Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การเตรียมและการช่วยเหลือมารดา และทารกที่ได้รับการตรวจด้วยเครื่องมือพิเศษ -…

- - - - 5.1 การตรวจคัดกรองในไตรมาสแรก ( อายุครรภ์ 10-13 สัปดาห์) ได้แก่ free beta-hCG
      - 5.2 การตรวจคัดกรองในไตรมาสที่สอง ได้แก่ การตรวจ Quadruple testการตรวจคัดกรองทารกกลุ่มอาการดาวน์
        โดยตรวจวัดระดับสารชีวเคมี 4 ชนิด
        
        1) Alpha-fetoprotein (AFP) (ใช้ระดับ AFP < 0.5 MoMเป็นค่า cut-off)
        
        2) Human Chorionic Gonadotropin (hCG) ระดับ hCG ในกระแสเลือดมารดาที่ตั้งครรภ์ ทารก กลุ่มอาการดาวน์
        จะสูงเป็น 2 เท่า ของมารดาที่ตั้งครรภ์ปกติ
        
        3) Unconjugated estriol (uE3) ระดับ uE3 ในกระแสเลือดมารดาที่ตั้งครรภ์ทารกกลุ่ม
        อาการดาวน์จะมีค่าต่ำกว่ามารดาที่ตั้งครรภ์ปกติร้อยละ 25.0
        
        4) Inhibin A ระดับ Inhibin A ในกระแสเลือดมารดาที่ตั้งครรภ์ทารกกลุ่มอาการดาวน์จะมีค่าสูงเป็น 2 เท่า
        ของมารดาตั้งครรภ์ปกติ
  - - - อายุมากกว่า 35 ปี
      - เคยคลอดทารกที่มีความพิการทางพันธุกรรม
      - หญิงตั้งครรภ์ที่มีพี่ น้อง เคยคลอดบุตรที่มีความพิการทางพันธุกรรม
      - หญิงตั้งครรภ์ที่เป็นพาหะของโรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม
      - หญิงตั้งครรภ์ที่เป็นพาหะของโรคที่ถ่ายทอดทาง Chromosome เพศ
      - หญิงตั้งครรภ์ที่ไม่แน่ใจว่าทารกจะครบกำหนด หรือปอดของทารกจะเจริญสมบูรณ์หรือยัง
    - - ค่า L/S ratio < 1.0 แสดงว่า ทารกเสี่ยงต่อการเกิดการหายใจล้มเหลวอย่างรุนแรง
        
        ค่า L/S ratio 1.0 : 1.5 แสดงว่า ปอดของทารกยังไม่สมบูรณ์
        
        ค่า L/S ratio 1.5 : 1.9 แสดงว่า ปอดของทารกยังไม่สมบูรณ์เต็มที่
        
        ค่าปกติ L/S ratio คือ 2 : 1 แสดงว่า มีความสมบูรณ์ของการทำหน้าที่ปอด
    - - ซึ่งตรวจพบ Phosphatidylglycerol
        ได้เฉพาะมีความสมบูรณ์ของปอดทารกในครรภ์
    - - หากมี Lung surfactant มากพอ ความตึงผิวจะต่ำ
    - - ทำง่าย ปลอดภัย
    - - ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดกับหญิงตั้งครรภ์
        
        1.1 การเสียเลือดที่ออกจากบริเวณที่แทงเข็ม และ hematoma ที่ผนังหน้าท้อง
        
        1.2 มดลูกมีการหดรัดตัว ทำให้เกิดการแท้งหรือการคลอดก่อนกำหนดได้
        
        1.3 การติดเชื้อ อาจเกิด chorioamniitis และอาจลุกลามเป็นการติดเชื้อในกระแสเลือด (septicemia)
        
        1.4 ถ้าเจาะถูกรกอาจทำให้เกิด fetomaternal bleeding
        
        1.5 แทงเข็มเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะ
        
        1.6 มีการรั่วซึมของน้ำคร่ำตรงตำแหน่งที่เข็มเจาะ
      - ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดกับทารก
        
        2.1 แทงเข็มถูกทารก (fetal puncture) อาจทำให้เกิด subcutaneous emphysema และ fetal pneumothorax
        
        2.2 ถ้าแทงถูกสายสะดือ จะทำให้เกิด hematoma จนกด umbilical vessels ทารกเกิดภาวะขาดออกซิเจนได้
        
        2.3 เกิดการติดเชื้อ
    - - อธิบายให้ทราบถึงวัตถุประสงค์ วิธีการทำ และการปฏิบัติตนภายหลังทำ
        
        ให้หญิงตั้งครรภ์ถ่ายปัสสาวะ เพื่อให้กระเพาะปัสสาวะว่าง
        
        ดูแลจัดท่าให้หญิงตั้งครรภ์นอนหงาย คลุมผ้าบริเวณหน้าท้อง ควรรองหมอนบริเวณใต้ก้นด้านขวา
        
        วัดความดันโลหิต และฟังเสียงหัวใจทารกเพื่อเปรียบเทียบภายหลังทำ
        
        จัดเตรียมอุปกรณ์ให้สะอาดปราศจากเชื้อ ยาชา ปัจจุบันมักจะทำไปพร้อม ๆ กับตรวจ Ultrasound
        
        ขณะเตรียมผิวหนังด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อก่อนแทงเข็ม หญิงตั้งครรภ์จะรู้สึกเย็น และเจ็บตึงขณะแพทย์ฉีดยาชา
        
        ช่วยส่งหลอดใส่น้ำคร่ำที่มีฉลากเขียนชื่อ สกุล HN อายุ วันที่ เวลาที่เจาะ
        
        ภายหลังทำให้หญิงตั้งครรภ์นอนหงาย กดแผลหลังจากแพทย์เอาเข็มออกด้วยก๊อซนานประมาณ 1
        
        ฟังเสียงหัวใจทารกทุก 15 นาที จนครบ 1 ชั่วโมง
        
        สังเกตอาการของหญิงตั้งครรภ์ และบันทึก vital signs 2 ครั้ง ห่างกัน 15 นาที
        
        ถ้าแพทย์เจาะได้เลือดหรือน้ำคร่ำปนเลือด จะต้องสังเกตและบันทึกตามข้อ 9 และ 10 ต่อไปอีกประมาณ 1-2 ชม.
        
        แนะนำให้หญิงตั้งครรภ์ทำงานได้ตามปกติ งดมีเพศสัมพันธ์ 1 สัปดาห์ และถ้ามีการบีบรัดตัวของมดลูก
  - - - อธิบายให้ทราบถึงวัตถุประสงค์ วิธีการทำ และการปฏิบัติตนภายหลังทำ
        
        การตรวจวิธีนี้ แพทย์นิยมให้ปัสสาวะเหลืออยู่บ้างในกระเพาะปัสสาวะ จึงไม่จำเป็นต้องให้กระเพาะปัสสาวะว่าง
        
        ดูแลจัดท่านอนให้หญิงตั้งครรภ์อยู่ในท่าขบนิ่ว กรณีจะตรวจโดย Transcervical route
        
        วัดสัญญาณชีพ
        
        จัดเตรียมอุปกรณ์ให้สะอาดปราศจากเชื้อ น้ำยาเพาะเชื้อ (culture media)
        
        ให้กำลังใจและอยู่เป็นเพื่อนหญิงตั้งครรภ์ขณะแพทย์ทำการตรวจ
        
        จัดเตรียมภาชนะที่ใส่พร้อมฉลากที่เขียนชื่อ สกุล HN วัน เวลาที่เจาะและช่วยแพทย์เก็บเนื้อรกไม่ต่ำกว่า 10-30 มก.
        
        ภายหลังตรวจเสร็จ ดูแลให้หญิงตั้งครรภ์นอนพัก วัดสัญญาณชีพ
        
        แนะนำให้งดทำงานหนักอย่างน้อย 1 วัน และงดการมีเพศสัมพันธ์ภายใน 1-2 สัปดาห์
        
        ถ้ามีอาการผิดปกติหลังทำ เช่น ปวดท้องรุนแรง มีเลือดออก ให้รีบมาโรงพยาบาลทันที
  - - - ควรให้คำปรึกษาแนะนำและการเตรียมความพร้อมก่อนการทำหัตถการในเรื่อง ข้อบ่งชี้ในการทำ เทคนิคที่เลือก ค่าใช้จ่าย
        และภาวะแทรกซ้อนจากการทำทั้งมารดาและทารกในครรภ์
        
        ภาวะแทรกซ้อน
        
        การสูญเสียทารก (fetal loss) ม
        
        การเสียเลือดของทารก ส่วนมากมักออกจากที่จุดแทงเข็ม
        
        การเกิดก้อนเลือดที่สายสะดือหลังจากการเจาะ
        
        ภาวะหัวใจเต้นช้าในทารก
        
        ภาวะอื่น ๆ เช่น การคลอดก่อนกำหนด รกลอกตัวก่อนกำหนด
        
        การให้คำแนะนำหลังทำ
        
        ให้หญิงตั้งครรภ์นอนพักหน้าท้องประมาณ 1 ชั่วโมง และเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน เช่น ถุงน้ำคร่ำแตก หรือเจ็บท้องเป็นพัก ๆ
        
        กรณีอายุครรภ์มากกว่า 28 สัปดาห์ ระหว่างที่พักให้ตรวจอัตราการเต้นของหัวใจทารกและหารหดรัดตัวของมดลูกด้วยเครื่อง electronic fetal heart rate monitoring ทุก 15 นาที จนครบ 1 ชั่วโมง ถ้าปกติจึงอนุญาตให้กลับบ้าน
        
        นัดฟังผลการตรวจประมาณ 1 สัปดาห์
- - - - ใช้วินิจฉัยการตั้งครรภ์ในระยเริ่มแรก
      - ใช้วินิจฉัยการตั้งครรภ์ที่มีความผิดปกติ
      - ตรวจดูตำแหน่งที่รกเกาะ เพื่อวินิจฉัยรกเกาะต่ำ รกลอกตัวก่อนกำหนด และการเปลี่ยนแปลงของรก
      - ตรวจดูภาวะครรภ์แฝดน้ำ/ น้ำคร่ำน้อย
      - ตรวจในรายสงสัยครรภ์ไข่ปลาอุก
      - ใช้วินิจฉัยการตั้งครรภ์นอกมดลูก
      - การตั้งครรภ์ที่มีห่วงอนามัยอยู่ด้วย
      - เพื่อดูความผิดปกติอื่น ๆ ที่สงสัย เช่น ก้อนเนื้องอกในอุ้งเชิงกราน
      - ดูการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์
      - เพื่อตรวจดูจำนวนทารกในครรภ์
    - - กรณีได้รับการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงทางหน้าท้อง
        
        1.1 ในไตรมาสที่ 1 ควรมีการเตรียมกระเพาะปัสสาวะเต็มเพื่อใช้เป็น Land mark
        ในการบอกตำแหน่งของมดลูกส่วนล่าง ทำให้มองเห็นส่วนที่ต้องการตรวจได้ชัดเจน และได้ผลถูกต้องมากขึ้น
        
        1.2 จัดท่าให้หญิงตั้งครรภ์นอนหงาย ศีรษะสูงเล็กน้อย และมีหมอนรองใต้เข่าและหลังควรนอนตะแคงซ้ายเล็กน้อย
        
        1.3 เปิดผ้าบริเวณหน้าท้อง อธิบายให้หญิงตั้งครรภ์ทราบถึงระยะเวลาตรวจจะใช้เวลาประมาณ 10-30 นาที
        
        1.4 ช่วยบันทึกค่าต่าง ๆ ที่ผู้ตรวจวัดได้ เพื่อใช้เขียนรายงาน
        
        1.5 ภายหลังการตรวจ ช่วยดูแลและเช็ดหน้าท้องบริเวณที่เปื้อนเจลให้สะอาด
        
        1.6 ติดตามผลการตรวจ ให้คำอธิบายแนะนำอย่างเหมาะสมกับผลการตรวจของหญิงตั้งครรภ์แต่ละราย
      - กรณีได้รับการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงทางช่องคลอด
        
        2.1 จัดให้หญิงตั้งครรภ์นอนในท่า lithotomy ระวังไม่ให้เปิดเผยร่างกายของหญิงตั้งครรภ์โดยคลุมผ้าให้เรียบร้อย
        
        2.2 เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อม เช่น Conductivity jel, ถุงยางอนามัยปราศจากเชื้อสำหรับสวม Vaginal probe
        
        2.3 สังเกตอาการหน้ามืด เป็นลมจากการนอนหงายขณะตรวจนาน ๆ ควรวัดความดันโลหิตเป็นระยะ
        
        ซึ่งปกติการตรวจจะใช้เวลาประมาณ 10-15 นาที
        
        2.4 ช่วยบันทึกค่าต่าง ๆ ที่ผู้ตรวจวัดได้ เพื่อใช้เขียนรายงาน
        
        2.5 ภายหลังตรวจเสร็จ ควรดูแลให้หญิงตั้งครรภ์ทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์/ ช่วยดูแลการลุกออกจากเตียง
  - - - คือ หญิงตั้งครรภ์ไม่มีอาการเจ็บปวด ใช้เวลาไม่นานมากนักในการตรวจ
    - - ทารกในครรภ์ต้องมีอายุตั้งแต่ 20 สัปดาห์ขึ้นไป และถ้าทารกยังไม่ตายก็จะได้รับรังสีจากการถ่ายภาพ
    - - เมื่อหญิงตั้งครรภ์มีความจำเป็นต้องได้รับการถ่ายภาพรังสี
        ควรอธิบายให้ทราบถึงความจำเป็นและการปฏิบัติตัวระหว่างการตรวจ
  - - - โดยให้หญิงตั้งครรภ์สังเกตและบันทึกการเคลื่อนไหวของทารกในครรภ์ทุก 1 ชั่วโมง หลังอาหาร 3 มื้อ หากทารกอยู่ในภาวะปกติใน
        
        1 ชั่วโมงจะเคลื่อนไหวไม่น้อยกว่า 4 ครั้ง เมื่อสังเกตครบหลังอาหาร 3
        
        มื้อแล้วจะพบว่าอัตราการเคลื่อนไหวโดยรวมจะต้องไม่น้อยกว่า 10 ครั้ง ถ้าหากทารกในครรภ์ดิ้นน้อยกว่า 4 ครั้งใน 1 ชั่วโมง
        
        ให้หญิงตั้งครรภ์สังเกตต่อไปอีก 1 ชั่วโมง ถ้าน้อยกว่า 3 ครั้งก็ให้นับต่อไปอีก 12 ชั่วโมง ถ้าพบว่าทารกดิ้นน้อยกว่า 10 ครั้งต่อ 12
        
        ชั่วโมงให้รีบไปโรงพยาบาลทันที
    - - เมื่อบันทึกอัตราการเคลื่อนไหวครบ
        10 ครั้งซึ่งไม่ควรเกิน 12 ชั่วโมง (ถึง 21.00 น.) แล้วให้ยุติการสังเกตและบันทึกสำหรับวันนั้นได้
    - - Pearson แต่เริ่มทำตั้งแต่อายุครรภ์ 28 สัปดาห์ ถ้ามีภาวะ DFM
        แสดงว่า ทารกดิ้นน้อยกว่า 10 ครั้งใน 12 ชั่วโมง
    - - ให้หญิงตั้งครรภ์นับการดิ้นของทารกให้ครบ 10 ครั้ง ภายใน 4 ชั่วโมง
        ถ้าภายใน 4 ชั่วโมง (19.00-23.00 น.) และจะวินิจฉัยว่าเกิดภาวะ DFM ถ้าทารกดิ้นน้อยกว่า 10 ครั้ง ใน 4 ชั่วโมง
    - - ให้คำแนะนำแก่หญิงตั้งครรภ์ทุกรายเกี่ยวกับการนับการดิ้นของทารกในครรภ์และเน้นถึงสัญญาณอันตรายที่หญิงตั้งครรภ์ต้องมารับ
        
        การตรวจก่อนวันนัด วิธีการที่สะดวกและง่ายสำหรับหญิงตั้งครรภ์ คือ การนับเป็นช่วงเวลา
        
        และบันทึกการดิ้นของทารกลงในกระดาษสำหรับบันทึก เพื่อป้องกันการลืมจำนวนครั้งของการดิ้น
  - - - ต้องสร้างความเข้าใจต่อวิธีการตรวจแก่หญิงตั้งครรภ์ เพื่อความร่วมมือต่อการตรวจ และการผ่อนคลายความวิตกกังวล
        
        ความกลัวต่าง ๆ
        
        และการติดตามผลการตรวจจะช่วยให้สามารถนำมาวางแผนให้การพยาบาลอย่างเหมาะสมกับปัญหาของหญิงตั้งครรภ์เฉพาะราย