Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หน้าที่ในการชำระหนี้ - Coggle Diagram

- - - - 1.1.1)หนี้กระทำการ เป็นหนี้ที่ลูกหนี้ต้องไปทำการงานอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างแก่เจ้าหนี้ เช่น ไปสร้างบ้านให้ตามสัญญาจ้างทำของ ไปทำการงานต่างๆ ให้เเก่ นายจ้างตามสัญญาจ้างแรงงาน เช่น ขุดดิน ทำบัญชี
        หนี้ที่เกิดแต่มูลละเมิดก็อาจมีวัตถุแห่งหนี้เป็นการกระทำได้ มิใช่ว่าต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนเป็นเงินเพียงอย่างเดียว ตัวอย่างเช่น สมหมายรับจ้างวาดรูปให้แก่สมศรีสมหมายจึงเป็นลูกหนี้ต้องทำการวาดรูปให้แก่สมศรี
      - 1.1.2)หนี้งดเว้นกระทำการ วัตถุแห่งหนี้นั้นอาจกำหนดให้ลูกหนี้ต้องไม่กระทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง ตามที่ตกลงกันไว้ในมาตรา 213 ววรคสาม วิธีการบังคับชำระหนี้ ที่บัญญัติว่า “ส่วนหนี้ซึ่งมีวัตถุเป็นอันจะให้งดเว้นการอันใด เจ้าหนี้จะเรียกร้องให้รื้อถอนการที่ได้กระทำลงแล้วนั้นโดยให้ลูกหนี้เสียค่าใช้จ่าย และให้จัดการอันควรเพื่อกาลภายหน้าด้วยก็ได้”
        บทบัญญัตินี้มุ่งถึงหนี้งดเว้นกระทำการที่มีวัตถุแห่งหนี้เป็นการงดเว้นการก่อสร้างเท่านั้นจึงกล่าวถึงรื้อถอน
      - 1.1.3)หนี้ส่งมอบทรัพย์สิน หมายถึงหนี้ที่ลูกหนี้มีหน้าที่ต้องส่งมอบทรัพย์สินแก่เจ้าหนี้
        วัตถุแห่งหนี้ประเภทนี้ เรียกว่าหนี้โอนทรัพย์สิน ซึ่งรวมถึงการส่งมอบทรัพย์สินในกรณีที่ไม่มีการโอนกรรมสิทธิ์หรือโอนทรัพยสิทธิอื่นในทรัพย์อีกด้วย
        ตัวอย่างเช่น เขียวทำสัญญาขายรถจักรยานยนต์ให้นายแดงนายเขียวเป็นลูกหนี้จะต้องส่งมอบรถจักรยานยนต์ให่แก่นายแดง วัตถุแห่งหนี้คือการส่งมอบรถจักรยานยนต์
  - - - ก)ถ้ากำหนดไว้ให้ผู้ใดเป็นผู้เลือก ซึ่งเป็นได้ทั้งเจ้าหนี้และลูกหนี้ สิทธิการเลือกก็ต้องเป็นไปตามที่ตกลงกันไว้(มาตรา198,มาตรา201)
      - ข)ถ้าไม่ได้กำหนดไว้ว่าใครจะเป็นผู้เลือก สิทธิการเลือกชำระหนี้ตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้(มาตรา198)
      - ค)ถ้ากำหนดให้บุคคลภายนอกเลือก และผู้นั้นไม่อาจจะเลือกได้ เช่นป่วยหนัก สิทธิการเลือกชำระตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้
      - ง)ถ้ากำหนดให้ฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นฝ่ายเลือกและฝ่ายที่มีสิทธินั้นไม่เลือก สิทธิย่อมตกไปอยู่แก่อีกฝ่ายหนึ่ง
    - - ก)กรณีฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นผู้มีสิทธิเลือก มาตรา 199 วรรคแรก บัญญัติว่า “การเลือกนั้นท่านให้ทำด้วยเเสดงเจตนาแก่คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่ง” หมายความว่าถ้าฝ่ายลูกหนี้เป็นฝ่ายที่มีสิทธิเลือก การเลือกก็ต้องแสดงเจตนาแก่ฝ่ายเจ้าหนี้แต่ถ้าฝ่ายที่มีสิทธิเลือกเป็นเจ้าหนี้การเลือกก็ต้องแสดงเจตนาแก่ฝ่ายลูกหนี้
      - ข)กรณีบุคคลภายนอกเป็นผู้มีสิทธิเลือก มาตรา 201 วรรคแรก บัญญัติว่า “ถ้าบุคคลภายนอกจะพึงเป็นผู้เลือก ท่านให้กระทำด้วยแสดงเจตนาแก่ลูกหนี้และลูกหนี้จะต้องแจ้งความนั้นแก่เจ้าหนี้”
    - - ก)มีกำหนดระยะเวลาให้เลือก ซึ่งอาจกำหนดกันไว้โดยนิติกรรมที่ก่อหนี้นั้น ฝ่ายที่มีสิทธิจะเลือกก็ต้องเลือกเสียภายในเวลากำหนดนั้น ถ้าไม่เลือกในเวลาที่กำหนดสิทธิการเลือกก็จะตกไปอยู่แก่อีกฝ่ายหนึ่ง
      - ข)กรณีมิได้กำหนดเวลาให้เลือก ฝ่ายที่ไม่มีสิทธิจะเลือกอาจกำหนดเวลาพอสมควรเเล้ว
- - - - (1)กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันแห่งปฏิทิน กรณีนี้เป็นการกำหนดเวลาชำระหนี้โดยแจ้งชัดตามวันแห่งปฏิทิน ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา204วรรคสอง ว่า “ถ้าได้กำหนดชำระหนี้ไว้ตามแห่งวันปฏิทิน” เช่น กำหนดชำระหนี้ในวันที่11กันยายน กำหนดชำระหนี้ในวันเข้าพรรษา
      - (2)กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน การกำหนดเวลาขำระหนี้ กฎหมายได้กล่าวถึงไว้ในมาตรา 204 วรรคแรก ว่า “ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระหนี้แล้วและภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนเเล้ว”
        กำหนดเวลาชำระหนี้นี้อาจมีการเปลี่ยนแปลงได้ เช่น เดิมกำหนดชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน แต่เมื่อถึงกำหนดไม่มีการชำระหนี้เกิดขึ้นด้วยเหตุอย่างใดอย่างหนึ่ง ที่ไม่ใช่ความผิดของลูกหนี้ ก็อาจมีผลทำให้หนี้นั้นกลายเป็นหนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ได้
- - - - ลูกหนี้ผิดนัดโดยต้องเตือนก่อน เมื่อมีกำหนดเวลาชำระหนี้แล้ว ลูกหนี้ก็ต้องชำระหนี้ตามกำหนด การที่ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ ในบางกรณียังไม่ถือส่าลูกหนี้ผิดนัด แต่ในบางกรณีเจ้าหนี้ต้องเตือนลูกหนี้ก่อนถึงจะผิดนัด ซึ่งหนี้ประเภทเจ้าหนี้ต้องเตือนก่อนลูกหนี้จึงจะผิดนัดมี2กรณี คือ
        
        1.หนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระมิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน ในมาตรา 204 วรรคแรก บัญญัติว่า “ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว และภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้วลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว” การเตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้นั้น ต้องเป็นการเตือนเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว
        
        2.หนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระตามมาตรา203 หนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ จะอนุมานจากพฤติการณ์ทั้งปวงก็ไม่ไม่ได้นั้น มาตรา203 ได้กำหนดให้เจ้าหนี้มีสิทธิเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้โดยพลัน
      - ลูกหนี้ผิดนัดโดยเจ้าหนี้ไม่ต้องเตือน ลูกหนี้จะผิดนัดได้ก็ต่อเมื่อเจ้าหนี้ได้เตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้เเล้ว แต่หนี้บางประเภทลูกหนี้จะผิดนัดโดยที่เจ้าหนี้ไม่ต้องเตือน จึงเเยกออกพิจารณา2ประเภท ดังนี้
        
        1หนี้ที่กำหนดชำระตามวันแห่งปฏิทิน การกำหนดชำระหนี้นี้แม้จะกำหนดตามวันแห่งปฏิทิน แต่เมื่อคู่กรณีหรือเจ้าหนี้ไม่ถือเอาเวลาเป็นข้อสำคัญ แม้ลูกหนี้จะไม่ได้ชำระหนี้ตามกำหนด ลูกหนี้ก็ไม่ผิดนัด และหนี้นั้นก็กลายเป็นหนี้ไม่มีกำหนดเวลาชำระ
        
        2.หนี้ละเมิด หนี้ละเมิดเกิดขึ้นจากการล่วงสิทธิของผู้อื่นที่มิใช่เกิดจากนิติกรรมสัญญาจึงไม่มีกำหนดชำระหนี้ไว้ ในการผิดนัดสำหรับหนี้ละเมิดนั้รมีบทบัญญัติไว้ในมาตรา 206 ว่า “ในกรณีหนี้อันเกิดแต่มูลละเมิด ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดมาเเต่เวลาที่ทำละเมิด”
  - - - 3.2.1 ลูกหนี้ต้องรับผิดในความเสียหายอันเกิดแต่การผิดนัด
        
        การที่ลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ตามกำหนดและตกเป็นผู้ผิดนัดนั้น ถือว่าเป็นการที่ลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ให้ตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้ด้วย
        
        บทบัญญัติมาตรา215 ว่า “เมื่อลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้ไซร้ เจ้าหนี้จะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายอันเกิดแต่การนั้นก็ได้”
        
        การที่เจ้าหนี้มีสิทธิเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนอันเกิดแต่การไม่ชำระหนี้ให้ถูกต้องตามความประสงค์แห่งมูลหนี้ทุกอย่าง ไม่ได้มุ่งหมายแต่เฉพาะการชำระหนี้ล่าช้าเท่านั้น
      - 3.2.2 เจ้าหนี้อาจไม่รับชำระหนี้
        
        หนี้ประเภทนี้มีบทบัญญัติให้สิทธิแก่เจ้าหนี้ในการปฏิเสธไม่รับชำระหนี้ในกรณีผิดนัดได้ในมาตรา216 ว่า “ถ้าโดยเหตุผิดนัด การขำระหนี้กลายเป็นอันไร้ประโยชน์แก่เจ้าหนี้ เจ้าหนี้จะบอกปัดไม่รับชำระหนี้เเละจะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อการไม่ชำระหนี้ก็ได้”
        
        ตัวอย่าง เช่น แดงและขาว จัดงานสมรสขึ้น โดยให้มีการเลี้ยงอาหารแก่ผู้ที่มาร่วมงาน แดงและขาวจึงไปจ้างเขียวให้ทำอาหารและนำมาบริการแก่ผู้ที่มาร่วมงานในเวลา 19.00 น. แต่เขียวทำอาหารเสร็จเมื่อเวลา 21.00 น. ซึ่งเป็นเวลาที่ผู้มาร่วมงานส่วนใหญ่กลับไปแล้ว เช่นนี้จะเห็นได้ว่า เขียวผิดนัดและการชำระหนี้กลายเป็นอันไร้ประโยชน์แก่แดงเเละขาว แดงและขาวย่อมบอกปัดไม่รับชำระหนี้และเรียกเอาค่าเสียหายได้
      - 3.2.3 ลูกหนี้ต้องรับผิดในความเสียหายอันเกิดระหว่างผิดนัดเพิ่มขึ้น
        
        บทบัญญัติมาตรา217 ว่า “ลูกหนี้จะต้องรับผิดชอบในความเสียหายบรรดาที่เกิดแต่ความประมาทเลินเล่อระหว่างเวลาที่ตนผิดนัด ทั้งจะต้องรับผิดชอบในการที่การชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างเวลาที่ผิดนัดนั้นด้วย เว้นเเต่ความเสียหายนั้น ถึงแม้ว่าตนจะชำระหนี้ทันเวลากำหนดก็คงจะต้องเกิดมีอยู่นั่นเอง”
        
        ความรับผิดของลูกหนี้กรณีนี้ต่างกับ2กรณีแรกในมาตรา 215และมาตรา216 มาตรา217ไม่ใช่ความเสียหายที่เกิดจากการผิดนัดแต่เป็นความเสียหายที่เกิดขึ้นในระหว่างผิดนัดไม่ใช่เป็นเหตุโดยตรงมาจากการผิดนัดแต่เป็นเพราะลูกหนี้ไม่ชำระตามหน้าที่ของตนที่ที่จะต้องชำระตามกำหนด
        
        ตัวอย่าง ดำยืมรถยนต์ของขาวไปใช้ กำหนดส่งรถยนต์คืนในวันที่ 1 กันยายน 2565 เมื่อถึงกำหนดแล้ว ดำก็ไม่ส่งรถยนต์คืน กลับเอารถยนต์ไปจอดทิ้งไว้นอกบ้าน คนร้ายจึงลักรถยนต์ไป ดังนี้ ดำ ย่อมต้องรับผิดใช้ค่ารถยนต์นั้นแก่ขาวเพราะความเสียหายอันเกิดจากความประมาทเลินเล่อในระหว่างตนผิดนัด