Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความรับผิดกระทำละเมิดในการกระทำของผู้อื่น (vicarious liability), อุทาหรณ์,…

- - - - "นายจ้าง" กับ "ลูกจ้าง" เป็นบุคคล 2 ฝ่ายที่มีความสัมพันธ์กันตามลักษณะเอกเทศสัญญาจ้างแรงงาน มาตรา 575
        
        มาตรา 575
        
        อันว่าจ้างแรงงานนั้น คือสัญญาซึ่งบุคคลคนหนึ่งเรียกว่าลูกจ้างตกลงจะทำงานให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่านายจ้าง และนายจ้างตกลงจะให้สินจ้างตลอดเวลาที่ทำงานให้
        
        "นายจ้าง" มีอำนาจควบคุมและสั่งให้ลูกจ้างทำงานตามวิธีที่ตนต้องการ "ลูกจ้าง" ต้องปฏิบัติตามคำสั่งของนายจ้างเสมอ แต่ต้องเป็นคำสั่งที่เกี่ยวกับการจ้างงาน
        
        อำนาจบังคับบัญชาและสินจ้างเป็นหลักสำคัญแห่งการจะวินิจฉัยว่าลูกจ้างเป็นลูกจ้างของฝ่ายใด ดังนั้นหากไม่มีสินจ้างย่อมไม่เป็นนายจ้างลูกจ้างตามสัญญาจ้างแรงงาน
        
        สินจ้างไม่จำเป็นต้องเป็นเงิน
        
        เช่น จ้างเกี่ยวข้าว นวดข้าว ให้สินจ้างเป็นข้าวเปลือกก็ได้
      - คำพิพากษาฎีกาที่ 610/2506
        
        กระทรวงมหาดไทยมีคำสั่งปลดโจทก์ออกจากราชการฐานผิดวินัย แต่การสั่งตั้งกรรมการพิจารณาโทษที่ให้ปลดโจทก์ออกจากราชการนั้นเป็นไปโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย ดังนี้ กรณีเป็นเรื่องละเมิดสิทธิในการรับราชการของโจทก์ หาใช่เป็นเรื่องผิดสัญญาจ้างแรงงานไม่ ฉะนั้น การที่โจทก์จะฟ้องเรียกเงินเดือนที่ไม่ได้รับระหว่างถูกปลดจากราชการย่อมต้องใช้อายุความ 1 ปี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 448 จะใช้อายุความ 5 ปี ตามมาตรา 166 หาได้ไม่
        
        ข้าราชการนกระทรวง ทบวง กรม ไม่ได้เป็นลูกจ้างนายจ้างซึ่งกันและกันหรือเป็นตัวแทนระหว่างกัน เพราะสังกัดที่อยู่นั้นต้องเป็นปตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบข้าราชการ
      - คำพิพากษาฎีกาที่ 677/2501
        
        กรมกองต่างๆ ซึ่งสังกัดในกระทรวง แม้จะมีการแบ่งแยกงานเป็นสัดส่วนก็ถือว่าเป็นการงานของกรมนั้นๆ ข้อเท็จจริงฟังได้ว่าจำเลยที่ 1 เป็นคนขับรถยนต์ในราชการของกรมไปรษณีย์โทรเลขจำเลยที่ 2 แม้ในวันเกิดเหตุจะเป็นวันอาทิตย์หยุดราชการก็ตาม หากปรากฏว่าจำเลยที่ 1 ได้นำเอารถยนต์ซึ่งได้รับอนุญาตให้ยืมไปแล้ว ถือได้ว่าเป็นการกระทำในทางการที่จ้าง เมื่อมีการละเมิดเกิดขึ้น จำเลยที่ 2 ก็ต้องรับผิดชอบ
        
        กรณีที่ข้าราชการกระทรวง ทบวง กรมก่อการละเมิดในขณะปฏิบัติงานตามหน้าที่
    - - คำพิพากษาฎีกาที่ 1425/2539
        การที่ลูกจ้างมิได้ขับรถยนต์ทับขาผู้เสียหายโดยประมาทเลินเล่อ การกระทำของลูกจ้างจึงไม่เป็นละเมิด นายจ้างจึงไม่ต้องรับผิดร่วมด้วย
  - - - การกระทำโดยจงใจเป็นรื่องที่ผู้กระทำเล็งเห็นได้ว่าหากกระทำแล้วจะทำให้ผู้อื่นได้รับความเสียหาย
      - นายจ้างจะรับผิดในการกระทำโดยจงใจของลูกจ้าง ต้องอยู่ภายใตเงื่อนไขที่ว่า ลูกจ้างได้กระทำโดยมีเจตนาปฏิบัติเพื่อประโยชน์ของนายจ้าง หากลูกจ้างกระทำโดยประโยชน์ส่วนตัว มิใช่การกระทำแทนนายจ้าง นายจ้างไม่ต้องรับผิด
      - อุทาหรณ์
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 1484/2499 นายจ้างใช้ให้ลูกจ้างนำมะพร้าวไปส่งแก่ผู้ซื้อ ในระหว่างส่งมะพร้าวแก่กันนั้น ผู้ซื้อโต้เถียงด่าว่าลูกจ้าง ลูกจ้างโกรธจึงชกต่อยผู้ซื้อมีบาดเจ็บ ดังนี้ ถือว่าเป็นเหตุการณ์อีกเรื่องหนึ่ง มิใช่กิจการที่นายจ้างได้มอบให้ลูกจ้างไปกระทำ นายจ้างไม่ต้องรับผิดฐานละเมิดร่วมกับลูกจ้าง
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 2499/2524 การที่นายจ้างมอบอาวุธปืนให้ลูกจ้างไปใช้ในการอยู่ยามเพื่อรักษาทรัพย์สินของนายจ้าง และลูกจ้างได้ใช้ปืนนั้นลอบยิงผู้เสียหายในขณะที่บูกจ้างปฏิบัติหน้าที่ยามรักษาทรัพย์สินของนายจ้างซึ่งอยู่ในเหมือง ถือเป็รการกระทำในทางการที่จ้าง
    - - ในทางการที่จ้าง นายจ้างต้องรับผิดร่วมด้วย ไม่ว่าลักษณของการละเมิดจะเป็นอย่างไร จะก่อโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่อ
        
        ถ้าไม่ใช่เป็นการกระทำในทางการที่จ้างก็ไม่ต้องรับผิดร่วม
      - ต้องดูว่าจ้างให้ทำงานชนิดใด ประเภทใด ลักษณะของงานเป็นอย่างไร เพราะขอบเขตของอำนาจส่อให้เห็น
      - ขณะที่มีการละเมิดลูกจ้างต้องอยู่ในความควบคุมของนายจ้าง ความรับผิดของนายจ้างจะมีอยู่เฉพาะเมื่อลูกจ้างได้กระทำการอันเป็นความเสียหายระหว่างปฏิบัติหน้าที่
        
        เหตุที่เกิดเป็นผลมาจากการทำงาน
        
        การละเมิดต้องเป็นส่วนหนึ่งของงาน
    - - ลูกจ้างได้ทำกิจส่วนตัวขณะเดียวกันจนเกิดละเมิด ถือเป็นเหตุที่เกิดในทางการที่จ้าง
    - - การที่นายจ้างมีคำสั่งห้ามการกระทำอันเป็นการละเมิดไว้โดยชัดแจ้งย่อมไม่เป็นข้อต่อสู้ของนายจ้าง
  - - - สิทธิเรียกร้องให้ลูกจ้างชดใช้คืน ตามมาตรา 426 กฎหมายไม่ได้กำหนดอายุความไว้เป็นอย่างอื่น จึงมีอายุความ 10 ปี
        
        อุทาหรณ์
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 4431/2547
        จำเลยซึ่งเป็นลูกจ้างของโจทก์ได้ขับรถยนต์ในทางการที่จ้างด้วยความประมาทเลินเล่อ ชนนาง ศ ถึงแก่ความตาย ทายาทของผู้ตายฟ้องโจทก์แต่ผู้เดียวในฐานะนายจ้างให้ใช้ค่าสินไหมทดแทน ศาลฎีกาพิพากษาให้โจทก์ใช้ค่าสินไหมทดแทนพร้อมดอกเบี้ยและให้โจทก์ใช้ค่าฤชาธรรมเนียมแทน ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 426 นายจ้างซึ่งได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่บุคคลภายนอกเพื่อละเมิดอันลูกจ้างได้ทำนั้นชอบที่จะได้รับชดใช้จากลูกจ้าง ดังนั้น โจทก์ซึ่งเป็นนายจ้างและได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่บุคคลภายนอกจึงชอบที่จะได้รับชดใช้จากลูกจ้างเฉพาะค่าสินไหมทดแทนที่ได้ใช้ให้แก่บุคคลภายนอกไปเท่านั้น สำหรับค่าฤชาธรรมเนียมที่โจทก์ชดใช้ให้แก่ทายาทของผู้ตายเป็นความรับผิดตามคำพิพากษา อันเกิดจากการดำเนินคดีระหว่างโจทก์กับทายาทของผู้ตายและโจทก์เป็นฝ่ายแพ้คดี ค่าฤชาธรรมเนียมจึงไม่ใช่ค่าสินไหมทดแทนอันเป็นผลโดยตรงจากการกระทำละเมิดของจำเลย โจทก์ไม่มีสิทธิไล่เบี้ยให้จำเลยชดใช้ค่าฤชาธรรมเนียมดังกล่าว
    - - เป็นการกระทำของลูกจ้างต่อบุคคลภายนอกโดยลำพัง
        
        ความรับผิดระหว่างนายจ้างลูกจ้างกับผู้เสียหาย "นายจ้างต้องรับผิดร่วมกับลูกจ้าง"
        
        ความผิดระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง "นายจ้างไม่ต้องรับผิดร่มกัลูกจ้าง"
      - นายจ้างชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ผู้เสียหายไปแล้ว ชอบที่จะไล่เบี้ยเรียกให้ลูกจ้างชดใช้ให้แก่ตนได้
      - อุทาหรณ์
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 648/2522ในคดีที่โจทก์ถูกบิดาของผู้ตายฟ้องให้รับผิดร่วมกับจำเลยในผลแห่งละเมิดซึ่งจำเลยกระทำไปในทางการที่จ้างและโจทก์ผู้ซึ่งเป็นนายจ้างต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนพร้อมด้วยดอกเบี้ยและใช้ค่าฤชาธรรมเนียมแทนให้บิดาของผู้ตายไปแล้วค่าฤชาธรรมเนียมซึ่งศาลสั่งให้ใช้แทนเนื่องจากโจทก์ต่อสู้คดีและเป็นฝ่ายแพ้คดีนั้น ไม่ใช่ค่าสินไหมทดแทนอันเป็นผลโดยตรงจากการกระทำละเมิด จึงไล่เบี้ยให้จำเลยชดใช้ให้แก่โจทก์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 426 ไม่ได้
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 1869/2526จำเลยที่ 2 ได้ทำสัญญาค้ำประกันจำเลยที่ 1 ไว้แก่โจทก์มีความว่า เมื่อจำเลยที่ 1 ได้เข้าทำงานในองค์การโจทก์แล้ว ภายหลังได้หลบหลีกหนีหายไป หรือได้ฉ้อโกงยักยอก หรือทำให้ทรัพย์สินของโจทก์ต้องสูญเสียหายไปด้วยประการใด ๆ ก็ดี จำเลยที่ 2 ยินยอมชดใช้หนี้สินหรือความเสียหายแทนจำเลยที่ 1 ต่อมาปรากฏว่าจำเลยที่ 1 พนักงานขับรถยนต์โดยสารของโจทก์ ได้ขับรถยนต์โดยสารของโจทก์ในทางการที่จ้างด้วยความประมาทชน พ ถึงแก่ความตาย ซึ่งโจทก์ต้องร่วมรับผิดในผลแห่งละเมิดนั้นด้วย และโจทก์ได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ทายาทผู้ตายไปแล้ว โจทก์จึงชอบที่จะได้ชดใช้จากจำเลยที่ 1 ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 426 แต่จำเลยที่ 1 ได้หลบหนีไปและไม่ชำระหนี้สินดังกล่าวให้แก่โจทก์ ดังนั้น จำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นผู้ค้ำประกันจำเลยที่ 1ในการเข้าทำงานกับโจทก์จึงต้องรับผิดต่อโจทก์
      - หากลูกจ้างไม่ชำระถือเป็นการผิดนัดตามาตรา 204 นยจ้างมีสิทธิเรียกดอกเบี้ยระหว่างผิดนัดได้ในอัตราร้อยละครึ่งต่อปีนับแต่วันที่ลูกจ้างผิดนัดจนกว่าจะชำระเสร็จ
  - - - "ตัวแทนไม่ใช่ลูกจ้าง" แต่ตัวแทนต้องทำการตามคำสั่งของตัวการ
        
        ตัวการจะต้องรับผิดในผลแห่งการละเมิดที่ตัวแทนได้ทำไปในการกระทำกิจการของตัวการ
        
        มาตรา 427 บทบัญญัติในมาตราทั้งสองก่อนนั้น ท่านให้ใช้บังคับแก่ตัวการและตัวแทนด้วยโดยอนุโลม
        
        มาตรา 425 นายจ้างต้องร่วมกันรับผิดกับลูกจ้างในผลแห่งละเมิด ซึ่งลูกจ้างได้กระทำไปในทางการที่จ้างนั้น
        
        มาตรา 426 นายจ้างซึ่งได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่บุคคลภายนอกเพื่อละเมิดอันลูกจ้างได้ทำนั้น ชอบที่จะได้ชดใช้จากลูกจ้างนั้น
      - มาตรา 797 อันว่าสัญญาตัวแทนนั้น คือสัญญาซึ่งให้บุคคลคนหนึ่งเรียกว่าตัวแทน มีอำนาจทำการแทนบุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่าตัวการ และตกลงจะทำการดังนั้น
        
        ถ้าไม่ใช่เป็นการตั้งตัวแทน ตัวการไม่ต้องรับผิดในทางละเมิด
        
        อุทาหรณ์
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 1980/2505 ใช้หรือวานบุคคลที่ไม่ใช่ลูกจ้างให้ขับรถยนต์ไปในธุระกิจของผู้ใช้เอง โดยผู้ถูกใช้เป็นผู้ขับรถยนต์ได้ และเคยขับให้ผู้ใช้มาก่อนแล้วนั้น หากผู้ถูกใช้ขับรถยนต์ไปชนบุคคลอื่นเป็นการละเมิดขึ้น ผู้ใช้ก็หาจำต้องร่วมรับผิดด้วยไม่ เพราะมิได้ประมาทเลินเล่อในการใช้หรือวาน
        การรับใช้หรือวานขับรถยนต์ให้นั้นไม่ใช่เป็นตัวแทน เพราะมิใช่เป็นกิจการที่ทำแทนตัวการต่อบุคคลที่ 3 แต่เป็นกิจการในระหว่างผู้ใช้กับผู้รับใช้ ไม่ได้เกี่ยวกับบุคคลที่ 3 เลย
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 1049/2505มารดาเป็นเจ้าของรถยนต์โดยสาร ได้มอบหมายให้บุตร (อายุ27 ปี) เป็นตัวแทนในการรับขนส่งผู้โดยสาร เก็บผลประโยชน์ให้แก่มารดา แม้มารดาจะมิใช่นายจ้างของบุตรแต่เมื่อบุตรขับรถโดยประมาททำให้รถคว่ำและผู้โดยสารบาดเจ็บ ก็เป็นการทำละเมิดในการเป็นตัวแทนของมารดา มารดาจึงต้องรับผิดร่วมด้วยตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 427
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 1176/2510เจ้าของรถยนต์นำรถยนต์ไปซ่อมที่อู่ซ่อมรถแล้วเจ้าของรถยนต์วานให้ช่างซ่อมรถขับรถคันนั้นไปส่งที่อื่น เมื่อส่งเสร็จแล้วช่างซ่อมรถขับรถกลับอู่ไปเกิดชนกับรถจักรยานยนต์ของผู้เสียหายระหว่างทาง ดังนี้ ช่างซ่อมรถไม่ได้เป็นตัวแทนหรือเป็นลูกจ้างของเจ้าของรถยนต์ เจ้าของรถยนต์ไม่ต้องร่วมรับผิดในการละเมิดนั้น
    - - เหตุละเมิดจะให้ตัวการรับผิดจะต้องเป็นเหตุที่ได้เกิดขึ้นในขอบเขตแห่งการปฏิบัติตามหน้าที่เพื่อตัวการหรือในฐานะที่ตัวแทนได้กระทำการเป็นตัวแทน
        
        หากได้รับมอบอำนาจเฉพาะการ ย่อมทำการแทนตัวการได้เพียงในสิ่งที่จำเป็นเพื่อให้กิจการของตัวการนั้นสำเร็จลุล่วงไป
        
        มาตรา 800 ถ้าตัวแทนได้รับมอบอำนาจแต่เฉพาะการ ท่านว่าจะทำการแทนตัวการได้แต่เพียงในสิ่งที่จำเป็น เพื่อให้กิจอันเขาได้มอบหมายแก่ตนนั้นสำเร็จลุล่วงไป
        
        เช่น แก้มตั้งน้ำขิงเป็นตัวแทนในการซื้อรถ ย่อมมีอำนาจทำการใดที่จะให้ได้รถยนต์นั้นมาให้ตัวการ แต่ไม่มีอำนาจจะเอารถนั้นไปโอนขายได้
        
        หากได้รับมอบเป็นอำนาจทั่วไปย่อมทำกิจใดๆในทางจัดการย่อมทำได้ทุกอย่าง เว้นแต่จะเข้าข้อยกเว้น
        
        มาตรา 801 ถ้าตัวแทนได้รับมอบอำนาจทั่วไป ท่านว่าจะทำกิจใด ๆ ในทางจัดการแทนตัวการก็ย่อมทำได้ทุกอย่าง
        
        เว้นแต่
        
        (1) ขายหรือจำนองอสังหาริมทรัพย์
        (2) ให้เช่าอสังหาริมทรัพย์กว่าสามปีขึ้นไป (3) ให้ (4) ประนีประนอมยอมความ (5) ยื่นฟ้องต่อศาล (6) มอบข้อพิพาทให้อนุญาโตตุลาการพิจารณา
        
        อุทาหรณ์
        
        กิ๊บตั้งกิต เป็นตัวแทนขายที่ดินตามโฉนดแปลงหนึ่งของกิ๊บ ซึ่งมีพื้นที่เป็นหลุมบ่อมาก กิตหลอกลวงคิมผู้ซื้อโดยพาไปดูที่ดินอีกแปงหนึ่งซึ่งไม่มีหลุมบ่อ และเป็นของบุคคลตามโฉนดของกิ๊บ คิมตกลงรับซื้อโดยคิดว่าเป็นที่ดินของกิ๊บ ในขอบเขตของการเป็นตัวแทน กิ๊บตัวการต้องรับผิดต่อคิมร่วมกับกิตด้วย
    - - มาตรา 427 บทบัญญัติในมาตราทั้งสองก่อนนั้น ท่านให้ใช้บังคับแก่ตัวการและตัวแทนด้วยโดยอนุโลม
        
        เมื่อตัวการได้ใช้ค่าินไหมทดแทนให้แก่บุคคลภายนอกเพื่อละเมิดอันตัวแทนได้ทำไป ก็ชอบที่จะได้รับชดใช้จากตัวแทน
- - - - เหตุผลที่แสดงให้เห็นว่าความรับผิดของผู้ว่าจ้างทำของไม่เป็นความรับผิดในการกระทำของบุคคลอื่น
        
        กฎหมายบัญญัติว่าผู้ว่าจ้างเป็นผู้ผิด
        
        มาตรา 428 ใช้คำว่า "ความเสียหาย" โดยความเสียหายที่เกิดขึ้นอาจไม่ได้เกิดจากการกระทำโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่อของผู้รับจ้างก็ได้ ผู้รับจ้างจึงไม่ต้องรับผิดทางละเมิด แต่ผู้ว่าจ้างต้องรับผิด
        
        เมื่อผู้ว่าจ้างได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่บุคคลผู้ได้รับความเสียหายแล้ว ไม่มีบทบัญญัติว่าให้ผู้ว่าจ้างไล่เบี้ยเรียกให้ชดใช้เอาจากผู้รับจ้าง
  - - - ความรับผิดของผู้ว่าจ้างทำของมิใช่การรับผิดในการกระทำของคนอื่น
        
        มาตรา 428 ผู้ว่าจ้างทำของไม่ต้องรับผิดเพื่อความเสียหายอันผู้รับจ้างได้ก่อให้เกิดขึ้นแก่บุคคลภายนอกในระหว่างทำการงานที่ว่าจ้าง เว้นแต่ผู้ว่าจ้างจะเป็นผู้ผิดในส่วนการงานที่สั่งให้ทำ หรือในคำสั่งที่ตนให้ไว้ หรือในการเลือกหาผู้รับจ้าง
        
        ผู้ว่าจ้างทำของไม่ต้องรับผิดในความเสียหายที่ผู้รับจ้างก่อขึ้นกับบุคคลภายนอกในระหว่างการทำงานที่ว่าจ้าง เพราะเป็นผลมาจากการกระทำของผู้รับจ้าง
        
        อุทาหรณ์
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 1176/2510 เจ้าของรถยนต์นำรถยนต์ไปซ่อมที่อู่ซ่อมรถแล้วเจ้าของรถยนต์วานให้ช่างซ่อมรถขับรถคันนั้นไปส่งที่อื่น เมื่อส่งเสร็จแล้วช่างซ่อมรถขับรถกลับอู่ไปเกิดชนกับรถจักรยานยนต์ของผู้เสียหายระหว่างทาง ดังนี้ ช่างซ่อมรถไม่ได้เป็นตัวแทนหรือเป็นลูกจ้างของเจ้าของรถยนต์ เป็นเรื่องจ้างทำของ เจ้าของรถยนต์ไม่ต้องร่วมรับผิดในการละเมิดนั้น
        
        คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1982/2522 จำเลยที่ 1 เป็นเจ้าของรถยนต์คันเกิดเหตุ ได้ว่าจ้าง พ ไปยึดรถคืนมา พ ได้ว่าจ้างจำเลยที่ 2 ทำการยึดอีกต่อหนึ่ง เมื่อยึดรถได้แล้วจำเลยที่ 2 ขับรถยนต์มาเพื่อมอบให้ พ ระหว่างทางจำเลยที่ 2 ขับรถโดยประมาทชนรถยนต์ของโจทก์เสียหาย ดังนี้ การที่จำเลยที่ 1 จ้าง พ ไปยึดรถยนต์เป็นการจ้างทำของมิใช่จ้างแรงงาน เพราะเป็นการถือเอาความสำเร็จของงานเป็นวัตถุประสงค์ของสัญญา มิใช่สัญญาระหว่างลูกจ้างกับนายจ้าง เมื่อ พ จ้างจำเลยที่ 2 ไปยึดรถอีกต่อหนึ่ง จำเลยที่ 1 ซึ่งมิได้อยู่ในฐานะนายจ้างและไม่มีนิติสัมพันธ์ใด ๆ กับจำเลยที่ 2 จึงไม่ต้องรับผิดต่อโจทก์ในการกระทำละเมิดของจำเลยที่ 2
        
        ความผิดของผู้ว่าจ้างตามกฎหมาย มี 3 กรณี คือ
        
        ความผิดในส่วนการงานที่สั่งให้ทำ
        
        เป็นเรื่องสั่งให้ทำตามสัญญาจ้างที่มีต่อกัน
        
        อุทาหรณ์
        
        2 more items...
        
        ความผิดในคำสั่งที่ตนให้ไว้
        
        คำสั่งที่ให้ไว้เป็นเพียงคำแนะนำ
        
        เช่น
        
        1 more item...
        
        ความผิดในการเลือกหาผู้รับจ้าง
        
        จ้างคนที่ตนรู้ว่าไม่มีความสามารถหรือระมัดระวังอันควรแก่สภาพของการงานที่จ้างให้ทำ
        
        อุทาหรณ์
        
        1 more item...
        
        เพราะผู้ว่าจ้างไม่มีสิทธิควบคุมวิธีการทำงาน ถือเป็นงานของผู้รับจ้าง
- - - - ผู้เยาว์หรือบุคคลวิกลจริตจะมีความผิดฐานละเมิดได้ย่อมเป็นไปตามหลักเกณฑ์ตามมาตรา 420
        
        ต้องมีความเคลื่อนไหวในอิริยาบถโดยสำนักในความเคลื่อนไหว
        
        ต้องมีการกระทำโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่อที่ถือว่าเป็นการกระทำ
        
        ต้องรู้สำนึกถึงผลเสียหายที่เกิดจากการกระทำของตน
        
        ถ้าเป็นเด็กไร้เดียงสาหรือบุคคลวิกลจริตไม่รู้สำนึกในการกระทำของตนหรือไม่รู้สภาพการกระทำของตน ไม่ถือว่าจงใจหรือประมาทเลินเล่อ
      - "บุคคลไร้ความสามารถ"
        
        ผู้เยาว์และบุคคลวิกลจริต ไม่รวมผู้เสมือนไร้ความสามารถ
      - "ผู้เยาว์"
        
        บุคคลที่มีอายุยังไม่ครบ 20 ปีบริบูรณ์ ยังไม่บรรลุนิติภาวะ ตามมาตรา 19
        
        ผู้เยาว์ย่อมบรรลุนิติภาวะเมื่อทำการสมรส หากการสมรสนั้นทำเมื่อชายและหญิงมีอายุ 17 ปีบริบูรณ์ จึงไม่ใช่ผู้เยาว์ต่อไป
      - "บุคคลวิกลจริต"
        
        คนไร้ความสามารถเฉพาะวิกลจริตซึ่งศาลได้มีคำสั่งแล้ว และยังไม่ได้มีคำสั่ง
    - - บิดามารดาหรือผู้อนุบาล
        
        "บิดามารดา"
        
        เฉพาะผู้มีหน้าที่ควบคุมดูแลผู้เยาว์เท่านั้น (บิดามารดาหรือคนใดคนหนึ่งก็ได้)
        
        รวมถึง
        
        ผู้รับบุตรบุญธรรม โดยบุตรบุญธรรมมีฐานะอย่างเดียวกับบุตรที่ชอบด้วยกฎหมาย
        
        "ผู้อนุบาล"
        
        ผู้อนุบาลของบุคคลวิกลจริตที่ศาลได้สั่งและยังไม่ได้สั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ
        
        อาจต้องรับผิดฐานละเมิดเป็นส่วนตัวโดยการกระทำผิดตามมาตรา 420 เพราะกระทำโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่อในการควบคุมดูแล เป็นเหตุให้ผู้ไร้ความสามารถกระทำละเมิดแก่บุคคลอื่น
        
        เช่น
        
        ขามบุตรของกิ่งเป็นเด็กที่ซุกซนมาก ชอบเล่นจุดไม้ขีดไฟ ซึ่งกิ่งก็รู้ดี กิ่งตามใจบุตรโดยส่งไม้ขีดไฟให้ขาม ขามนำไปจุดเผาทรัพย์สินของผู้อื่นเสียหาย กิ่งและขามต่างต้องรับผิดในการกระทำของตน โดยที่กิ่งส่งไม้ขีดไฟให้ และขามได้จุดไฟเผาทรัพย์สินของบุคคลอื่นเสียหาย
        
        อุทาหรณ์เกี่ยวกับความระมัดระวังตามสมควรแก่หน้าที่ดูแลซึ่งทำอยู่นั้น
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 941/2498 โจทก์บรรยายฟ้องว่า "การกระทำของจำเลยที่ 1 ดังกล่าวเป็นการละเมิดต่อบท ก.ม. เป็นเหตุให้รถยนต์ของโจทก์ต้องเสียหายคิดค่าซ่อมแซมเป็นเงิน 18,072 บาท 05 สตางค์ และแม้จะซ่อมแซมก็เป็นเหตุให้รถยนต์ของโจทก์เสื่อมราคาจากเดิมคิดเป็นเงิน 4,000 บาท "ดังนี้ ฟ้องของโจทก์ในข้อที่อ้างว่ารถเสื่อมราคานั้นได้แสดงออกโดยชัดแจ้งพอที่จะให้เข้าใจสภาพแห่งข้อหาได้ชัดเจนดีพอแล้วจึงไม่เป็นฟ้องเคลือบคลุม
        การที่บิดาปล่อยให้บุตรผู้เยาว์ขับรถยนต์ไปเที่ยวเสมอและในครั้งเกิดเหตุก็ขับรถยนต์ไปกับเพื่อน บิดารู้เห็นก็มิได้ห้ามตักเตือนจนขับรถไปทำให้ผู้อื่นเสียหายดังนี้ ย่อมถือได้ว่าบิดาพิสูจน์ไม่ได้ว่าคนใดใช้ความระมัดระวังตามสมควรแก่หน้าที่บิดาผู้ปกครองบุตรอยู่โดยปกติ จึงต้องรับผิดร่วมกับบุตร ตาม ม. 429
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 62/2522 เด็กหนีจากบ้านไปตั้งแต่อายุ 12 ปี แม้ถูกล่ามโซ่ไว้ก็ยังหนีจนอายุ 18 ปี ไปรับจ้างขับรถยนต์บิดามารดาใช้ความระวังดูแลอย่างดีแล้ว นอกเหนืออำนาจของบิดามารดาจะระวังได้ บิดามารดาไม่ต้องรับผิดในละเมิดที่บุตรขับรถชนผู้อื่นโดยประมาท
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 1557/2523 จำเลยที่ 1 เป็นผู้เยาว์อายุ 15 ปี นำรถยนต์ในบ้านออกมาขับขี่ไปไหนมาไหนได้โดยจำเลยที่ 2 ที่ 3 ซึ่งเป็นบิดามารดาไม่ได้ควบคุมดูแลจำเลยที่ 1 ให้ดีจำเลยที่ 1 จะขับรถยนต์ดังกล่าวสักกี่ครั้งก็ไม่ได้สังเกตเช่นนี้ ถือว่าจำเลยที่ 2 ที่ 3 ไม่ได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรเมื่อจำเลยที่ 1 ขับรถชนรถของโจทก์เสียหายอันเป็นการกระทำละเมิดแก่โจทก์จำเลยที่ 2 ที่ 3 ย่อมต้องรับผิดด้วยตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 429
    - - เหตุละเมิดที่เกิดขึ้นนั้น ต้องเกิดในขณะที่ผู้ไร้ความสามารถอยู่ในการดูแลของบิดามารดาหรือผู้อนุบาล
        
        หากไม่เกิดขึ้นระหว่างนั้น ก็ไม่ต้องรับผิด
    - - เมื่อได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่บุคคลภายนอกแล้ว ก็ชอบที่จะได้ชดใช้จากคนไร้ความสามารถจนครบจำนวนที่ได้ชดใช้
  - - - ผู้ที่ต้องรับผิดในการกระทำของบุคคลไร้ความสามารถ
        
        ครูบาอาจารย์ นายจ้าง หรือบุคคลอื่นซึ่งรับดูแลบุคคลดังกล่าว
        
        จะดูแลเป็นนิจหรือชั่วคราวก็มีความผิด
        
        ไม่รวมผู้ดูแลแทนหรือผู้ช่วยเหลือในการดูแล
        
        เช่น จ้างครูพิเศษไปสอนเด็กที่บ้าน เด็กอยู่กับบิดามารดา เห็นได้ว่าการดูแลเด็กย่อมอยู่กับบิดามารดา ไม่ได้อยู่กับครูพิเศษ
        
        ต้องเป็นการละเมิดที่ผู้ไร้ความสามารถได้กระทำลงในระหว่างที่อยู่ในความดูแลของครูบาอาจารย์ นายจ้าง หรือบุคคลอื่น
    - - เป็นหน้าที่ของผู้เสียหายนำสืบว่าผู้มีหน้าที่ดูแลไม่ได้ใช้ความระมัดระวังสมแก่หน้าที่ที่ต้องดูแล ถ้าไม่นำสืบบุคคลที่รับดูแลก็ไม่ต้องรับผิด
        
        อุทาหรณ์
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 356/2511 เช้าวันเกิดเหตุ ครูได้เก็บเอาไม้กระบอกพลุที่เด็กนักเรียนเล่นมาทำลายและห้ามไม่ให้เล่นต่อไป ตอนหยุดพักกลางวันนักเรียนคนหนึ่งได้เล่นกระบอกพลุที่นอกห้องเรียนไปโดนนัยน์ตานักเรียนอีกคนหนึ่งบอด พฤติการณ์เช่นนี้ครูได้ใช้ระมัดระวังตามสมควรแล้ว เหตุที่เกิดละเมิดเป็นการนอกเหนืออำนาจและวิสัยที่ครูจะดูแลให้ปลอดภัยได้ ครูจึงไม่ต้องรับผิด
        มารดาปล่อยให้บุตรเล่นไม้กระบอกพลุที่บ้านและนำไปเล่นที่โรงเรียน จนบุตรมีความชำนาญทำไม้กระบอกพลุให้คนอื่นเล่นได้ แสดงว่ามารดาปล่อยปละละเลยไม่ได้ดูแลหรือห้ามปราม แม้เหตุจะเกิดขึ้นที่โรงเรียนลับหลังมารดาก็ตาม ก็หาทำให้มารดาพ้นความผิดไม่
    - - เมื่อได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่บุคคลภายนอกแล้ว ก็ชอบที่จะได้ชดใช้จากคนไร้ความสามารถจนครบจำนวนที่ได้ชดใช้
        
        อุทาหรณ์
        
        คำพิพากษาฎีกาที่ 1315/2520 บิดาของผู้เยาว์อายุ 18 ปี สนับสนุนให้ผู้เยาว์ขี่จักรยานยนต์ไปกิจธุระ ต้องรับผิดในละเมิดที่ผู้เยาว์ขับรถจักรยานยนต์ชนโจทก์