Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดาและทารกที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะตั้งครรภ์…
การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดาและทารกที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอด และระยะหลังคลอด
กรณีศึกษาที่ 5
ภาวะรกเกาะต่ำ (Placenta Previa)
ชนิด
Low-lying placenta (Grade 1) : รกอยู่บริเวณ Lower uterine segment ไม่ถึง internal cervical os
Maginal placenta previa (Grade 2 ) : รกอยู่บริเวณ Lower uterine sement ชายรกส่วนล่างอยู่ชิด internal os
Partial placenta previa (Grade 3 ) รกอยู่บริเวณ Lower uterine segment ชายรกส่วนล่างคลุม internal os
Complete placenta previa (Grade 4) : รกอยู่บริเวณ lower uterine segment คลุม internal os ทั้งหมดอย่างสมมาตร
อาการ
เลือดออกในครึ่งหลังของการตั้งครรภ์
ส่วนนำไม่ engagment
ท่าทารกผิดปกติ
ไม่เจ็บครรภ์
การรักษา
ประคับประคอง
GA < 37 wks. น้ำหนักน้อยกว่า 2,500 g. เลือดหยุด ไม่เจ็บครรภ์ ทรกมีชีวิต ให้การตั้งครรภ์ดำเนินต่อไป ห้าม PV, PR
การรักษาแบบให้คลอด
GA > 37 wks. ทารกหนักมากกว่า 2,500 g. เลือดไม่ไหล
เจ็บครรภ์ หรือทารกเสียชีวิต ให้ผ่าตัดคลอด
การพยาบาล
ประเมินชนิดและปริมาณเลือดที่ออกมางช่องคลอดโดยใส่ผ้าซับเลือดไว้
บันทึกลักษณะ สี เวลาเริ่มของการมีเลือกออก และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับเลือดออก
บันทึก V/S ทุก 15 นาที / ตามสภาพแม่จนกว่าจะ Stable
เจาะเลือดส่งตรวจ และติดตามผล โดยเฉพาะ Hct.
ดูแลให้ได้รับสารน้ำ เกลือแร่ หรือเลือดตามแผนการรักษา
ประเมินอาการ Hypovoiumic shock ถ้ามีรายงานแพทย์
ป้องกันภาวะตกเลือด = bed rest, งด PV PR, จัดท่านอน semi-fower, ประเมิน FHR
การตั้งครรภ์แฝด (Twins/Multifetal Pregnancy)
ภาวะแทรกซ้อน
Anemia, PIH, Abruptio Placenta, Placenta Previa, Prolapse Cord, Preterm, PROM, Uterine Atony
วิธีคลอด
Vaginal Delivery
ทารกท่า หัว-หัว
ทารกท่าหัว-ก้น EFW<1,500 g.
ท้องหลังหรือเคยคลอดทารกตัวโต
C/S
ทารกคนแรกไม่ใช่ท่าหัว
ทารกท่าหัว-ก้น EFW<1,500 g.
น้ำหนักต่างกันเกิน 500 g.
ประเภท
แฝดแท้หรือแฝดร่วมไข่
เกิดจากเชื้ออสุจิ 1 ตัว เข้าปฏิสนธิกับไข่เพียงใบเดียว ไข่ที่ถูกผสมเกิดการแบ่งแยกตัวเองเป็น 2 ใบในภายหลัง
เด็กมีลักษณะเหมือนกัน เพศเดียวกัน รูปร่างหน้าตา สีผม กรุ๊ปเลือด
แฝดเทียม หรือแฝดต่างไข่
เกิดจากเชื้ออสุจิ 2 ตัวหรือมากกว่าเข้าไปผสมกับไข่ 2 ใบหรือมากกว่า
เด็กอาจมีเพศ หน้าตา กรุปเลือดเหมือนหรือต่างกันก็ได้
การวินิจฉัย
U/S พบทารกมากกว่า 1 คน - ประวัติครอบครัวมีการตั้งครรภ์แฝด - B-hCG สูงกว่าปกติ
การตั้งครรภ์อายุมาก (Elderly gravida)
ภาวะเสี่ยง
: GDM, PIH, C/S, Placenta Previa, Abruptio Placenta
: Chomosome abnormally, Gene abnormalities, Congenital anomalies
การคัดกรอง
First and Second trimester
Invasive methods การเจาะน้ำคร่ำหรือการเจาะชิ้นเนื้อรก
Non-Invasive methods การเจาะเลือดมารดาเพื่อตรวจหาระดับฮอร์โมน หรือการตรวจหาเซลล์จากรก
Third trimester
U/S GA 38-39 wks. เพื่อประเมินปริมาณน้ำคร่ำ
antipartum testing สัปดาห์ละ 2 ครั้ง โดยทำสลับกันระหว่าง nonstress test และ BPP ร่วมกับการนับลูกดิ้น
การประเมินและวินิจฉัยทางการพยาบาล
การประเมินโรคทางอายุรกรรมเดิมที่เป็นอยู่
ประเมินความเสี่ยงหรือความผิดปกติที่อาจพบร่วมกับการตั้งครรภ์
ประเมินและคัดกรองความพิการของทารก - ตรวจคัดกรองเบาหวาน โดยการทำ BCT
ประเมินทัศนคติต่อการตั้งครรภ์
ภาวะซีด (Anemia)
ภาวะที่สตรีมีครรภ์มีระดับ Hb < 10 g/dl
เป็นภาวะที่ Hemodilution ของการตั้งครรภ์ที่เกิดจาก Plasma volumn เพิ่มมากกว่า RBC ซึ่ง Hb มักไม่ต่ำกว่า 10 g/dl
ภาวะแทรกซ้อน
ทารก
แท้ง
คลอดก่อนกำหนด
น้ำหนักแรกเกิดน้อย
พิการ
เสียชีวิตในครรภ์
มารดา
หัวใจเต้นผิดปกติ
CHF
Shock
Abruptio placenta
Pre-eclampsia
ระดับ
Mild (Hb > 9 g/dl) จะไม่แสดงอาการในภาวะปกติ
Moderate (Hb 7- 9 g/dl) อ่อนเพลีย เหนื่อย ใจสั่น เหงื่ออกมาก
Severe (Hb < 9 g/dl) อ่อนเพลียและเหนื่อยขณะพัก ใจสั่น ออกซิเจนไม่เพียงพอ เจ็บหน้าอก มึนงง ปวดศีรษะ
คำแนะนำในการปฏิบัติตัว
การกินยาเสริมธาติเหล็ก
หลีกเลี่ยงการกิน นม ชา กาแฟ ไข่แดง พร้อมกับการทานยา
กินก่อนอาหารอย่างน้อย 30 นาที
ไม่ควรกินพร้อมกับ Caco3 เนื่องจากลดการดูดซึมธาตุเหล็ก
กินยาบำรุงเลือดทุกวันจนกระทั่งคลอด และกินต่อเนื่องอีก 6 เดือนหลังคลอด
การรับประทานอาหาร
ทานเนื้อสัตว์ ตับ ปลา กุ้ง และหอย
รับประทานไข่โดยเฉพาะไข่แดง
รับประทานผัก ผลไม้สด โดยเฉพาะวิตามินซี และเอสูง
กรณีศึกษาที่ 6
ทารกเสียชีวิตในครรภ์ (Death fetus in utero:DFIU
ชนิด
Early fetal death : GA < 20 wks.
Intermediate fetal death : GA 20-28 wks.
Late fetal death : GA > 28 wks.
สาเหตุ
ทารก
Monisomy X
Trisomy 21, 18, 13
Neural tube defect
Complex heart disease
Preterm
IUGR
รก
Umbilical cord thrombosis
Aruptionplacenta
มารดา
age > 35 yrs
GDM, PIH
อาการแสดง
ทารกไม่ดิ้น, น้ำหนักลด,น้ำหรือเลือดออกทางช่องคลอด, มดลูกดไม่โตขึ้น, ไม่ได้ยินเสียงหัวใจทารก, กระดูกศีรษะยุบ
ภาวะแทรกซ้อน
Consumptive coagulopathy/disseminated intravascular coagulation
การวินิจฉัย
ตรวจหาปริมาณของ Estriol ในปัสสาวะ 24 ชั่วโมง พบว่าต่ำลงทันที ภายใน 24-48 ชั่วโมง
ตรวจ Creatinine phosohokinase activity ในน้ำคร่ำ พบว่าสูงขึ้นมาภายหลังทารกตาย
การตรวจด้วยคลื่นความถี่สูง ไม่พบ FHR, กะโหลกศีรษะแยกออกเป็น 2 เส้นเนื่องจาก Outer inner table ของกระดูกแยกจากกัน, ศีรษะทารกผิดปกติ
การรักษา
รอให้เจ็บครรภ์และคลอดเอง ภายใน 2 สัปดาห์ ถึง 1 เดือน
หาก DFIU > 2 wks. ควรตรวจเลือดเพื่อดู clooting time และ fibrinogen ทุกสัปดาห์
การทำให้ครรภ์สิ้นสุดลง โดยให้ Syntocinon หรือ ฉีด Hypertonic solution เข้าทางช่องคลอด
การพยาบาล
ประเมินความโศกเศร้าของหญิงตั้งครรภ์ปละครอบครัว
สังเกตการแสดงออกทางอารมณ์ พฤติกรรมและอาการทางกายว่าอยู่ในระยะใดของกระบวนการความโศกเศร้า
ประเมินประสบการณ์ การแก้ปัญหา หรือการเผชิญหน้าเมื่อเกิดการสูญเสีย
ประิมนระบบสนับสนุน
ช่วยยับยั้งการหลั่งน้ำนม
หากอาการปกติ ไม่มีภาวะแทรกซ้อนสามารถให้กลับบ้านได้ ใน 6-24 ชั่วโมงหลังคลอด
รกลอกตัวก่อนกำหนด (Placental abruption)
อาการ
เลือดออกทางช่องคลอด
มดลูกหดรัดตัวถี่ มากกว่า 5 ครั้งใน 10 นาที
ปวดมดลูก/ปวดหลังมาก กดเจ็บที่มดลูก
Fetal Distress
เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
DFIU
อาจ Shock โดยไม่สัมพันธ์กับเลือดที่ออก
ภาวะแทรกซ้อน
Shock - Thromboplastion - เข้าสู่ Maternal Blood circulation - DIC, Amniotic Fluid Embolism
Coagulopaty - Plasminogen - Plasmin - Fribrin microemboli ถูกย่อยมากขึ้น
การรักษา
แบบประคับประคอง : ในกรณีที่เลือดออกไม่มาก ไม่ซีด ไม่ช็อค ให้กาารตั้งครรภ์ดำเนินต่อไป
การรักษาแบบให้คลอด: ในกรณีที่เลือดออกมาก
ให้คลอดทางช่องคลอด ในรายที่มีปัญหาการแข็งตัวของเลือด มารดา ทารกปกติ หรือทารกเสียชีวิต
ให้ผ่าตัดคลอด ในรายที่ทารกขาดออกซิเจนมารดาเลือดออกมาก
ปัญหาความรุนแรงในครอบครัว
(Abuse during pregnancy)
เพิ่มความเสี่ยงให้มารดาอาจเกิดภาวะความดันโลหิตต่ำทำให้ทารกขาดออกซิเจน ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด มดลูกแตก
ตรวจติดตามสุขภาพทารกมนครรภ์อย่างต่อเนื่องเป็นเวลาอย่างน้อย 4 ชั่วโมง
วงจรความเครียด
ระยะเริ่มความตึงเครียด สามีจะมีพฤติกรรมไม่เป็นมิตรมากขึ้น มักจะดื่มสุรา หรือเสพยาเพิ่มขึ้นหญิงตั้งครรภ์พยายามที่จะไม่เผชิญหน้าเพื่อให้ฝ่ายชายสงบลง
ระยะเริ่มทำร้าย สามีทำให้หญิงตั้งครรภ์ได้รับบาดเจ็บ รู้สึกไร้เรี่ยวแรงหมดพลัง อดทนต่อความรุนอฃแรงจนกว่าสถานการณ์จบลง
3.ระยะดื่มน้ำผึ้งพระจันทร์ สามีทำทุกอย่างเพื่อชดเชยให้กับหญิงตั้งครรภ์ แสดงความสำนึกผิด เห็นอกเห็นใจ และสัญญาว่าจะไม่ทำร้านอีก แต่มักจะเพิ่มความรุนแรงมากขึ้น
ภาวะแทรกซ้อน
Uterine rupture
Abruptio placenta
การประเมิน
4-48 hr.
มดลูกมีการหดรัดตัวน้อยกว่า 1 ครั้งใน 10 นาที - ไม่มีเลือดออกจากช่องคลอด
ไม่มีอาการปวดท้อง
Reassure FHR tracing อย่างน้อย 24 hr.
การพยาบาล
สร้างสัมพันธภาพให้เกิดความไส้วางใจ
ประเมินพัฒนาการการตั้งครรภ์
ประเมินภาวะสุขภาพ การซักประวัติ การตรวจร่างกาย การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การประเมินความรู้พื้นฐาน
การประเมินระบบสนับสนุนทางสังคม