Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่1 หน้าที่ในการชำระหนี้, เมื่อลูกหนี้ผิดนัดแล้วก็มีผลตามมาจากการผิดนัด…

- - - - ดังนั้น
        วัตถุแห่งหนี้กับวตถุประสงค์แห่งนิติกรรมนั้นมีความแตกต่างกันหลายประการ
        
        2
        วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นก็มีเฉพาะในนิติกรรม เท่านั้น วัตถุแห่งหนี้มีในหนี้ทุกชนิด เช่น เกิดจากนิติกรรมหรือเจ้าหนี้ที่เกิดจากละเมิด จัดการงานนอกคำสั่ง และลาภมิควรได้
        
        3
        วัตถุประสงค์ของนิติกรรมมีได้ไม่จำกัดขึ้นอยู่กับความประสงค์ของผู้ทำนิติกรรมว่าต้องการจะผูกนิติสัมพันธ์กันในเรื่องใด
        ดังนั้นวัตถุประสงค์ของนิติกรรมจึงมีได้มากกมายไม่จำกัด แต่วัตถุแห่งหนี้ไม่ว่าจะเป็นหนี้เกิดจากอะไร ก็จะมีเพียง3อย่างคือ หนี้การกระทำ หนี้งดเว้นการกระทำ และหนี้ส่งมอบทรัพย์สิน
        
        1
        วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นเป็นที่มาแห่งหนี้ประมาณหนึ่ง วัตถุแห่งหนี้เป็นผลเมื่อนิติกรรมเกิดและเกิดหนี้ขึ้นจึงมีวัตถุแห่งหนี้ขันมา
  - - - ทรัพย์ที่จะส่งมอบเป็นทรัพย์สินทั่วไป อาจเป็นได้ทั้งอสังหาริมทรัพย์ และจัดเป็นทรัพยากรและสิ่งหรือไม่ใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่งก็ได้ และแม้จะเป็นทรัพย์ในอนาคต ในขณะที่เกิดหนี้กันนั้น ลูกหนี้ยังไม่มีทรัพย์นั้นอยู่เลยก็ได้ เช่นลองทำสัญญาขายเก้าอี้100ตัว ให้แก่ขาว กําหนดส่งมอบใน1เดือน
  - - - แยกสิทธิในการเลือกออกได้เป็น4กรณีดังนี้
        
        ก. ถ้ากําหนดไว้ให้ผู้ใดเป็นผู้เลือก เจ้าหนี้ ลูกหนี้ หรือบุคคลภายนอกก็ได้ ต้องเป็นไปตามมาตราที่ตกลงกันไว้มาตรา198 มาตรา มาตรา201
        
        ง. ถ้ากําหนดให้ลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นฝ่ายเลือกฝ่ายที่มีสิทธินั้นไม่เลือกภายในเวลาที่กำหนด สิทธิในการเลือกย่อมตกไปแก่อีกฝ่ายหนึ่ง
        
        ข. ถ้าไม่ได้กำหนดไว้ว่าใครจะเป็นผู้เลือก สิทธิการเลือกชำระหนี้ตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้ มาตรา198
        
        ค. ถ้ากําหนดให้บุคคลภายนอกเป็นผู้เลือกและผู้นั้นไม่
        อาจเลือกได้ เช่น ป่วยหนักไม่รู้สึกตัวหรือไม่เต็มใจจะเลือก สิทธิการเลือกชำระหนี้ตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้ หากมีข้อตกลงต่างหาก
        ถ้าบุคคลภายนอกไม่อาจเลือกหรือไม่เต็มใจจะเลือก ให้สิทธิจะเลือกตกแก่ฝ่ายเจ้าหนี้ ย่อมต้องเป็นไปตามข้อตกลงนั้น ตามมาตรา198
    - - ก. กรณีฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้หนี้เป็นผู้มีสิทธิเลือกมาตรา199วรรคแรก
        การเลือกนั้นท่านให้ทำด้วยแสดงเจตนาแก่ฝ่ายเจ้าหนี้แต่ถ้าฝ่ายเจ้าหนี้การเลือกก็ต้องแสดงเจตนาแก่ฝ่ายลูกหนี้
        
        ข. กรณีบุคคลภายนอกเป็นผู้มีสิทธิเลือก มาตรา201 วรรคแรก ถ้าบุคคลภายนอกจะพึงเป็นผู้เลือกเเผนให้กระทำแสดงเจตนาแก่ลูกหนี้และลูกหนี้จะต้องแจ้งความนั้นแก่เจ้าหนี้
    - - ก. มีกำหนดระยะเวลาให้เลือกไฟล์ที่มีสิทธิ์ที่จะเลือกก็ต้องเลือกเสียภายในเวลาที่กำหนด
        ถ้าไม่เลือกในเวลาที่กำหนดสิทธิการเลือกก็จะตกไปอยู่แก่อีกฝ่ายหนึ่ีง
        
        ข. กรณีมิได้กำหนดเวลาให้เลือกกฎหมายได้กำหนดว่าเมื่อหนี้ถึงกำหนดเวลาให้เลือกกฎหมายได้กำหนดว่าเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระทราบที่ไม่มีสิทธิที่จะเลือกอาจกำหนดเวลาพอสมควรแก่เหตุแล้ว ให้ฝ่ายโน้นใช้สิทธิที่จะเลือกเป็นผู้กำหนดเวลาโดยเงื่อนไขว่า ต้องเป็นกรณีหนี้ถึงกำหนดชำระแล้วและระยะเวลาที่กำหนดนั้นต้องพอสมควรแก่เหตุ
    - - การจะเกิดผลของการเลือกต้องหมายถึงว่าเลือกนั้นมีผล แล้วตามหลักการแสดงเจตนาในมาตรา168และมาตรา169 แล้ว
        ผลของการเลือกเริ่มเมื่อมีการแสดงเจตนาเลือกมีผลแล้ว ผลการเลือกมีผลย้อนหลังไปถึงการเริ่มต้นแห่งหนี้
    - - 2.กรณีการเวนคืนต้องทำเพื่อชำระหนี้บางอย่างกลายมาเป็นพ้นวิสัยในภายหลัง
        
        การชำระหนี้บางอย่างที่กลายเป็นพ้นวิสัยที่เกิดขึ้นหลังจากก่อหนี้ แต่ก่อนที่ผู้มีสิทธิจะใช้สิทธิเลือกนี้ยังต้องแบ่งเป็น2กรณี
        
        ข. กรณีที่การชำระหนี้บางอย่างกลายเป็นพ้นวิสัยที่ฝ่ายไม่มีสิทธิที่จะเลือกต้องรับผิดชอบ กรณีนี้ผู้มีสิทธิเลือกก็ไม่ถูกจํากัดให้ต้องเลือกส่วนที่พ้นวิสัย การชำระหนี้โดยตรงก็ไม่สามารถทำได้ก็ต้องบังคับตามมาตรา218
        คือลูกหนี้ก็ต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนจากตัวอย่างในข้อ ก.
        
        ก. กรณีที่การชำระหนี้บางอย่างเป็นพ้นวิสัยที่ฝ่ายที่ไม่มีสิทธิที่จะเลือกไม่ต้องรับผิดชอบ เช่น แดงตกลงซื้อลูกสุนัขจากใต้ที่มีอยู่3ตัว คือสีดำ สีขาว และสีด่าง โดยตกลงกันให้แดงเลือกเอาตัวใดก็ได้ โดยให้แจ้งแก่ต้อยก่อนส่งมอบในอีก7วันข้างหน้า ปรากฏว่าก่อนที่แดงจะแจ้งว่าจะเลือกตัวใด ลูกสุนัขตัวสีขาวถูกรถของคนข้างบ้านทับตายเสียก่อน เช่นนี้การชำระหนี้จึงจำกัดไว้เฉพาะลูกสุนัขอีก2ตัวที่เหลือ เท่านั้น แดงจะเลือกตัวสีขาวไม่ได้
      - 1.กรณีตกเป็นอันพ้นวิสัยจะทำได้มาแต่ต้น คือการชำระหนี้บางอย่างพ้นวิสัยมาก่อนทำนิติกรรมแล้ว แม้จะมีการตกลงกันก็ย่อมเป็นโมฆะตามมาตรา150
        
        เช่นแดงเฝ้าบ้านต้อยมีลูกสุนัขอยู่3ตัว ดูตัวสีดำ ตัวสีขาว และอีกตัวหนึงด่าง แปลงปลูกอ้อยที่ตลาดจึงขอซื้อลูกสุนัขตัวหนึ่งตกลงข ายให้โดยให้แดงเลือกเอาตัวใดก็ได้ใน3ตัว ปรากฏว่าขณะที่ตกลงซื้อขายกันนั้น ลูกสุนัขสีขาวที่อยู่บ้านได้ตายเสียก่อนแล้ว โดยพี่แดงและก้อยก็ไม่ทราบ กรณีเช่นนี้สัญญาส่วนที่ตกลงมาถึงลูกสุนัขสีขาวจึงตก เป็นโมฆะแดงก็จะเลือกได้เพียงตัวสีดำา และตัวสีด่างเท่านั้น
- - - - กรณีอันสงสัย คือ เจ้าหนี้เรียกให้ชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นได้หรือไม่ ดังนี้ท่านให้สันนิฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนกำหนดเวลาหาได้ไม่
    - - -กำหนดเวลาชำระหนี้ที่ได้กำหนดตามวันแห่งปฏิทิน
        -กำหนดเวลาชำระหนี้ที่อาจคำนวณนั้นได้ตามวันแห่งปฏิทิน
        -กำหนดเวลาชำระหนี้ที่จะต้องบอกกล่าวล่วงหน้าชั่วระยะหนึ่งก่อน
        
        เช่น กำหนดชำระหนี้ในวันที่10สิงหาคมหรือกำหนดชำระหนี้ในวันสงกรานต์
- - - - (1.)หนี้กำหนดชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน
        มาตรา204วรรคแรก ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว และภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้วลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว
        
        เช่น ฎ.599/2535 จำเลยยืมปุ๋ยและของอื่นจากโจทก์เพื่อใช้ทำไร่ยาสูบ แม้สัญญายืมของดังกล่าวจะไม่กำหนดเวลาคืนไว้ แต่การให้ยืมสิ่งของดังกล่าวก็เพื่อใช้ในฤดูกาลทำใบยาสูบเมื่อสิ้นฤดูการแล้วก็ต้องส่งคืนหากใช้ไม่หมดส่วนที่ใช้ไปแล้วไม่อาจส่งคืนได้ก็ต้องใช้ราคา ดังนี้ เป็นกรณีที่ไม่ได้กําหนดเวลาชำาระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน เป็นเพียงอนุมานจากพฤติการณ์ การที่จําเลยไม่ส่งคืนของที่ยืมเมื่อสิ้นระยะเวลาที่อนุมาน พฤติการณ์ใดนั้นก็ยังไม่ตกเป็นผู้ผิดนัด แต่ต่อมาเมื่อโจทก์มีหนังสือบอกกล่าวให้จําเลยคืนของที่ยืมภายในวันที่กำหนด จําเลยไม่คืนจึงตกเป็นผู้ผิดนัดนับแต่วันถัดจากวันที่กำหนดนั้น
      - (2.)หนี้ที่ไม่มีกำหนดชำระหนี้ มาตรา203หนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้และอนุมานจากพฤติการณ์ทั้งปวงก็ไม่ได้นั้นทมาตรา203กำหนดให้เจ้าหนี้มีสิทธิเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้โดยพลัน
        และลูกหนี้ก็มีสิทธิจะชำระหนี้ของตนได้โดนพลันดุจกันนั้นแม้จะมองได้ว่าแสดงว่ากฎหมายให้ถือเอาหนี้ประเภทนี้ถึงกำหนดทันทีที่นับแต่ก่อหนี้
    - - หนี้ทั้งสองประเภทดังกล่าว ลูกหนี้จะผิดนัดได้ก็ต่อเมื่อเจ้าหนี้ได้เตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้แล้ว แต่หนี้ผิดนัดโดยเจ้าหนี้ไม่ต้องเตือนเลยหนี้กลุ่มนี้มี2ประเภท
      - (1.)หนี้ที่กำหนดชำระตามวันแห่งปฏิทิน
        
        มาตรา204วรรคสอง
        เช่น กำหนดชำระหนี้ในวันที่10สิงหาคม
        กำหนดชำระหนี้ในวันสงกรานต์
        เช่นวันนี้วันที่กำหนดไว้นั้นมีความแน่นอนชัดเจนรู้ได้ตรงกันอยู่แล้ว
        ดังนั้นกฎหมายจึงกำหนดว่าถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ตามกำหนดลูกหนี้ก็ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย
      - (2.)หนี้ละเมิด
        
        มาตรา206 ในกรณีหนี้อันเกิดแต่มูลละเมิด ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดมาแต่เวลาที่ทำละเมิด
        เพราะกฎหมายเห็นว่าเมื่อการทำละเมิดทำให้
        เขาเสียหาย
        ก็มีหน้าที่ต้องจ่ายค่าสินไหมทดแทนทันทีที่ทําละเมิด จึงถือว่าผิดนัดมาแต่เวลาทําละเมิดทันที โดยไม่ต้องเตือนแต่อย่างใดทั้งสิ้น รวมถึงค่าเสียหายในอนาคตก็ต้องเสียดอกเบี้ย ตั้งแต่เวลาที่ทําละเมิด
    - - กำหนดชำระหนี้นั้น
        เป็นกำหนดที่ลูกหนี้ต้องชำระหนี้แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนด
      - การผิดนัด
        แม้จะถึงกำหนดเวลาชำระหนี้และมีเงื่อนไขอื่นที่อาจทำให้ลูกหนี้ผิดนัด เช่น การเตือนของเจ้าหนี้
    - - 1.เป็นเหตุที่เกิดจากเจ้าหนี้เอง
        
        การที่เจ้าหนี้ผิดนัด
        อาจด้วยเพราะไม่รับชำระหนี้ตามมาตรา207 หรือเพราะไม่เสนอชำระหนี้ตอบแทนเมื่อตนมี หน้าที่ต้องชาระหนี้ตอบแทนตามมาตรา210ก็ดี
        ก็ถือเป็นการชาระหนี้ที่ยังมิได้กระทําลงเพราะ พฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิด ลูกหนี้จึงไม่ผิดนัด
      - 2.เหตุเกิดจากบุคคลภายนอก
        
        เหตุเกิดจากบุคคลภายนอก เช่น ตกลงกันทําสัญญาจะซื้อจะขายที่ดิน โดยตกลงกันว่าลูกหนี้จะรังวัดแบ่งแยกที่ดิน ที่จะซื้อขายและไปโอนให้แก่ผู้ซื้อภายในเวลาที่กำหนด
        ปรากฏว่า ลูกหนี้ได้พยายามดำเนินการเพื่อรังวัดแบ่งแยกที่ดินตามสัญญาเต็มความสามารถแล้ว แต่รังวัดแบ่งแยกไม่เสร็จเพราะเจ้าพนักงานที่ดินไม่อาจดำเนินการได้ทัน ถือว่าลูกหนี้ไม่ผิดนัด
      - 3.เกิดจากภัยธรรมชาติ
        
        การที่ลูกหนี้ไม่อาจชำระหนี้ได้ทันตามกำหนดอาจมีสาเหตุจากภัยธรรมชาติ เช่นรังวัดแบ่งแยกให้ไม่ทัน เพราะน้ำท่วมรังวัดไม่ได้จึงไม่สามารถโอนที่ดินได้ตามกำหนดก็ถือว่าลูกหนี้ไม่ผิดนัด
  - - - ค่าสินไหมทดแทนความเสียหายอันเกิดแต่การผิดนัด มีข้อสังเกต2ประการ
        -เป็นค่าสินไหมทดแทนที่เกิดขึ้นจากการผิดนัดโดยตรง
        -เป็นความรับผิดที่เพิ่มขึ้นจากการชำระหนี้ปกติที่แม้ลูกหนี้ผิดนัด ลูกหนี้ก็ต้องรับผิดชำระหนี้ไม่เกี่ยวกับค่าสินไหมทดแทน
      - มาตรา215 เมื่อลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้ไซร้ เจ้าหนี้จะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายอันเกิดแต่การนั้นก็ได้
      - เช่น ทําสัญญารับจ้างสร้างบ้านให้เขาตกลงว่าจะ สร้างเสร็จใน6เดือน แต่สร้างไม่เสร็จล่าช้าไป ทำให้ผู้ว่าจ้างต้องไปเช่าบ้านเขาอยู่ต้องเสียค่าเช่าบ้านในระหว่างนั้น ส่งคืนบ้านเช่าช้ากว่ากำหนดทำให้ต้องเสียหายไม่ได้ค่าเช่าที่ควรจะได้
    - - ต้องเป็นหนี้ที่กำหนดเวลาเป็นสาระสำคัญ
        
        หนี้ประเภทนี้ให้สิทธิเเก่เจ้าหนี้ในการปฏิเสธไม่รับชำระหนี้ในกรณีผิดนัดได้ในมาตรา216
        ถ้าโดยผิดนัด การชำระหนี้กลายเป็นอันไร้ประโยชน์แก่เจ้าหนี้
        เจ้าหนี้จะบอกปัดไม่รับชำระหนี้และจะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อการไม่ชำระหนี้ก็ได้
    - - ความเสียหายในเรื่องนี้เกิดขึ้นจาก2สาเหตุ
        1.ความประมาทเลินเล่อของลูกหนี้อย่างหนึ่ง
        -จะพิสูจน์ให้ไม่ต้องรับผิดมิได้
        2.เกิดจากอุบัติเหตุอีกอย่างหนึ่ง
        -พิสูจน์ให้ไม่ต้องรับผิดได้
      - เมื่อลูกหนี้ผิดนัดลูกหนี้ยังอาจต้องรับผิดในความเสียหายในความประมาทเลินเล่อ และการที่การชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างผิดนัดด้วย ตามมาตรา217
        
        เช่น ลูกหนี้ผิดนัดไม่ส่งนํ้าตาลแก่ผู้ชื้อตามกำหนด เพราะตกลงราคาไม่ได้ ต่อมารัฐบาลห้ามส่งน้ำตาลออกนอกประเทศ การชำระหนี้เป็นพ้นวิสัย ลูกหนี้ต้องรับผิด