Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หน้าที่ในการชำระหนี้ - Coggle Diagram

- - - - เช่น แดงเฝ้าบ้านต้อยมีลูกสุนัขอยู่ 3 ตัว ดูตัวสีดำ ตัวสีขาว และอีกตัวหนึ่งด่าง แปลงปลูกอ้อยที่ตลาดจึงขอซื้อลูกสุนัขตัวหนึ่ง ตกลงขายให้โดยให้แดงเลือกเอาตัวใดก็ได้ใน 3 ตัว ปรากฏว่าขณะที่ตกลงซื้อขายกันนั้น ลูกสุนัขสีขาวที่อยู่ที่บ้านได้ตายเสียก่อนแล้ว โดยพี่แดงและก้อยก็ไม่ทราบ กรณีเช่นนี้สัญญา ส่วนที่ตกลงมาถึงลูกสุนัขสีขาวจึงตกเป็นโมฆะ แดงก็จะเลือกได้เพียงตัวสีดำ และตัวด่างเท่านั้น
    - - การชำระหนี้บางอย่างที่กลายเป็นพ้นวิสัยที่เกิดขึ้นหลังจากก่อหนี้ แต่ก่อนที่ผู้มีสิทธิจะใช้สิทธิเลือกนี้ ยังต้องแบ่งเป็น 2 กรณี
        
        ข. กรณีที่การชำระหนี้บางอย่างกลายเป็นพ้นวิสัยที่ฝ่ายไม่มีสิทธิที่จะเลือกต้องรับผิดชอบ กรณีนี้ผู้มีสิทธิเลือกก็ไม่ถูกจำกัดให้ต้องเลือกส่วนที่จะเป็นวิสัยเท่านั้น และถ้าเขาเลือกส่วนที่เป็นพ้นวิสัย การชำระหนี้โดยตรงก็ไม่สามารถทำได้ก็ต้องบังคับตามมาตรา 218 คือลูกหนี้ก็ต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทน จากตัวอย่างในข้อ ก.
        
        ก.กรณีที่การชำระหนี้บางอย่างเป็นพ้นวิสัยที่ฝ่ายที่ไม่มีสิทธิ์ที่จะเลือกไม่ต้องรับผิดชอบ เช่น แดงตกลงซื้อลูกสุนัขจากใต้ที่มีอยู่ 3 ตัว คือสีดำ สีขาว และสีด่าง โดยตกลงกันให้แดงเลือกเอาตัวใดก็ได้ โดยให้แจ้งแก่ต้อยก่อนส่งมอบในอีก 7 วันข้างหน้า ปรากฏว่าก่อนที่แดงจะแจ้งว่าจะเลือกตัวใด ลูกสุนัขตัวสีขาวถูกรถของคนข้างบ้านทับตายเสียก่อน เช่นนี้การชำระหนี้จึงจำกัดไว้เฉพาะลูกสุนัขอีก 2 ตัวที่เหลือเท่านั้น แดงจะเลือกตัวสีขาวไม่ได้
- - - - เช่น กำหนดชำระหนี้ในวันที่ 10 สิงหาคมหรือกำหนดชำระหนี้ในวันสงกรานต์
    - - กรณีอันสงสัย คือ เจ้าหนี้เรียกให้ชำระหนี้ก่อนกำหนดได้หรือไม่ ดังนี้ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนกำหนดเวลาหาได้ไม่
- - - - 1) หนี้กำหนดชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทินมาตรา 204 วรรคแรก ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้วและภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว
        
        เช่น ฎ. 599/2535 จำเลยยืมปุ๋ยและของอื่นๆจากโจทก์เพื่อใช้ทำไร่ยาสูบแม้สัญญายืมของดังกล่าวจะไม่กำหนดเวลาคืนไว้ แต่การให้ยืมสิ่งของดังกล่าวก็เพื่อใช้ในฤดูการทำใบยาสูบ เมื่อสิ้นฤดูกาลแล้วก็ต้องส่งคืนหากใช้ไม่หมดส่วนที่ใช้ไปแล้วไม่อาจส่งคืนได้ก็ต้องใช้ราคา ดังนี้เป็นกรณีที่ไม่ได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทินเป็นเพียงอนุมานจากพฤติการณ์การที่จำเลยไม่ส่งคืนของที่ยืมเมื่อสิ้นระยะเวลาที่อนุมานพฤติการณ์ใดนั้นก็ยังไม่ตกเป็นผู้ผิดนัด แต่ต่อมาเมื่อโจทก์มีหนังสือบอกกล่าวให้จำเลยคืนของที่ยืมภายในวันที่กำหนดจำเลยไม่คืนจึงตกเป็นผู้ผิดนัดแต่วันถัดจากวันที่กำหนดนั้น
      - 2) หนี้ที่ไม่มีกำหนดชำระหนี้ มาตรา 203 มีที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ และจะอนุมานจากพฤติการณ์ทั้งปวงก็ไม่ได้นั้น มาตรา 203 กำหนดให้เจ้าหนี้มีสิทธิเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้โดยพลัน และลูกหนี้ก็มีสิทธิจะชำระหนี้ของตนได้โดยพลันดุจกันนั้น แม้จะมองได้ว่าแสดงว่ากฎหมายให้ถือเอานี่ประเภทนี้ถึงกำหนดทันทีที่นับแต่ก่อหนี้
    - - 1) หนี้ที่กำหนดชำระตามวันแห่งปฏิทิน
        
        มาตรา 204 วรรคสอง
        เช่น กำหนดชำระหนี้ในวันที่ 10 สิงหาคม กำหนดชำระหนี้ในวันสงกรานต์ เช่นนี้วันที่กำหนดไว้นั้นมีความแน่นอนชัดเจนรู้ได้ตรงกันอยู่แล้ว ดังนั้นกฎหมายจึงกำหนดว่าถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ตามกฎหมายลูกหนี้ก็ตกเป็นผู้นัดโดยมิพักต้องเตือนเลย
      - 2) หนี้ละเมิด
        
        มาตรา 206
        ในกรณีนี้อันเกิดแต่มูลละเมิด ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดมาแต่เวลาที่ทำละเมิด เพราะกฎหมายเห็นว่าเมื่อการทำละเมิดทำให้เขาเสียหาย ก็มีหน้าที่ต้องจ่ายค่าสินไหมทดแทนทันทีที่ทำละเมิด จึงถือว่าผิดนัดมาแต่เวลาทำละเมิดทันทีโดยไม่ต้องเตือนแต่อย่างใดทั้งสิ้นรวมถึงค่าเสียหายในอนาคตก็ต้องเสียดอกเบี้ยตั้งแต่เวลาที่ทำละเมิด
    - - กำหนดชำระหนี้นั้น
        เป็นกำหนดที่ลูกหนี้ต้องชำระหนี้แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนด
        การผิดนัด
        แม้จะถึงกำหนดเวลาชำระหนี้และมีเงื่อนไขอื่นๆที่อาจทำให้ลูกหนี้ผิดนัด เช่น การเตือนของเจ้าหนี้
    - - 1) เป็นเหตุที่เกิดจากเจ้าหนี้เอง
        
        การที่เจ้าหนี้ผิดนัด
        อาจด้วยเพราะไม่รับชำระหนี้ตามมาตรา 207 หรือเพราะไม่เสนอชำระหนี้ตอบแทนเมื่อตนมีหน้าที่ต้องชำระหนี้ตอบแทนตามมาตรา 210 ก็ดี ก็ถือเป็นการชำระหนี้ที่ยังมิได้กระทำลงเพราะพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิด ลูกหนี้จึงไม่ผิดนัด
      - 2) เหตุเกิดจากบุคคลภายนอก
        
        เหตุเกิดจากบุคคลภายนอก
        เช่น ตกลงการทำสัญญาจะซื้อจะขายที่ดินโดยตกลงกันว่า ลูกหนี้จากรังวัดแบ่งแยกที่ดินที่จะซื้อขายและไปโอนให้แก่ผู้ซื้อภายในเวลาที่กำหนด ปรากฏว่าลูกหนี้ได้พยายามดำเนินการเพื่อรังวัดแบ่งแยกที่ดินตามสัญญาเต็มความสามารถแล้วแต่รังวัดแบ่งแยกไม่เสร็จเพราะเจ้าพนักงานที่ดินไม่อาจดำเนินการได้ทันถือว่าลูกหนี้ไม่ผิดนัด
      - 3) เกิดจากภัยธรรมชาติ
        
        การที่ลูกหนี้ไม่อาจชำระหนี้ได้ทันตามกำหนด อาจมีสาเหตุมาจากภัยธรรมชาติ เช่นรังวัดแบ่งแยกให้ไม่ทันเพราะน้ำท่วมรางวัดไม่ได้จึงไม่สามารถโอนที่ดินได้ตามกำหนดก็ถือว่าลูกหนี้ผิดนัด
  - - - 1.ลูกหนี้ต้องรับผิดในความเสียหายอันเกิดแต่การผิดนัด
        
        มาตรา 215
        เมื่อลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้ไซร้ เจ้าหนี้จะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายอันเกิดแต่การนั้นก็ได้
        
        เช่น
        ทำสัญญารับจ้างสร้างบ้านให้เขา ตกลงว่าจะสร้างเสร็จใน 6 เดือน แต่สร้างไม่เสร็จล่าช้าไปทำให้ผู้ว่าจ้างต้องไปเช่าบ้านเขาอยู่ต้องเสียค่าเช่าบ้านในระหว่างนั้น ส่งคืนบ้านเช่าช้าฝากกำหนดทำให้ต้องเสียหายไม่ได้รับค่าเช่าที่ควรจะได้
        
        ค่าสินไหมทดแทนความเสียหายอันเกิดแต่การผิดนัด มีข้อสังเกต 2 ประการ
        1 เป็นค่าสินไหมทดแทนที่เกิดขึ้นจากการผิดนัดโดยตรง
        2 เป็นความรับผิดที่เพิ่มขึ้นจากการชำระหนี้ปกติที่แม้ลูกหนี้ผิดนัด ลูกหนี้ก็ต้องรับผิดชำระหนี้ไม่เกี่ยวกับค่าสินไหมทดแทน
      - 2) เจ้าหนี้อาจไม่รับชำระหนี้
        
        ต้องเป็นหนี้ที่กำหนดเวลาเป็นสาระสำคัญ
        
        หนี้ประเภทนี้ให้สิทธิแก่เจ้าหนี้ในการปฏิเสธไม่รับชำระหนี้ในกรณีผิดนัดได้ในมาตรา 216
        ถ้าโดยผิดนัดการชำระหนี้กลายเป็นอันไร้ประโยชน์แก่เจ้าหนี้ เจ้าหนี้จะบอกปัดไม่รับชำระหนี้และจะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อการไม่ชำระหนี้ก็ได้
      - 3) ลูกหนี้ต้องรับผิดในความเสียหายอันเกิดระหว่างผิดนัดเพิ่มขึ้น
        
        เมื่อลูกหนี้ผิดนัดลูกหนี้อย่างอาจต้องรับผิดในความเสียหายในความประมาทเลินเล่อ และการที่การชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยพระอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างผิดนัดด้วยตามมาตรา 217
        
        เช่น
        ลูกหนี้ผิดนัดไม่ส่งน้ำตาลแกะผู้ซื้อตามกำหนด เพราะตกลงราคาไม่ได้ ต่อมารัฐบาลห้ามส่งน้ำตาลออกนอกประเทศการชำระหนี้เป็นพ้นวิสัย ลูกหนี้ต้องรับผิด
        
        ความเสียหายในเรื่องนี้เกิดจาก 2 สาเหตุ
        
        ความประมาทเลินเล่อของลูกหนี้อย่างหนึ่ง จะพิสูจน์ให้ไม่ต้องรับผิดไม่ได้
        
        เกิดจากอุบัติเหตุอีกอย่างหนึ่ง พิสูจน์ให้ไม่ต้องรับผิด ได้
- - - - 1 วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นเป็นที่มาแห่งหนี้ประมาณหนึ่ง วัตถุแห่งหนี้นั้นเป็นผลเมื่อนิติกรรมเกิดและเกิดหนี้ขึ้นจึงมีวัตถุแห่งหนี้ขึ้นมา
      - 2 วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นก็มีเฉพาะในนิติกรรมเท่านั้น วัตถุแห่งหนี้มีในหนี้ทุกชนิด เช่น เกิดจากนิติกรรมหรือหนี้ที่เกิดจากละเมิด จัดการงานนอกสั่ง และลาภมิควรได้
      - 3 วัตถุประสงค์ของนิติกรรมมีได้ไม่จำกัด ขึ้นอยู่กับความประสงค์ของผู้ทำนิติกรรม ว่าต้องการจะผูกนิติสัมพันธ์กันในเรื่องใด ดังนั้นวัตถุประสงค์ของนิติกรรมจึงมีได้มากมายไม่จำกัด แต่วัตถุแห่งหนี้ไม่ว่าจะเป็นหนี้เกิดจากอะไร ก็จะมีเพียง 3 อย่างคือ หนี้กระทำการ หนี้งดเว้นการกระทำ และนี่ส่งมอบทรัพย์สิน
- - - - ทรัพย์ที่ลูกหนี้จะต้องส่งมอบนี้ หากเป็นทรัพย์เฉพาะสิ่ง คือทรัพย์ที่รู้แน่นอนแล้วว่าเป็นทรัพย์ชิ้นใด เช่น ซื้อม้าชื่อลิ่วลม หากว่าทรัพย์นั้นมิใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่ง เช่น ตกลงซื้อข้าวสาร 10 กระสอบ หรือซื้อทุเรียน 100 กิโลกรัม