Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะแทรกซ้อนในขณะตั้งครรภ์ กรณี 2 - Coggle…
การพยาบาลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะแทรกซ้อนในขณะตั้งครรภ์
กรณี 2
อาการแพ้ท้องอย่างรุนแรง (Hyperemesis gravidarum)
ความหมาย
สาเหตุที่แท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัด แต่มีปัจจัยส่งเสริมด้านมารดา คือ การตั้งครรภ์ที่มีระดับของฮอร์โมน human chorionic gonadotropin (hCG) เพิ่มมากกว่าปกติ ได้แก่ ครรภ์แรกครรภ์ไข่ปลาอุก มีประวัติของการเกิดภาวะ (Hyperemesis gravidarum) ในครรภ์แรก รวมถึงมีปัญหาทางด้านจิตใจ
การพยาบาล
หญิงตั้งครรภเสี่ยงต่อภาวะโภชนาการเปลี่ยนแปลงหรือได้รับสารอาหารน้อยกว่าความต้องการของร่างกายเนื่องจากความอยากอาหารลดลงและมีอาการคลื่นไส้อาเจียน
แนะนําการรับประทานอาหารที่ช่วยให้อาเจียนลดลง เช่น รับประทานอาหารแข็งย่อยงาย ประเภทขนมปังกรอบขนมปังแครกเกอร์หรืออาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตเชิงเดี่ยวที่ทำให้ร่างกายได้รับ
พลังงานจากอาหารที่เพียงพอโดยรับประทานครั้งละน้อยๆแต่บ่อยครั้งหรือทุก 2-3 ชั่วโมงไม่ควรปล่อยใหกระเพาะอาหารว่างจะทําให้เกิดการบีบรัดตัวซึ่งจะทําให้คลื่นไส้อาเจียนได้
ชั่งน้ำหนักทุกวันอย่างน้อยวันละครั้งเพื่อประเมินน้ำหนักของหญิงตั้งครรภ์
มีภาวะครรภ์เป็นพิษ
ความหมาย
เกิดจากความผิดปกติของการฝังตัวของรก ซึ่งโดยธรรมชาติรกจะฝังบริเวณเยื่อบุผนังมดลูก แต่ในกรณีที่แม่ครรภ์เป็นพิษรกจะฝังตัวได้ไม่แน่น ส่งผลให้รกบางส่วนเกิดการขาดออกซิเจน ขาดเลือด เมื่อเลือดไปเลี้ยงรกได้น้อยลงจะเกิดการหลั่งสารที่เป็นสารพิษเข้าสู่กระแสเลือดของแม่ทีละเล็กทีละน้อย เมื่อถึงจุดหนึ่งจะส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ทั่วร่างกาย เช่น เส้นเลือดสมองตีบ ตาพร่ามัว ตับวาย ฯลฯ ต้องรีบเข้ารับการรักษาโดยเร็วที่สุด เพราะหากร้ายแรงถึงขั้นมีอาการชักร่วมด้วย อาจมีอันตรายร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตทั้งแม่และลูกถึงแม้สาเหตุที่แท้จริงของภาวะ preeclampsia ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน (multifactorial disorder) ระหว่าง genetic, immunological, placental and circulating factors สมมุติฐานที่ใช้อธิบายพยาธิสรีรวิทยาของการเกิดภาวะนี้
Uteroplacental ischemia คือ ภาวะขาดเลือดของรกที่เกิดจากความผิดปกติของการเชื่อมต่อระหว่าง trophoblasts และ spiral arteries การที่รกขาดเลือด (placental ischemia) จะเกิดการหลั่งสารที่มีฤทธิ์กระตุ้นการหดรัดตัวของหลอดเลือด ทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น
Immunologic disturbances คือ การตอบสนองที่ผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันของมารดาต่อ trophoblastic antigens
การตอบสนองที่ผิดปกติของระบบหัวใจ และหลอดเลือดของมารดาต่อสารเคมีบางอย่างที่เพิ่มขึ้นขณะตั้งครรภ์ การไหลเวียนที่หลอดเลือดส่วนปลายลดลงจะทำให้เซลล์เยื่อบุหลอดเลือดฝอยถูกทำลายจากการขาดออกซิเจน ส่งผลให้การส่งผ่านสารน้ำเข้าและออกหลอดเลือดผิดปกติ (impaired vascular permeability) เกิดสารน้ำรั่วออกนอกหลอดเลือด (capillary leak) และคั่งอยู่ตามเนื้อเยื่อต่างๆ ทำให้มีปริมาณสารน้ำในหลอดเลือดต่ำ (hypovolemia) และมีอาการบวมทั้งตัว
การกระตุ้นกระบวนการอักเสบ (inflammatory cascade) ที่ผิดปกติของมารดาขณะตั้งครรภ์ มีหลักฐานบ่งชี้ว่า การขาดสารต้านอนุมูลอิสระและการอักเสบ (antioxidants) บางอย่างขณะตั้งครรภ์ เช่น วิตามินซี วิตามินอี เป็นต้น อาจทำให้กระบวนการตอบสนองต่อการอักเสบผิดปกติไป นำไปสู่การเกิดอาการและอาการแสดงของภาวะ preeclamsia ได้
ความผิดปกติทางพันธุกรรมของมารดา เช่น ประวัติการมี preeclampsia หรือ eclampsia ในครอบครัว อาจเพิ่มความเสี่ยงของการเกิด preeclampsia ได้
การพยาบาล
ประเมินมอาการ Magnesium toxicity โดยระยะแรกเมี่อมีอาการร้อนวูบวาบ กระหายน้ำ เหงื่อออกความดันโลหิตลดลงกล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียกและ DTR ลดลงในระยะหลังจะกดประสาทส่วนกลาง ซึม การหายใจช้าลง การเต้นของหัวใจผิดปกติ หยุดหายใจ และการทำงานของระบบหัวใจและระบบไหลเวียนล้มเหลว
2.ดูแลให้นอนพักบนเตียงเต็มที่ โดยให้นอนตะแคงซ้ายเพื่อไม่ให้ความดันโลหิตเพิ่ม
3.แนะนำให้หญิงตั้งครรภ์บันทึกการดิ้นของทารกในครรภ์ โดยนับหลังรับประทานอาหาร 3 มื้อนานครั้งละ1 ชั่วโมง แต่ละครั้งทารกควรดิ้น 3-4 ครั้ง ผลรวมการนับทั้ง 3 ครั้งต้องมากกว่า10 ครั้ง
4.ประเมินสภาพทารกในครรภ์ ฟังเสียงอัตราการเต้นของหัวใจทุก 1 ชั่วโมง และติดตามผลการประเมิน สภาพทารกในครรภ์ เช่น NST
5.ประเมินอาการและอาการแสดงของรกลอกตัวก่อนกำหนด ได้แด้ เลือดออก มดลูกหดรัดตัวแข็งปวดท้อง และทารกดิ้นน้อยลง
ภาวะครรภ์ไข่ปลาอุก
ความหมาย
สาเหตุเกิดจาก ความผิดปกติของโครโมโซมภายในไข่ที่ได้รับการปฏิสนธิ ส่งผลให้ไข่เจริญขึ้นมาโดยไม่มีตัวอ่อนของทารก หรือตัวอ่อนของทารกมีความผิดปกติ ทำให้มีเลือดออกจากช่องคลอดและอาจมีเนื้องอกที่เจริญขึ้นมาเป็นมะเร็งไข่ปลาอุก
เลือดออกทางช่องคลอด
ขนาดมดลูกใหญ่กว่าอายุครรภ์
คลื่นไส้อาเจียน
พบถุงน้ำ
Abortion ไม่เกิน 28 wks
PIH
การพยาบาล
อธิบายให้สตรีมีครรภ์และครอบครัวทราบถึงพยาธิสภาพภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น แผนการรักษา การปฏิบัติตัวที่เหมาะสมเพื่อลดความวิตกกังวล
เตรียมความพร้อมในด้านร่างกายและจิตใจในการขูดมดลูกโดยอธิบายขั้นตอนและวิธีการทำด้วยถ้อยคำที่เข้าใจง่าย
เตรียมเครรื่องมือ อุปกรณ์ และยาให้พร้อมใช้
ดูแลให้สารน้ำเลือด และยาให้พร้อมใช้
ความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
การพยาบาล
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะชัก และได้รับอันตรายจากการชัก เนื่องจากมารดา มีภาวะ ความดันโลหิตสูงรุนแรง
ดูแลให้ยา MgSO4 เพื่อป้องกันการเกิดอาการชัก
ประเมินอาการร้อนบริเวณที่ฉีด ร้อนวูบวาบทั่วตัว อาการคลื่นไส้ อาเจียนขณะให้ยา
ประเมินการหายใจทุก 1 ชั่วโมงอัตราการหายใจไม่ควรต่ำกว่า 12-14 ครั้ง/นาที
ประเมิน DTR ทุก 2-4 ชั่วโมง เพราะ MgSO4 มีผลทำให้ DTR ลดลง
จดบันทึกและประเมินปริมาณสารน้ำที่เข้าออกในร่างกาย เนื่องจากปริมาณปัสสาวะภายใน 1 ชั่วโมงไม่ควรออกน้อยกว่า 25-30 มิลลิลิตร/ชั่วโมง เพราะ MgSO4 ขับออกทางไต
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกเป็นระยะเพราะ MgSO4 ทำให้การหดรัดตัวของมดลูกลดลง โดยประเมินในระยะคลอดทุก 30-60 นาที
ประเมินสัญญาณชีพโดยเฉพาะความดันโลหิตทุก 1 ชั่วโมง
Choronic Hypertension
BP มากกวา่ 140/90 mmHg. ควรได้รับยาลดความดัน เช่น
Methyldopa, Nifedipine
BP once a day
หากมีRisk ควรได้รบั Low dose "Aspirin"
หากไม่มีภาวะแทรกซ้อนให้ตั้งครรภ์ถึง GA 38 wks
Severe Preeclampsia
Mgso4 และยาลดความดัน
Bed rest
BP q 1 hr, I/O q 1 hr.
BUN, Creatinin
Loading dose : 10% MgSO4 4 gms.+D5W 100 ml.
Maintenance Dose : 50% MgSO4 10 gms. (10 amp)
D5W 100 ml.
Anti dose: Calcium Gluconate - GA น้อยกวา่ 34 wks. ให้ Dexamethasone 48 hr.
Eclampsia
ท่าตะแคงซ้าย
ยกราวกั้นเตียง
suction clear airway
O2 mask with bag
MgSO4+Lasix - I/O
ความหมาย
ภาวะความดันโลหติสูง ที่เกิดจากการตั้งครรภ์ อาจพบร่วมกับการมีโปรตีนในปัสสาวะ และมีอาการบวมร่วมด้วย มัก เกิดขึ้น ในระยะหลังของการตั้งครรภ์ โดยทั่ว ไปหมายถึง ภาวะความดันโลหติสงู จากการตั้งครรภ์ (Gestational hypertension) ครรภ์เป็นพิษระยะก่อนชัก (Preeclampsia) และครรภ์เป็นพิษระยะชัก (Eclampsia)
1.ความดันโลหิตสูงจากการตั้งครรภ์ (Gestational hypertension) ภาวะความดันโลหิตสูงที่วินิจฉัยได้ครั้งแรกในระหว่างการตั้งครรภ์หลังอายุครรภ์20 สัปดาห์โดยไม่มีโปรตีนในปัสสาวะหรือมีโปรตีนในปัสสาวะน้อยกว่า 300 mg. ในปัสสาวะ 24 ชั่วโมงและความดันโลหิตกลับสู่ระดับปกติภายใน 12 สัปดาห์ หลังคลอด
ความดันโลหิต สูงเรื้อรัง (Chronic / Preexisting hypertension) ภาวะความดันโลหิตสูงที่เป็นมาก่อนการตั้งครรภ์โดยที่ความดันโลหติสูงเกิดจากสาเหตุอื่นๆที่ไม่ใช่ gestational trophoblastic diseases
ครรภ์เป็นพิษ (Preeclamsia) กลุ่มอาการ (Syndrome) ของความดันโลหิตสูงทีพบครั้งแรกในขณะตั้งครรภ์หลังอายุ 20 สัปดาห์ร่วมกับมีโปรตีนในปัสสาวะอย่างน้อย 300 mg.ในปัสสาวะ 24 ชั่วโมง การทํางานผิดปกติของอวัยวะสำคัญอย่างน้อย 1 อย่าง
ครรภ์เป็นพิษซ้อนทับกับความดันโลหิตสูงเรื้อรัง (Preeclampsia superimposed on chronic hypertension)สตรีที่มีภาวะความดันโลหิตสูงเรื้อรังเมื่อตั้งครรภ์แล้วพบมีภาวะครรภ์เป็นพิษแทรกซ้อน