Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

มารดาหลังคลอดอายุ 30 ปี, มารดามีอาการอ่อนเพลียจากการเสียเลือดและพลังงานในก…

- - - - S : -
        O : - มารดาหลังคลอด
        
        กิจกรรมการพยาบาล
        
        ให้ข้อมูลมารดาหลังคลอดก่อนจำหน่ายตามหลัก D-METHOD
        
        D : Diagnosis : มารดาหลังคลอด G2P2A0L2 with Normal Labor
        
        M : Medicine –
        
        E : Environment : แนะนำให้มารดาและทารกอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีอากาศถ่ายเทได้สะดวก มีความสะอาด เพื่อป้องกันการติดเชื้อ เก็บสิ่งของให้เป็นระเบียบเรียบร้อย เป็นสัดส่วน ไม่กีดขวางทางเดิน
        
        T : Treatment :
        
        แนะนำทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ทุกครั้ง ที่อาบน้ำและหลังการถ่ายปัสสาวะหรืออุจาระ ซับให้แห้งจากด้านหน้าไปหลัง เพื่อป้องกันการนำเชื้อโรคเข้าสู่ช่องคลอดได้
        
        แนะนำให้มารดาทำความสะอาดเต้านมและหัวนมขณะอาบน้ำ และเช็ดหัวนมด้วยน้ำต้มสุกเย็นแล้ว วันละ 2 ครั้งเพราะอาจมีคราบน้ำนมแห้งติดทำให้หัวนมแตก เป็นแผลได้
        
        แนะนำให้เปลี่ยนผ้าอนามัยใส่ผ้าอนามัยเมื่อน้ำคาวปลาชุ่มหรือทุก 2-3 ชั่วโมงหรือเมื่อเข้าห้องน้ำ และสังเกตลักษณะ สี กลิ่นของน้ำคาวปลา เพื่อประเมินและป้องกันการติดเชื้อ
        
        แนะนำให้มารดานอนคว่ำ ใช้หมอนรองบริเวณหน้าท้อง จะช่วยให้น้ำคาวปลาไหลได้ดีและสะดวกยิ่งขึ้น
        
        กระตุ้นให้ทารกดูดนมทุก 2-3 ชั่วโมง และดูดให้เกลี้ยงเต้า
        
        แนะนำให้เลี้ยงทารกด้วยนมแม่เป็นเวลา 2 ปี และใน 6 เดือนแรก แนะนำให้ดูดนมแม่อย่างเดียว
        
        แนะนำให้ทารกดูดนมถูกท่าและถูกวิธี
        
        แนะนำให้อาบน้ำทารกวันละ 1 ครั้ง และทำการเช็ดตาด้วยสำลีชุบน้ำต้มสุกที่เย็นแล้ว เช็ดสะดือทารกด้วยสำลีชุบแอลกอฮอล์ 70 % /Triple dry ทุกครั้ง เพื่อป้องกันการสะสมเชื้อโรค
        
        O : Out patient
        
        มาตรวจตามแพทย์นัดทุกครั้ง
        
        หากมีอาการผิดปกติ ได้แก่ ไข้ ปวดศีรษะอย่างรุนแรง ตาพร่า มีเลือดสดๆออกทางช่องคลอดมาก น้ำคาวปลามีสีแดงไม่จางลงออกจำนวนมาก หรือมีกลิ่นเหม็นเน่า เต้านมอักเสบบวมแดง ถ่ายปัสสาวะบ่อย แสบขัด ให้รีบมาพบแพทย์ก่อน
        วันนัด
        
        D : Diet
        
        แนะนำให้มารดารับประทานอาหารครบ 5 หมู่ ทั้ง 3 มื้อ
        
        แนะนำให้รับประทานอาหารที่ส่งเสริมการไหลของน้ำนม เช่น หัวปลี ขิง ตำลึง ฟักทอง ใบกระเพรา เป็นต้น
        
        แนะนำให้มารดารับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง ส่งเสริม การหายของแผล เช่น เนื้อไก่ ไข่ นม เป็นต้น
        
        แนะนำให้งดอาหารที่ควรงด ได้แก่ อาหารรสจัด ของหมักดอง น้ำชา กาแฟ เครื่องดื่มที่มีเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
  - - - มารดารู้สึกตัวดี สีหน้าเรียบเฉย พูดคุยตอบโต้รู้เรื่อง มีสีหน้าอ่อนเพลียเล็กน้อย ต้องการพักผ่อน ไม่มีเยื่อบุตาซีด ผิวหนังไม่ซีด ไม่มีปลายมือปลายเท้าเขียว Capillary refill = 1 วินาที การเคลื่อนไหวร่างกายทำได้ดี แต่อาจจะลุกเดินได้ช้าเนื่องจากเจ็บแผลฝีเย็บ ไม่มีการอักเสบหรืออุดตันของหลอดเลือด (Homans’sign)
    - - มารดาไม่มีความเชื่อต่างๆ ในระหว่างการตั้งครรภ์และการเลี้ยงบุตรหลังคลอด
  - - - ระบบสืบพันธ์
        
        น้ำคาวปลา
        
        มดลูก uterus
        
        มีการระดับลงวันละประมาณ 12 - 1 นิ้ว
        เพื่อกลับคืนเข้าสู่ภาวะปกติ
        
        การย่อยสลายตัวเอง
        (Autolysis or self digestion)
        
        การลดลงของฮอร์โมน estrogen
        และ progesterone
        
        1 more item...
        
        การขาดเลือดมาหล่อเลี้ยงกล้ามเนื้อมดลูก
        เกิดจากการหลั่งของฮอร์โมน Oxytocin
        
        เกิดการหดรัดตัวของมดลูก
        
        1 more item...
        
        เยื่อบุโพรงมดลูกบุบสลาย ฝ่อลง
        
        ขาดเลือดมาเลี้ยงกล้ามเนื้อมดลูกขณะที่มดลูกหดรัดตัว
        
        หลุดออกมาเป็นน้ำคาวปลา
        
        ปริมาณมาก
        
        Bleeding& Lochia
        
        1 more item...
        
        น้ำคาวปลามีกลิ่นปกติ ไม่เหม็นเน่า
        
        Lochia rubra
        
        3 more items...
        
        ฝีเย็บ (perineum)
        
        ส้นเลือดบริเวณผีเย็บได้รับความ
        กระทบกระเทือน ฉีกขาด
        
        บริเวณฝีเข็บได้รับบาดเจ็บ
        เกิดการอักเสบ
        
        กระตุ๋นให้ร่างกายหลั่งสาร histamine, prostaglandin
        
        กระตุ้นปลายประสาทรับความรู้สึก
        บริเวณผิวหนัง ให้แปลงสัญญาณเป็นความรู้สึกปวด
        ไปยังใยประสาท เข้าสู่ไขสันหลัง
        
        1 more item...
        
        เต้านม (Breast)
        
        ฮอร์โมน estrogen แลs progesterone
        ลดลงอย่างรวดเร็ว
        
        ฮอร์โมน prolactin กระตุ้นการสร้างน้ำนม
        
        เมื่อทารกดูด
        
        1 more item...
        
        ฮอร์โมน oxytocin
        กระตุ้นการบีบและไหลของน้ำนม
        
        ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ถูกกดเบียดจากการขยายตัวของมดลูก
        และส่วนนำทารกนาน
        
        ความตึงตัวของกล้ามเนื้อหูรูดกระเพาะปัสสาวะลดลง
        
        1 more item...
        
        ระบบทางเดินอาหาร
        
        การลดลงของฮอร์โมนเอสโตรเจน
        สูญเสียแรงดันภายในช่องท้อง
        
        1 more item...
        
        อุณหภูมิ
        
        1 more item...
    - - Postpartum blue
        
        การลดลงอย่างรวดเร็วของฮอร์โมนเอสโดรเจน
        มีอารมณ์เศร้า เกิดในช่วง 3 - 10 วัน หลังคลอด มีภาวะเครียด วิตกกังวล มารดาจะมีอาการหงุดหงิด อารมณ์ฉุนเฉียว แปรปรวนง่าย ร้องให้โดยไม่ทราบสำาเหตุ จะหายได้เอง และไม่ควรมีอาการนาน กว่า 2 สัปดาห์
        
        หากไม่ได้รับการแก้ไข
        
        Postpartum depression
        
        ท้อแท่สิ้นหวัง หดหู่ มีความสนใจในสิ่งต่างๆ ที่เคยทำลดลง เบื่ออาหาร นอนไม่หลับ เหนื่อยง่าย อ่อนเพลียตลอดเวลา รู้สึกผิดเป็นอย่างมาก คิดว่าตนเองไร้ค่า มีความคิดฆ่าตัวตาย
        
        postpartum psychosis
        
        ภาวะซึมเศร้ารุนแรงและไม่ใด้รับการแก้ไข อาการไม่ทุเลาลงจนทำให้เกิดโรคจิตหลังคลอด เกิดค่อนข้างน้อย แต่ค่อนข้างรุนแรง มารดามักมีอาการในช่วง 2 - 3 สัปดาห์แรกหลังคลอด หรือกินระยะเวลายาวนานถึง 6 เดือนหลั่งคลอด มารตาจะมีอาการหลงผิด ประสาทหลอน สั่บสน อยู่ไม่นิ่ง หวาตระแวง มีความผิดปกติตำน อารมณ์ เรียกว่า ภาวะจิตเภท (schizophrenia)
      - การปรับตัวของมารดาหลังคลอด
        
        ระยะ Taking in phase (ระยะพึ่งพา) ช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอด สนใจตนเองมากกว่าทารกและต้องการความช่วยเหลือทั้งหมด
        
        Blues
        
        มารดามีสีหน้ายิ้มแย้มแจ่มใสในบางช่วง แต่ส่วนใหญ่จะสีหน้าเรียบเฉย มารดามีความสุขและดีใจกับการคลอด พอใจในเพศของลูก ไม่มีภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
        
        ระยะ Taking hold phase (ระยะกึ่งพึ่งพา) ช่วง 3-10 วันแรกหลังคลอด เริ่มมีความสนใจทารกมากกว่าความรู้สึกตนเอง ต้องการความช่วยเหลือบางส่วน
        
        ระยะ Letting go phase (ระยะพึ่งพาตนเอง) ช่วง 2-6 สัปดาห์หลังดลอด มารดาจะเริ่มวางแผน หาแนวทางเกียวกับริธีการเลี้ยงทารก ช่วยเหลือดนเองได้ทั้งหมด
        
        Bonding & Attachment
        
        มารดายังคงอยู่ในระยะ Taking-in Phase อาจยังไม่พร้อมในการเลี้ยงดูทารก เพราะยังนอนซมบอกปวดแผล แต่ยังให้ทารกดูดนมด้วยความเต็มใจ ค่อนข้างจะให้ญาติดูแลทารกมากกว่า
        
        ส่งเสริมสายสัมพันธ์ระหว่างมารดาและทารก
        
        S : มารดาบอกว่า อ่อนเพลียอยากนอนพัก
        O : - มารดานอนซม ไม่ค่อยสนใจทารก อาบน้ำให้ลูกก็ให้ญาติมาดู ต้องไปกระตุ้น
        
        มารดายังอยู่ในช่วง Taking in phase
        
        หลังคลอด Day 1
        
        1 more item...
- - - - การทำงานของภูมิคุ้มกันไม่สมบูรณ์
        
        ติดเชื่อได้ง่าย
        
        ทารกแรกเกิดมีโอกาสเกิดภาวะติดเชื้อได้ง่ายเนื่องจากมีภูมิต้านทานต่ำ
        
        S : -
        O : - ทารกแรกเกิด 1 วัน ผิวหนังบอบบาง
        
        สะดือยังไม่แห้ง
        
        กิจกรรมการพยาบาล
        
        ประเมินอาการและอาการแสดงของการติดเชื้อ ได้แก่ มีไข้ มีสิ่งคัดหลั่งออกจากตา ตาบวมแดง สายสะดือบวมแดง ทารกมีอาการซึม ร้องกวน ไม่ดูดนม หายใจเร็ว ท้องอืด งอแง เพื่อประเมินอาการติดเชื้อ
        
        เมื่อต้องการสัมผัสทารก แนะนำให้ล้างมือก่อนสัมผัสทารกทุกครั้ง
        
        ดูแลทำความสะอาดร่างกายทารก เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
        
        เช็ดทำความสะอาดที่ขาหนีบ เพื่อป้องกันการหมักหมมของเชื้อโรค
        
        เช็ดตาทารกด้วย NSS หรือน้ำต้มสุกที่เย็นแล้ว และป้ายตาทารกด้วย Terramycin eye oilment จากหัวตาไปหางตา เพื่อป้องกันการติดเชื้อหนองในที่ตา
        
        เช็ดสะดือ ใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์ 70% หรือ Triple die เช็ดรอบสะดือจากด้านในออกด้านนอกเพื่อลดการสะสมของแบคทีเรียและ
        ป้องกันการติดเชื้อ
        
        ถ้าสะดือเปียก เช็ดจากปลายสะดือไปยังโคนสะดือ
        
        ถ้าสะดือแห้ง เช็ดจากโคนสะดือไปยังปลายสะดือ
        
        ทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ทุกครั้งที่อาบน้ำและภายหลังการขับถ่าย โดยในทารกเพศหญิงจะแหวกแคมทั้ง 2 ข้างออกใช้สำลีชุบน้ำสะอาด เช็ดจากด้านหน้าไปด้านหลัง เพื่อลดการสะสมของแบคทีเรีย ป้องกันการติดเชื้อ
        
        แนะนำทำความสะอาดเสื้อผ้าทารก ที่นอน ให้สะอาด รวมทั้งอุปกรณ์ หรือภาชนะต่างๆที่ใส่ของทารก
        
        แนะนำให้มารดาทำความสะอาดร่างกาย เพื่อป้องกันการนำเชื้อเข้าสู่ตัวทารก
        
        แนะนำให้จัดสิ่งแวดล้อมให้มีอาการถ่ายเท มีความสะอาด
        
        หากบุคลากรทางแพทย์ มีอาการที่บ่งบอกถึงการติดเชื้อโรคติดต่อต่างๆ เช่น มีการติดเชื้อทางเดินหายใจ ไม่ควรสัมผัสทารก
        
        วัดและประเมินสัญญาณชีพทุก 4 ชม. เพื่อประเมินและติดตามการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย
        
        ฉีดวัคซีน BCG ป้องกันวัณโรค ฉีดตรงตำแหน่งIntradermal 0.5 units ฉีดภายใน 2 สัปดาห์ เพื่อสร้างภูมิคุมกันวัณโรคให้แก่ทารก ระหว่างสัปดาห์ที่ 2 หลังจากฉีดไปแล้ว จะเกิดตุ่มแดงๆ บริเวณที่ฉีด ซึ่งตุ่มจะโตขึ้นช้าๆ กลายเป็นฝีเล็กๆ และมีหัวหนองสีขาว จากนั้น 1-2 เดือน บริเวณหนองก็จะแห้งหายไปในช่วงที่เป็นหนอง สามารถอาบน้ำให้เด็กได้ตามปกติ และต้องระวังไม่ให้หนองแตก เพราะเชื้อโรคจะเข้าไปได้ ทำให้เกิดการอักเสบลุกลาม แต่ถ้าเห็นว่าแผลที่เป็นหนองแตกแล้ว มารดาจะต้องเช็ดผิวหนังบริเวณนั้นของลูกให้สะอาดด้วยน้ำต้มสุกที่เย็นแล้ว และบริเวณแผลต้องแห้งอยู่เสมอ ห้ามทายา หรือครีมใดๆ ห้ามกดหรือใช้ผ้าพันแผลปิดบนแผล และสวมใส่เสื้อผ้าที่หลวม
- - - - จัดสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม ปิด ม่าน ลดแสง และเสียงรบกวน เพื่อให้ผู้ป่วยพักผ่อน ฟื้นฟูร่างกาย และดูแลให้มารดาพักผ่อนให้เพียงพอ อย่าง น้อยวันะ 6-8 ชั่วโมง เพื่อฟื้นฟูสภาพร่างกาย และทำกิจกรรมต่างๆบนเตียง
      - จัดวางสิ่งของให้เป็นระเบียบ เรียบร้อย หยิบจับได้สะดวก
      - ดูแลให้ได้รับ Regular diet ตามแผนการรักษาของแพทย์ และแนะนำให้มารดาดื่มน้ำวันละ 6-8 แก้ว
    - - แนะนำให้ญาติหรือสามีช่วยดูแลลูก และมารดาเองจะได้พักผ่อนมากขึ้น