Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการคลอด - Coggle Diagram

- - - - 1.อายุครรภ์ครบกำหนด คือ อายุครรภ์ตั้งแต่ 38 สัปดาห์ขึ้นไป จนถึง 42 สัปดาห์
        2.ทารกมีหนึ่งคน มียอดศีรษะเป็นส่วนนำ (Vertex presentation) หรืออยู่ในทรงก้มเต็มที่ (Flexion attitude) และขณะคลอดท้ายทอยอยู่ใต้โค้งกระดูกหัวเหน่า หรืออยู่หน้าต่อช่องเชิงกรานของมารดา (Occiput anterior)
        3.กระบวนการคลอดทั้งหมดเป็นไปตามธรรมชาติ (Spontaneous labor) ไม่ต้องใช้หัตถการใด ๆ ช่วย
        4.ระยะเวลาของการคลอด ตั้งแต่เริ่มเจ็บครรภ์จริงจนถึงรกคลอดรวมกันไม่เกิน 24 ชั่วโมง
        5.ไม่มีภาวะแทรกซ้อนใด ๆ เกิดขึ้นในระยะคลอด เช่น การตกเลือดก่อนคลอด รกค้าง ล้วงรก และมดลูกปลิ้น
    - - นอกเหนือจาก 5 ลักษณะที่เป็นการคลอดปกติ
- - - - ระบบหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular system)
        ขณะมดลูกหดรัดตัวอัตราการเต้นของหัวใจทารก จะไม่เปลี่ยนแปลงถ้ารกทำหน้าที่ได้ดี เลือดที่ไหลไปเลี้ยงมดลูกจะหยุดไหลเมื่อความดันภายในโพรงมดลูกมาอยู่ที่ระดับ 50 มิลลิเมตรปรอท ในทารกที่มีสุขภาพดีจะมีออกซิเจนสำรองในมดลูก อัตราการเต้นของหัวใจทารกอาจจะลดลงระหว่างมดลูกหดรัดตัวถ้าสายสะดือถูกกด หรือมีความดันกดที่ศีรษะทารก
        
        ความสมดุลกรด-ด่าง (Acid-base balance)
        ระหว่างการเจ็บครรภ์คลอดค่า pH ปกติ อยู่ระหว่าง 7.25-7.35 ในขณะใกล้คลอด pH จะลดลงเพราะการหดรัดตัวของมดลูกจะขัดขวางการแลกเปลี่ยนออกซิเจนของรก
        
        การหายใจและการเคลื่อนไหว (Breathing and movement)
        การเคลื่อนไหวลำตัวทารกไม่ทำให้การหายใจเปลี่ยนแปลง แต่ถ้าถุงน้ำคร่ำแตกไปแล้ว อาจทำให้การหายใจลดลง ระหว่างทารกหลับสนิท อัตราการเต้นของหัวใจทารกอาจเปลี่ยนแปลงและการหายใจของทารกจะลดลง
    - - ระบบหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular system)
        ระหว่างการเจ็บครรภ์คลอดปริมาณเลือดที่ไหลออกจากหัวใจ (Cardiac output) จะเพิ่มขึ้นร้อยละ 40-50 เมื่อเปรียบเทียบกับระยะก่อนเจ็บครรภ์คลอด การเพิ่มของปริมาณเลือดที่ไหลออกจากหัวใจ เกิดจากผลของความเจ็บปวดและการหดรัดตัวของมดลูกทำให้เลือดไปเลี้ยงมดลูกน้อยลง
        
        ระบบทางเดินหายใจ (Respiratory system)
        ขณะเจ็บครรภ์คลอดผู้คลอดมีกิจกรรมทางด้านร่างกายสูงขึ้น ทำให้เพิ่มการใช้ออกชิเจนมากขึ้น ถ้าผู้คลอดหายใจเร็วและตื้น จะขับเอาคาร์บอนไดออกไซด์ออกมากขึ้น ทำให้ระดับ PaCo2 ซึ่งปกติมีค่าประมาณ 32 มิลลิเมตรปรอท ลดลงเหลือ 22 มิลลิเมตรปรอท และเมื่อเข้าสู่ระยะที่ 2 ของการคลอดอาจจะมีผลให้คาร์บอนไดออกไชด์น้อยลงอีก ทำให้ ผู้คลอดเกิดภาวะ Hyperventilation
        
        ระบบทางเดินอาหารและลำไส้ (Gastrointestinal system)
        ระหว่างเจ็บครรภ์คลอดอาจมีผลทำให้กระเพาะอาหารและลำไส้มีการเคลื่อนไหวและการดูดซึมลดลง และทำให้อาหารค้างอยู่ในกระเพาะอาหารเป็นเวลานาน
        
        ระบบทางเดินปัสสาวะ (Renal system)
        ระหว่างการเจ็บครรภ์คลอด ผู้คลอดมักมีปัญหาเรื่องการขับถ่ายปัสสาวะลำบาก เนื่องจากกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะถูกศีรษะทารกกด
  - - - ประสบการณ์การคลอดในอดีต (Post experiences) ถ้ามีประสบการณ์การคลอดที่ไม่ดี เช่น คลอดยาก บุตรพิการ จะทำให้เกิดความวิตกกังวลสูง และปรับตัวต่อการคลอดได้ยาก
        
        ภาวะแทรกซ้อนในระยะตั้งครรภ์ ผู้คลอดที่มีภาวะแทรกช้อนในระยะตั้งครรภ์ จะมีความวิตกกังวลสูง
        
        ทัศนคติต่อการคลอด หรือการรับรู้เกี่ยวกับประสบการณ์การคลอด
        
        พื้นฐานทางวัฒนธรรม (Cultural background)
        
        การมีผู้ช่วยเหลือสนับสนุน (Significant persons) ซึ่งอาจเป็นสามี ญาติ เพื่อนหรือบุคคลสำคัญ หรืออาจเป็นพยาบาลและเจ้าหน้าที่ในห้องคลอด
        
        การเตรียมตัวเพื่อการคลอด
    - - ตื่นเต้นปละไม่แน่ใจ (Excitement and Uncertainly)
        
        ความวิตกกังวลและความกลัว (Anxiety and fear)
        
        การปรับเปลี่ยนภาพลักษณ์ (Alterations in Body Image)
  - - - ใยกล้ามเนื้อมดลูกมีคุณสมบัติของ Retraction เมื่อมดลูกมีการหดรัดตัวโพรงมดลูกจะถูกบีบรัดให้มีขนาดเล็กลง เกิดแรงดันภายในโพรงมดลูกผ่านน้ำคร่ำที่รอบล้อมทารก ทำให้แรงดันน้ำแผ่กระจายไปเท่ากันทั่วทุกจุดในโพรงมดลูก ตัวทารก รก และสายสะดือ สายสะดือจะไม่ถูกบีบรัดโดยตรงเพราะมีน้ำคร่ำล้อมรอบอยู่ จึงช่วยป้องกันทารกไม่ให้เกิดภาวะขาดออกชิเจนจากแรงหดรัดตัวของมดลูก แรงดันของมดลูกที่ผ่านยังน้ำคร่ำนี้ เรียกว่า General fluid pressure
    - - ขณะที่มดลูกมีการหดรัดตัวนั้น กล้ามเนื้อเอ็นต่าง ๆ (Ligament) ที่ยึดมดลูกไว้จะมีการเปลี่ยนแปลงไปด้วย ที่สำคัญได้แก่ Round ligament ซึ่งยึดระหว่างด้านหน้าของมดลูกบริเวณต่ำกว่า Cornu ผ่านช่วงขาหนีบไปติดต่อบริเวณข้างของกระดูกหัวเหน่าจะถูกดึงยึดตึงขณะมดลูกหดตัวยกสูงขึ้น ทำให้ช่วยดึงยอดมดลูกไปด้านหน้า ในกรณีที่เกิด เกิด Bandl's ring จะคลำ Round ligament ได้อย่างชัดเจนใต้ผนังหน้าท้อง
    - - การหดรัดตัวของมดลูกที่มีคุณสมบัติของใยกล้ามเนื้อแบบ Retraction ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ปากมดลูก ดังนี้
        
        การสั้นบางของปากมดลูก (Effacement)
        
        การเปิดขยายของปากมดลูก (Dilation)
        
        แบบแผนการเปิดของปากมดลูก
        
        การเกิดมูกหรือมูกเลือด
    - - ในระยะที่ 1 ของการคลอด จะมีการเปลี่ยนแปลงของลำตัวและศีรษะทารก ดังนี้
        
        การเปลี่ยนแปลงของลำตัวจากลักษณะงองุ้มเมื่อก่อนเข้าสู่ระยะที่ 1 ของการคลอดเป็นเหยียดตรงขึ้น เป็นผลจากแรงผลักดันจากยอดมดลูก กดลงมาบริเวณก้นของเด็กแล้วผ่านลงมาตรง ๆ ตามแนวกระดูกสันหลัง (Fetal axis pressure) โดยที่ศีรษะยังคงอยู่ในลักษณะเดิม
        
        มีการเคลื่อนต่ำของทารก (Engagement, Descent)
        
        การเปลี่ยนแปลงของศีรษะทารกจะเกิดขึ้นในระยะคลอดขณะที่เกิดกลไกการคลอดศีรษะทารกเริ่มเคลื่อนลงมาสู่ช่องทางเข้าเชิงกราน หรือเมื่อมี Engagement นั่นเองการปลี่ยนแปลงต่าง ๆ คือ การเกิดก้อนโน (Caput succedaneum) และการเกยกันของกระดูกศีรษะ (Molding)
    - - ในระยะท้ายของการตั้งครรภ์ มดลูกจะมีการเปลี่ยนแปลโดยแบ่งเป็น 2 ส่วน คือส่วนล่างและส่วนบนเป็นบริเวณเซลล์กล้ามเนื้อเรียบมีหน้าที่ในการหดรัดตัว ส่วนล่างเป็นส่วนที่จะมีการยึดขยายและบางลง เมื่อเข้าสู่ระยะคลอด กล้ามเนื้อมดลูกถูกกระตุ้นโดยฮอร์โมนออกชิโตชิน (Oxytocin) จากต่อมใต้สมองส่วนหลังทำให้มีการหดรัดของมดลูกขึ้นเป็นจังหวะสม่ำเสมอ และรุนแรงขึ้นเป็นลำดับ
    - - อาการท้องลด (Lightening)
        
        อาการเจ็บครรภ์เตือน (False labor pain)
        
        ปากมดลูกนุ่มและบางตัว (Ripening and effacement of cervix)
        
        มีสารคัดหลั่งจากช่องคลอด (Mucous show)
        
        ถุงน้ำตูนหัวแตก (Spontaneous rupture of membranes)
        
        อาการน้ำหนักลดและเปลี่ยนแปลงของระบบทางเดินอาหาร (Weight loss and gastrointestinal upset)