กรณีศึกษาที่ 3

มารดา G2-P0-0-1-0 อายุ 17 ปี อายุครรภ์ 36 สัปดาห์ มีน้ำเดินก่อนเจ็บครรภ์คลอด เป็นก่อนมาโรงพยาบาล 15 ชั่วโมง

Premature Rupture of Membranes

สาเหตุ

ประวัติเคยคลอดก่อนกำหนดในครรภ์ก่อน หรือเคยเกิดภาวะ PPROM ในครรภ์ก่อน

การอักเสบติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำ

การติดเชื้อในระบบอวัยวะสืบพันธุ์ส่วนล่าง

การตั้งครรภ์แฝด

ความผิดปกติของปากมดลูก

การทำหัตถการบางอย่าง เช่น การเจาะถุงน้ำคร่ำ

ภาวะรกเกาะต่ำ (placenta previa) รกลอกตัวก่อนกำหนด (abruption placentae)

ทารกในครรภ์อยู่ในท่าผิดปกติ

การสูบบุหรี่ ภาวะทุพโภชนาการ ขาดวิตามินซี

ผลกระทบ

Fetal Growth Restriction or Intrauterine growth restriction

Symmetrical FGR

Asymmetrical FGR

ทารกในครรภ์มีภาวะขาดออกซิเจนเรื้อรัง

ภาวะทุพโภชนาการ

การได้รับรังสีโดยเฉพาะในไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์

ยาและสิ่งเสพติด

พันธุกรรม ทารกในครรภ์ที่มีความผิดปกติของโครโมโซม

ทารกพิการแต่กำเนิด

การติดเชื้อของทารกในครรภ์

สตรีมีครรภ์เป็นโรคหลอดเลือด เช่น โรคความดันโลหิตสูงเรื้อรัง

โรคที่เกี่ยวกับเม็ดเลือดแดงในการจับออกซิเจน เช่น โรคโลหิตจาง

สตรีมีครรภ์เป็นโรคไตเรื้อรัง

ภาวะครรภ์แฝด

ความผิดปกติของรกและสายสะดือ

teenage or adolescent pregnancy

สาเหตุ

สัมพันธภาพในครอบครัวไม่ดี

การเปลี่ยนแปลงของสังคม วัฒนธรรม ความเชื่อ และค่านิยม

ระดับการศึกษาหรือสถานะทางสังคมและเศรษฐกิจต่ำ

การดื่มสุราหรือการใช้สารเสพติดต่างๆ

การขาดความรู้เกี่ยวกับการป้องกันการตั้งครรภ์

การถูกข่มขืนโดยบุคคลในครอบครัวหรือบุคคลอื่น

การที่สตรีมีประจำเดือนครั้งแรกเร็ว ทำให้มีการตกไข่เร็วจึงสามารถตั้งครรภ์ได้ตั้งแต่อายุน้อย

unwanted pregnancy

สาเหตุ

ปัจจัยทางครอบครัว เช่น ถูกสามีทอดทิ้ง

ฐานะทางเศรษฐกิจไม่ดีรายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่าย

ปัจจัยทางสังคม เช่น การตั้งครรภ์นอกสมรส ถูกขมขืนหรือถูกล่อลวงทางเพศ

ปัจจัยทางด้านสุขภาพของมารดาและทารก เช่น มารดามีโรคประจำตัวหรือเป็นโรคทางจิตเวช

ความล้มเหลวจากการคุมกำเนิด ซึ่งอาจเกิดจากการใช้ไม่ถูกต้องลืมใช้หรือใช้ถูกต้องแต่วิธีนั้นมีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดต่ำ

drug addicted pregnancy

สาเหตุ

การใช้สารเสพติดในสตรีมีครรภ์ มักพบในกลุ่มที่มีอายุน้อย มีปัญหาครอบครัว และฐานะยากจน เนื่องจากสตรีกลุ่มนี้มักขาดความรู้ที่ถูกต้อง และพบว่าสตรีที่สูบบุหรี่และดื่มสุรามักจะมีการใช้สารเสพติดมากขึ้น

มารดา

มีโอกาสติดเชื้อในโพรงมดลูกและถุงน้ำคร่ำ หรือถุงน้ำคร่ำอีกเสบ

การติดเชื้อในกระแสเลือด

การติดเชื้อเยื่อบุโพรงมดลูกหลังคลอด

ทารก

การติดเชื้อของทารกในครรภ์และทารกแรกเกิด

การติดเชื้อในกระแสเลือด

คลอดก่อนกำหนด ซึ่งทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน

อาการหายใจลำบาก (respiratory distress syndrome : RDS)

Pulmonary hypoplasia

stillbirth

ผลกระทบ

มารดา

เพิ่มอัตราการผ่าตัดคลอด เนื่องจากพบทารกมีภาวะ เครียดได้ในอัตราค่อนข้างสูง

ส่งผลกระทบต่อจิตใจมารดา

ทารก

มีโอกาสเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำในระยะแรกเกิดได้ ง่าย

มีภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำ

ภาวะความเข้มข้นของเลือดสูง (polycalcemia)

ภาวะตัวเหลือง จากการที่เม็ดเลือดแดงมีการแตกสลาย

เสี่ยงต่อภาวะ meconium aspiration syndrome

ผลกระทบ

มารดา

เจริญเติบโต เมื่อตั้งครรภ์อาจท้าให้การเจริญเติบโตของ ร่างกายหยุดชะงักหรือเพิ่มน้อยกว่าปกติ

สตรีวัยรุ่นบางคนประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอทำให้วินิจฉัยการตั้งครรภ์ได้ล่าช้า เนื่องจากไม่คิดว่าเกิดการตั้งครรภ์

สตรีวัยรุ่นบางคนอาจไปทำแท้งและเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา

เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน

โลหิตจาง

ความดันโลหิตสูงร่วมกับการตั้งครรภ์

การติดเชื้อในระหว่างการตั้งครรภ์

ภาวะศีรษะทารกไม่ได้สัดส่วนกับช่องเชิงกราน เกิดการคลอดยาวนาน

การตกเลือดหลังคลอด

มีภาวะเครียดและวิตกกังวล

ไม่ได้รับการยอมรับจากคนในครอบครัวและสังคม

การปรับตัว เนื่องจากวุฒิภาวะทางอารมณ์ยังเจริญไม่เต็มที่

การปรับตัวในการเป็นบทบาทของมารดาล่าช้า

ทารก

ทารกน้ำหนักน้อยจากภาวะ
ทุพโภชนาการของมารดา

ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์

ทารกได้รับการดูแลไม่เหมาะสม

ผลกระทบ

มารดา

มีการทำแท้งถ้าทำโดยแพทย์โอกาสที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนค่อนข้างน้อยแต่ถ้าท้าด้วยตนเองหรือคลินิกเถื่อนมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนมากทั้งในระยะสั้นและระยะยาว

ทารก

ขาดความอบอุ่น

สุขภาพจิตไม่ดี

ผลกระทบ

เกิดการติดเชื้อจากการฉีดสารเสพติดเข้าทางหลอด เลือดดำ

ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ

ไม่มาฝากครรภ์หรือมาฝากครรภ์ไม่สม่ำเสมอ

ได้รับผลกระทบจากการออกฤทธิ์ของสารเสพติดที่ใช้ ซึ่งมีผลต่อการทำงานของระบบประสาท

มีความทนต่อความเจ็บปวดต่ำ

มองภาพลักษณ์ตนเองไม่ดี

มีสัมพันธภาพไม่ดีกับทารก

มีการปรับตัวต่อบทบาทการเป็นมารดาไม่เหมาะสม

เกิดการแท้งเอง

ทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อย

ทารกพิการแต่กำเนิด

สตรีที่ใช้สารเสพติดมีแนวโน้มที่จะทอดทิ้งบุตรมากขึ้น

การพยาบาล

อธิบายสาเหตุ ปัจจัยที่ทำให้เกิด

ประเมินอาการแสดงของการติดเชื้อที่โพรงมดลูก

สังเกตน้ำที่ไหลออกจากช่องคลอด

ประเมินสัญญาณชีพและฟังเสียงหัวใจทารก

ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก

ดูแลให้พักผ่อนบนเตียงให้มากที่สุด

ดูแลความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์

หลีกเลี่ยงการตรวจทางช่องคลอด

ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษา

การพยาบาล

ซักประวัติอย่างละเอียดเพื่อหาปัจจัยเสี่ยง

ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวขณะตั้งครรภ์

นอนหลับพักผ่อนเพียงพอ

ทานอาหารที่มีประโยชน์

งดบุหรี่และสารเสพติด

หากต้องมีการใช้ยา ควรปรึกษาแพทย์

สังเกตการดิ้นของทารกในครรภ์

ติดตามระดับความสูงของยอดมดลูก

ระยะหลังคลอดตรวจร่างกายทารกอย่างละเอียด

การพยาบาล

ดูแลไม่เกิดภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์

ดูแลเรื่องความเครียด วิตกกังวล

เปิดโอกาสให้มารดาได้พูดคุยระบายความรู้สึก

ส่งเสริมให้ครอบครัวได้เรียนรู้เตรียมความพร้อมในการตั้งครรภ์

ส่งเสริมสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารก

การพยาบาล

รณรงค์การวางแผนครอบครัว

ให้ความรู้เรื่องเพศอย่างถูกต้อง

ให้ความรู้เรื่องการป้องกัน

สร้างค่านิยมที่ถูกต้อง

ให้คำปรึกษาสตรีและครอบครัวอย่างเหมาะสม

การพยาบาล

อธิบายผลกระทบจากการใช้สารเสพติด

ให้คำแนะนำช่วยเหลือในการหยุดใช้สารเสพติด

ประเมินภาวะแทรกซ้อนจากการใช้สารเสพติด

อธิบายให้เห็นถึงความสำคัญของการคุมกำเนิด

สนับสนุนในเรื่องการหยุดใช้สารเสพติด

เปิดโอกาสให้ได้พูดคุยกับมารดาและครอบครัวเรื่องการใช้สารเสพติด

ดูแลทางด้านจิตใจและสังคมอย่างเหมาะสม