประโยชน์ในการติดตามผลการรักษา
กรณีศึกษา
-มารดาติดเชื้อซิฟิลิส
-ได้รับการตรวจ VDRL เป็น Reactive 1:4
-ตรวจ TPHA เป็น Positive
-ได้รักการรักษาด้วยยา
Benzathine Penicillin G 140,000 iv q 12 hr 7 day off
Ampicillin 200 mg iv q 12 hr 7 day off
Gentamicin 10 mg iv od 7 day off