Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หน้าที่ในการชำระหนี้ - Coggle Diagram

- - - - หนี้งดเว้นกระทำการ วัตถุเเห่งหนี้นั้นอาจกำหนดให้ลูกหนี้ต้องไม่กระทำการอย่างใดอย่างหนึ่งตามที่ตกลงกันไว้ในมาตรา213 วรรคสามวิธีการบังคับชำระหนี้ที่บัญญัติว่า ส่วนหนี้ซึ่งมีวัตถุเป็นอันจะให้งดเว้นการอันใดเจ้าหนี้จะเรียกร้องให้รื้อถอนการที่กระทำลงเเล้วนั้นโดยให้ลูกหนี้เสียค่าใช้จ่าย และให้จัดการอันควรเพื่อกาลภายหน้าด้วยก็ได้ บัญญัตินี้มุ่งถึงหนึ้งดเว้นกระทำการที่มีวัตถุเเห่งหนี้เป็นการงดเว้นการก่อสร้างเท่านั้นจึงกล่าวถึงรื้อถอน
      - หนี้กระทำการ เป็นหนี้ที่ลูกหนี้ต้องไปทำการงานอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างเเก่เจ้าหนี้ เช่น ไปสร้างบ้านให้ตามสัญญาจ้างทำของ ไปทำการงานต่างๆให้เเก่นายจ้างตามสัญญาจ้างเเรงงานเช่น ขุดดิน ทำบัญชี หนี้ที่เกิดเเต่ล่ะมูลละเมิดก็อาจมีวัตถุแห่งหนี้เป็นการกระทำได้มิใช่ว่าต้องชดใช้ค่าสินไหมทดเเทนเป็นเงินเพียงอย่างเดียว ตัวอย่างเช่น สมรักรับจ้างตัดหญ้าให้สมศรีสมรักจึงเป็นลูกหนี้ต้องทำการตัดหญ้าให้เเก่สมศรี
      - หนี้ส่งมอบทรัพย์สินหมายถึงหนี้ที่ลูกหนี้มีหน้าที่ต้องส่งมอบทรัพย์สินเเก่เจ้าหนี้วัตถุเเห่งหนี้ประเภทนี้ เรียกว่าหนี้โอนทรัพย์สินซึ่งรวมถึงการส่งมอบทรัพย์สินในกรณีไม่มีการโอนกรรมสิทธิ์หรือโอนทรัพย์สิทธิอื่นในทรัพย์อีกด้วย
        ตัวอย่าง ดำทำสัญญาขายรถยนต์ให้นายเเดง นายดำเป็นลูกหนี้จำต้องส่งมอบรถยนต์ให้เเก่นายเเดง
        วัตถุเเห่งหนี้คือการส่งมอบรถยนต์
  - - - ถ้ากำหนดไว้ให้ผู้ใดเป็นผู้เลือก ซึ่งเป็นได้ทั้งเจ้าหนี้เเละลูกหนี้สิทธิการเลือกต้องเป็นไปตามที่ตกลงกัน(มาตรา198,มาตรา201)
      - ถ้าไม่ได้กำหนดไว้ว่าใครจะเป็นผู้เลือกสิทธิการเลือกชำระหนี้ตกอยู่เเก่ฝ่ายลูกหนี้(มาตรา198)
      - ถ้ากำหนดให้บุคคลภายนอกเลือกเเละผู้นั้นไม่อาจเลือกได้เช่นป่วยหนัก สิทธิการเลือกชำระจะตกอยู่เเก่ฝ่ายลูกหนี้
      - ถ้ากำหนดให้ฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นฝ่ายเลือกเเละฝ่ายที่มีสิทธินั้นไม่เลือก สิทธิย่อมตกไปอญู่เเก่อีกฝ่ายหนึ่ง
    - - กรณีฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นผู้มีสิทธิเลือกมาตรา199 วรรคเเรกบัญญัติว่า การเลือกนั้นท่านให้ทำด้วยเเสดงเจตนาเเก่คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่ง หมายความว่าถ้าฝ่ายลูกหนี้เป็นฝ่ายที่มีสิทธิเลือกการเลือกก็ต้องเเสดงเจตนาต่อฝ่ายเจ้าหนี้เเต่ถ้าฝ่ายที่มีสิทธิเลือกเป็นฝ่ายเจ้าหนี้การเลือกก็ต้องเเสดงเจนาต่อฝ่ายลูกหนี้
      - กรณีบุคคลภายนอกเป็นผู้มีสิทธิเลือกมาตรา 201 วรรคเเรกบัญญัติว่า ถ้าบุคคลภายนอกจะพึงเป็นผู้เลือกท่านให้กระทำด้วยการเเสดงเจตนาเเก่ลูกหนี้จะต้องเเจ้งความนั้นเเก่เจ้าหนี้
    - - มีกำหนดระยะเวลาให้เลือกซึ่งอาจกำหนดกันไว้โดยนิติกรรมที่ก่อหนี้นั้นฝ่ายที่มีสิทธิจะเลือกก็ต้องเสียภายในเวลาที่กำหนดนั้นถ้าไม่เลือกในเวลาที่กำหนดสิทธิการเลือกก็จะตกไปอญุ่เเก่อีกฝ่ายหนึ่ง
      - กรณีมิได้กำหนดเวลาให้เลือกฝ่ายที่ไม่มีสิทธิจะเลือกอาจกำหนดเวลาพอสมควรเเล้ว
- - - - เห็นได้ว่าเป็นกรณีที่มีข้อสงสัยในกำหนดเวลาชำระหนี้ว่า จะต้องชำระหนี้ตามกำหนดเดิมหรือตามกำหนดใหม่เพราะมีเหตุอันทำให้การจัดงานดังกล่าวต้องเลื่อนออกไป จึงมีกำหนดเวลาเป็น 2 กำหนด ซึ่งสันนิษฐานว่าลูกหนี้จะชำระในกำหนดเวลาที่ถึงด่อนได้ และเจ้าหนี้ปฎิเสธไม่รับชำระหนี้ไม่ได้
      - ตัวอย่าง นางดายืมเข็มไปรำในงานเเห่เทียนของนางเเดง เผอิญงานเเห่เทียนมีปํญหาจึงต้องเลื่อนไป 20 วัน นางดาไม่อาจเรียกร้องขอเข็มขัดคืนก่อนเสร็จงานเเห่เทียนได้ เว้นเเต่นางดาจะพิสูจน์ได้ว่า นางเเดงมิได้มีเจตนาเอาเข็มขัดไว้เกินกว่า 15วัน เเต่ถึงอย่างไรนางเเดงอาจคืนเข็มขัดก่อนทำการรำเเห่เทียนได้
      - มาตรา 203 วรรคสอง บัญญัติว่า ถ้าได้กำหนดเวลาไว้ แต่หากกรณีเป็นที่สงสัย ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรีบกให้ชำระหนี้ก่อนถึงเวลานั้นหาได้ไม่ แต่ฝ่ายลูกหนี้จะชำระหนี้ก่อนกำหนดได้
    - - เวลาชำระหนี้ที่ลูกหนี้เเละเจ้าหนี้ตกลงกำหนดกันไว้นั้นเมื่อไม่เป็นที่สงสัยก็ยังอาจเเบ่งออกได้เป็น 2 อย่าง
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันดดห่งปฏิทิน เป็นการกำหนดเวลาชำระหนี้โดยเเจ้งชัดตามวันเเห่งปฏิทิน ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 204 วรรคสอง ว่าถ้าได้กำหนดชำระหนี้ไว้ตามปฏิทิน เช่นกำหนดชำระหนี้ในวันที่ 10 สิงหาคม กำหนดชำระหนี้ในวันสงกรานต์เป็นต้น
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันเเห่งปฏิทิน กำหนดเวลาชำระหนี้เเบบนี้นั้น มาตรา 204 วรรคเเรก เมื่อเทียบกับมาตรา 204 วรรคสอง จึงต้องแปลความ กำหนดเวลาชำระหนี้ ตามมาตรา 204 วรรคเเรกว่าเป็นกำหนดเวลาที่มิใช่ตามวรรคสอง
- - - - ลูกหนี้ก็ต้องชำระหนี้ตามกำหนดนั้น แต่การที่ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้นั้น ในบางกรณีกฎหมายยังไม่ถือว่าลูกหนี้ผิดนัด ในหนี้บางประเภทนั้นกฎหมายกำหนดให้เจ้าหนี้ต้องเตือนลูกหนี้ก่อนลูกหนี้จึงจะผิดนัดจิงๆ
      - ลูกหนี้ผิดนัดต้องเตือนก่อนลูกหนี้จึงจะผัดนัดได้เเกหนี้ 2 กรณี
        
        1.หนี้ที่กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน
        
        มาตรา204 วรรคเเรก บัญญัติว่าถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระเเล้ว และภายหลังเเต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้เเล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนเเล้ว
        
        ฏีกา 599/2535 จำเลยยืมปุ๋ยและของอื่นจากโจทก์เพื่อใช้ทำไร่ยาสูบ แม้สัญญษยืมของดังกล่าวจะไม่กำหนดเวลาคืนไว้แต่การส่งยืมสิ่งของดังกล่าวก็เพื่อใช้ในฤดูกาลทำใบยาสูบ เมื่อสิ้นสุดฤดูกาลแล้วก็ต้องส่งคืนหากใช้ไม่หมด ส่วนที่ใช้ไปแล้วไม่อาจส่งคืนได้ก็ต้องใช้ราคา ดังนี้ เป็นกรณีที่ไม่ได้กำหนดเวลาชำระไว้ตามวันเเห่งปฏิทิน เป็นเพียงอนุมานจากพฤติการณ์ การที่จำเลยไม่ส่งคืนของที่ยืมเมื่สิ้นระยะเวลาที่อนุมานจากพฤตการณ์ใดนั้นยังไม่ตกเป็นผู้ผิดนัดเเต่ต่อมาเมื่อโจทก์มีหนังสือบอกกล่าวให้จำเลยคืนของที่ยืมภายในวันนที่กำหนด จำเลยไม่คืนจึงตกเป็นผู้ผิดนัดนับเเต่วันถัดจากวันที่กำหนดนั้น
        
        2.หนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้
        
        หน้าที่ที่จะต้องชำระนั้นจะเริ่มขึ้นเมื่อเจ้าหนี้เรียกให้ลูกหนี้ชำระ การเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ก็คือการเตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้นั้นเอง ดังนั้นหากไม่มีการเตือนให้ชำระหนี้จากเจ้าหนี้ลูกหนี้ก็ยังไม่มีหน้าที่ชำระหนี้และยังไม่ผิดนัด จึงถือได้ว่าหนี้ประเภทนี้ลูกหนี้ผิดนั้นด้วยการเตือนของเจ้าหนี้ด้วยเช่านี้
    - - .หนี้ที่กำหนดเวลาชำระตามวันแห่งปฏิทิน
        
        มาตรา 204 วรรคสอง บัญญัติว่า ถ้าได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันเเห่งปฏิทิน และลูกหนี้มิได้ชำระหนี้ตามกำหนดไซร้ ท่านว่าลูกหนี้ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย วิธีเดียวกันนี้ท่านให้ใช้บังคับเเก่กรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้ซึ่งได้กำหนดเวลาลงไว้อาจคำนวณนับได้โดยปฏิทินนับเเต่วันที่บอกกล่าว
        
        ฎีกาที่ 228/2532 จำเลยสั่งโจทก์พิมพ์หนังสือไดเร็กตอรีจำนวน 5,000เล่ม กำหนดให้ส่งมอบในวันที่ 8 ธันวาคม 2525 มีเวลาให้โจทก์ทำงานเเละส่งมอบเพียง 13 วัน ซึ่งโจทก์ไม่สามารถทำทัน จำเลยไม่ได้ถือเอาวันที่ 8 ธันวาคม เป็นข้อสำคัญทั้งจำเลยก็ส่งต้นฉบับไปให้โจทก์ล่าช้า โจทก์ได้จัดพิพ์เเละทยอยส่งให้จำเลยครบเมื่อวันที่ 7กุมภาพันธ์ 2526 เมื่อจำเลยรับไว้โดยมิได้บอกเลิกสัญญาต่อโจทก์จึงไม่ถือว่าโจทก์ผิดสัญญา
        
        หนี้ละเมิด
        
        หนี้ละเมิดเกิดขึ้นจากการล่วงสิทธิของผู้อื่นที่มิใช่เกิดจากนิติกรรมสัญญาจึงกำหนดชำระหนี้ไว้ในการผิดนัดสำหรับหนี้ละเมิดนั้นมีบทบัญญัติไว้ในมาตรา 206บัญญัติว่า ในกรณีหนี้อันเกิดเเต่มูลละเมิด ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดมาเเต่เวลาที่ทำละเมิด
    - - กำหนดเวลาในการชำระหนี้และการผิดนัดแล้วจะเห้นได้ว่ากำหนดเวลาชำระหนี้ก็ดีการไม่ชำระหนี้ก็ดี การผิดนั้นก้ดี มีคความเกี่ยวพันกันอย่างมากการไม่ชำระหนี้เป็นข้อเท็จจริง ส่วนการผิดนัดเป็นข้อกฎหมาย
    - - กำหนดชำระเเละเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้เเล้วลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ลูกหนี้ก็ต้องตกเป็นผู้ผิดนัด หรือในกรณีที่ไม่เตือน เช่น การชำระหนี้ที่กำหนดเวลาไว้ตามวันเเห่งปฏิทิน เมื่อถึงกำหนดเเล้วลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ ลูกหนี้ก็ตกเป็นผู้ผิดนัด เเต่ในบางกรณีที่ลูกหนี้ไม่ชำระหนี้นั้นไม่ใช่ความผิดของลูกหนี้ จะให้ลูกหนี้ต้องรับผิดชอบก็จะไม่เป็นธรรมแก่ลูกหนี้ กฎหมายจึงได้บัญญัติเป็นข้อยกเว้นไว้ไม่ให้ถือว่าลูกหนี้ผิดนัด
  - - - ลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ตามกำหนดและตกเป้นผู้ผิดนัดนั้น ก็ถือว่าเป็นการที่ลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้ด้วย ดังนั้นเมื่อการชำระหนี้ล้าชาเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่เจ้าหนี้ เจ้าหนี้ก็อาจเรียกเอาค่าสินไหมทดเเทนได้ดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา 215 ว่าเมื่อลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์อันแท้จริงเเห่งมูลหนี้ไซร้ เจ้าหนี้จะเรียกเอาค่าสินไหมทดเเทนเพื่อความเสียหายอันเกิดแต่การนั้นก็ได้
    - - หนี้ประเภทนี้มีบทบัญญัติให้สิทธิเเก่เจ้าหนี้ในการปฎิเสธไม่รับชำระหนี้ในกรณีผิดนัดได้ในมาตรา216 ว่า ถ้าโดยเหตุผิดนัดการชำระหนี้กลายเป็นอันไร้ประโยชน์เเก่เจ้าหนี้ เจ้าหนี้จะบอกปัดไม่รับชำระหนี้และจะเรียกเอาค่าสินไหมทดเเทนเพื่อการไม่ชำระหนี้ก็ได้
      - ตัวอย่าง ดำเเละดาจัดงานเลี้ยงขึ้นบ้านใหม่โดยมีการเลี้ยวอาหารเเก่ผู้ที่มาร่วมงาน ดำเเละดาจ้างเเดงให้ทำอาหารเละนำมาชำระเวลา06.00น.เเต่เเดงทำอาหารเสร็จเวลา08.00น. ซึ่งคนที่มาส่วนมากเขาได้กลับกันเเล้ว ดังนั้นเเดงผิดนัดเเละการชำระหนี้กลายเป็นอันไร้ประโยชน์เเก่ดำเเละดา ดำเเละดาจึงบอกปัดไม่รับชำระหนี้เเละเรียกเอาค่าสินไหมทดเเทนได้
    - - ความรับผิดในความเสียหายที่เกิดจากการผิดนัดการชำระหนี้ดังได้กล่าวมาเเล้วซึ่งเป็นความเสียหายจากการผิดนัดโดยตรงเเล้วเมื่อลูกหนี้ผิดนัดลูกหนี้ยังอาจต้องรับผิดในความเสียหายในความประมาทเลินเล่อ และการที่การชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างผิดนัดด้วย