Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดาและทารกที่มีความผิดปกติของปัจจัยการคลอด…

- - - - การติดแน่นของไหล่กับกระดูกหัวหน่าวภายหลังจากที่ศีรษะทารกคลอดแล้ว และไม่สามารถทำคลอดไหล่ได้ โดยการดึงศีรษะทารกลงล่างอย่างนุ่มนวลตามวิธีปกติ ระยะเวลาที่ใช้คลอดศีรษะจนถึงลําตัว ถ้านานกว่า 60 วินาที หรือใช้วิธีการช่วยคลอดไหล่ยากเพิ่มเติมจึงสามารถคลอดได้
    - - มีปัจจัยเสี่ยง เช่น ผู้คลอดเป็นเบาหวาน ตั้งครรภ์เกินกําหนด ทารกตัวโต คาดคะเนน้ําหนักมากกว่า 4,000 กรัม ช่องเชิงกรานแคบ ทารกมีเนื้องอกหรือความพิการบริเวณคอไหล่ เป็นต้น
    - - มักจะไม่มีการวินิจฉัยก่อนคลอด เพราะไม่สามารถคาดคะเนล่วงหน้าได้ จะทราบเมื่อ ศีรษะทารกคลอดออกมาแล้ว และพบว่าศีรษะและใบหน้าทารกมีขนาดใหญ่ คางทารกติดแน่นกับฝีเย็บมารดา หรือถูกดึงรั้งกลับเข้าไปในช่องคลอด เรียกว่า “turtle sign” มีความยากลําบากของการคลอดศีรษะทารกในการทําคลอดปกติ หรือไม่มีการหมุนของศีรษะทารก (restitution)
    - - ผลต่อมารดา
        
        กระดูกหัวหน่าวแยก มดลูกแตก มีการฉีกขาดของปากมดลูก ช่องคลอด และ ฝีเย็บ เกิดรูรั่วระหว่างช่องคลอดและทวารหนัก มดลูกหดรัดตัวไม่ดี ตกเลือดและติดเชื้อหลังคลอด
      - ผลต่อทารก
        
        กระดูกไหปลาร้าหัก กระดูกต้นแขนหัก กล้ามเนื้อบริเวณคอฉีกขาด มีการบาดเจ็บ brachial plexus เกิดภาวะ Erb-Duchenne palsy ทารกขาดออกซิเจน มีเลือดออกในสมอง และอาจ เสียชีวิตได้
    - - เมื่อเกิดการคลอดไหล่ยากขึ้น ต้องรีบ ดูดสารคัดหลั่งออกจากปากและจมูกทารกให้มากที่สุด ตัดฝีเย็บให้กว้างพอ และให้การช่วยเหลือโดยทีมสุขภาพ ให้มารดาหยุดเบ่ง หลีกเลี่ยงการกดยอดมดลูกและการหมุนศีรษะทารก เพราะอาจทําให้แตก หรือมีการ บาดเจ็บของเส้นประสาท brachial plexus ได้ ให้ยาระงับปวดหรือระงับความรู้สึกที่เหมาะสมอย่างเพียงพอ ถ้ามีปัสสาวะคั่งสวนปัสสาวะออกให้หมด
      - การช่วยคลอดไหล่ยากด้วยวิธีต่าง ๆ
        
        วิธี Suprapubic pressure
        
        วิธี McRobert maneuver
        
        วิธี Woods corkscrew maneuver
        
        วิธี Rubin's maneuver
        
        วิธี All-fours maneuvers หรือ Gaskin maneuver
        
        การคลอดไหล่หลัง (Delivery of posterior shoulder)
        
        วิธีการหักกระดูกไหปลาร้า (clavicle fracture)
    - - ดูแลให้ได้รับออกซิเจน และสารละลายทางหลอดเลือดดำอย่างเพียงพอ
      - เตรียมเครื่องช่วยฟื้นคืนชีพของทารกให้พร้อมใช้ และรายงานกุมารแพทย์
      - ประเมินเสียงหัวใจทารกอย่างต่อเนื่อง
      - ตัดฝีเย็บในแนวเฉียงอย่างลึกให้เพียงพอ (deep mediolateral episiotomy)
      - 7 .ติดตามผลการตรวจร่างกายทารก ให้การช่วยเหลืออย่างรวดเร็วและส่งต่อทารกเพื่อให้ได้รับการ
        ดูแลรักษาอย่างเหมาะสมต่อไป
      - ให้ยาระงับปวดที่เหมาะสมและเพียงพอ
      - เฝ้าระวังและสังเกตอาการแสดงภาวะมดลูกแตก เช่น มดลูกหดรัดตัวไม่คลาย กดเจ็บที่หน้าท้องอย่างรุนแรง ตรวจพบ bandl's ring เป็นต้น
      - ถ้ามีปัสสาวะคั่งสวนออกให้หมด
    - - การประเมินภาวะสุขภาพ
        
        ซักประวัติการคลอดยากของมารดาและครอบครัว
        
        ประเมินปัจจัยที่อาจเป็นสาเหตุของการคลอดยาก
        
        ประเมินสภาพการคลอด
        
        ประเมินลักษณะการคลอดผิดปกติ
        
        ประเมินภาวะสุขภาพทารกในครรภ์
        
        ประเมินการตอบสนองของมารดาต่อการคลอด
        
        ทบทวนผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการต่าง ๆ
      - กาปฏิบัติการพยาบาล
        
        รายงานผลการประเมินภาวะสุขภาพของมารดาและทารกให้สูติแพทย์และบุคลากรทีมสุขภาพทราบ
        
        ปฏิบัติกิจกรรมการพยาบาลต่าง ๆ ตามแผนการรักษาของสูติแพทย์ เช่น การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ การเจาะถุงน้ำคร่ำ การให้ยา Oxytocin หยดเข้าทางหลอดเลือดดำ และการช่วยคลอดโดยใช้สูติศาสตรหัตถการ เป็นต้น
        
        ดูแลสนับสนุนและส่งเสริมมารดาระหว่างการเจ็บครรภ์และการคลอดให้มีความก้าวหน้าของการคลอดตามปกติ และเกิดความสุขสบาย
        
        อธิบายเหตุผลการปฏิบัติกิจกรรมการพยาบาลต่าง ๆ ให้มารดาและญาติทราบ และตอบ ข้อสงสัยต่าง ๆ ให้มารดาและญาติเข้าใจ
      - การวางแผนการพยาบาล
        
        วัตถุประสงค์
        
        เพื่อให้มารดาได้รับการประเมินความก้าวหน้าของการคลอดและปัจจัยที่เกี่ยวข้องอย่าง ถูกต้อง
        
        เพื่อให้มารดาได้รับการช่วยคลอดด้วยวิธีที่เหมาะสม
        
        เพื่อป้องกันไม่ให้ทารกมีภาวะขาดออกซิเจน
        
        เพื่อป้องกันไม่ให้มารดาเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการคลอดยาก
        
        เพื่อให้มารดาเกิดความสุขสบาย และมีอาการเจ็บครรภ์น้อยลง
        
        เพื่อให้มารดาคลายความกลัวและความวิตกกังวล
      - การวินิจฉัยทางการพยาบาล
        
        ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาโดยทั่วไปที่อาจขึ้นกับมารดาที่มีการคลอดยาก ม
        
        มารดาเหนื่อยล้าเนื่องจากสูญเสียพลังงานจากการคลอดยาวนาน หรือการได้รับน้ำและอาหาร
        ไม่เพียงพอ
        
        ทารกเสี่ยงต่อการขาดออกซิเจนหรือมีภาวะเครียดเนื่องจากการคลอดยาก หรือการดูแล
        รักษาการคลอดยาก
        
        มารดาเสี่ยงต่อการบาดเจ็บจากการคลอดยาก
        
        มารดาไม่สุขสบายจากการเจ็บครรภ์รุนแรง
        
        มารดาวิตกกังวลเนื่องจากการคลอดล่าช้า หรือรับรู้ภาวะคุกคามต่อสุขภาพของตนเองและทารกในครรภ์
      - การประเมินผลการพยาบาล
        
        การประเมินผลการพยาบาลมารดาที่มีการคลอดยากขึ้นอยู่กับการบรรลุวัตถุประสงค์ทางการพยาบาลตามที่ตั้งไว้หรือไม่ ตัวอย่างการประเมินผลการพยาบาล เช่น มารดาและทารกคลอดด้วยความปลอดภัย ไม่เกิดภาวะแทรกซ้อนจากการเจ็บครรภ์และการคลอดมารดาเกิดความสุขสบายและมีอาการเจ็บครรภ์น้อยลง มารดาคลายความกลัวและความวิตกกังวล เป็นต้น
- - - - ผู้คลอดเบ่งคลอดไม่ถูกวิธี เช่น เบ่งสั้น เบ่งนานเกินไป เบ่งแล้วหน้าแดง เบ่งออกเสียงท่าในการเบ่งไม่เหมาะสม เช่น ท่านอนหงายราบ บิดตัวไปมาขณะเบ่ง, ผู้คลอดมีอาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรงเบ่ง เบ่งแล้วไม่มีการเปิดขยายของปากช่องคลอด หรือส่วนนำไม่มีการเคลื่อน
    - - ต่อมารดา
        
        ระยะที่ ๒ ของการคลอดยาวนาน ผู้คลอดอ่อนเพลียหมดแรงเกิดความกลัวและวิตกกังวล เกิดทัศนคติที่ไม่ดีต่อการคลอด
      - ต่อทารก
        
        อาจมีภาวะขาดออกซิเจนจากการคลอดยาวนาน อาจรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
    - - การเบ่งที่ไม่ถูกวิธี ท่าในการเบ่งคลอดไม่เหมาะสม ได้รับยาระงับปวดมากเกินไป ได้รับยาสลบ เหนื่อยล้า อ่อนเพลียจากการเจ็บครรภ์คลอดยาวนาน พักผ่อนหรือได้รับสารน้ำสารอาหารไม่เพียงพอ มีพยาธิสภาพหรือโรคประจำตัวที่อาจเกิดอันตรายต่อสุขภาพได้ถ้าออกแรงเบ่งโรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง ซีด ภาวะเกล็ดเลือดต่ำ เป็นต้น
    - - แก้ไขตามสาเหตุ ได้แก่ แนะนำการเบ่งที่ถูกวิธี เบ่งคลอดในท่าที่เหมาะสม ให้สารละลายทางหลอดเลือดดำเพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ และช่วยคลอดโดยการใช้สูติศาสตร์หัตถการ
    - - แรงเบ่งมีความสำคัญอย่างมากในระยะที่ ๒ ของการคลอด เนื่องจากทำให้ความดันในโพรงมดลูกเพิ่มขึ้นจากแรงจากการหดรัดตัวของ มดลูกอีก ๑-๒ เท่า ทำให้ส่วนนำมีการเคลื่อนอย่างรวดเร็ว และช่วยส่งเสริมกลไกการก้มและหมุนของศีรษะ ทารก ดังนั้นเมื่อผู้คลอดมีความผิดปกติของแรงเบ่งจึงทำให้เกิดการคลอดยาวนานได้
    - - 1.ระยะรอคลอด แนะนำการบรรเทาความเจ็บปวดโดยไม่ใช้ยา และพยายามผ่อนคลายหรือพักในช่วงมดลูกคลายตัว
      - ถ้าปากมดลูกยังเปิดไม่หมดไม่ควรให้ผู้คลอดเบ่งคลอด หากผู้คลอดรู้สึกอยากเบ่ง ควรให้ผู้คลอดหายใจตามระยะเพื่อผ่อนคลายความเจ็บปวด
      - 3.ดูแลให้ได้รับสารน้ำและอาหาร รวมทั้งออกซิเจนอย่างเพียงพอ
      - ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกตามระยะคลอด และดูแลความสุขสบายทั่วไป
      - ประเมินความก้าวหน้าของการคลอด และเสียงหัวใจของทารกในครรภ์เป็นระยะ หากพบความผิดปกติ รายงานแพทย์ทันที
      - 6.ดูแลและส่งเสริมให้ผู้คลอดอยู่ในท่าที่เหมาะสมสำหรับการคลอด คือ ท่าศีรษะสูง (upright position) เช่น ท่านั่งยอง ๆ หรือนอนในท่าที่ทำให้ลำตัวโค้งเป็นรูปตัวซี (C) คือ นอนหงายโดยให้ลำตัวและศีรษะสูงจากแนวราบประมาณ ๓๐ องศา ชันขาขึ้น แยกหัวเข่าและเท้าออกให้กว้าง ขณะเบ่งให้สอดมือเข้าไปใต้ข้อพับเข่าแล้วดึงต้นขาขึ้นหาลำตัว พร้อมทั้งยกศีรษะขึ้นให้คางจรดหน้าอก
      - ระยะเบ่งคลอด สอนให้ผู้คลอดเบ่งคลอดอย่างถูกวิธี คือ เมื่อมดลูกเริ่มหดรัดตัวให้หายใจล้างปอดโดยหายใจเข้าลึก ๆ ทางจมูกและออกทางปากช้า ๆ ๑-๒ ครั้ง หลังจากนั้นเมื่อมดลูกหดรัดตัวเต็มที่ให้สูดลมหายใจให้เต็มที่ ปิดปากให้สนิท ยกศีรษะขึ้น ก้มหน้าให้คางชิดหน้าอก แล้วออกแรงเบ่งลงไปที่ช่องคลอดคล้ายกับการเบ่งถ่ายอุจจาระ เบ่งแต่ละครั้งนานประมาณ 5-6 วินาที ไม่เกิน ๑๐ วินาที เพื่อป้องกันการเกิด valsalva maneuver แล้วปล่อยลมหายใจออก หลังจากนั้นเบ่งต่ออีก ๑-๒ ครั้ง (เบ่งประมาณ ๓-๔ ครั้งต่อการหดรัดตัวของมดลูก ๑ ครั้ง) เมื่อมดลูกคลายตัวหายใจล้างปอดอีก ๑-๒ ครั้งกระตุ้นให้เบ่งเมื่อมีการหดรัดตัวของมดลูก ควรให้คำชมเชยเมื่อผู้คลอดเบ่งถูกวิธี และอธิบายข้อบกพร่องให้ผู้คลอดทราบหากเบ่งไม่ถูกวิธี
      - รายที่มีข้อห้ามในการเบ่ง เตรียมผู้คลอด และช่วยแพทย์ทำสูติศาสตร์หัตถการ
- - - - กระดูกเชิงกรานที่ตําแหน่งใดตําแหน่งหนึ่ง หรือหลายตําแหน่งร่วมกันมี เส้นผ่าศูนย์กลางสั้นกว่าปกติ ทําให้ทารกที่มีขนาดปกติไม่สามารถเคลื่อนผ่านหรือคลอดออกมาได้ ซึ่งเชิงกราน อาจแคบที่ช่องเข้า (inlet) ช่องกลาง (midpelvis) หรือช่องออก (outlet)
    - - ช่องเข้าเชิงกรานแคบ (inlet contracture)
        
        การวินิจฉัยว่าช่องเข้าเชิงกรานแคบ เมื่อ เส้นผ่าศูนย์กลางหน้า-หลัง (anteroposterior diameter) ของเชิงกรานน้อยกว่า ๑๐ เชนติเมตร เส้นผ่าศูนย์กลางแนวขวาง (transverse diameter)ของเชิงกรานน้อยกว่า ๑๒ เชนติเมตร และ/หรือ diagonal conjugate น้อยกว่า ๑๑.๕ เชนติมตร ช่องเข้าเชิงกรานแคบมีความสัมพันธ์กับมารดาที่ผอมและ เชิงกรานแบน ซึ่งจะส่งผลให้หน้าและไหล่ของทารกเป็นส่วนนำทำให้เสี่ยงต่อการเกิดภาวะสายสะดือย้อย และมดลูกหดรัดตัวไม่ดีในระยะที่ ๑ ของการคลอด
      - ช่องออกเชิงกรานแคบ (outlet contracture)
        
        การวินิจฉัยช่องออกเชิงกรานแคบเมื่อระยะ ระหว่าง Ischial tuberosity น้อยกว่าหรือเท่ากับ ๘ เซนติมตร มุมใต้กระดูกหัวเหน่าแคบน้อยกว่า ๘๕ องศา ถ้ามารดามีช่องกลางเชิงกรานแคบจะพบช่องออกเชิงกรานแคบด้วย มารดาที่มีช่องออกเชิงกรานแคบ มีเชิง กรานจะยาว ส่วนโค้งกระดูกหัวหน่าว (pubic arch) แคบ และมีเชิงกรานชนิด Android ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิด การหยุดเคลื่อนต่ำของศีรษะทารก และระหว่างการคลอดจะส่งผลให้ฝีเย็บฉีกขาดมาก เพราะศีรษะทารกถูกดัน มาทางด้านหลัง
      - เชิงกรานแคบทุกส่วน (generally contracted pelvis)
        
        ถ้าเกิดเชิงกรานแคบที่ช่องเข้า มักตรวจพบได้ในขณะมาฝากครรภ์ในระยะใกล้คลอด และอายุครรภ์มากกว่า ๓๖ สัปดาห์ ในครรภ์แรกที่ ทารกมีศีรษะเป็นส่วนนำ จะตรวจพบว่าระดับส่วนนำไม่มี engagement หรือไม่มีอาการเจ็บครรภ์ คลอดเมื่อ อายุครรภ์ครบกำหนด ตรวจหน้าท้องพบทารกมีขนาดใหญ่และสิ้นสุดการตั้งครรก็โดยวิธีผ่าตัดคลอด
        
        เชิง กรานแคบที่ช่องกลาง มักจะพบว่าการคลอดล่าช้า ยาวนาน ในระยะที่หนึ่งหรือระยะที่สอง ของการคลอด ไม่มี การหมุนของศีรษะทารก ลักษณะที่ตรวจภายในพบ คือ sagittal suture จะอยู่ในแนวขวาง และสิ้นสุดการ คลอดด้วยวิธีสูติศาสตร์หัตถการ
        
        เชิงกรานแคบในช่องออก เมื่อปากมดลูกเปิดหมด และเบ่งคลอด ศีรษะของทารกจะเคลื่อนลง มาต่ำ มองเห็นศีรษะทารกได้ชัดเจน และศีรษะของทารกจะถอยกลับขึ้นไปทุกครั้งที่หยุดเบ่ง บางรายอาจจะ คลอดปกติได้ บางรายอาจจะช่วยเหลือการคลอดด้วยวิธีสูติศาสตร์หัตถการ
      - ช่องกลางเชิงกรานแคบ (midpelvic contracture)
        
        เป็นสาเหตุที่พบมากที่สุด การวินิจฉัยว่า กลางเชิงกรานแคบเมื่อผลรวมของ interischial spinous และ posterior sagittal diamet หรือเท่ากับ ๑๓.๕ เชนติเมตร หรือระยะห่างระหว่าง ischial spine น้อยกว่า ๑o เชนติเมตร
        
        มารดาที่มีช่องกลางเชิงกรานแคบจะทำให้เกิดการหยุดเคลื่อนต่ำของส่วนนำ หรือการหยุดชะงักในท่าท้ายทอยอยู่แนวขวาง (transverse arrest of the fetal head) เพราะศีรษะทารกไม่สามารถหมุนภายในช่องเชิงกราน ทำให้ต้อง คลอดด้วยวิธีผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง หรือคลอดโดยใช้เครื่องดูดสูญญากาศ ถ้าปากมดลูกเปิดหมด
    - - ผลต่อทารก
        
        จากการที่ทารกพยายามมี molding ของศีรษะ เพื่อให้ผ่านช่องเชิงกราน อาจทำให้มีการบาดเจ็บที่ศีรษะ หรือมีเลือดออกในสมองได้
        
        เสี่ยงต่อภาวะสายสะดือย้อย และแขน ขา ยื่น มากกว่าปกติ ๔-๖ เท่า
        
        มีส่วนนำหรือท่าผิดปกติ เช่น ท่ากัน ท่าหน้า หรือท่าไหล่ มากกว่าปกติ ๒-๓ เท่า
        
        อาจได้รับอันตรายจากการคลอดล่าช้า หรือการใช้สูติศาสตร์หัตถการ
      - ผลต่อมารดา
        
        ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนที่จะมี อาการเจ็บครรภ์คลอด
        
        เสี่ยงต่อการติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำ
        
        อ่อนเพลีย หรือมีอาการขาดน้ำจากการคลอดยาวนาน
        
        ได้แก่ การคลอดล่าช้า จากการที่ส่วนนำของทารกไม่สามารถเคลื่อนผ่านลงมาใน ช่อง เชิงกราน
        
        เกิดภาวะ pathological ring หรือ bandl's ring เสี่ยงต่อการเกิดภาวะมดลูกแตก
    - - ประเมินติดตามความก้าวหน้าของการคลอด เสียงหัวใจของทารก
      - ดูแลกระเพาะปัสสาวะให้ว่าง
      - ประเมินลักษณะช่องเชิงกรานของมารดา หากพบว่าการคลอดสามารถดำเนินต่อไปใต้ เช่น เชิง กรานแคบเพียงเล็กน้อย ทารกตัวเล็ก เป็นรรภ์หลัง เป็นต้น อาจพิจารณาให้คลอดทางช่องคลอด
      - ดูแลจัดท่าให้ผู้ คลอดเพื่อเพิ่มเส้นผ่าศูนย์กลางของเชิงกราน เช่น ท่านั่ง (sitting position) ทำนั่งยอง (squatting posttion)
      - ดูแลการ ได้รับยา กระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
      - เมื่อปากมดลูกเปิดหมดแต่การคลอดไม่ก้าวหน้า ควรเตรียมผู้คลอด และช่วยแพทย์ในการทำสูติ ศาสตร์หัตถการ เช่น ใช้เครื่องดูดสูญญากาศ หรือเตรียมผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
      - หลังคลอดให้ประเมินการ หดรัดตัวของมดลูก กระเพาะปัสสาวะ และการตกเลือด
  - - - ช่องทางคลอดอ่อนเป็นส่วนที่ยืดขยาย ได้ ได้แก่ ปากช่องคลอดและผีเย็บ ช่องคลอด และปากมดลูก รวมไปถึงความผิดปกติของอวัยวะอื่น ๆ ใน ระบบ อวัยวะสืบพันธุ์ เช่น มดลูก เป็นต้น หากมีความผิดปกติอาจทำให้เกิดการคลอดผิดปกติได้
    - - ปากมดลูก
        
        ปากมดลูกบวม (cervical edema) ในรายที่เบ่งก่อน ปากมดลูกเปิดหมด ส่วนนำของทารกเคลื่อนมากดทับปากมดลูกส่วนที่ยังเปิด ไม่หมด ทำให้การไหลเวียนเลือดผ่านปากมดลูกกลับสู่หลอดเลือดของมดลูกไม่สะดวก เกิดอาการบวม
        
        มะเร็งปากมดลูก ซึ่งอาจทำให้ปากมลูกเปิดขย่ายชักว่าปกติในขณะสูบครรภ์คลอด จะพิจารณาผ่าตัดคลอด ทารกทางหน้าท้อง
      - มดลูก
        
        มดลูกคว่ำหน้า (antellexion)
        
        เกิดจากผนังหน้าท้องหย่อน (pendulous abdomen) เมื่อมีการ หดรัดตัวของมดลูกขณะคลอด แรงดันจะไม่ลงตรงไปที่ปากมดลูก ทำให้ปากมดลูกเปิดขยายช้าหรือไม่เปิด ส่วนนำจึงไม่เคลื่อนต่ำลงไป
        
        มดลูกคว่ำหลัง (retroflexion)
        
        เมื่อมีการหดรัดตัวของมดลูกขณะคลอด ปากมดลูกจะไม่ค่อยเปิด ขยาย หรือเปิดขยายช้า มดลูกหย่อน
        
        เนื้องอกมดลูก (myoma)
        
        ทำให้เกิดการแท้ง การคลอดก่อนกำหนด ในกรณีตั้งครรภ์ครบกำหนดเมื่อเข้าสู่ระยะคลอดการหดรัดตัวของมดลูกอาจ ไม่ปกติส่งผลให้ส่วนนำไม่เคลื่อนต่ำ ปากมดลูกจึงเปิดขยายข้าหรือไม่เปิด
      - ช่องคลอด
        
        ช่องคลอดแคบหรือตีบมาแต่กำเนิด (vaginal stenosis) หรือเกิดขึ้นภายหลัง เช่น เคยผ่าตัดและเกิดพังผืดในช่องคลอด
      - รังไข่
        
        ถ้าก้อนเนื้องอกนั้นลงมาอยู่ในอุ้งเชิงกราน อาจทำให้เกิดการคลอดติดขัด รักษาด้วยการผ่าตัดคลอดทารกทางหน้าท้อง ร่วมกับตัดเนื้องอกออกไปพร้อมกัน
      - ปากช่องคลอดและฝีเย็บ
        
        การตีบแคบของปากช่องคลอด ผีเย็บแข็ง ตึง (rigid perineum)
    - - การคลอดยาวนาน และถ้าเป็นมากอาจคลอดทาง ช่องคลอดไม่ได้
    - - ประเมินและติดตามความก้าวหน้าของการคลอด หากไม่ก้าวหน้าหาสาเหตุและรายงานแพทย์
      - ให้การพยาบาลเพื่อส่งเสริมความก้าวหน้าของการคลอด เน้นเรื่องการเบ่งที่ถูกต้องและเบ่งในเวลาที่เหมาะสม
      - รายที่มดลูกคว่ำหน้า ส่วนนำไม่เคลื่อนลงช่องเชิงกราน แนะนำให้ใช้ผ้าพันหน้าท้องเพื่อช่วย ประคองมดลูกให้กลับสู่ตำแหน่งปกติ
      - รายที่ปากมดลูกบวม แนะนำให้นอนตะแคง หรือนอนยกปลายเท้าสูงเพื่อลดการกดทับของศีรษะกับปากมดลูก
      - เตรียมผู้คลอดให้พร้อมสำหรับการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
      - หลังคลอดให้การพยาบาลเพื่อป้องกันการตกเลือดเช่นเดียวกับรายปกติ เน้นเรื่องประเมินการหด รัดตัวของมดลูก กระเพาะปัสสาวะ และการตกเลือดผ่าตัดคลอดทารกทาง
- - - - ความหมาย
        
        มดลูกหดรัดตัวถี่และแรงแต่ไม่สม่ำเสมอ ใยกล้ามเนื้อมดลูกทํางานไม่ประสานกัน โดยมดลูกมีการหดรัดตัวแรงบริเวณส่วนกลางและล่างมากกว่าส่วนบน ทําให้มดลูกหดรัดตัวไม่มีประสิทธิภาพ การคลอดไม่ก้าวหน้า
      - สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
        
        ร้อยละ ๕๐ ไม่ทราบสาเหตุ แต่มักพบในผู้คลอดที่มีความกลัว และวิตกกังวลสูง ครรภ์แรก ตั้งครรภ์เมื่ออายุมาก ทารกท่าผิดปกติ และ ภาวะศีรษะทารกและช่องเชิงกรานไม่ได้สัดส่วนกัน
      - การวินิจฉัย
        
        กล้ามเนื้อมดลูกมีการหดรัดตัวแรงบริเวณส่วนกลางและล่างมากกว่าส่วนบนแรงดันในมดลูกเฉลี่ยมากกว่า ๖๐ มิลลิเมตรปรอท และในระยะพักมดลูกคลายตัวไม่เต็มที่ ผู้คลอดเจ็บครรภ์ตลอดเวลา ไม่มีความก้าวหน้าของการคลอด
      - ผลกระทบต่อมารดาและทารก
        
        เช่นเดียวกับภาวะมดลูกหดรัดตัวไม่คลาย
      - แนวทางการรักษา
        
        รักษาตามสาเหตุ โดยถ้าผู้คลอดมีความกลัวหรือวิตกกังวลสูง ควรดูแลให้ยาระงับปวด เพื่อให้ผู้คลอดบรรเทาปวดและได้พักผ่อน ให้สารละลายทางหลอดเลือดดําเพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำอาจช่วยให้การหดรัดตัวของมดลูกกลับมาเป็นปกติ และสามารถคลอดเองได้ทางช่องคลอด แต่รายที่มีภาวะศีรษะทารกและช่องเชิงกรานไม่ได้สัดส่วนกัน ทารกในครรภ์มีภาวะคับขัน หรือ มดลูกยังหดรัดตัวผิดปกติแม้ได้รับการช่วยเหลือแล้ว อาจพิจารณาการผ่าตัดคลอดทารกทางหน้าท้อง
    - - ความหมาย
        
        กล้ามเนื้อมดลูกชั้นกลางชนิดวงกลม (circular muscle) หดรัดตัวแรงแต่ไม่สม่ำเสมอ และหดรัดตัวไม่คลายเฉพาะที่ เกิดเป็นวงแหวนพบบริเวณรอยต่อระหว่างมดลูกส่วนบนและส่วนล่าง ทําให้เกิดวงแหวนรัดรอบส่วนของทารก
      - สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
        
        ไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริง ส่วนใหญ่พบในรายที่มีภาวะน้ำคร่ำน้อยภายหลังจากทารกแฝดคนแรกคลอด การได้รับยากระตุ้นการเจ็บครรภ์คลอดมากเกินไป หรือภายหลังการทําหัตถการหมุนเปลี่ยนท่าทารกจากภายใน
      - การวินิจฉัย
        
        มดลูกหดรัดตัวแรงแต่ไม่สม่ำเสมอ ผู้คลอดเจ็บครรภ์
      - ผลกระทบต่อมารดาและทารก
        
        เช่นเดียวกับภาวะมดลูกหดรัดตัวไม่คลาย และถ้าเกิดในระยะแรก ปากมดลูกอาจจะปิด ทําให้รกค้างและตกเลือดหลังคลอดได้
      - แนวทางการรักษา
        
        ถ้าเกิดในระยะรอคลอดควรให้ยาระงับปวด เพื่อช่วยให้วงแหวนที่รัดอยู่คลายตัวออกได้ แต่ถ้าวงแหวนไม่คลาย และทารกมีภาวะขาดออกซิเจน แพทย์อาจพิจารณาผ่าตัดคลอดทารกทางหน้าท้อง ถ้าเกิดในระยะคลอดให้ยาสลบเพื่อให้กล้ามเนื้อมดลูกคลายตัว แล้วใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอดทารก แต่ถ้าเกิดในระยะรกควรทําหัตถการล้วงรก
    - - ความหมาย
        
        มดลูกหดรัดตัวแข็งตึงตลอดเวลา มีความตึงตัวมากกว่าปกติ หดรัดตัวนานและถี่ ระยะพักสั้น หรือ แทบไม่มีระยะพัก
      - สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
        
        การคลอดติดขัดจากทารกในครรภ์อยู่ในท่าผิดปกติ หรือมีภาวะศีรษะทารกและช่องเชิงกรานไม่ดัสัดส่วนกัน การได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวในอัตราที่เร็วเกิน หรือได้รับในปริมาณมากเกิน และเกิดจากภาวะรกลอกตัวก่อนกําหนด มี เลือดไปขังอยู่บริเวณใต้เนื้อรก ทําให้มดลูกหดรัดตัวแรงและบ่อย เพื่อขับไล่ก้อนเลือดนั้นออกมา
      - การวินิจฉัย
        
        ผู้คลอดรู้สึกเจ็บครรภ์มาก มดลูกหดรัดตัวนานกว่า ๙๐ วินาที และระยะห่างน้อยกว่า ๒ นาที และถ้ามีการคลอดติดขัด จะพบว่าไม่มีการเคลื่อนต่ำของส่วนนํา
      - ผลกระทบต่อมารดา
        
        เจ็บครรภ์มากกว่าปกติ เจ็บครรภ์ตลอดเวลา
        การคลอดล่าช้า เสี่ยงต่อภาวะมดลูกแตก อ่อนเพลีย และอาจมีภาวะขาดน้ำ รวมทั้งเกิดความเครียด กลัว และวิตกกังวลและถ้าเกิดจากการลอกตัวของรกอาจทําให้ผู้คลอดมีภาวะตกเลือดและเสียชีวิตได้
      - แนวทางการรักษา
        
        รายที่ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกมากเกินไป ควรปรับลดหรือ หยุดการให้ยา หากวินิจฉัยพบการคลอดติดขัด หรือมีภาวะรกลอกตัวก่อนกําหนด อาจพิจารณาผ่าตัดคลอด ทารกทางหน้าท้อง
      - ผลกระทบต่อทารก
        
        ทารกอาจมีภาวะขาดออกซิเจนหรือเสียชีวิต