Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หน้าที่ในการชำระหนี้ - Coggle Diagram

- - - - วัตถุเเห่งหนี้นั้น อาจกำหนดให้ลูกหนี้ต้องไม่กระทำการอย่างหนึ่งอย่างใดตามที่ตกลงกันไว้ก็ได้ ตามมาตรา 213 วรรคสาม เป็นหนี้ซึ่งลูกหนี้มีความผูกพันว่าจะไม่กระทำ การบางอย่าง เรียกว่าหนี้งดเว้นกระทำการ
        
        ตัวอย่างเช่น หนี้งดเว้นกระทำการในสัญญาเช่าหอพัก อาจมีข้อตกลงว่าผู้เช่าต้องห้ามนำวัตถุไวไฟเข้ามาไว้ในอาคาร เเละ หนี้งดเว้นกระทำการในสัญญาจ้างนักฟุตบอลที่ห้ามให้นักฟุตบอลดื่มน้ำอัดลมก่อนมีการซ้อมเเข่งขันนัดสำคัญ เป็นต้น
        
        หนี้งดเว้นกระทำการกับหลักเสรีภาพ
        
        เช่น ห้ามไม่ให้ลูกหนี้มีการสมรส ห้ามไม่ให้ลูกหนี้ทำงานในอาชีพของตนเอง ห้ามไม่ให้ลูกหนี้ไปเที่ยว เป็นต้น
        
        หนี้งดเว้นกระทำการที่ขัดต่อกฎหมาย ขัดต่อความเรียบร้อย
        
        เช่น ให้ลูกหนี้ไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งเพื่อเป็นการชำระหนี้ ห้ามไม่ให้ลูกหนี้เลี้ยงดูบิดามารดาตามกฎหมาย เป็นต้น
    - - หนี้ที่ลูกหนี้ต้องไปทำงานอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างให้เเก่เจ้าหนี้ มีทั้งหนี้กระทำการที่ลูกหนี้ต้องกระทำการด้วยตัวเอง เเละอาจไม่ได้กระทำการด้วยตนเอง
        
        หนี้กระทำการที่ลูกหนี้ไม่จำเป็นต้องกระทำการด้วยตัวเอง เช่น หนี้ตามสัญญารับจ้างสร้างบ้าน ลูกหนี้ซึ่งเป็นผู้รับเหมา ก็ไม่ได้ลงมือสร้างด้วยตนเอง เพียงเเต่ไปจัดหาคนงานมาทำ เท่านั้นก็ได้
        
        หนี้กระทำการที่ลูกหนี้ต้องกระทำการด้วยตัวเอง เช่น สภาพที่มุ่งถึงการใช้ความรู้ความสามารถเฉพาะตัว เช่น จ้างไปสอนหนังสือ จ้างให้มาถ่ายเเบบ เป็นต้น
      - หนี้ที่เกิดจากการทำละเมิด ตามมาตรา 420 ก็อาจมีวัตถุเเห่งหนี้เป็นการกระทำการได้ ไม่เพียงเเต่ว่า จะต้องเป็นการชดใช้ค่าสินไหมทดเเทนเป็นเงินเท่านั้น
        
        เช่น ไปทำละเมิดทำให้ทรัพย์สินเขาเสียหาย ก็อาจจะต้องไปกระทำการซ่อมให้ทรัพย์สินนั้นให้กลับคืนสภาพเดิม เป็นต้น
    - - หนี้ที่ลูกหนี้ต้องส่งมอบทรัพย์สินให้เเก่เจ้าหนี้ เพื่อเป็นการปฏิบัติการชำระหนี้ ให้เเก่เจ้าหนี้ ตามสัญญาที่ได้ตกลงกันไว้
        
        ตัวอย่างเช่น สัญญาซื้อหนังสือ ผู้ขายมีหน้าที่ส่งมอบหนังสือซึ่งเป็นทรัพย์สินให้เเก่ผู้ซื้อ เเละผู้ซื้อมีหน้าที่ส่งมอบค่าหน้าสือให้เเก่ผู้ขาย สัญญาซื้อขายโทรศัพย์ ผู้ซื้อมีหน้าที่ส่งมอบโทรศัพท์ที่เป็นทรัพย์สินให้เเก่ผู้ซื้อ เเละผู้ซื้อมีหน้าที่ส่งมอบเงินซึ่งเป็นทรัพย์สินให้เเก่ผู้ขาย เป็นต้น
      - การโอนกรรมสิทธิ์เเละส่งมอบทรัพย์สินที่ต้องจดทะเบียนต่อเจ้าพนักงาน
        
        การซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ ที่ต้องทำเป็นหนังสือเเละจดทะเบียนต่อเจ้าพนักงาน เช่น การซื้อขายบ้าน สัญญาซื้อขายที่ดิน เมื่อมีการตกลงซื้อขายกันเเล้ว จะต้องมีการจดทะเบียนต่อเจ้าพนักงาน กรรมสิทธ์จึงจะตกเป็นของผู้ซื้อ เป็นต้น
      - ทรัพย์อันเป็นวัตถุเเห่งหนี้
        
        ทรัพย์ที่ลูกหนี้จะต้องส่งมอบให้เจ้าหนี้ ในการปฏิบัติการชำระหนี้นั้น จะต้องเป็นทรัพย์ที่มีรูปร่าง เป็นทรัพย์เฉพาะสิ่ง เช่น รถยนต์ สุนัขชื่อไอ้ดำ หรือจะเป็นทรัพย์ที่ไม่ใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่ง เช่น น้ำ อ้อย ข้าวสาร เป็นต้น
  - - - จะเห็นได้ว่าวัตถุแห่งหนี้กับวัตถุประสงค์แห่งนิติกรรมนั้นแม้จะมีความคล้ายคลึงเกี่ยวข้องกันแต่ก็มีข้อแตกต่างกันหลายประการดังนี้
        
        (1) วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นอยู่ในขั้นมูลฐานก่อนก่อหนี้คือเป็นที่มาแห่งหนี้ประการหนึ่งแต่วัตถุแห่งหนี้นั้นเป็นผลเมื่อนิติกรรมเกิดและเกิดนี่ขึ้นจึงมีวัตถุแห่งหนี้ขึ้นมา
        
        (2) วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นมีเฉพาะในนิติกรรมเท่านั้นแต่วัตถุแห่งหนี้นั้นมีในนี้ทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นหนี้ที่เกิดจากนิติกรรมหรือหนี้ที่เกิดจากละเมิด ก็จะมีวัตถุแห่งหนี้ทั้งสิ้น
        
        (3)วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นไม่ได้จำกัดขึ้นอยู่กับความประสงค์ของผู้ทำนิติกรรมนั้นว่าต้องการจับคู่นิติสัมพันธ์กันในเรื่องใดแม้จะมิได้มีบัญญัติไว้ในกฎหมาย วัตถุประสงค์ของนิติกรรมจึงมีได้มากมายไม่จำกัด แต่วัตถุแห่งหนี้มีได้เพียง 3 อย่างคือ หนี้กระทำการ หนี้งดเว้นกระทำการ เเละ หนี้ส่งมอบทรัพย์สิน เท่านั้น
  - - - ดังนั้นแท้จริงแล้วทรัพย์ที่ส่งมอบนี้เป็นทรัพย์อันเป็นวัตถุที่จะใช้ส่งมอบ คือหนี้ในกรณีนี้วัตถุแห่งหนี้คือการส่งมอบทรัพย์สินทรัพย์สิน ทรัพย์สินนั้นจึงเป็นวัตถุแห่งการชำระหนี้มิใช่เป็นวัตถุแห่งหนี้
        
        (1)ทรัพย์ที่จะส่งมอบเป็นทรัพย์สินทั่วไป
        
        จะเป็นสังหาริมทรัพย์หรืออสังหาริมทรัพย์ทรัพย์เฉพาะสิ่ง ทรัพย์ที่ไม่ใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่ง หรือ จะเป็นทรัพย์ในอนาคตก็ได้
        
        กรณีทรัพย์ที่จะต้องส่งมอบได้ระบุไว้เป็นเพียงประเภท
        
        เช่น ซื้อข้าวสารเพื่อส่งไปประกวดคุณภาพข้าวระดับโลก เช่นนี้ก็ย่อมต้องส่งมอบข้าวชนิดดีเยี่ยมเพราะสภาพของนิติกรรมที่จะส่งไปประกวดคุณภาพ ก็ต้องเป็นข้าวที่มีคุณภาพดีหรือตามเจตนาของคู่กรณีเช่นลูกค้าเคยมาซื้อข้าวหอมมะลิ 100% เป็นประจำ เช่นนี้ก็เห็นได้ว่าเจตนาของคู่กรณีนั้นต้องการซื้อขายข้าวหอมมะลิ 100% นั้น ก็ต้องส่งมอบข้าวสารหอมมะลิ 100%
        
        (2)ทรัพย์ที่จะส่งมอบเป็นเงินตรา
        
        1.กรณีเงินได้แสดงไว้เป็นเงินต่างประเทศตามมาตรา 196
        
        เช่น ลูกหนี้ซื้อสินค้าที่แสดงราคาเป็นเงินเหรียญสหรัฐ ลูกหนี้จะชำระเงินเป็นเหรียญสหรัฐ หรือจะชำระเป็นเงินไทยก็ได้เมื่อชำระเป็นเงินไทยก็จะต้องมีการคำนวณอัตราแลกเปลี่ยน อัตราแลกเปลี่ยนเงินนี้แต่ละสถานที่แต่ละเวลาก็อาจไม่เหมือนกัน กฎหมายจึงได้กำหนดให้คิดตามอัตราดอกเบี้ยณสถานที่และเวลาใช้เงิน
        
        2.กรณีเงินตราที่จะส่งใช้ เป็นอันยกเลิกไม่ใช้แล้ว
        
        เช่น ประเทศไทยในอดีตใช้เงินพดด้วงใช้เงินอีกเป็นเงินตรา เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน แต่ปัจจุบันเงินตราเหล่านั้นยกเลิกไปหมดแล้ว ก็จะมีปัญหาว่า จะไปหาเงินตรานั้นมาจากไหนเพื่อชำระหนี้ และแม้จะหาได้ เมื่อนำมาชำระหนี้จะเกิดประโยชน์อะไรแก่เจ้าหนี้เพราะนำไปใช้อะไรก็ไม่ได้ กฎหมายจึงได้กำหนดทางแก้ไว้ตามมาตรา 197
  - - - การใช้สิทธิ์เลือกนั้นก็เป็นการแสดงเจตนาที่มีผลในทางกฎหมาย ดังนั้นจะเกิดผลของการเลือกตั้งหมายถึงว่าการเลือกนั้นมีผล แล้วตามหลักการแสดงเจตนาในมาตรา 168 และมาตรา 169
        
        ผลของการเลือกจึงบัญญัติไว้ในมาตรา 199 วรรคสองว่า "การชำระหนี้ได้เลือกทำเป็นอย่างใดแล้ว ท่านให้ถือว่าอย่างนั้นอย่างเดียว เป็นการชำระหนี้อันกำหนดให้กระทำแต่ต้นมา"
    - - 1.กรณีฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นผู้มีสิทธิ์เลือกตามมาตรา 199 ถ้าฝ่ายลูกหนี้เป็นฝ่ายที่มีสิทธิ เลือกการเลือกก็ต้องแสดงเจตนาแก่ฝ่ายเจ้าหนี้ แต่ถ้าฝ่ายที่มีสิทธิ์เลือกเป็นเจ้าหนี้การเลือกก็ต้องแสดงเจตนาแก่ฝ่ายลูกหนี้เช่นกัน
      - 2.กรณีบุคคลภายนอกเป็นผู้มีสิทธิ์เลือกตามมาตรา 201 วรรคแรกกรณีนี้เป็นเรื่องที่ผู้มีสิทธิ์เลือกเป็นบุคคลภายนอกไม่ใช่ทั้งฝ่ายลูกหนี้และเจ้าหนี้โดยที่ผู้ต้องปฏิบัติการชำระหนี้คือลูกหนี้ดังนั้นเพื่อให้ลูกหนี้ปฏิบัติได้ถูกต้องตามเจตนาของผู้เลือกกฎหมายจึงกำหนดให้กระทำด้วยเจตนาแก่ลูกหนี้และการชำระหนี้ทวงหนี้นั้นก็ต้องชำระแก่เจ้าหนี้
    - - ตามมาตรา 198 และ 201 ถ้าบุคคลภายนอกนั้นไม่อาจจะเลือกได้ก็ดีหรือไม่เต็มใจเลือกก็ดี ท่านว่าสิทธิ์ที่จะเลือกตกไปอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้
    - - 1.มีกำหนดระยะเวลาให้เลือกซึ่งอาจกำหนดไว้โดยนิติกรรมที่ก่อหนี้นั้น
      - 2.กรณีมิได้กำหนดเวลาให้เลือกกฎหมายได้กำหนดว่าเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระ ฝ่ายที่ไม่มีสิทธิ์จะเลือกอาจกำหนดเวลาพอสมควรแก่เหตุแล้วบอกกล่าวให้อีกฝ่ายใช้สิทธิ์เลือกภายในเวลาอันนั้น
- - - - นี่นั้นไม่ได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้โดยชัดแจ้งจะอนุมานจากพฤติการณ์ก็ไม่ได้ด้วย แม้จะมิได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ แต่สามารถอนุมานจากพฤติการณ์ได้ก็ต้องถือว่าเป็นหนี้มีกำหนดเวลาชำระเช่นกัน
        
        เช่น ยืมชุดที่จะไปใช้ในงานแต่งงานโดยไม่ได้ตกลงกันว่าจะคืนเมื่อใด แต่ก็อนุมานจากพฤติการณ์ได้ว่าเมื่อเป็นการยืมไปใช้ในวันงานแต่งงาน ก็ต้องชำระเมื่อหลังจากงานแต่งงานเสร็จแล้ว
    - - บทบัญญัตินี้ให้สิทธิ์แก่ทั้งฝ่ายเจ้าหนี้และลูกหนี้เสมอกันคือเจ้าหนี้ก็มีสิทธิ์จะเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ แล้วถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ลูกหนี้ก็จะผิดนัดทันที ในทำนองเดียวกัน ก็ให้สิทธิ์แก่ลูกหนี้ที่จะชำระหนี้ของตนได้โดยพลันเช่นกัน และถ้าลูกหนี้ชำระหนี้แล้วเจ้าหนี้ปฏิเสธไม่ยอมรับชำระหนี้โดยปราศจากมูลอันจะอ้างกฎหมายได้แล้ว เจ้าหนี้ก็ตกเป็นผู้ผิดนัดเช่นกัน หนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระนั้น กฎหมายจึงถือว่าต้องชำระหนี้ทันที
  - - - (1) กำหนดเวลาชำระแต่เป็นที่สงสัย
        
        มาตรา 203 วรรคสอง ถ้าได้กำหนดเวลาไว้ แต่หากกรณีเป็นที่สงสัย ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนถึงเวลานั้นหาได้ไม่ แต่ฝ่ายลูกหนี้จะชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นก็ได้
        
        ตัวอย่างอุทาหรณ์ตามกรมร่างกฎหมาย ก. ให้ขอยืมขันเงินใบหนึ่งไปใช้ในงานมงคลสมรสบุตรสาวของ ข. เผอิญการสมรสต้องเลื่อนไป 1 เดือน ก.ไม่อาจเรียกร้องขันเงินคืนก่อนเสร็จการสมรส เว้นแต่ ก. จะพิสูจน์ได้ว่า ข. มิได้มีเจตนาเอาขันเงินไว้เกินกว่า 15 วัน แต่อย่างไรก็ดี ข. อาจคืนขันก่อนทำการมงคลสมรสได้ ซึ่งจากอุทาหรณ์ก็เห็นได้ว่าเป็นกรณีที่มีข้อสงสัยในกำหนดเวลาชำระหนี้ว่าจะต้องชำระหนี้ตามกำหนดเดิมหรือตามกำหนดใหม่เพราะมีเหตุอัน เพราะมีเหตุอันทำให้การจัดงานต้องเลื่อนออกไป จึงมีกำหนดเวลาเป็น 2 กำหนด ซึ่งต้องสันนิษฐานว่าลูกหนี้จะชำระในกำหนดเวลาที่ถึงก่อนก็ได้และเจ้าหนี้จะปฏิเสธไม่ชำระหนี้ไม่ได้ แต่ถ้าเจ้าหนี้จะเรียกก่อนถึงกำหนดเวลาหลังไม่ได้ จึงสรุปได้ว่ากำหนดเวลาชำระหนี้นั้นแม้จะกำหนดตามวันแห่งปฏิทินก็ยังอาจเป็นที่สงสัยได้
      - (2) กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ไม่เป็นที่สงสัย
        
        1.กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันแห่งปฏิทิน
        
        กรณีนี้เป็นการกำหนดเวลาชำระหนี้โดยชัดแจ้งตามวันแห่งปฏิทินตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 204 วรรคสอง ว่า "ถ้าได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน..." เช่น กำหนดชำระหนี้ในวันที่ 10 สิงหาคม กำหนดชำระหนี้ในวันสงกรานต์ เป็นต้น
        
        "กรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้ ซึ่งได้กำหนดเวลาลงไว้อาจคำนวณนับได้โดยปฏิทินนับแต่วันที่ได้บอกกล่าว" ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 204 วรรคสอง การกำหนดชำระหนี้ในกรณีนี้ เป็นกรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนชำระหนี้
        
        เช่น ตกลงซื้อโคกันจำนวน 30 ตัว กำหนดการส่งมอบโคโดยกำหนดว่า ถ้าผู้ขายพร้อมจัดส่งมอบต้องแจ้งให้ผู้ซื้อทราบล่วงหน้า 30 วัน ดังนั้นกำหนดเวลาชำระหนี้จะถึงกำหนดก็ต้องมีการแจ้งคืนบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนจะเริ่มนับเวลา 30 วัน นับแต่บอกกล่าว เป็นต้น
        
        2.กำหนดเวลาชำระหนี้ไม่ใช่ตามวันแห่งปฏิทิน
        
        มาตรา 204 วรรคแรก ว่าเป็นกำหนดเวลาชำระไม่ใช่ตามวรรคสอง นั่นก็คือต้องแปลว่าเป็นกำหนดเวลาชำระหนี้ที่มิใช่ตามวันแห่งปฏิทินนั่นเอง เช่น ยืมเงินไปและกำหนดว่าจะใช้คืนเมื่อขายข้าวได้แล้ว หรือยืมเรือไปใช้กำหนดจะส่งคืนเมื่อสิ้นฤดูน้ำ เป็นต้น
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้อาจเปลี่ยนเป็นประเภทอื่นได้ เช่น เดิมกำหนดชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน เมื่อถึงกำหนดนั้นไม่มีการชำระหนี้ขึ้นด้วยเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งที่ไม่ใช่ความผิดของลูกหนี้ ก็อาจมีผลทำให้หนี้นั้นกลายเป็นหนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระได้
- - - - ในบางกรณีกฎหมายยังไม่ถือว่าลูกหนี้ผิดนัด ในหนี้บางประเภทนั้นกฎหมายกำหนดให้เจ้าหนี้ต้องเตือนลูกหนี้ก่อนลูกหนี้ถึงจะผิดนัด คือการผิดนัดเกิดจากการกระทำของเจ้าหนี้เพื่อให้ครบเงื่อนไขตามกฎหมาย
        
        หนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน
        
        นี่ประเภทนี้เป็นหนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ใช้ตามวันแห่งปฏิทิน เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระแล้วกฎหมายจึงได้กำหนดให้เจ้าหนี้ต้องให้คำเตือนลูกหนี้ก่อน เมื่อลูกหนี้ไม่ชำระตามที่เจ้าหนี้เตือนพรุ่งนี้ถึงจะผิดนัด
        
        หนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระตามมาตรา 203
        
        มาตรา 203 กำหนดให้เจ้าหนี้มีสิทธิ์เรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้โดยพลันและลูกหนี้ก็มีสิทธิจะชำระหนี้ของตนได้โดยพลันเช่นกัน จึงแสดงได้ว่า กฎหมายให้ถือเอาว่านี่ประเภทนี้ถึงกำหนดทันทีที่นับแต่ก่อหนี้
        
        ดังนั้น หากไม่มีการเตือนให้ทำระหนี้จากเจ้าหนี้ลูกหนี้ก็ยังไม่มีหน้าที่ชำระหนี้และยังไม่ผิดนัด จึงถือได้ว่านี่ประเภทนี้ลูกหนี้ผิดนัดด้วยการเตือนของเจ้าหนี้ด้วยเช่นกัน
    - - หนี้ที่กำหนดชำระตามวันแห่งปฏิทิน
        
        กำหนดชำระหนี้นี้แม้จะกำหนดไว้ตามวันแห่งปฏิทิน แต่เมื่อคู่กรณีหรือเจ้าของหนี้ไม่ถือเอาเวลาเป็นข้อสำคัญ แม้ลูกหนี้จะไม่ได้ชำระหนี้ตามกำหนด ลูกหนี้ก็ไม่ผิดนัดและนี่นั้นก็กลายเป็นหนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระ
      - หนี้ละเมิด
        
        เกิดขึ้นจากการร่วมสิทธิผู้อื่นมิใช่เกิดจากนิติกรรมสัญญาจึงไม่มีกำหนดเวลาชำระไว้
    - - 1.กำหนดเวลาชำระหนี้นั้นเป็นกำหนดที่ลูกหนี้จะต้องชำระหนี้ แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนด กล่าวคือถ้าเป็นการไม่ชำระหนี้ที่ไม่ใช่กำหนดตามวันแห่งปฏิทินลูกหนี้จะผิดนัดก็ต่อเมื่อเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว
      - 2.เป็นกำหนดที่เจ้าหนี้สามารถเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้และเป็นองค์ประกอบสำคัญประการหนึ่งของการผิดนัดคือการที่เจ้าหนี้จะทำให้ลูกหนี้ผิดนัดได้นั้น ต้องเป็นการเตือนลูกหนี้หลังจากที่นี่ถึงกำหนดเวลาชำระแล้ว
      - 3.การผิดนัดนั้น แม้จะถึงกำหนดเวลาชำระหนี้ แล้วมีเงื่อนไขอื่นๆที่อาจทำให้ลูกหนี้ผิดนัด เช่น การเตือนของเจ้าหนี้แล้วก็ตาม หากการที่ไม่ชำระหนี้นั้นมีเหตุที่ลูกหนี้จะอ้างได้ว่าไม่ใช่ความผิดของตน เเต่เกิดจากพฤติการณ์อันใดอันหนึ่งซึ่งลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบแล้ว ตามมาตรา 205 ก็ถือว่าลูกหนี้ยังไม่ผิดนัด
    - - เป็นเหตุที่เกิดจากเจ้านี่เอง
        
        ได้แก่เจ้าหนี้ผิดนัดและกรณีที่เจ้าหนี้ต้องรับผิดด้วยเหตุอื่นอีก การที่ทเจ้าหนี้ผิดนัด อาจด้วยเพราะไม่ชำระหนี้ตามมาตรา 207 หรือเพราะไม่เสนอชำระหนี้ตอบแทน เมื่อตนมีหน้าที่ต้องชำระหนี้ตอบแทนตามมาตรา 210 ก็ถือเป็นการชำระหนี้ที่ยังมิได้กระทำลงเพราะพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบลูกหนี้จึงไม่ผิดนัด
      - เป็นเหตุที่เกิดจากบุคคลภายนอก
        
        เช่น ตกลงการทำสัญญาจะซื้อขายที่ดิน โดยตกลงกันว่าลูกหนี้จะรังวัดแบ่งแยกที่ดินที่จะซื้อขายและไปโอนให้แก่ผู้ซื้อภายในเวลาที่กำหนดปรากฏว่า ลูกนี้ได้พยายามดำเนินการเพื่อรังวัดแบ่งแยกที่ดินตามสัญญาเต็มความสามารถแล้ว แต่รังวัดแบ่งแยกไม่เสร็จเพราะเจ้าพนักงานที่ดินไม่อาจดำเนินการได้ทันถือว่าลูกหนี้ไม่ผิดนัด ฎ.1843/2525
  - - - มาตรา 217 "ลูกหนี้จะต้องรับผิดชอบในความเสียหายบรรดาที่เกิดแต่ความประมาทเลินเล่อในระหว่างเวลาที่ตนผิดนัด ทั้งจะต้องรับผิดชอบในการที่การชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างเวลาที่ผิดนัดนั้นด้วย เว้นแต่ความเสียหายนั้นถึงแม้ว่าตนจะได้ชำระหนี้ทันเวลากำหนดก็คงจะต้องเกิดมีอยู่นั่นเอง"
        
        ถ้าเกิดเพราะเหตุอื่นที่ไม่ใช่อุบัติเหตุ แต่เป็นเพราะการกระทำของลูกหนี้ที่เกิดขึ้นในระหว่างลูกหนี้ผิดนัดแล้วลูกหนี้จะไม่ต้องรับผิด เช่น ลูกที่ผิดนัดไม่ส่งน้ำตาลแก่ผู้ซื้อตามกำหนด เพราะตกลงราคาไม่ได้ ต่อมารัฐบาลห้ามส่งน้ำตาลออกนอกประเทศการชำระหนี้เป็นพ้นวิสัย ลูกหนี้ก็ต้องรับผิด ฎ. 258/2523
        
        การบัญญัติในมาตรานี้จึงเป็นเฉพาะกรณีที่หากเกิดขึ้นในระหว่างที่ลูกหนี้ยังไม่ผิดนัดแล้วลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดเลยแต่เมื่อมาเกิดในระหว่างผิดนัดแล้วลูกหนี้ต้องรับผิดเพิ่มขึ้นกว่ากรณีก่อนผิดนัด
    - - เป็นการที่ลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้ด้วยดังนั้นเมื่อการชำระหนี้ล่าช้า เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่เจ้าหนี้เจ้าหนี้ ก็อาจเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนได้ ดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา 215
      - ค่าสินไหมทดแทนความเสียหายอันเกิดจากการผิดนัดมาจาก 1.เป็นค่าสินไหมทดแทนที่เกิดขึ้นจากการผิดนัดโดยตรง 2.เป็นความลับผิดที่เพิ่มขึ้นมาจากการชำระหนี้ปกติที่เมื่อลูกหนี้ผิดนัด ก็ยังต้องรับผิดชำระหนี้ไม่เกี่ยวกับค่าสินไหมทดแทนการชำระหนี้
    - - เวลาในการชำระหนี้นั้น แม้จะเป็นส่วนหนึ่งของการชำระหนี้ที่ลูกหนี้ จะต้องชำระให้ถูกต้องในเรื่องของเวลาซึ่งเป็นความประสงค์แห่งมูลหนี้อย่างหนึ่งดังได้กล่าวแล้ว แต่เวลาในการชำระหนี้นั้นปกติแล้วก็ไม่ใช่สาระสำคัญถึงขนาดที่จะทำให้เจ้าหนี้มีสิทธิ์การปฏิเสธไม่รับชำระหนี้ได้เสมอไป แม้แต่ในเรื่องการผิดนัดในบางกรณีแม้ลูกหนี้จะไม่ชำระหนี้ตามเวลาที่กำหนดก็ยังหาได้ทำให้ลูกหนี้ผิดนัดเสมอไป
        
        เช่น ตกลงจ้างชุดเจ้าสาวเพื่อใช้ในวันเลี้ยงฉลองสมรสแต่มาส่งหลังจากวันเลี้ยงฉลองสมรสเลยผ่านไป แล้วก็ไม่เกิดประโยชน์แก่เจ้าหนี้แล้ว ดังนั้นหนี้ประเภทนี้ จึงมีบทบัญญัติให้สิทธิ์แก่เจ้าหนี้ในการปฏิเสธไม่รับชำระหนี้ในกรณีผิดนัดในมาตรา 216