Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

“หน้าที่ในการชำระหนี้” - Coggle Diagram

- - - - เมื่อการชำระหนี้ล่าช้าเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่เจ้าหนี้ เจ้าหนี้ก็อาจเรียกเอาค่าสินไหมทดแทน ตามมาตรา 215 เมื่อลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหน้าไซร้ เจ้าหนี่จะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียอันเกิดแต่การนั้นก็ได้ เจ้าหนี้มีสิทธิเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนอันเกิดแต่การไม่ชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์แห่งมูลหนี้ทุกอย่าง จึงนำบทบัญญัตินี้มาใช้บังคับแก่การเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนความเสียหายที่เจ้าหนี้ได้รับเนื่องจากการชำระหนี้ล่าช้าด้วย เช่น ทำสัญญารับจ้างสร้างบ้านให้เขาตกลงว่าจะสร้างเสร็จใน6เดือน แต่สร้างเสร็จไปล่าช้า ทำให้ผู้ว่าจ้างต้องไปเช่าบ้านอยู่ต้องเสียค่าเช่าระหว่างนั้น นอกจากความเสียหายที่เกิดขึ้นจริงจากการชำระหนี้ล่าช้าแล้ว บางกรณีไม่มีความเสียหายจริง กฎหมายก็อาจกำหนดค่าเสียหายอันเกิดแต่การผิดนัดให้ด้วย เช่น กรณีหนี้เงินที่ลูกหนี้ผิดนัดไม่ชำระหนี้กฎหมายก็ให้รับผิดในดอกเบี้ยระหว่างผิดนัด
      - ค่าสินไหมทดแทนส่วนนี้เป็นส่วนที่เพิ่มมาจากหน้าที่ชำระหนี้ปกติ ค่าสินไหมทดแทนความเสียอันเกิดแต่การผิดนัดมีข้อควรสังเกต2ประการ คือประการแรกคือ เป็นค่าสินไหมทดแทนที่เกิดจากการผิดนัดโดยตรง ประารที่สอง เพิ่มขึ้นมาจากการชำระหนี้ปกติแม้เมื่อผิดนัดลูกหนี้ยังต้องรับผิดชำระหนี้ไม่เกี่ยวกับค่าสินไหมทดแทนแทนการชำระหนี้
    - - ต้องเป็นหนี้ที่กำหนดเวลาชำระหนี้เป็นสาระสำคัญ แต่เวลานั้นปกติแล้วก็ไม่ใช่สาระสำคัญถึงขนาดที่ทไให้เจ้าหนี้มีสิทธืที่จะปฏิเสธไม่รับชำระหนี้ได้เสมอไป แม้แต่ในการผิดนัดในบางกรณีแม้ลูกหนี้จะไม่ชำระหนี้ตามเวลาที่กำหนดก็ยังหาได้ว่าลูกหนี้ผิดนัด ต้องให้เจ้าหนี้เตือนก่อนจึงจะผิดนัด แต่ในบางกรณีเวลาก็เป็นสาระสำคัญในแง่ของสัญญา การชำระหนี้บางอย่าวงกำหนดเวลาชำระหนี้ก็เป็นสาระสำคัญ ถึงขนาดที่เลยกำหนดเวลานั้นไปแล้วการชำระหนี้ก็ตกเป็นไร้ประโยชน์แก่เจ้าหนี้ เช่น ตกลงจ้างตัดชุดเจ้าสาวเพื่อใช้ในวันเลี้ยงฉลองสมรส แต่มาส่งมอบหลังจากวันเลี้ยงฉลองสมรสเลยผ่านไปแล้ว ก็ไม่เกิดประโยชน์แก่เจ้าหนี้
      - กำหนดเวลาชำระหนี้เป็ยสาระสำคัญมาแต่แรก มาตรา 388 ถ้าวัตถุประสงค์แห่งสัญญานั้น ว่าโดยสภาพหรือโดยเจตนาที่คู่สัญญาได้แสดงไว้ จะเป็นผลสำเร็จได้ก็แต่ด้วยการชำระหนี้ ณ เวลาที่กำหนดก็ดี หรือภายในระยะเวลาิันใดอันหนึ่งก็ดีและกำหนดเวลาหรือระยะเวลานั้นได้ล่วงพ้นไปโดยฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมิได้ชำระหนี้ไซร้ ท่านว่าอีกฝ่ายหนึ่งจะเลิกสัญญานั้นเสียก็ได้ มิพักต้องบอกกล่าวดังว่ามาในมาตราก่อนหน้านั้นเลย จากบทบัญญัติมาตรา 388 กรณีนี้เป็นหนี้ที่กำหนดเวลาเป็นสาระสำคัญโดยการแสดงเจตนาของคู่กรณีในการทำสัญญาหรือตามสภาพเวลาเป็นสาระสำคัญ เช่น จ้างให้ขนสินค้าไปส่งลงเรือเดินสมุทร จะออกจากท่าวันที่ 10ตุลาคม ซึ่งเรือออกจากท่าจึงเป็นสาระสำคัญ
    - - มาตรา 217 ลูกหนี้จะต้องรับผิดชอบในความเสียหายบรรดาที่เกิดแต่ความประมาทเลินเล่อในระหว่างเวลาที่ตนผิดนัด ทั้งจะต้องรับผิดชอบในการที่การชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างเวลาที่ผิดนัดนั้นด้วย เว้นแต่ความเสียหายนั้นถึงแม้ว่าตนจะได้ชำระหนี้ทันเวลากำหนดก็คงจะต้องเกิดมีอยู่นั่นเอง
      - ตวามรับผิดกรณีนี้ ไม่ใช่เกิดจากการผิดนัด แต่เป็นการเกิดในระหว่างผิดนัดด้วยเหตุอื่น ในมาตรา 217 มิใช่ความเสียหายที่เกิดจากการผิดนัด แต่เป็นความเสียกายที่เกิดขึ้นในระหว่างผิดนัดเท่านั้นมิใช่เป็นเหตุโดยตรงมาจากการผิดนัด เป็นเพราะลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ตามหน้าที่ของตน มื่อไม่ชำระหนี้ลูกหนี้ก็ตกเป็นผู้ผิดนัด เกิดการเสียหายหรือสูญเสียขึ้นแก่ทรัพย์นั้น ไม่ว่าจะเป็นการประมาทเลินเล่อ หรือเพราะอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นรพหว่างผิดนัดลูกหนี้ก็ต้องรับผิด
      - ความรับผิดตามมาตรานี้บัญญัติเฉพาะความรับผิดที่เพิ่มขึ้น เมื่อลูกหนี้ผิดนัดแต่ถ้าความรับผิดนั้น แม้ไม่ผิดนัดก็ต้องรับผิด เช่นจงใจทำให้เกิดความเสียหาย ก็รับผิดตามปกติไม่ใช่ไม่ต้องรับผิด เพราะไม่มีบัญญัติไว้ในมาตรานี้ ถ้าลูกหนี้จงใจทำให้เกิดวามเสียหายก็ไม่ต้องรับผิด ในกรณีที่ลูกหนี้จงใจทำให้เกิดความเสียหายนั้น แม้ไม่ใช่ระหว่างที่ผิดนัด ลูกหนี้ก็ต้องรับผิดอยู่แล้ว ดังนั้นจึงไม่ใช่ความรับผิดที่เพิ่มขึ้นเมื่อลูกหนี้ผิดนัด แต่หากเป็นความเสียหายที่เกิดขึ้นระหว่างผิดนัดโดยลูกหนี้ทำให้เกิดความเสียหายลูกหนี้ก็ต้องรับผิด คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1296/2518 ลูกหนี้จงใจไม่ชำระหนี้ แล้วจะอ้างเหตุสุดวิสัยมาแก้ตัวภายหลังไม่ได้
        ข้อสัญญามีว่า "ถ้ามีกรณีโต้แย้งเกิดขึ้นเกี่ยวกับข้อสัญญานี้" ให้เสนอคดีต่ออนุญาโตตุลาการ จะฟ้องคดียังไม่ได้ เว้นแต่ฟ้องให้ปฏิบัติตามคำชี้ขาดเท่านั้น ข้อสัญญานี้ไม่บังคับถึง.เรื่องที่จำเลยไม่ปฏิบัติตามสัญญาเลยทีเดียวเพราะลูกหนี้ไม่สามารถชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์แห่งมูลหนี้นั้น
      - ความหมายของอุบัติเหตุในมาตรา 217 กรณีที่การชำระหนี้เป็นเหตุพ้นวิสัยที่เกิดจากอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นในระหว่างเวลาที่ผิดนัด คำว่าอุบัติเหตุจะเหมือนคำว่าเหตุสุดวิสัยหรือไม่ คำว่าเหตุสุดวิสัย ในมาตรา 8 เหตุที่เกิดขึ้นก็ดี จะให้ผลพิบัติก็ดี ไม่มีใครป้องกันได้ ซึ่งหมายความรวมถึงเหตุที่เกิดขึ้นจากธรรมชาติเช่น ฟ้าผ่า น้ำท่วม แผ่นดินไหว เป็นต้น คำว่าอุบัติเหตุ คือการเกิดขึ้นโดยมิได้คาดหมาย ความบังเอิญ โดยลักษณะนี้อุบัติเหตุจึงเป็นเหตุสุดวิสัยตามมาตรา8 ได้เหมือนกัน หากแต่ไม่กินความไปถึงเหตุสุดวิสัย ที่เกิดแต่ฟ้าดินบัลดานเท่านั้น อุบัิเหตุเป็นเหตุสุดวิสัยแต่ไม่มีความหมายว่าเหตุสุดวิสัยทุกอย่างจะเป็นอุบัติเหตุ
  - - - เมื่อมีกำหนดเวลาชำระหนี้แล้วลูกหนี้ก็ต้องชำระหนี้ตามกำหนดแต่การที่ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้นั้นกฎหมายยังไม่ถือว่าลูกหนี้ผิดนัดหนี่บางประเภทนั้นกฎหมายกำหนดให้เจ้าหนี้ต้องเตือนลูกหนี้ก่อนลูกหนี้จึงจะผิดนัดหนี่ประเภทที่เจ้าหนี้ต้องเตือนก่อนลูกหนี้จึงจะผิดนัดได้แก่ 1.หนี้ที่กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน 2.หนี้ที่ไม่มีกำหนดชำระหนี้
        
        1.หนี้ที่กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน มาตรา 204 วรรคแรกถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้วและภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้วลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว หนี่ประเภทนี้เป็นหนี้ที่มีกำหนดชำระมิใช่ตามวันแห่งปฏิทินเช่นกำหนดชำระหนี้เมื่อเกี่ยวข้าวเสร็จไม่อาจกำหนดวันที่แน่นอนชัดเจนได้ เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว กฎหมายจึงให้เจ้าหนี้ให้คำเตือนแก่ลูกหนี้ ก่อน เมื่อลูกหนี้ไม่ชำระตามที่เจ้าหนี้เตือนลูกหนี้ก็จะเป็นผู้ผิดนัด แต่อีกนัยหนึ่งแม้ถึงกำหนดชำระหนี้แล้วแต่ลูกหนี้ยังไม่ได้ชำระหนี้และเจ้าหนี้ยังไม่ได้เตือนลูกหนี้ ก็ถือว่าลูกหนี้ยังไม่ผิดนัด แต่หากยังไม่ถึงกำหนดชำระแม้เจ้าหนี้จะเตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้และลูกหนี้ไม่ชำระ ลูกหนี้ก็ไม่ผิดนัดเพราะยังไม่ถึงเวลา เช่น ยืมกระบือไปไถนาโดยตกลงว่าจะเอามาคืนตอนไถนาเสร็จ ปรากฎว่าในระหว่างที่ไถนาไปได้เพียงบางส่วนกระบืออีกตัวของผู้ให้ยืมนั้นถูกคนร้ายลักไป ผู้ให้ยืมจึงมาทวงกระบือตัวที่ยืมมาไถนาคืน ทั้งๆที่ยังไถนาไม่เสร็จ แม้ผู้ยืมจะไม่ยอมคืน ผู้ยืมก็ไม่ถือว่าผิดนัด เพราะหนี้ยังไม่ถึงกำหนด
        
        การเตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้ไม่มีแบบ การเตือนนั้นกฎหมายไม่ได้กำหนดแบบของการเตือนไว้ การเตือนนั้นจะทำเป็นหนังสือหรือด้วยวาจาก็ได้ แม้จะตั้งตัวแทนด้วยวาจาไปเตือนก็ได้ แต่ต้องเป็นการเตือนในฐานะของตัวแทนของเจ้าหนี้ หากเป็นผู้อื่นที่มิใช่ตัวแทนของเจ้าหนี้ แม้จะเป็นภรรยาของเจ้าหนี้ บุตรของเจ้าหนี้ หรอบุคคลอื่นผู้หวังดี มาเตือนก็ไม่ถือว่าเป็นการเตือนโดยกฎหมาย ลูกหนี้ก็จะไม่ผิดนัด
        
        หนี้ที่ไม่มีกำหนดชำระหนี้ มาตรา 203 เจ้าหนี้มีสิทธิเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้โดยพลัน และลูกหนี้ก็มีสิทธิที่จะชำระหนี้ได้โดยพลันดุจกัน ืกฎหมายให้ถือเอาว่าหนี้ประเภทนี้ถึงกำหนดทันทีที่นับแต่ก่อหนี้ อายุความแห่งสิทธิเรียกร้องก็เริ่มนับทันทีที่ได้ก่อหนี้ การเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ก็คือการเตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้นั่นเอง หากไม่มีการเตือนให้ชำระหนี้จากเจ้าหนี้ลูกหนี้ก็ยังไม่มีหน้าที่ชำระหนี้และยังไม่ผิดนัด หนี้ปรัเภทนี้ลูกหนี้ผิดนัดด้วยการเตือนของเจ้าหนี้
    - - หนี้ที่กำหนดชำระตามวันแห่งปฏิทินมาตรา 204 วรรคสอง บัญญัติว่า “ถ้าได้กาหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน และ ลูกหนี้มิได้ชำระหนี้ตามกำหนดไซร้ ท่านว่าลูกหนี้ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย วิธีเดียวกันนี้ท่าน ให้ใช้บังคับแก่กรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชาระหนี้ ซึ่งได้กำหนดเวลาลงไว้อาจคำนวณนับได้โดยปฏิทินนับแต่วันที่ได้บอกกล่าว” เช่น กำหนดชำระหนี้ในวันที่ 10 สิงหาคม เช่นนี้วันที่กำหนดไว้นั้นมีความแน่นอนชัดเจนรู้ได้ตรงกันอยู่แล้ว ทำนองเดียวกันหนี้ที่บอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้คำนวณนับได้โดยปฏิทิน เช่น ซื้อขายโคกันฝูงหนึ่งจำนวน 30 ตัว ตกลงกันว่าถ้าเจ้าหนี้พร้อมจะรับชำระหนี้แล้วให้แจงแก่ลูกหนี้ ลูกหนี้จะนำโคมาส่งมอบให้ภายใน 7 วัน เมื่อผู้ซื้อแจ้งให้ทราบแล้ว เมื่อครบ 7 วัน ซึ่งคำนวณนับได้จากปฏิทิน ลูกหนี้ไม่ยอมเอาโคมาส่งมอบก็ถือว่าผิดนัดโดยไม่ต้องเตือน
      - หนี้ละเมิด เกิดจากการล่วงสิทธิของผู้อื่น มิใช่เกิดจากนิติกรรมสัญญาจึงไม่มีการกำหนดชำระ การกำหนดการชำระในเรื่องของละเมิด มาตรา 206 บัญญัติว่า ในกรณีหนี้อันเกิดแต่ละเมิด ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดมาแต่เวลาที่ทำละเมิด เมื่อมีการทำละเมิดก็ต้องมีการจ่ายค่าสินไหมทดแทนทันทีที่ทำละเมิด จึงถือว่าผิดนัดมาตั้งแต่ทำละเมิด ไม่ต้องเตืออย่างใดทั้งสิ้น อนาคตก็ต้องเสียดอกเบี้ยตั้งแต่่เวลาที่ทำละเมิด ค่าสินไหมทดแทนที่จะใช้แก่ผู็เสียหายนั้น โจทก์เรียกค่าเสียหายในอนาคตมาด้วย ศาลก็ให้ดอกเบี้ยตั้งแต่วันผิดนัดคือวันกระทำละเมิดด้วย ค่าเสียหายที่เกิดขึ้นภายหลัง เช่น ค่ารักษาพยาบาล ค่าปลงศพ ศาลกำหนดให้ในภายหลังศาลก็จะให้ดอกเบี้ยนับแต่วันที่ศาลกำหนดให้ใช้เงินนั้น
    - - ความต่างและความเหมือนของเวลากำหนดชำระและการผิดนัด 1. กำหนดเวลาชำระหนี้นั้นเป็นการกำหนดที่ลูกหนี้จะต้องชำระหนี้ แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนด 2.กำหนดเวลาชำระหนี้ เป้นการกำหนดที่เจ้าหนี้สามารถเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้ และเป็นองค์ประกอบของการผิดนัด หากเจ้าหนี้จะให้ลูกหนี้ชำระหนี้ เจ้าหนู้ก็ต้องเตือนลูกหนี้ก่อน แต่ต้องเป็นการเตือนที่ถึงกำหนดเวลาชำระ ถ้ายังไม่ถึงกำหนดเวลาชำระแม้เจ้าหนี้จะเตือน ลูกหนี้ไม่ชำระก็ไม่ถือว่าลูกหนี้ผิดนัด 3.การผิดนัดนั้นหากการที่ไม่ใชำระหนี้นั้นมีเหตุที่ลูกหนี้จะอ้างได้ว่าไม่ใช่ความผิดของตน แต่เกิดจากพฤติการณ์อันใดอันหนึ่งซึ่งลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบแล้ว ตามมาตรา 205 ก็ถือว่าลูกหนี้ไม่ผิดนัด
      - จะเห็นได้ว่าการกำหนดเวลาชำระหนี้ก็ีดี การไม่ชำระหนี้ก็ดี การผิดนัดก็ดี มีความเกี่ยวพันกันอย่างมาก การไม่ชำระหนี้เป็นข้อเท็จจริง การผิดนัดเป็นกฎหมาย เวลาชำระหนี้แล้วหาจำต้องให้เจ้าหนี้กระทำให้ลูกหนี้ผิดนัดอีกไม่ แม้หนี้จะถึงการชำระและลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ แต่ถ้าเจ้าหนี้ยังไม่เตือนก้ถือว่าลูกหนี้ยังไม่ผิดนัด แต่กรณีการกำหนดชำระหนี้ตามวันแห่งปฏิทิน ถ้าถึงกำหนดเวลาชำระหนี้แล้วลูกหนี้ยังไม่ชำระลูกหนี้ก็จะผิดนัดทันที
    - - เหตุเกิดจากบุคคลภายนอก เหตุที่เกิดจากบุคคลภายนอกเป็นเรื่องที่นอกอำนาจของลูกหนี้ที่จะป้องกันได้ เช่น ตกลงกันทำสัญญาจะซื้อขายที่ดิน โดยตกลงกันว่าลูกหนี้จะรังวัดแบ่งแยกที่ดินที่จะขายและไปโอนให้แก่ผู้ซื้อภายในเวลาที่กำหนด ปรากฎว่าลูกหนี้ได้พยายามดำเนินการเพื่อรังวัดที่ดินตามสัญญาเต็มความสามารถ แต่รังวัดแบ่งแยกไม่เสร็จเพราะเจ้าพนักงานที่ดินไม่อาจดำเนินการได้ทัน ถือว่าลูกหนี้ไม่ผิดนัด (ฏีกาที่1843/2525) แต่ถ้าแม้เหตุจะเกิดจากบุุคลภายนอกแต่ลูกหนี้ก็มีส่วนผิด เช่นนี้ลูกหนี้จะอ้างไม่ได้ เช่น เจ้าพนักงานที่ดินดำเนินรังวัดแบ่งแยไม่ทันตามที่กำหนดเพราะลูกหนี้ดำเนินการล่าช้าเอง
      - เกิดจากภัยธรรมชาติ เช่นรังวัดแบ่งแยกให้ม่ทัน เพราะน้ำท่วมรังวัดไม่ได้ จึงไม่สามารถโอนที่ดินได้ตามที่กำหนด ก็ถือว่าลูกหนี้ไม่ผิดนัด ตามฎีกาที่ 750/2518 ภัยธรรมชาตินี้จะเป็นโรคภัยไข้เจ็บก็ถือว่าเปฌนภัยธรรมชาติได้ แต่ก็ต้องร้ายแรงถึงขนาดที่เป็นเหตุให้ไม่อาจชำระหนี้ต่ามกำหนดด้วย หากไม่ร้ายแรงจะอ้างไม่ได้ เช่น อ้างว่าเดินทางไปต่างจังหวัดและเจ็บป่วยระหว่างที่เดินทางโดยไม่ปรากฏว่าเจ็บป่วยขนาดไหน ต้องถือว่าลูกหนี้ผิดนัด
      - เป็นเหตุจากเจ้าหนี้เอง เหตุที่เจ้าหนี้จะต้องรับผิดนั้นอาจมีหลายเหตุด้วยกัน เช่น กรณีที่เจ้าหนี้ผิดนัด และกรณีที่เจ้าหนี้ต้องรับผิดชอบด้วยเหตุอื่นอีก การที่เจ้าหนี้ผิดนัดอาจเกิดจากเจ้าหนี้ไม่ยอมรับชำระหนี้ตามมาตรา 207 หรือเพราะไม่เสนอชำระหนี้ตอบแทนเมื่อตนมีหน้าที่ต้องชำระหนี้ตอบแทนตามมาตรา 210 ก็ถือว่าเป็นการชำระหนี้ที่ยังมิได้กระทำลงเพราะพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ ลูกหนี้จึงไม่ผิดนัด
      - บางกรณีการที่ลูกหนี้ไม่ชำระหนี้นั้นไม่ใช่ตวมผิดของลูกหนี้ จะให้ลูกหนี้รับผิดก็ไม่เป็นธรรมแก่ลูกหนี้ กฎหมายจึงได้บัญญัติข้อยกเว้นไว้ไม่ให้ถือว่าลูกหนี้ผิดนัด ถ้าการที่ยังไม่ชำระหนี้นั้นไม่ใช่ความผิดของลูกหนี้ ตามมาตรา 205 ตราบใดการชำระหนี้นั้นยังมิได้กระทำลง เพราะพฤติการณ์อันใดอันหนึ่งซึ่งลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ ตราบนั้นลูกหนี้ยังหาได้ชื่อว่าผิดนัดไม่
- - - - หนี้งดเว้นกระทำการ
        
        คือ หนี้ที่ลูกหนี้มีความพูกพันว่าจะไม่กระทำการอย่างหนึ่งอย่างใด เช่น ก. เป็นลูกจ้างในร้านเบเกอรี่ของ ข. หลังจากที่ ก. ลาออกจากงานไปแล้ว ก. ได้ตกลงกับ ข. ว่าจะไม่เปิดร้านขายเบเกอรี่แข่งกับ ข. ในท้องที่เดียวกัน
        
        หนี้งดเว้นกระทำการอาจขัดต่อกฎหมาย ขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือพ้นวิสัยได้ด้วยเช่นกัน การที่ลูกหนี้อยู่เฉยๆไม่กระทำอย่างหนึ่งอย่างใดก็สามารถเป็นวัตถุประสงค์ที่ขัดต่อกฎหมาย ขัดต่อความสงบเรียบร้อย ศีลธรรมอันดี และจะทำให้นิติกรรมที่ทำมาตกเป็นโมฆะ เช่น การซื้อเสียง แม้ว่าฝ่ายที่เป็นลูกหนี้ไม่ได้กระทำการนั้นหรือไม่ได้ไปใช้สิทธินั้น ก็เป็นหนี้งดเว้นกระทำการ แต่สัญญานี้ก็เป็นโมฆะเพราะมีวัตถุประสงค์ขัดต่อกฎหมาย ขัดต่อความสงบเรียบร้อยและขัดต่อศีลธรรมอันดี
        
        หนี้งดเว้นกระทำต้องมีสภาพเป็นหนี้ที่อาจบังคับได้ไม่ใช่หน้าที่ทั่วไป กรณีที่มีหนี้ซึ่งเป็นวัตถุแห่งหนี้ต้องงดเว้นกระทำการบางอย่าง แต่ลูกหนี้ฝ่าฝืนกระทำลงไป เช่น ก.กับ ข. เป็นเพื่อนบ้านกัน ทั้งสองได้ทำสัญญาว่าจะไม่สร้างกำแพงรั้วสูงปิดบังบ้านซึ่งกันและกัน หาก ข.ฝ่าฝืน ดังนี้ ก. ฟ้องศาลให้งดเว้นกระทำการตามที่ได้สัญญาต่อกันก็ได้ ศาลอาจพิพากว่า ให้ ข.รื้อรั้ว หาก ข.ไม่รื้อ ให้ ก. รื้อเองโดยให้ ข. เป็นผูัออกค่าใช้จ่าย ตามมาตรา 213 วรรค 3
      - หนี้กระทำการ
        
        หนี้กระทำการมีได้ทั้งมูลหนี้จากสัญญาและมูลหนี้ละเมิด**มูลหนี้จากสัญญา ลูกหนี้ต้องทำงานหรือทำการอย่างหนึ่งอย่างใดให้แก่เจ้าหนี้ตามที่ตกลงหรือสัญญากันไว้เช่น ไปจัดสถานที่ให้ในวันแต่งงาน มูลหนี้ที่เกิดจากการละเมิด** มูลหนี้ละเมิดไม่จำเป็นแค่ต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทน แต่ยังสามารถทำเป็นอย่างอื่นแทนได้ เช่น ก.ไปทำละเมิดทรัพย์สินของ ค.ทำให้ทรัพย์สินของ ค. เสียหาย กรณีนี้ ก.ไม่จำเป็นต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนก็ได้ แต่ ก. ต้องไปซ่อมแซมทรัพย์สินของ ค. ให้กลับคืนสู่สภาพเดิม เป็นต้น
        
        คือ การกระทำทั้งหลายที่ลูกหนี้มีความผูกพันจะต้องกระทำการเพื่อการชำระหนี้ให้แก่เจ้าหนี้ ลูกหนี้มีหน้าที่เคลื่อนไหวร่างการในสิ่งที่ตกลงกันไว้ เช่น การรับจ้างตัดชุดแต่งงาน
        
        หนี้กระทำการอาจมีได้ทั้งหนี้ที่ลูกกหนี้ต้องกระทำการด้วยตนเองและหนี้ที่ลูกหนี้อาจไม่ต้องกระทำด้วยตนเอง**หนี้ที่ไม่ต้องทำด้วยตนเอง ลูกหนี้ยังคงต้องรับผิดในการกระทำนั้นของตน โดยลูกหนี้ไม่จำต้องกระทำด้วยตนเอง เช่น ก. จ้างให้ ข. ทำพานไหว้ครูให้ ข.ได้ตกลงว่าจะทำให้ แต่ ข.ได้ไปจ้างให้ ค. ทำพานให้ ก. เป็นต้นหนี้ที่ต้องทำด้วยตนเอง** ลูกหนี้ต้องกระทำการด้วยตัวของลูกหนี้เองตามสัญญาหรือตามความที่ตกลงกันไว้ของคู่กรณี เช่น บ.จ้าง ข. ให้ไปร้องเพลงในงานแต่งงานของ บ. ข.ไม่สามารถไปจ้างนักร้องคนอื่นให้ไปร้องเพลงแทนตนได้
      - หนี้ส่งมอบทรัพย์
        
        วิธีส่งมอบทรัพย์ การส่งมอบทรัพย์ย่อมขึ้นอยู่กับสภาพของตัวทรัพย์ ทรัพย์บางชนิดก็มีขนาดที่เล็กสามารถส่งให้แก่เจ้าหนี้ได้เลยในเวลานั้น แต่บางชนิดก็มีขาดที่ใหญ่ เช่นที่ดิน มาตรา 462 วางหลักว่า การส่งมอบนั้น ผลให้ทรัพย์สินนั้นอยู่ในเงื้อมมือของผู้ซื้อ เช่น การส่งมอบรถยนต์ ผู้ซื้อได้รับกุญแจจากผู็ขาย ผู้ซื้อก็สามารถครอบครองรถได้
        
        คือ หนี้ที่ลูกจะต้องส่งมอบทรัพย์อย่างหนึ่งอย่างใดให้แก่เจ้าหนี้ ซึ่งอาจเป็นการโอนกรรมสิทธิ์ หรือส่งมอบการครอบครองในทรัพย์นั้น เช่น สัญญาซื้อขายรถยนต์ ที่ผู้ขายจะต้องโอนกรรมสิทธิ์ส่งมอบรถยนต์ให้แก่ผู้ซื้อ หนี้ส่งมอบทรัพย์สินยังรวมถึงส่งมอบทรัพย์สินที่ไม่มีการโอนกรรมสิทธิ์ด้วย เช่น ในการซื้อขายทรัพย์เฉพาะสิ่ง ( ข้าวสาร เป็นต้น)
  - - - ทรัพย์ที่จะส่งมอบเป็นเงินตรา เงินตราเป็นทรัพย์ที่ลูกหนี้ต้องส่งมอบอย่างหนึ่ง แม้แท้จริงแล้วมนุษย์ไม่ได้ใช้เงินตราเพื่อที่จะดำรงชีวิตโดยตรง แต่เงินตราเป็นเพียงเครื่องมือในการแลกเปลี่ยนสินค้าหรือบริการให้เกิดความสะดวก ลักษณะพิเศษของเงินตรา ประการแรกคือ เงินตรามูลค่าอยู่ที่ราคาที่ตราไว้ ไม่ใช่อยู่ที่คุณภาพใหม่เก่า ประการที่สอง เงินตรานั้นโดยสภาพแล้วไม่มีการชำระหนี้ด้วยเงินตราจะกลายเป็นพ้นวิสัยไปได้ ประการที่สามคือ หนี้เงินนั้นมีดอกเบี้ยได้ กฎหมายได้กำหนดอัตราดอกเบี้ยให้ในกรณีหนี้เงินไว้หลายกรณีเช่น การกู้ยืมเงินก็มีดอกเบี้ยได้ด้วยความตกลงของคู่กรณี ประการที่สี่ เงินตรานั้นไม่มีความแตกต่างกันในตัวเงินตรา เพราะมีค่าเพียงเป็นเครื่องมือในการแลกเปลี่ยน
  - - - แยกการเลือกออกได้เป็น4กรณี 1. ถ้ากำหนดไว้ให้ผู็ใดเป็นผู้เลือก อาจเป็นได้ทั้ง เจ้าหนี้ ลูกหนี้ หรือบุคคลภายนอก สิทธิในการเลือกก็ตกลงเป็นตามนั้น 2. ถ้าไม่ได้กำหนดว่าใครเป็นผู้เลือก สิทธิก็จะอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้ 3. กำหนดให้บุคคลภายนอกเป็นคนเลือก และผู้นั้นเลือกไม่ได้ สิทธิการเลือกก็จะตกมายังฝ่ายลูกหนี้ 4.ถ้ากำหนดให้ฝ่ายเจ้าหนี้หรือลูกหนี้เป็นคนเลือก ถ้าไม่เลือกในเวลาที่กำหนด สิทธิเลือกจะตกอยู่อีกฝ่าย
    - - กรณีการอันพึงค้องทำเพื่อชำระหนี้บางอย่างกลายมาเป็นพ้นวิสัยในภายหลังกรณีหมายถึงหลังจากที่ก่อหนี้แล้ว การชำระหนี้บางอย่างมากลายเป็นการพ้นวิสัยภายหลัง แต่ก็ต้องก่อนที่ผู้มีสิทธิเลือกจะใช้สิทธิเลือก เพราะหากเชาใช้สิทธิเลือกเลือกแล้วเพียงแต่การที่เลือกนั้นที่ให้ถือเป็นการชำระหนี้อันกำหนดให้กระทำแต่ต้นตามมาตรา 199 วรรคสอง
      - กรณีตกเป็นพ้นวิสัยมาแต่ต้น คือการชำระหนี้บางอย่างพ้นวิสัยมาก่อนทำนิติกรรมแล้ว การชำระหนี้ส่วนนั้นก็ย่อมตกเป็นโมฆะตามมาตรา150 เช่น แดงทราบว่าต้อยมีลูกสุนัข3ตัว คือสีดำ สีขาว สีด่าง แดงเจอต้อยที่ตลาดเลยตกลงซื้อขายลูกสุนัขกัน แดงเลือกเอาตัวสีด่าง แต่ลูกสุนัขสีด่างที่อยู่บ้านกลับตายเสียก่อนเเล้วโดยที่แดงและต้อยก็ไม่ทราบสัญญาที่ซื้อขายกันละหว่างแดงกับต้อยจึงเป็นโมฆะ
- - - - มาตรา203 วรรคสอง ถ้าได้กำหนดเวลาไว้ แต่หากเป็นกรณีที่สงสัย ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนถึงเวลานั้นหาได้ไม่ แต่ฝ่ายลูกหนี้จะชำระก่อนกำหนดก็ได้ หากเป็นกรณีที่เป็นที่สงสัยนั้น ไม่ได้หมายความว่าสงสัยในการชำระหนี้ เพราะวันเดือนปี ข้อที่เกิดข้อสงสัยคอ เจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นได้หรือไม่ อีกนัยเกิดสงสัยกันขึ้นว่าประโยชน์แห่งเวลาได้แก่ฝ่ายเจ้าหนี้ไม่ใช่ฝ่ายลูกหนี้ ตัวอย่างอุทาหรณ์กรมร่างกฎหมาย ก.ให้ ข. ยืมขันเงินใบหนึ่งไปใช้ในงานมงคลของบุตรสาวของ ข. เผอิญการสมรสต้งเลื่อนไป 1 เดือน ก.ไม่อาจเรียกร้องขันเงินคืนก่อนเสร็จการสมรส เว้นแต่ ก. จะพิสูจฯืได้ว่า ข. มิได้มีเจตนาเอาขันไว้เกินกว่า 15 วัน อย่างไรก็ดี ข.อาจคืนขันก่อนทำการสมรสไ้ เห็นได้ว่าเป็นกรณีที่มีข้อสงัยในการกำหนดเวลาชำระหนี้ว่าจะต้องคืนตามกำหนดเวลาเดิมหรือตามกำหนดเวลาใหม่ ซึงต้องสันนิษฐานว่าลูกหนี้จะชำระในกำหนดเวลาที่ก่อนถึงก็ได้ และเจ้าหนี้จะปฏิเสธไม่ชำระหนี้ไม่ด้ เจ้าหนี้จะเรียกก่อนถึงกำหนดเวลาหลังไม่ได้
    - - กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันแห่งปฏิทิน มาตรา 204 วรรคสอง ถ้าได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน เช่น กำหนดเวลาชำระหนี้ในวันที่ 10 สิงหาคม 2564 กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ในวันสงกรานต์เป็นต้น เห็นว่าต้องหมายความกว้างถึงการกำหนดตามเวลาแห่งปฏิทิน คืออาจเป็นวัน เป็นเดือน หรือเป็นปีปฏิทินก็ได้
      - กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน มาตรา204 วรรคแรก ถ้าหนี้ถึงกำหนดเวลาชำระหนี้แล้วและภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพระาเขาเตือนแล้ว เช่นยืมเงินไปและกำหนดว่าจะใช้คืนเมื่อขายข้าวได้แล้ว
      - กำหนดเวลาชำระหนี้อาจเปลี่ยนแปลงเป็นประเภทอื่นได้ การกำหนดเวลาชำระหนี้อาจเปลี่ยนเป็นอย่างอื่นได้เช่น เดิมกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน เมื่อถึงกำหนดเวลาชำระไม่มีการชำระขึ้นด้วยเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งที่ไม่ใช่ความผิดของลูกหนี้ หนี้นั้นกลายเป็นหนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ไปได้ ฎีกาที่ 2225/2540