Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

syntaxis SYNTAXIS - Coggle Diagram

- - - - vb. Het sneeuwt vandaag / #Zij sneeuwen vandaag. = loos onderwerp.
        vb. Heb jij dat boek al gelezen? Het is prachtig. / Heb jij die boeken al gelezen? Ze zijn prachtig. = géén loos onderwerp.
    - - vb. Veronique Verhagen, die geeft pas goed les.
    - - vb. Er waren veel studenten. (met plaatsond)
        vb. Er werd flink gedronken. (zonder plaatsond)
  - - - WW.DEEL
        
        noodzakelijk aanwezigheid KOPPELWW
        
        zijn, worden, blijven,
        
        vb. Ik ben een goede docent.
        vb. Ik blijf een goede docent.
        vb. Ik word een goede docent.
        
        vervangende KOPPELWW:
        vb. raken, komen, zitten, vallen, ...
        
        vb. De suikerpot zit vol.
        vb. Dat vormt geen probleem.
        vb. Dat valt nog te bezien.
        vb. Dat valt me zwaar.
        vb. Dat gaat fout.
        vb. Hoe komt jouw tafel zo nat?
        vb. Het boek raakt kwijt.
        
        pseudoKOPPELWW:
        lijken, blijken, schijnen,
        heten, dunken, voorkomen #
        ALLÉÉN I.C.M. 'TE ZIJN'
        
        Deze ww koppelen eigenlijk geen ond aan hoedanigheid, maar geven graad van kennis over die hoedanigheid aan.
      - NW.DEEL
    - - verwijzing met 'dat'
      - bijzin maken
  - - - ZNW
      - woordgroep die vervangen
        kan worden door ZNW
    - - lijdende vorm-proef
        *Lukt echter niet altijd.*
        
        vb. Anna ziet de zebra. -->
        De zebra wordt gezien (door Anna).
      - nominaliseringsproef
        =beste trucje, helpt ook ter voorkoming van
        verwarring met andere zinsdelen.
        
        vb. Anna ziet de zebra. --> Het zien van de zebra (door Anne).
        vb. Hij raakte zijn fiets kwijt. --> Het kwijtraken van zijn fiets. /
        Hij raakte de kluts kwijt. --> #Het kwijtraken van de kluts.
        vb. Hij redde zichzelf. --> Het redden van zichzelf. /
        Hij schaamde zich. --> #Het schamen van zich.
    - - noodzakelijk wederk. = WW.GEZ.
        
        vb. De zieke waste zich.
      - niet-noodzakelijk wederk. = LV
        
        vb. De zieke waste zijn handen.
    - - vb. De stille kracht, dat is een goed boek. = loos ond
        vb. De stille kracht, dat heb ik nog niet gelezen. = loos lv
    - - vb. Het regent vandaag. = loos ond
        vb. Ik heb het warm. = loos lv (let op: benoemen als 'niet=-ww deel van het gezegde)
  - - - NIET-WW DELEN
        
        'te'
        Tenzij het nw.gez. is!
        
        vb. Ze begon te lachen.
        
        'aan het'
        
        vb. Hij is aan het werken.
        
        noodz. wederk. pers.vnw.
        
        vb. Hij redde zich. / Hij redde haar. / Hij redde de kinderen. = niet noodz.wederk.
        vb. Hij schaamde zich. / #Hij schaamde haar. = noodz. wederk.
        
        ww met vaste preposities
        
        werkwoordelijke uitdrukkingen
        Alleen als je niets uit de uitdrukking kan veranderen.
        Alleen als het niet een nw.gez. is!
        
        vb. Hij liep een blauwtje. / Hij liep twee blauwtjes. = ww.uitdr.
        
        vb. Hij is in de zevende hemel. = nw.deel van het nw.gez.
      - ALLE WW die samenhangend
        geheel vormen met PV
- - - - TRANSITIEF / OVERGANKELIJK
        verplicht LV
        
        vb. Ik zie ... --> Ik zie de hond.
        vb. Ik speel ... --> Ik speel in de zandbak.
      - PSEUDOTRANSITIEF
        mogelijk LV
        
        vb. Ik lees. / Ik lees een boek.
        vb. Moeder fietste. / Moeder fietste op de weg.
      - INTRANSITIEF / ONOVERGANKELIJK
        géén LV
        
        vb. Ik wandel.
        vb. Ik transpireer.
      - mogelijk wederk.WW
        
        noodzakelijk wederkerend
        
        toevallig wederkerend
    - - TIJD
        
        bij voltooide tijd:
        'hebben' / 'zijn'
        
        vb. Hij heeft geslapen.
        vb. Hij is gegroeid.
        
        bij toekomende tijd:
        'zullen'
        
        vb. Hij zal slapen.
      - ASPECT
        
        begin v.e. handeling:
        'gaan', 'komen'
        
        vb. Ik ga boodschappen doen.
        vb. Die band komt vanavond optreden.
        
        voortduren v.e. handeling:
        'zijn', 'blijven', 'zitten', 'lopen', 'staan', 'hangen'
        
        vb. Ik ben boodschappen (aan het) doen.
        vb. Ik blijf bij jou logeren.
        vb. Ik zit boodschappen te doen.
        vb. Wat loop je toch te mekkeren?
        vb. Ik sta al de hele dag te koken.
        vb. Zij hangen al de hele dag rond in dat steegje.
      - LIJDENDE VORM
        bedrijvende vorm omzetten
        naar lijdende/passieve vorm
        
        onvoltooide tijd:
        'worden'
        
        vb. Het broodje is gekocht --> Het broodje wordt gekocht (door mij).
        
        voltooide tijd:
        'zijn'
        
        vb. Het broodje is gekocht (door mij).
      - MODALITEIT
        graad van waarschijnlijkheid /
        kennishouding van de spreker
        !Geldt ook voor de pseudokoppelww.!
        
        'kunnen', 'zullen', 'mogen', 'moeten', 'willen'
        
        vb. Dat bericht kan wel kloppen.
        vb. Dat bericht zal wel kloppen.
        vb. Dat bericht mag dan wel kloppen, maar ...
        vb. Dat bericht moet haast wel kloppen.
      - CAUSALITEIT
        
        'doen' en 'laten'
        
        vb. Ik liet mijn pen vallen.
        vb. Dat nieuws deed me huiveren.