Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กรณีศึกษาที่ 1, ผลกระทบต่อภาวะสุขภาพของหญิงตั้งครรภ์ - Coggle Diagram

- - - - ความผิดปกติด้านระบบประสาทส่วนกลาง เช่น anencephaly, spina bifida
      - ความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร เช่น cleft lip/palate, esophageal atresia, duodenal atresia, diaphragmatic hernia
      - ความผิดปกติของกล้ามเนื้อ เช่น miotonic dystrophy
      - ความผิดปกติอื่น ๆ เช่น trisomy18, hydrops fetails
    - - มารดาเป็นเบาหวานโดยเฉพาะในรายที่ควบคุมได้ไม่ดี
  - - - ในขณะตั้งครรภ์ เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด ภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด สายสะดือพลัดต่ำ และภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด นอกจากนี้ ปริมาณน้ำคร่ำที่เพิ่มมากขึ้น
        อาจทำให้ทารกอยู่ในท่าผิดปกติ (malpositon) หรือมีสายสะดือพันคอ (nuchal cord) ได้
      - ในระยะคลอด ทำให้มดถูกหดรัดตัวไม่ดี มีผลให้เกิดการคลอดล่าช้า รวมทั้งทารกในครรภ์อาจอยู่ในท่าผิดปกติ จึงเพิ่มโอกาสของการผ่าตัดคลอดทารถทางหน้าท้อง
      - ในระยะหลังคลอด เนื่องจากมดลูกถูกยืดขยายมาก มีผลให้มดลูกหดรัดตัวไม่ดี และเกิดการตกเลือดในระยะหลังคลอดตามมา
    - - ได้แก่ ทารกเสียชีวิตในครรภ์ หรือเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการคลอดก่อนกำหนด และเสี่ยงต่อความพิการ เมื่อถุงน้ำคร่ำแตกเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสายสะดือย้อย (Prolapsed umbilical cord) ทำให้เกิดภาวะ Fetal distress และถ้าได้รับการช่วยเหลือผ่าตัดคลอดล่าช้า อาจทำให้ทารกเสียชีวิตได้
  - - - ติดตามสุขภาพทารกและปริมาณน้ำคร่ำด้วยคลื่นความถี่สูงทุก 2-3 สัปดาห์
      - ให้ยา Indomethacin แนะนำครั้งแรกในขนาด 25 mg ทุก 6 ชั่วโมง แล้วค่อย ๆ ลดเหลือ 25 mg เช้า-เย็น ไม่ควรให้หลังอายุครรภ์ 32-34 สัปดาห์
      - เจาะน้ำคร่ำออกทางหน้าท้อง (amnioreduction)
  - - - ถ้าเป็น acute hydramnios อาหารรุนแรง มักเกิดรวดเร็วในระยะ 4-5 เดือนแรกของการตั้งครรภ์และเป็นสาเหตุของการคลอดก่อนกำหนด
      - ถ้าเป็น chronic hydramnios ปริมาณน้ำคร่ำเพิ่มขึ้นช้า ๆ มักไม่มีอาการ
    - - การตรวจร่างกายทั่วไป พบอาการหายใจลำบาก นอนราบไม่ได้ เคลื่อนไหวไม่สะดวก บวมที่ขาและอวัยะสืบพันธ์ภายนอก
      - การตรวจครรภ์ พบขนาดมดลูกโตกว่าอายุครรภ์ ผนังหน้าท้องตึง คลำส่วนทารกไม่ชัดเจน ฟังเสียงหัวใจทารกได้ยาก ท่ารกมีส่วนนำผิดปกติหรืออยู่ในท่าผิดปกติ
    - - คัดกรองเบาหวานช่วงตั้งครรภ์, ตรวจหาภาวะเลือดออกของทารกในเข้าสู่กระแสเลือดแม่ (fetomaternal hemorrhage), การติดเชื้อซิฟิลิส
    - - ตรวจด้วยคลื่นความถี่สูง ดูปริมาณน้ำคร่ำ ค่าที่วัดจากแอ่งลึกสุดของน้ำคร่ำ ค่าดัชนีปริมาณน้ำคร่ำ ความผิดปกติของทารกในครรภ์ ครรภ์แฝด รวมทั้งการตรวจน้ำคร่ำหรือเลือดจากสายสะดือทารก
- - - - เสี่ยงต่อการได้รับผลกระทบจากการนอนบน้ตียงและถูกจำกัดกิจกรรมเป็นเวลานาน ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และสังคม เช่น ท้องผูก กล้ามเนื้ออ่อนแรงน้ำเนื้ออ่อนแรง น้ำหนักลด วิตกกังวล หงุดหงิด อารมณ์แปรปรวน ซึมเศร้า และแบบแผนการดำเนินชีวิตประจำวันเปลี่ยนแปลงจากปกติ เป็นต้น
      - เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับยายับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก
      - เกิดภาวะเครียดและความวิตกกังวลเกี่ยงกับสุขภาพของทารกและค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษา
    - - ทารกเกิดก่อนกำหนด มักมีอาการสูญเสียความร้อนออกจากร่างกายไปให้สิ่งแวดล้อมโดยรอบอย่างรวดเร็ว ภาวะอุณหภูมิกายต่ำ ภาวะความดันโลหิตในปอดสูง ภาวะเลือดเป็นกรดจากเมตาบอลิก (Metabolic Acidosis) ดังนั้นจึงจำเป็นต้องให้การดูแลในตู้อบทารก (Incubator) หรือภายใต้ให้ความอบอุ่น (Infant Radiant Warmer)
      - ทารกเกิดก่อนกำหนด อาจมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันยังไม่สมบูรณ์ ผิวหนังซึ่งทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้เชื้อแบคทีเรียผ่านเข้าสู่ร่ายกายยังเปราะบาง
      - ทารกเกิดก่อนกำหนด มีโอกาสเสี่ยงจากภาวะสมองขาดออกซิเจนและเลือดออกในโพรงสมอง นอกจากนี้การเจริญเติบโตและพัฒนาการยังถูกรบกวนจากสิ่งแวดล้อม เช่น แสง เสียง หรือกิจกรรมต่างๆ ที่ทารกได้รับระหว่างการดูแลรักษาในหออภิบาลทารกแรกเกิด
  - - - ยาที่ใช้ยับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก
      - ACOG แนะนำยากลุ่มแรกที่ควรใช้ คือ beta adrenergic receptor agonist, calcium channel, NSAIDs
      - ยากระตุ้นความสมบูรณ์ของปอดทารก ยาที่ใช่ ได้แก่ กลุ่ม glucocorticoid ชนืด dexamethasone 6 mg IM ทุก 12 ชั่วโมง จำนวน 4 ครั้ง หรือ betamethasone 12 mg IM ทุก 24 ชั่วโมง จำนวน 2 ครั้ง ห้ามใช้ในสตรีตั้งครรภ์ที่มีการติดเชื้อ โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง
      - ยาปฏิชีวนะ แนะนำในรายที่ preterm PROM เพื่อยืดระยะ latent phase ออกไป และในรายที่มีการติดเชื้อ Group B streptococci carrier
    - - พักผ่อน ไม่ควรยืนหรือเดินเป็นเวลา่นาน ไม่ควรยกของหนัก
  - - - อาการเจ็บครรภ์ถี่ขึ้น มดลูกหดรัดตัวสม่ำเสมอ อาจมีปวดหลัง ปวดเอว ปวดหน่วงลงช่องคลอดหรือมีมูกเลือดออกร่วม
    - - ตรวจพบมดลูกหดรดตัวสม่ำเสมอ อาจร่วมกับมีปากมดลูกมีการเปลี่ยนแปลง
    - - Fetal fibronectin (fFN) ส่งตรวจพบผลบวก (เมื่อค่าความเข้มข้น fFN มากกว่า 50 ng/ml)
      - Vaginal cervical length หากอายุครรภ์น้อยกว่า 34 สัปดาห์ มีการการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด ร่วมกับความยาวปากมดลูกน้อยกว่า 20 mm เสี่ยงสูงที่จะคลอดใน 7 วัน แต่หากมากกว่า 30 mm ถือว่าเสี่ยงต่ำที่จะคลอดใน 7 วัน
- - - - การคลอดก่อนกำหนด มีประวัติคลอดท่าก้นมาก่อน มดลูกหย่อนโดยเฉพาะในครรภ์ที่มารดาผ่านการคลอดบุตรมาหลายครั้ง ภาวะรกเกาะต่ำหรือรกเกาะบริเวณ cornu ของมดลูก ครรภ์แฝด ครรภ์แฝดน้ำ ภาวะน้ำคร่ำน้อย มดลูกมีลักษณะผิดปกติหรือมีเนื้องอก กระดูกเชิงกรานแคบ
    - - ทารกมีรูปร่างผิดปกติหรือมีความผิดปกติของระบบประสาท ทารกหัวบาตร ทารกเติบโตช้าในครรภ์ หรือทารกตายในครรภ์
- - - - โครโมโซมผิดปกติ
      - แท้งในโพรงมดลูกที่ไม่มีตัวอ่อน มีเพียงรกและถุงน้ำคร่ำ
      - การติดเชื้อที่รกหรือทารก
    - - ตั้งครรภ์อายุมากกว่า 35 ปี
      - ประวัติการแท้งในครรภ์มาก่อน
      - การติดเชิ้อ เช่น การติดเชื้อในช่องคลอด ติดเชื้อหัด หัดเยอรมัน โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - โรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน โรคต่อมไทรอยด์ โรค Cushing syndrome โรคอื่น ๆ เช่น โรคเกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน เอสแอลอี (SLE) โรคที่เกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด thrombophilia ความดันโลหิตสูง
      - Luteal phase defect
      - ความผิดปกติของมดลูก โพรงมดลูก หรือปากมดลูก
      - มีประวัติเคยขูดมดลูก
    - - สูบบุหรี่ ดื่มสุรา ใช้สารเสพติด
      - สารเคมีในโรงพยาบาล เช่น ยาเคมีบำบัด ยาดมสลบ
      - การใช่ยากลุ่ม NSAIDs
  - - - ประวัติการขาดประจำเดือนและการตั้งครรภ์ ประวัติการมีเลือดออกทางช่องคลอด อาการปวดหน่วงหรือปวดบีบที่ท้องน้อย การมีชิ้นส่วนของทารกหรือรกหลุดทางช่องคลอด
    - - พบเลือดหรือชิ้นส่วนของทารกหรือรกออกทางช่องคลอด อาการปวดท้องน้อย ขนาดมดลูกโตไม่สัมพันธ์กับอายุครรภ์หรือระยะเวลาที่ขาดประจำเดือน ตรวจสัญญาณชีพหากเสียเลือดมากจะมีชีพจรเร็วและความดันโลหิตต่ำ
    - - ตรวจ free beta-hCG ต่ำกว่า 20 ng/ml หรือ beta-hCG เพิ่มขึ้นน้อยกว่าร้อยละ 66 ใน 48 ชั่วโมง ตรวจพบฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนน้่อยกว่า 45 nmol/l ในไตรมาสแรก
    - - ตรวจคลื่นความถี่สูง ทารกยังมีชีวิตอยู่หรือไม่ ตรวจพบเลือดหลังรก (subchorionic hematoma) การตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก การตั้งครรภ์นอกมดลูก