Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 หน้าที่ชาวพุทธ และมารยาทชาวพุทธ, คือ…
หน่วยการเรียนรู้ที่ 6
หน้าที่ชาวพุทธ และมารยาทชาวพุทธ
หน้าที่ชาวพุทธ
การบรรพชาและอุปสมบทในพระพุทธศาสนา
การบรรพชา
แปลว่า การเว้นจากความชั่วทุกอย่าง
อุปสมบท
แปลว่า การเข้าถึงสภาวะอันสูง หมายถึง การบวชเป็นภิกษุ
ประเภทของการบรรพชาและอุปสมบท
1).
เอหิภิกขุอุปสัมปทา
การบวชที่พระพุทธเจ้าประทานให้เองโดยการเปล่งวาจา
2).
ติสรณคมนูปสัมปทา
การบวชด้วยวิธีที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้พระสาวกทำในยุคต้นพุทธกาล เมื่อคณะสงฆ์ยังไม่เติบใหญ่ แต่ต่อมาใช้เป็นวิธีบวชสามเณร สามเณรี โดยวิธีให้ถือสรณะ 3 คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นที่พึงระลึก
3).
โอวาทปฏิคคหณูปสัมปทา
การบวชด้วยการรับโอวาท
4).
ปัญหาพยากรณูสัมปทา
การบวชด้วยการตอบปัญหาของพระพุทธเจ้า
5).
คุณธรรมปฏิคคหณูปสัมปทา
การบวชด้วยการรับครุธรรม 8 ประการ
6).
ทูเตนอุปสัมปทา
การบวชด้วยทูต
7).
อัฏฐวาจิกาอุปสัมปทา
การบวชจากสงฆ์สองฝ่ายคือ ภิกษุ และภิกษุณี
8).
ญัตติจตุตถกัมมอุปสัมปทา
การบวชโดยคณะสงฆ์
การบวชเป็นชี ธรรมจาริณี หรือเนกขัมมนารี
ชี
: สตรีนุ่งขาวห่มขาว โกนผม โกนคิ้ว สมาทานและรักษาศีล 8
ธรรมจาริณี
หรือ
เนกขัมมนารี
: สตรีนุ่งขาวห่มขาว ไม่โกนผม ไม่โกนคิ้ว สมาทานและรักษาศีล 8
วิธีการบวช
1). แต่งชุดขาว พร้อมสไบ
2). ถวายธูปเทียนแพแด่พระสงฆ์จำนวน 1 รูป หรือ 4 รูปขึ้นไป
3). กราบ 3 ครั้ง
4). กล่าวคำบูชาพระรัตนตรัย
5). กล่าวคำอาราธนาศีล 8
6). รับไตรสรณคมน์
7). สมาทานศีล 8
8). น้ำเครื่องสักการะไปถวายพระอาจารย์ รับฟังโอวาท เป็นอันเสร็จพิธี
การศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ และธรรมศึกษา
ธรรมศึกษา
คือ การจัดการศึกษาพระพุทธศาสนาสำหรับคฤหัสถ์ แบ่งการเรียนเป็น 3 ระดับ ได้แก่ ธรรมศึกษาตรี ธรรมศึกษาโท และธรรมศึกษาเอก
จุดประสงค์ของการจัดธรรมศึกษา
1). เพื่อเปิดโอกาสให้พุทธศาสนิกชนได้มีโอกาสศึกษาพุทธประวัติ ประวัติพุทธสาวก พระธรรม พระวินัย พุทธศาสนสุภาษิต ศาสนพิธีอย่างถูกต้อง
2). เพื่อให้สามารถนำหลักธรรมมาประยุกต์ในการดำเนินชีวิต
3). เพื่อความมั่นคงและแพร่หลายมากขึ้น
4). เพื่อสร้างสังคมคุณภาพ รวมทั้งพัฒนาพระสงฆ์ให้มีความสามารถในการเผยแผ่หลักธรรม
จุดประสงค์ของโรงเรียนพุทธศาสนาวันอาทิตย์
1). เพื่อให้เด็กและเยาวชนมีความรู้ทางด้านพระพุทธศาสนา
2). เพื่อส่งเสริมความรู้ และปลูกฝังศีลธรรม วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามให้กับเด็กและเยาวชน
3).เพื่อให้เด็กและเยาวชนได้ใกล้ชิดกับพระภิกษุและสามเณร
4). เพื่อให้เด็กและเยาวชนได้รู้จักใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
การปลูกจิตสำนึกและการมีส่วนร่วมในสังคมพุทธ
สังคมพุทธ
: การอยู่ร่วมกันของ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก และอุบาสิกา
การปลูกจิตสำนึกของคนในสังคมพุทธ
1). การบวช
2).ศึกษาคำสอน และปฏิบัติตามคำสอน
3). เผยแผ่คำสอน
4). ปกป้องและรักษาพระพุทธศาสนา
การปฏิบัติตนที่เหมาะสมกับในฐานะผู้ปกครอง และผู้อยู่ในการปกครอง ตามหลักทิศเบื้องล่างในทิศ 6
การเข้าค่ายพุทธธรรม
ค่ายพุทธธรรม
คือ ค่ายฝึกอบรมส่งเสริมคุณธรรมให้กับนักเรียน
ประโยชน์ของการเข้าค่ายพุทธธรรม
1). ปลูกฝังนิสัยที่ดีงามตามหลักพระพุทธศาสนา
2). รู้จักการอยู่ร่วมกันในสังคม
3). เรียนรู้หลักธรรมและปฏิบัติตามหลักธรรมคำสอน
4). ได้ฝึกอบรมจิต ฝึกใช้ชีวิตครองตนถือเพศพรหมจรรย์
การแสดงตนเป็นพุทธมามกะ
1).
การมอบตัวกับพระอาจารย์
นำตัวไปพบพระอาจารย์พร้อมดอกไม้ธูปเทียน
2).
สถานที่
ที่เหมาะสม เช่น โบสถ์ พระวิหาร เป็นต้น
3).
พิธีการ
ให้ผู้แสดงตน หรือตัวแทน จุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย จากนั้นปฏิบัติดังนี้
การเข้าร่วมพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา
คือ วิธีการในการประกอบพิธีหรือกิจกรรมในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
ความสำคัญของการประกอบพิธีกรรมุทางพระพุทธศาสนา
1). เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของคนในสังคม
2). เป็นจุดนัดหมายให้ตั้งใจเริ่มต้นเตรียมตัวให้พร้อม
3). เป็นเครื่องควบคุมกาย วาจา และใจให้เป็นระเบียบเรียบร้อย
4). เป็นอุบายที่ทำให้คนหมู่มากอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข
มารยาทชาวพุทธ
การแสดงความเคารพต่อพระรัตนตรัย
พระรัตนตรัย หมายถึง พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์
วิธีแสดงความเคารพต่อพระรัตนตรัย คือการกราบด้วยวิธีเบญจางคประดิษฐ์ เป็นการกราบด้วยการให้อวัยวะทั้ง5ส่วน จดกับพื้น คือ มือ2 เข่า2 หน้าผาก1
ขั้นตอนการเตรียมกราบพระรัตนตรัย
ท่าเตรียม
อัญชลี>วันทา>อภิวาท
การแสดงความเคารพต่อปูชนียสถาน
ปูชนียสถาน หมายถึง สถานที่อันควรแสดงความเคารพาักการะ ซึ่งได้แก่ ศาสนสถาน โบสถ์ วัด
สิธีแสดงความเคารพต่อปูชนียสถาน
1.ถ้าเป็นในโบสถ์ วิหาร ศาลาการเปรียญ ที่สะดวกสบายต่อการเคารพให้ใช้วิธีกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ 2.ถ้าเป็นสถานที่ไม่สามารถเบญจางคประดิษฐ์ ให้ใช้วิธีประนมมือไหว้
การแสดงความเคารพต่อปูชนียบุคคล
ปูชนียบุคคล หมายถึง บุคคลที่ควรแสดงความเคารพสักการะ อาทิ พระภิกษุ พ่อแม่ ครู อาจารย์
การกราบพระ
1.2การกราบบิดา มารดา ครู อาจารย์ ก้มลงกราบแบบไม่แบมือ
1.1การกราบพระ การกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์
การไหว้
2.1การไหว้พระสงฆ์ขณะยืน ยกมือไหว้ปลายนิ้วโป้งจดระหว่างคิ้ว ค้อมตัว ผู้ชายส้นเท้าชิดปลายเท้าแยก ผู้หญิงก้าวเท้าขวาไปข้างหน้าย่อตัวลงไหว้
2.2การไหว้บิดา มารดาขณะยืน ยกมือไหว้ปลายนิ้วโป้งจดระหว่างปลายจมูก ค้อมตัว ผู้ชายส้นเท้าชิดปลายเท้าแยก ผู้หญิงก้าวเท้าขวาไปข้างหน้าย่อตัวลงไหว้
2.3การไหว้ผู้ใหญ่ ยกมือจดส่วนล่างของหน้า ให้ปลายนิ้วจดปลายคาง นิ้วชิ้จรดจมูก ก้มศีรษะรับปลายมือให้พองาม
2.4การรับไหว้ ยกมือท้ังสองไว้ที่อก แล้วค่อมศีรผษะให้ผู้ไหว้เล็กน้อย
การปฏิสันถารตามหลักปฏิสันถาร
การปฏิสันถาร หมายถึงการต้อนรับแขก การทักทายปราศรัย ในสังคมไทย มีคำกล่าวว่า"เป็นธรรมเนียมไทยแต่โบราณ ใครมาถึงเรือนชานต้องต้อนรับ"มารยาทคนไทยได้รับอิทธิพลมาจากคำสอนตามหลักพระพุทธศาสนา
พระพุทธศาสนามีคำสอนเรื่องการรับรแขก หรือการปฏิสันถาร 2 ดังนี้
1.อามิสปฏิสันถาร คือการาต้อนด้วยสิ่งของ เช่น เมื่อมีแขกมาก็ให้หาน้ำมารับรองก่อนแล้วค่อยรับรองด้วยอาหารอื่นๆหรือในอดีตกล่าวทักทาย"ไปไหนมา กินข้าวกันหรือยัง มากินข้าวกันก่อน" แสดงให้เห็นถึงความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ การมีน้ำใจ
2.ธรรมปฏิสันถาร คือการต้อนรับด้วยธรรม หมายถึงการต้อนรับทำพอดีสมควรกับฐานะแขก เช่น ถ้าแขกมาพบก็ยืนขึ้นต้อนรับ ถ้าแขกมีเรื่อวเดือดร้อนมา ก็ต้องเป็นผู้ฟัง และให้คำปรึกษา
กสรปฏิสันถาร ถือเป็นมารยาทไทยที่ควรปฏิบัติให้ถูกกับกาลเทศะ บุคคล สถานที่ อย่าให้ดูน้อยหรือมากจนเกินงามและแสดงออกด้วยความเต็มอกเต็มใจ จริงใจ
คือ สิ่งที่ชาวพุทธทั่วไปต้องเรียนรู้และปฏิบัติตนได้ถูกต้อง