Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หน้าที่ในการชำระหนี้ - Coggle Diagram
หน้าที่ในการชำระหนี้
หน้าที่ชำระหนี้ให้ถูกต้อง
ทรัพย์อันเป็นวัตถุแห่งหนี้
ทรัพย์ที่ส่งมอบเป็นทรัพย์สินทั่วไป
ทรัพย์เฉพาะไม่ใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่งก็ได้แม้จะเแ็นทรัพย์ในอนาคต คือในขนาดที่เกิดหนี้นั้น ลูกหนี้ยังไม่มีทรัพย์นั้นอยู่เลยก็ได้ เช่น ชื้อกระต่ายชื่อพิชช่า เช่นนี้ ทรัพย์นั้นก็เป็นอันเป็นวัตถุแห่ง (การชำระ)
กรณีทรัพย์ที่จะต้องส่งมอบได้ระบุไว้เพียงประเภท กฎหมายได้กำหนดหน้าที่ของลูกหนี้ไว้ในมาตรา 195 วรรคแรก ต้องพิจารณาถึงสภาพแห่งนิติกรรมหรือเจตนาของคู่กรณีก่อนว่าสภาพแห่งนิติกรรมนั้น จะต้องส่งมอบทรัพย์ชนิดใด เช่น ซื้อควายเพื่อส่งเข้าประกวดควายงามระดับโลก เช่นนี้ก็ย่อมต้องส่งมอบควายตัวที่ดีที่สุดมีคุณภาพที่สุด เพราะสภาพของนิติกรรมที่จะต้องส่งไปประกวดควายงาม ก็ต้องเป็นควายที่งามไม่เจ็บไม่ป่วย หรือตามเจตนาของคู่กรณี
ทรัพย์ที่ส่งมอบเป็นเงินตรา
ตามมาตรา196 หนี้เงิน ชำระด้วยเงิน ที่ต้องเอาเงินมาชำระ
มาตรา196 วรรคสอง อัตาที่ธนาคารซื้ออัตราที่ธนาคารขาย เช่น นำเงินบาทไปแลกเป็นเงินสหรัฐ ธนาคารก็จะมีอัตราที่ธนาคารซื้อเงินเหรียญสหรัฐ เหรียญละ 33 บาท แต่อัตราที่ธนาคารขายเงินสหรัฐจะเป็นเหรียญละ 34 บาท ถ้านำเงินไทยไปแลกเงินเหรียญสหรัฐจากธนาคาร 1 เหรียญ ก็จะต้องใช้เงินไทย 34 บาท (คืออัตราที่ธนาคารขาย)
มาตรา 197 กรณีเงินตราที่จะพึงส่งใช้เป็นอันยกเลิกไม่ใช่แล้ว เช่น กู้เงิน10 ล้าน ยูโร แต่ถูกยกเลิกไปแล้ว ให้ชำระเป็นเงินปัจจุบัน
วัตถุแห่งหนี้
หนี้ส่งมอบทรัพย์
เป็นหนี้ที่ลูกหนี้ต้องมีหน้าที่ชำระหนี้โดยต้องส่งมอบทรัพย์สินให้กับเจ้าหนี้ในแต่ละกรณี เช่น สัญญาชื้อขายขนมปัง ผู้ชื้อต้องมีหน้าที่ชำระราคาขนมปังกล่าวคือต้องบอกราคาขนมปังให้แก่ผู่ขายในขณะที่ผู้ขายก็ต้องมีการส่งมอบทรัพย์สินกล่าวคือมอบขนมปังให้กับผู้ชื้อ
ในการส่งมอบทรัพย์นั้นเป้นการเอาทรัพย์ไไปอยู่ไปให้อยู๋ภายใต้การครอบครองโดยมีทรัพย์เป็นส่วนประกอบในการชำระหนี้ให้เสร็จสมบรูณ์การส่งมอบทรัพย์ให้ดูจากอากัปกิริยาด้วยว่าส่งจริงหรือไม่ถ้าส่งมอบทรัพย์
จึงถือว่าเป็นการปฎิบัติการชำระหนี้ เช่น ช้างจะขายวัวให้กับแดงโดยมีข้อตกลง๙ื้อขายวัวกันเมื่อวันที่ 1 สิงหาคม ส่งมอบวันที่ 10 สิงหาคม ในวันที่จะส่งมอบทรัพย์สินนั้น ช้างจะต้องมอบวัวให้กับแดงส่วนแดงต้องชำระราคาให้กับช้าง การปฎิบัติการชำระหนี้จึงจะเสร็จสมบรูณ์
หนี้การกระทำ
เป็นหนี้ที่ลูกหนี้ต้องไปทำการงานอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างแก่เจ้าหนี้ เช่น หนี้สร้างห้องพัก นายลมจ้างนายทิศสร้างห้องพัก นายทิศก็มีหน้าที่กระทำการสร้างห้องพัก
เป้นการเคลื่อนไหวในการปฎิบัติการชำระหนี้รู้สำนึกในการกระทำชำระหนี้โดยมีความผูกพัน เช่น ลักษณะแรงงานทำมันสำปะหลัง ก็ช่วยกันขุดดิน ้พาะปลูกตัวมันช่วยกันเพาะปลูกที่ของมันสำปะหลัง เปิดบัญชีธนคารก็ต้องเตรียมเอกสารช่วยกัน
หนี้งดเว้นการกระทำ
หนี้งดเว้นกระทำการนี้ต้องเป็นหน้ที่ที่เกิดขึ้นทางหนี้เท่านั้น ไม่ใช่แค่หน้าที่ทั่วไป กล่าวคือต้องเป็นหน้าที่ที่กำลังบังคับกันอยู่และมีการทำสัญญาต่างๆมาอย่างชัดเจน สามารถฟ้องร้องหรือบังคับให้ชำระหนี้ที่งดเว้นหรือรื้อถอนตามกำหนดได้ ตามมาตรา213วรรคสาม เช่นการสั่งห้ามล่วงหน้าได้ เพราะมีการรับรองทางกฎหมายว้ ทั้งสิทธิในชีวิต ร่างกาย ชื่อเสียง สิทธิเหล่านี้ย่อมเกิดหน้าที่ที่จะไม่ให้บุคคลท่านไหนมาละเมิด หากใครมาล่วงละเมิดสิทธิที่กำหนด ก็ต้องรับผิดฐานละเมิด ตามมาตรา420 ต้องชดใช้ค่าเสียหายหรือสินไหมุทดแทน - หนี้งดเว้นท่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยตกเป็นโมฆียะ เช่น นางพรจ้างนายดำไม่ให้ดูแลแม่
กรณีวัตถุแห่งหนี้ซึ่งเลือกชำระหนี้
ผลของการเลือก
การชำระหนี้ได้เลือกทำอย่างใดแล้ว ให้ถือว่าอย่างนั้นอย่างเดียวเป็นการชำระหนี้อันกำหนดให้กระทำแต่ต้นมา ตามมาตรา 199 วรรณสอง ปรายชื้อไก่จาก ทอม 1 ตัว โดยตกลงให้หนูเลือกตัวใดก็ได้เพื่อส่งมอบแกหทูว่าจะส่งมอบไก่ ให้อีก 4 วัน จะนำส่งมอบที่บ้าน ต่อมามีคนมาชื้อไก่ตัวนั้น ปรายจะเปลี่ยนใจเป้นส่งมอบไก่ตัวอื่นแทนไม่ได้ เพราะเลือกแล้ว
วิธ๊เลือก
กฎหมายกำหนดวิธีเลือกไว้ 2 กรณีคือ - กรณีฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นผู้มีสิทธิเลือก มาตรา 199 วรรดแรก การเลือกนั้นท่านให้ทำด้วยแสดงเจดนาแก่คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งหมายความว่าถ้าฝ่ายลูกหนี้เป็นฝ่ายที่มีสิทธิเลือก การเลือกก็ต้องแสดงเจตนาแก้ฝ่าย เจ้าหนี้ แต่ถ้าฝ่ายที่มีสิทธิเลือกเป็นเจ้าหนี้การเลือกก็ต้องแสดงเจตนาแก่ฝ่ายลูกหนี้การแสดงเจตนาเลือกนี้จะแสดงเจตนโดยชัดแจ้งหรือแสดงโดยปริยาย - กรณีบุคคลภายนอกเป็นผู้มีสิทธิ ตามาตรา 201 วรรณแรก ถ้าบุคคลนอกจะพึงเป็นผู้เลือก ท่านให้กนะทำด้วยเจตนาแก่ลูกหนี้และลูกหนี้จะต้องแจ้งความนั้นแก่เจ้าหนี้ เช่น นางอายชื้อกระเป๋าเป็นของขวัญแก่นายโจ้ในราคา 5000 บาท เจ้าของร้านมี 3 ใบ ในราคาเท่ากันแต่คนละสี จึงตกลงให้นางแจ๋วบุคคลภานนอกเป็นผู้เลือก เช่นนี้นางแจ๋วชึ่งเป็นบุคคลภานนอก จึงเป็นผู้เลือก
สิทธิในการเลือก
สิทธิในการเลือกแยกออกได้เป็น 4 กรณี
มาตรา198 สิทธิ์ในการเลือก ไม่ตกลงให้ใครเป็นคนเลือก สิทธิในการเลือกชำระหนี้ตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้ - ถ้าไม่ได้กำหนดไว้ให้ผู้ใดเป็นผู้เลือก ซึ่งอาจเป็นได้ทั้งเจ้าหนี้ ลูกหนี้ หรือบุคคลภายนอกก็ได้ สิทธิในการเลือกก็ต้องเป็นไปตามที่ตกลงกันไว้ (มาตรา198,201) - ถ้ากำหนดให้บุคคลภายนอกเป็นคนเลือก และผู้นั้นไม่อาจเลือกได้ เช่นเจ็บป่วย ป่วยหนัก ไม่รู้สึกตัว สิทธิในการเลือกชำระหนี้ตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้
ถ้ากำหนดให้ฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นฝ่ายเลือก ตามมาตรา 200 เช่น อีกฝ่ายมีสิทธิเลือกแต่ไม่เลือกภายในระยะเวลาที่กำหนดสิทธิในการเลือกย่อมตกไปอยู่อีกฝ่าย (เจ้าหนี้)
ระยะเวลาในการเลือก
ระยะเวลาในการเลือกนั้น ตามมาตรา 200 ถ้าจะต้องเลือกภายในระยะเวลาอันมีกำหนดและฝ่ายที่มีสิทธิจะเลือก มิได้เลือกภายในระยะเวลาไชร์ ว่าสิทธิที่เลือกนั้นย่อมตกไปอยู่แก่อีกฝ่ายหนึ่ง
กรณีมิได้กำหนดเวลาให้เลือก ฝ่ายที่ไม่มีสิทธิจะเลือกอาจกำหนดเวลาพอสมคสรแก่เหตุแล้ว
กรณีการชำระหนี้บางอย่างเป็นพ้นวิสัย
การชำระหนี้บางอย่างกลับเป็นพ้นวิสัย จะบังคับกันอย่าง มาตรา 202 เช่น วัวตาย เท่ากับพ้นวิสัย แต่ต้องตายหลังนิติกรรมเกิดแต่ก่อนใช้สิทธิเลือก
ถ้าเลือกไปแล้ว มันตายไม่เข้า 202 โทษลูกหนี้มิได้
กำหนดเวลาชำระหนี้
หนี้ที่มิได้กำหนดเวลาชำระหนี้
บางกรณีหนี้หลายอย่างก็อาจไม่ได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้นี้ ความหมายว่ลูกหนี้จะไม่ชำระ ตามมตรา 203 วรรณแรก ตัวอย่างเช่น มีคนมายืมเงินน้ำน้ำไม่ทราบว่าจะเอาไปทำอะไร เลยให้ไป จึงมิได้กำหนดลงไว้อนุมานจากพฤการณ์ก็ไม่ได้ น้ำเรียกให้จ่ายได้ตั้งแต่วันที่ยืมไป
หนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระหนี้
กำหนดเวลาชำระแต่เป็นที่สงสัย
กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้แต่เป้นที่สงสัย ตามมามตรา203 วรรร2 ตัวอย่างว่า แดงนัดวันที่ 8 8 เดือนไหนล่ะ มีตั้ง 12 เดือน ให้ถือเอาวันสุดท้ายเป็นวันกำหนดชำระหนี้
กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ไม่เป็นที่สงสัย
กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฎิทิน
กฎหมายได้กล่าวไว้ มาตรา 204 วรรณแรก ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้วและภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไชร์ ลูกหนี้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเตือนแล้ว เช่น มดยืมรถไปทำงานและกำหนดว่าจะคืนเมื่อหลังทำงานเสร็จ
กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันแห่งปฎิทิน
ตามมาตรา 204 วรรณสองว่า ถ้าได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน เช่นกำหนดชำระหนี้วันที่ 18 สิงหาคม กำหนดชำระหนี้ในวัน 18 กันยายน เป้นต้น
การผิดนัดไม่ชำระหนี้
การผิดนัด
ลูกหนี้ผิดนัดโดยต้องตักเตื่อน
หนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระมิใช่ตามแห่งปฎิทิน
หนี้ประเภทนี้เป็นหนี้ที่มีกำหนดชำระมิใช่ตามวันแห่งปฎิทิน เช่น
กำหนดชำระหนี้เมื่อหว่านข้าวเสร็จ ไม่อาจกำหนดวันที่แน่นอนชัดเจนได้ ดังนั้นเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว กฎหมายจึงได้กำหนดให้เจ้าหนี้ต้องให้คำเตือนลูกหนี้ก่อนเมื่อลูกหนี้ไม่ชำระตามที่เจ้าหนี้เตือนลูกหนี้จึงจะผิดนัด ดังนั้นแม้หนี้จะถึงกำหนดชำระแล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระ ถ้าหากเจ้ายังไม่เตือนแล้วลูกหนี้ก็ยังไม่ผิดนัด มาตรา204 วรรคแรก
หนี้ที่ไม่มีกำหนดชำระหนี้ตามมาตรา 203
ถ้าเวลาอันจะพึ่งชำระหนี้นั้นมีได้กำหนดลงไว้หรือจะอนุมานจากพฤติการณ์ทั้งปวงก็ไม่ได้ไซร้ท่านว่าเจ้าหนี้ย่อมจะเรียกให้ชำระหนี้ได้โดยพลันและฝ่ายลูกหนี้ก็ย่อมจะชำระหนี้ของตนได้โดยพลันดุจกันกฎหมายได้กำหนดให้เจ้าหนี้มีสิทธิเรียกร้องให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้โดยพลันหรือกระทันหันได้และลูกหนี้ก็มีสิทธิที่จะชำระหนี้กับเจ้าหนี้ได้โดยพลันหรือกะทันหันด้วยเช่นกันแม้กฎหมายจะแสดงให้ถือว่าถ้าหนี้ไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ให้ปฏิบัติารชำระหนี้ทันทีนับตั้งแต่ตัวลูกหนี้ก่อหนี้ขึ้นเองรืออายุความในสิทธิเรียกร้องจะเรียกตั้งแต่วันที่ได้ตกลงก่อหนี้ก็ตามแต่ถ้าตัวเจ้าหนี้ยังไม่เรียกให้ลูกหนี้มาชำระหนี้ถือว่าลูกหนี้ยังไม่มีหน้าที่ที่ต้องชำรลูกหนี้มีสิทธิที่จะชำระได้ทันทีตั้งแต่ก่อหนี้ขึ้นมาเองแต่การที่จะชำระหนี้นั้นต้องให้เจ้าหนี้เรียกให้ลูกหนี้มาชำระหนี้เท่านั้นการที่จะเรียกให้ลูกหนี้เรียกด้วยการเตืให้ลูกหนี้มาชำระหนี้จะชำระหนี้และลูกหนี้ไม่ผิดนัด
หนี้ประเภทนี้ลูกหนี้จะผิดนัดก็ต่อเมื่อเจ้าหนี้ได้เตือนกับลูกหนี้ให้มาชำระะหนี้แล้วเท่านั้น เช่นนายโดนัทูตกลงซื้อกระเป๋าแบรนูด์เนมจากนางสายมิ้น
โดยไม่ได้กำหนดเวลาชำระหนี้ และชำระด้วยการผ่อนหลังจากผ่านไป3อาทิตย์นายโดนัทก็ยังไม่มาชำระหนี้กระเป๋าแบรนด์เนมจากนางสาวมายมิ้นเลย ถ้านางสาวมายมิ้นเจอกรณีเช่นนี้
นางสาวมายมิ้นมีสิทธิที่จะเรียกร้องให้นายโดนัทชำระหนี้ได้โดยฉับพลันนับอายุความได้ตั้งแต่วันที่นายโดนัทได้ตกลงซื้อขายกระเป๋าแบรนด์เนมกับนางสาวมายมิ้น
แต่ถ้าเป็นกรณีที่นางสาวมายมิ้นยังไม่ได้เตือนกับนายโดนัทให้มาชำระหนายโดนัทก็ยังไม่มีหน้าที่ที่จะชำระหนี้และนายโดนัทจะถือว่ายังไม่ผิดนัและนายนัทก็มีสิทธิที่จะปฏิบัติการชำระหนี้กับนางสาวมายมิ้นกระทันหันหรือก่อนกำหนดเวลาชำระหนี้ได้เช่นกัน
กำหนดชำระหนี้กับการผิดนัด
จะเห็นได้ว่า กำหนดเวลาชำระหนี้และการผิดนัดนั้นไม่เหมือนกัน แต่มีความเกี่ยวขัดกันอย่างใกล้ชิด อาจสรุปความแตกต่างและความเหมือนของกำหนดเวลาชำระหนี้กับการผิดนัด ดังนี้ 1. กำหนดเวลาชำระหนี้นั้น เป็นการกำหนดที่ลูกหนี้จะต้องชำระหนี้ แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนด 2. กำหนดชำระหนี้ เป็นกำหนดที่เจ้าหนี้สามารถเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้
กรณีที่ไม่ถือว่าลูกหนี้ผิดนัด
เป็นเหตุที่เกิดจากเจ้าหนี้เอง
การที่เจ้าหนี้ผิดนัด อาจด้วยเพราะไม่รับชำระหนี้ตามมาตรา 207 หรือเพราะไม่เสนอชำระหนี้ตอบแทนเมื่อคนมีหน้าที่ต้องชำระหนี้ตอบแทนตามมาตรา 210 ก็ดี ก็ถือเป็นการชำระหนี้ที่ยังมิได้กระทำลงเพราะพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ ลูกหนี้จึงไม่ผิดนัด การผิดนัดของเจ้าหนี้นั้นมีรายละเอียดและผลของการผิดนัดของเจ้าหนี้
เหตุเกิดจากบุคคลภานนอก
เป็นเหตุเกิดจากบุคคลภายนอกซึ่งเป็นเรื่องนอกอำนาจของลูกหนี้ที่ป้องกันได้ เช่น ตกลงขายรถยนต์จะโอนให้แกผู้ชื้อภายในเวลาที่กำหนด ปรากฎว่ส ลูกหนี้ได้พยายามดำเนินการโอนชื้อรถตาทสัญญาเต็มความสามารถแล้ว แต่การโอนไม่สำเร็จเพราะเจ้าพนักงานการโอนไม่อาจดำเนินการทัน ถือว่าลูกหนี้ผิดนัด
เกิดจากภัยะรรมธาติ
เช่น จะไปโอนที่ดิน แต่ฝนตกถนนพังไม่สามารคเดินทางได้ ก็ถือว่าลูกหนี้ไม่ผิดนัด
ลูกหนี้ผิดนัดโดยเจ้าหนี้ไม่ตักเตือน
หนี้ที่กำหนดชำระตามปฎิทิน
ซื้อขายสุนัข จำนวน 2 ตัว โดยมีข้อตกลงว่าถ้าเจ้าหนี้พร้อมจะรับชำระหนี้แล้วให้แจ้งลูกหนี้จะนำสุนัขมาส่งมอบภายใน 5 วัน ดังนั้นเมื่อผู้ชื้อแจ้งให้ทราบแล้ว เมื่อครบกำหนด 5 วัน ชึ่งคำนวณนับได้ตามปฎิทิน เช่นนี้ถ้าลูกหนี้ไม่นำมาส่งมอบก็ถือนัดโดยมิพักต้องเตือน
หนี้ละเมิน
หนี้ละเมิดนั้นเกิดขึ้นจากการล่วงสิทธิของผู้อื่น มิใช่เกิดจากนิติกรรมสัญญาจึงไม่มีกำหนดเวลาชำระหนีไว้ ในเรื่องการผิดนัดสำหรับหนี้ละเมิด ไว้ในมาตรา 206 ว่าในกรณีหนี้อันเกิดแต่มูลละเมิด ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดมาแต่เวลาที่ทำละเมิด เพราะกฎหมายเห็นว่าเมื่อการทำละเมิดทำให้เขาเสียหาย ก็มีหน้าที่ต้องจ่ายค่าสินไหมทดแทนทันทีที่ทำละเมิด จึงถือว่าผิดนัดมาแต่เวลาทำละเมิดทันที โดยไม่ต้องเดือนแต่อย่างใดทั้งสิ้น รวมถึงค่าเสียหายในอนาคดก็ต้องเสียดอกเบี้ยตั้งแต่เวลาที่ทำละเมิด เช่น นางจันทร์คุยโทรศัพท์ในเวลาขับรถ และเหตุชนนายเขียวชึ่งกำลังข้ามถนน ทำให้นายเขียวได้รับบาดเจ็บ นางจันทรืขับรถโดยประมาททำให้ผู้อื่นได้รับบาดเจ็บแก่ร่างกาย นางจันทรืจึงจ่ายค่าเสียหายทดแทนทันที