Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การดูแลมารดาและทารกในระยะที่ 2,3 และ 4 ของการคลอด - Coggle Diagram

- - - - มดลูกหดรัดถี่มากขึ้น ทุก 1.5 - 2 นาที
        หดรัดตัวนาน 60-90 วินาที ความรุนแรงระดับ +3
    - - สามารถเพิ่มความดันในโพรงมดลูกประมาณ 110-130 มิลลิเมตรปรอท
    - - เมื่อส่วนนำเคลื่อนต่ำลงมามากๆ จะทำให้ฝีเย็บโป่งตึง บาง ผิวเป็นมัน
    - - แรงดันจากส่วนยอดมดลูกจะกดลงไปที่ตัวทารกตามนวยาวของลำตัว และระหว่างที่มดลูกหดรัดตัวแต่ละครั้ง ส่วนยอดมดลูกดึงรั้งมาข้างหน้า โดย Round ligament ซึ่งมีการหดรัดตัวร่วมไปด้วย
  - - - ผู้คลอดอาจรู้สึกว่าบริเวณฝีเย็บกำลังลังจะขาด ทำให้เกิดความกลัว ผู้คลอดที่ถูกทิ้ง
    - - ผู้คลอดจะมีความเจ็บปวดมากบริเวณปากช่องคลอดและฝีเย็บมากที่สุด
    - - ส่งเสียงดัง รู้สึกท้อแท้หมดหวัง
  - - - ชีพจรมากกว่า 100 ครั้ง/นาที หรือความดันโลหิตสูงกว่า 130/90 mmHg หรือต่ำกว่า 90/60 mmHg ควรประเมินทุก 15 นาที และรายงานแพทย์
      - กระเพาะปัสสาวะเต็ม กระตุ้นให้ผู้คลอดปัสสาวะ
      - ประเมินความอ่อนเพลีย เนื่องจากต้องงดน้ำงดอาหารในระยะที่ 1
      - ประเมินความเจ็บปวด
    - - 2.1 ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
      - 2.2 ประเมินการเคลื่อนต่ำลงของส่วนนำ
      - 2.3 ประเมินการหมุนภายในของศีรษะทารกโดยการตรวจภายใน
      - 2.4 ประเมินระยะเวลาของการคลอด
        
        Stage of descent ระยะที่ทารกเคลื่อนต่ำลงมา ครรภ์แรก ประมาณ 30 นาที ครรภ์หลัง ไม่เกิน 15 นาที
        
        Stage of perineum นับตั้งแต่ศีรษะทารกปรากฏที่ฝีเย็บ จนกระทั้งคลอดออกมา ไม่ควรเกิน 45 นาที
      - 2.5 ประเมินการเบ่งของผู้คลอด
    - - ฟัง FHS ทุก 5 นาที บ่งชี้ว่าทารกอยู่ในภาวะอันตราย
      - สังเกตน้ำคร่ำที่ไหลออกมาขณะที่ผู้คลอดเบ่งว่ามีขี้เทา
        ( Meconium ) ปนมาหรือไม่
    - - ผู้คลอดมีความวิตกกังวล ความกลัว และพฤติกรรมไม่เหมาะสมหรือไม่
    - - การดูแลมารดาและทารก
        
        เพื่อสนับสนุนให้การคลอดดำเนินไปตามปกติ
        
        2.เพื่อให้ทารกในครรภ์ปลอดภัย
        
        เพื่อคลายความวิตกกังวลและผู้คลอดสามารถเผชิญภาวะเครียดได้อย่างเหมาะสม
      - การช่วยคลอดปกติ
        
        การเตรียมสถานที่และเครื่องมือเครื่องใช้
        
        2.การเตรียมผู้คลอด
        
        ท่าที่ใช้ในการเบ่งคลอด
        
        Dorsal position ท่านอนหงายราบชันเข่า
        
        Semi-sitting position นอนหงายยกศีรษะและลำตัวสูง
        
        Lithotomy position ท่านอนหงายขาพาดขาหยั่ง
        
        Squatting position ท่านอนตะแคง ท่านั่งยอง
        
        Kneeing-leaning-forward ท่านั่งคุกเข่าและโน้มตัวไปข้างหน้า
        
        การเตรียมผู้ทำคลอด
        
        เพื่อป้องกันการนำเชื้อเข้าสู่ช่องทางคลอด โดยสวมถุงมือปราศจากเชื้อ
        
        การทำความสะอาดอวัยวะเพศภายนอก
        
        ใช้ Sponge holding forceps คีบสำลีชุบน้ำยาฆ่าเชื้อ หรือ น้ำต้มสุกทำความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ ฝีเย็บ และหน้าขาทั้งสองข้าง
        
        คลุมผ้าสะอาดให้ผู้คลอด
        
        ปูผ้ารองคลอด , สวมถุงขา (Legging), ใช้ผ้าสี่เหลี่ยมพับครึ่งและวางสันทบผ้าไว้ด้านบนใต้หน้าอก, เตรียมผ้า Safe perineum
        
        การช่วยเหลือการคลอด
        
        การตัดฝีเย็บ Episiotomy
        
        Medio-lateral episiotomy เป็นการตัดเฉียง
        
        Median episiotomy คือ การตัดจากแนวกลางของ Fourchette ลงไปตรงๆยาวประมาณ 2.5-3 ซม.
        
        การทำคลอดศีรษะ
        
        โดยการผลักศีรษะทารกให้เงยหน้าคลอดออกมา นิยมวิธี Modified Ritgen's Maneuver เริ่มมีศีรษะหรือส่วนนำทารกเคลื่อนต่ำลงมาจนปากช่องคลอดกว้าง ประมาณ 5 ซม.
        
        การทำคลอดไหล่
        
        เห็นไหล่บนเคลื่อนต่ำลงจนเห็นซอกรักแร้จากนั้นทำคลอดไหล่ล่างหรือไหล่หลัง โดยเปลี่ยนจากการโน้มลงเป็นยกศีรษะทารกขึ้น ทิศทางประมาณ 45 องศากับแนวดิ่ง
        
        การทำคลอดลำตัว
        
        เมื่อไหล่ทั้งสองคลอดออกมาแล้ว ให้ดึงตัวออกมาช้าๆ โดยมือขวาจับศีรษะบริเวณท้ายทอยและลำคอ มือซ้ายรองรับลำตัวที่จะผ่านปากช่องคลอดออกมา
        
        การผูกและตัดสายสะดือ
        
        Cord clamp ใช้คีม หนีบสายสะดือให้ห่างจากขั้วสะดือ ประมาณ 2-3 ซม. ก่อนหนีบรีดเลือดเข้าไปทางด้านมารดาก่อน
        
        ตัดด้วยสำลีชุบ 2%ทิงเจอร์ไอโอดีน
  - - - ทารกที่ไม่มีการขาดออกซิเจน ต้องร้องเสียงดัง ตัวแดง มี Activity ถ้าภายหลังดูดเสมหะแล้วทารกตัวแดงให้คะแนน 10 ถ้าพร่องข้อใดข้อหนึ่งจึงค่อยหักจากคะแนน 10
      - 2.ทารกที่อาการไม่ดี ไม่ร้อง และเขียว ให้คะแนนเพิ่มจาก 0 ตามข้อที่พอจะมีคะแนนบ้าง
      - 3.ทารก Active ไม่จำเป็นต้องนับอัตราการเต้นของหัวใจ
  - - - การดูแลเกี่ยวกับตาของทารกแรกเกิด
        
        หยด 1% Terramycin ointment ข้างละ 1 หยด
        
        หรือ 0.5% Erythromycin ป้ายตาทารกแทน
      - การจำแนก Identification ทารก
      - การควบคุมอุณหภูมิ
      - การทำความสะอาดร่างกาย
      - การส่งเสริมสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารก
- - - - Schultz's mechanism รกจะเริ่มลอกตัวบริเวณตรงกลางรกก่อน ทำให้มีก้อนเลือดค้างหลังรก ช่วยเสริมให้รกคลอดตัวเร็ว
      - Duncan's mechanism รกเริ่มลอกตัวที่บริเวณริมรกก่อน ต้องตรวจรกอย่างระมัดระวังมากขึ้น เพราะเพิ่มความเสี่ยงต่อการมีรก
    - - ระบบความโลหิตเริ่ลดลงกลับคืนสู่ระยะก่อนเจ็บครรภ์คลอด
      - อุณหภูมิร่างกาย สูงเล็กน้อยจากปกติ
      - ระบบทางเดินหายใจกลับสู่ภาวะปกติ
      - ระบบทางเดินอาหารเริ่มดีขึ้น
    - - ควรอนุญาตให้ผู้คลอดได้สัมผัสบุตรตามที่ต้องการ และตอบคำถามให้กระจ่าง ให้ความมั่นใจแก่ผู้คลอด
    - - วิธีคลอดเอง
      - วิธีช่วยทำคลอด
        
        Modified Crade'manever
        
        อาศัยการหดรัดตัวของมดลูกส่วนบนดันเอารกซึ่งอยู่ส่วนล่างของมดลูกออกมา
        
        อย่าดันยอดมดลูกลงมาทางช่องคลอด
        
        Brant-Andrew maneuver
        
        อาศัยมือกดไล่รกออกมาโดยตรง
        
        Controlled cord traction
        
        การดึงสายสะดือ เพื่อให้รกออกมา
    - - การตรวจสายสะดือ
      - การตรวจรกด้านทารก
      - การตรวจเยื่อหุ้มทารก
      - การตรวจรกด้านมารดา
      - รกผิดปกติ
  - - - อาการแสดงของรกลอก
      - การหดรัดตัวของมดลูก (ห้ามคลึงมดลูก)
      - ประเมินจำนวนเลือดที่ออกมาทางช่องคลอด
    - - Expectant management เป็นการดูแลเฝ้าติดตามดู ปล่อยให้รกมีการลอกตัวเอง
      - Active management เป็นการดูแลที่ช่วยให้รกลอกตัวได้เร็วและคลอดออกมาเร็ว ตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก
      - Uterotonin
        
        คือ Pitonin หรือ Syntocinon ซึ่งเป็นสาร Oxytocin สังเคราะห์ โดยอาจให้ 10-20 unit
    - - เพื่อให้การคลอดรกดำเนินไปตามปกติ
      - เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการตกเลือดก่อนรกคลอด
        
        ไม่คลึงมดลูก ก่อนที่รกจะมีการลอกตัว เพราะจะทำให้ปากมดลุกเกร็งตัว อาจทำให้รกลอกตัวบางส่วน และส่วนที่ไม่ลอกตัวค้างอยู่ในดพรงมดลูก
      - เพื่อป้องกันการตกเลือดภายหลังรกลอก
        
        ไม่พยายามทำคลอดรกก่อนที่รกจะลอกตัวโดยสมบูรณ์
        
        ไม่พยายามดึงสายสะดือก่อนที่รกจะลอกตัว และไม่ดึงสายสะดือในขณะที่มดลูกไม่แข็งตัว
      - เพื่อให้ตอบสนองความต้องการทั่วไปของผู้คลอด
    - - การประเมินระดับการฉีกขาดของแผลฝีเย็บ
      - การเย็บซ่อมแซมแผลฝีเย็บ