Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

วัตถุเเห่งหนี้ - Coggle Diagram

- - - - หนี้ที่มิได้กำหนดเวลาชำระหนี้
        
        มาตรา 203 วรรคเเรก ถ้าเวลาอันจะพึงชำระหนี้นั้นมิได้กำหนดลงไว้หรือจะอนุมานจากพฤติการณ์ทั้งปวงก็ไม่ได้ไซร้ ท่านว่าเจ้าหนี้ย่อมจะเรียกให้ชำระหนี้ได้โดยพลันและฝ่ายลูกหนี้ก็ย่อมจะชำระหนี้ของตนได้โดยพลันดุจกัน
        
        จะเห็นแม่ว่าหนี้ที่จะถือว่าไม่ได้กำหนดเวลาชำระต้องหมายถึงหนี้นั้นไม่ได้กำหนดเวลาชำระไว้โดยชัดแจ้งและอนุมานจากพฤติการณ์ก็ไม่ได้ด้วยแต่ถ้าแม้จะมิได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้แต่สามารถอนุมานจากพฤติการณ์ได้ก็ต้องถือว่าเป็นหนี้ที่มีกำหนดระยะเวลาชำระเช่นกันและจะบังคับตามนี้ไม่ได้
        
        เช่นยืมที่รดน้ำสังข์เพื่อไปใช้ในวันแต่งงานโดยไม่ได้ตกลงกันว่าจะคืนเมื่อไหร่แต่ก็อนุมานจากพฤติการณ์ได้ว่าเมื่อเป็นการยืมไปใช้ในวันแต่งงานก็ต้องชำระเมื่อหลังจากแต่งงานเสร็จแล้วจึงต้องถือว่าเป็นหนี้มีกำหนดชำระ
        
        เช่นกู้ยืมเงินไปโดยไม่ได้กำหนดวันชำระคืนไว้หรือเช่นการที่เราไปซื้อของจากงานแสดงสินค้าต่างๆอาจเป็นเครื่องเสียงเครื่องใช้ไฟฟ้าดังนี้ถ้าไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้และอนุมานจากพฤติการณ์ไม่ได้ก็ถือว่าเป็นหนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้และจะต้องบังคับตามมาตรา 203
      - หนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระหนี้
        
        กำหนดเวลาชำระแต่เป็นที่สงสัย
        
        มาตรา 203 วรรคสอง ถ้าได้กำหนดเวลาไว้ แต่หากกรณีเป็นที่สงสัย ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนถึงเวลานั้นหาได้ไม่ แต่ฝ่ายลูกหนี้จะชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นก็ได้
        
        การที่กฎหมายบัญญัติไว้ว่า ถ้าได้กำหนดเวลาไว้แต่หากกรณีเป็นที่สงสัยนั้นศาสตราจารย์ ม.ร.ว เสนีย์ปราโมช เห็นว่าที่ว่าหากกรณีเป็นที่สงสัยนั้นไม่ได้หมายความว่าสงสัยในกำหนดเวลาชำระหนี้เพราะวันเดือนปีหรือกำหนดอื่นอันเป็นเวลาที่จะพึงชำระหนี้ได้กำหนดกันไว้แล้วไม่อาจเป็นที่สงสัยได้ข้อที่เกิดเป็นกรณีสงสัยก็คือเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นได้หรือไม่หรืออีกนัยหนึ่งเกิดสงสัยขึ้นว่าประโยชน์แห่งเวลาได้จากฝ่ายเจ้าหนี้ไม่ใช่แก่ฝ่ายลูกหนี้และเจ้าหนี้จะเอาชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นดังนี้ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นหาได้ไม่
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ไม่เป็นที่สงสัย
        
        1.กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันเวลาแห่งปฏิทิน
        
        มาตรา 204 วรรคสอง ถ้าได้กาหนดเวลาช าระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน และ ลูกหนี้มิได้ช าระหนี้ตามก าหนดไซร้ ท่านว่าลูกหนี้ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย วิธีเดียวกันนี้ท่าน ให้ใช้บังคับแก่กรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชาระหนี้ ซึ่งได้ก าหนดเวลาลงไว้อาจค านวณนับได้ โดยปฏิทินนับแต่วันที่ได้บอกกล่าว
        
        เช่นการกำหนดชำระหนี้ในวันที่ 10 สิงหาคมกำหนดชำระหนี้ในวันสงกรานต์เป็นต้น
        
        2.กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันเวลาแห่งปฏิทิน
        
        มาตรา 204 วรรคเเรก ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว และภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว
        
        เช่นยืมเงินไปและกำหนดว่าจะใช้คืนเมื่อขายข้าวได้แล้วหรือยืมเรือไปใช้กำหนดจะส่งคืนเมื่อสิ้นฤดูน้ำเป็นต้น
        
        หนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระหนี้นี้อาจเป็นหนี้ที่กำหนดเวลาชำระไว้โดยชัดแจ้ง เช่น กำหนดตามวันแห่งปฏิทินหรือกำหนดตามข้อเท็จจริง เช่น ยืมเชือกคุยเพื่อไปรับปริญญาจะส่งคืนเมื่อรับปริญญาเสร็จก็ถือว่าเป็นการกำหนดโดยชัดแจ้งคือมีการตกลงกันระหว่างคู่กรณีที่ก่อหนี้ขึ้นก็ได้หรืออาจจะกำหนดชัดแจ้งโดยบทบัญญัติของกฎหมาย
      - กำหนดเวลาชำระหนี้เป็นสิ่งสำคัญในการชำระหนี้ของลูกหนี้ต้องหากลูกหนี้ไม่รู้กำหนดเวลาชำระหนี้ของตนแล้วก็ไม่อาจชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์อันแท้จริงของมูลหนี้ได้
    - - การผิดนัด(ลูกหนี้)
        
        ลูกหนี้ผิดนัดโดยต้องตักเตือนก่อน
        
        หนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระมิใช่ตามวันเวลาแห่งปฏิทิน
        
        เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระแล้วกฎหมายจึงได้กำหนดให้เจ้าหนี้ต้องให้คำเตือนลูกหนี้ก่อนเมื่อลูกหนี้ไม่ชำระตามที่เจ้าหนี้เตือนลูกหนี้จึงจะผิดนัดดังนั้นแม้หนี้จะถึงกำหนดชำระเเละลูกหนี้ก็ยังไม่ชำระหนี้ถ้าหากเจ้าหนี้ยังไม่เตือนแล้วลูกหนี้ก็ยังไม่ผิดนัด
        
        มาตรา 204 วรรคเเรก ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว และภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว
        
        หนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระตามมาตรา 203
        
        มาตรา 203 ถ้าเวลาอันจะพึงชำระหนี้นั้นมิได้กำหนดลงไว้ หรือจะอนุมานจากพฤติการณ์ทั้งปวงก็ไม่ได้ไซร้ ท่านว่าเจ้าหนี้ย่อมจะเรียกให้ชำระหนี้ได้โดยพลัน และฝ่ายลูกหนี้ก็ย่อมจะชำระหนี้ของตนได้โดยพลันดุจกัน
        วรรคสอง ถ้าได้กำหนดเวลาไว้ แต่หากกรณีเป็นที่สงสัย ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนถึงเวลานั้นหาได้ไม่ แต่ฝ่ายลูกหนี้จะชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นก็ได้
        
        หากไม่มีการเตือนให้ฉันนะหนี้จากเจ้าหนี้ลูกหนี้ก็ยังไม่มีหน้าที่ชำระหนี้และยังไม่ผิดนัด จึงถือได้ว่าหนี้ประเภทนี้เป็นลูกหนี้ผิดนัดด้วยการเตือนของเจ้าหนี้ด้วยเช่นกัน
        
        ลูกหนี้ผิดนัดโดยเจ้าหนี้ไม่ตักเตือน
        
        หนี้ที่กำหนดชำระตามวันแห่งปฏิทิน
        
        มาตรา 204 วรรคสอง ถ้าได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน และลูกหนี้มิได้ชำระหนี้ตามกำหนดไซร้ ท่านว่าลูกหนี้ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย วิธีเดียวกันนี้ท่านให้ใช้บังคับแก่กรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้ ซึ่งได้กำหนดเวลาลงไว้อาจคำนวณนับได้โดยปฏิทินนับแต่วันที่ได้บอกกล่าว
        
        เช่นวันที่กำหนดไว้นั้นมีความแน่นอนชัดเจนรู้ได้ตรงกันอยู่แล้ว ดังนั้นกฎหมายจึงกำหนดว่าถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ตามกำหนดลูกหนี้ก็ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย ในทำนองเดียวกันนี่ที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้คำนวณนับได้โดยปฏิทิน
        
        หนี้ละเมิด
        
        มาตรา 206 ในกรณีหนี้อันเกิดแต่มูลละเมิด ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดมาแต่เวลาที่ทำละเมิด
        
        หนี้ละเมิดนั้นเกิดขึ้นจากการล่วงสิทธิของผู้อื่่น มิใช่เกิดจากนิติกรรมสัญญาจึงไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ ในเรื่องการผิดนัดสำหรับชำระหนี้ละเมิดนั้นมีบัญญัติไว้ในมาตรา 206
        
        กำหนดชำระหนี้กับการผิดนัด
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้และการผิดนัดนั้นไม่เหมือนกันแต่ก็มีความเกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด สรุปความแตกต่างและความเหมือนของกำหนดเวลาชำระหนี้กับการผิดนัดดังนี้
        
        1.กำหนดเวลาชำระหนี้นั้น เป็นกำหนดที่ลูกหนี้จะต้องชำระหนี้แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนด
        
        2.กำหนดเวลาชำระหนี้ เป็นกำหนดที่เจ้าหนี้สามารถเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้ เเละเป็นองค์ประกอบสำคัญประการหนึ่งของการผิดนัด
        
        3.การผิดนัดนั้น แม้จะถึงกำหนดเวลาชำระหนี้การผิดนัดนั้นแม้จะถึงกำหนดเวลาชำระหนี้
        
        กรณีที่ไม่ถือว่าลูกหนี้ผิดนัด
        
        ปกติเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระและเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้วลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ลูกหนี้ก็ต้องตกเป็นผู้ผิดนัด หรือในกรณีที่ไม่ต้องเตือน
        
        เป็นเหตุที่เกิดจากเจ้าหนี้เอง
        
        การที่ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้นั้นหากเกิดเพราะเจ้าหนี้ จะต้องรับผิดแล้วก็ถือเป็นพฤติการณ์ที่พี่เจ้าหนี้จะต้องรับผิดนั้นอาจมีหลายเหตุด้วยกัน ได้เเก่ กรณีเจ้าหนี้ผิดนัด และกรณีที่เจ้าหน้าที่ต้องรับผิดด้วยเหตุอื่นอีก
        
        การผิดนัดนั้นเป็นผลในทางกฎหมายที่มีความสำคัญต่อลูกหนี้และเจ้าหนี้ ทำให้ลูกหนี้มีความรับผิดบางอย่างเพิ่มขึ้นในขณะเดียวกันก็ก่อให้เกิดสิทธิบางอย่างแก่เจ้าหนี้เช่นกัน
      - ผลของการผิดนัดของลูกหนี้
        
        ลูกหนี้ต้องรับผิดในความเสียหายอันเกิดแต่การผิดนัด
        
        เมื่อการชำระหนี้ล่าช้าเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่เจ้าหนี้เจ้าหนี้ก็อาจเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนได้ดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา 215
        
        มาตรา 215 เมื่อลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ให้ต้องตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้ไซร้ เจ้าหนี้จะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายอันเกิดแต่การนั้นก็ได้
        
        เจ้าหนี้อาจไม่รับชำระหนี้
        
        จ้างให้สินค้าไปส่งลงเรือเดินสมุทรซึ่งจะออกจากท่าวันที่ 10 ตุลาคม ดังนี้เวลาซึ่งเรือจะออกจากท่าจึงเป็นสาระสำคัญ หรือจ้างตัดชุดวิวาห์เช่นนี้ก็เห็นได้โดยสภาพว่าเวลาย่อมเป็นสาระสำคัญหรือโจทก์จะซื้อที่ดินของจำเลยไปขายต่อแต่จำเลยไม่อาจส่งมอบ น.ส. 3 ก. ให้โจทก์ก็ได้ตามกำหนด ศาลฎีกาวินิจฉัยว่ากำหนดเวลาส่งมอบ น.ส. 3 ก. เป็นสาระสำคัญหากว่าส่งมอบช้าย่อมเป็นการไร้ประโยชน์แก่โจทก์ โจทก์จึงมีสิทธิ์บอกเลิกสัญญาได้โดยไม่ต้องบอกกล่าวตามมาตรา 387
        
        มาตรา 387 ถ้าคู่สัญญาฝ่ายหนึ่งไม่ชำระหนี้ อีกฝ่ายหนึ่งจะกำหนดระยะเวลาพอสมควร แล้วบอกกล่าวให้ฝ่ายนั้นชำระหนี้ภายในระยะเวลานั้นก็ได้ ถ้าและฝ่ายนั้นไม่ชำระหนี้ภายในระยะเวลาที่กำหนดให้ไซร้ อีกฝ่ายหนึ่งจะเลิกสัญญาเสียก็ได้
        
        ลูกหนี้ต้องรับผิดในความเสียหายอันเกิดระหว่างผิดนัดเพิ่มขึ้น
        
        นอกจากความรับผิดในความเสียหายที่เกิดจากการผิดนัดการชำระหนี้ดังกล่าวได้มาแล้วซึ่งเป็นความเสียหายจากการผิดนัดโดยตรงแล้วเมื่อลูกหนี้ผิดนัดลูกหนี้ยังอาจต้องรับผิดในความเสียหายในความประมาทเลินเล่อ และการที่ชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างผิดนัดด้วย
        
        มาตรา 217 ลูกหนี้จะต้องรับผิดชอบในความเสียหายบรรดาที่เกิดแต่ความประมาทเลินเล่อในระหว่างเวลาที่ตนผิดนัด ทั้งจะต้องรับผิดชอบในการที่การชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างเวลาที่ผิดนัดนั้นด้วย เว้นแต่ความเสียหายนั้นถึงแม้ว่าตนจะได้ชำระหนี้ทันเวลากำหนดก็คงจะต้องเกิดมีอยู่นั่นเอง
        
        เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระและลูกหนี้มีหน้าที่ชำระหนี้ตามมาตรา 203 และมาตรา 204 เเล้ว หากลูกหนี้ไม่อาจอ้างเหตุยกเว้นความรับผิดมาตรา 205 ได้หรือเป็นกรณีที่หนี้ละเมิดลูกหนี้ก็ต้องรับผิดตามมาตรา 206
  - - - การที่ทรัพย์นั้นจะเป็นวัตถุเเห่งหนี้
        
        มิใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่ง เช่น หนี้ส่งมบข้าวสาร 1 กระสอบ เช่นนี้ทรัพย์นั้นก็ยังมิใช่วัตถุเเห่งหนี้ เพราะลูกหนี้จะไปเอาข้าวสารกระสอบใดมาส่งมอบก็ได้ กฏหมายจึงได้กำหนดหลักเกณฑ์ว่าทรัพย์อันเป็นวัตถุเเห่งนี้ไว้ ในมาตรา 195 วรรคสอง เเละเเบ่งได้เป็นสองกรณี
        
        มาตรา 195 วรรคสอง ว่า ถ้าลูกหนี้ได้กระทำการอันตนจะพึงต้องทำเพื่อส่งมอบทรัพย์สิ่งนั้นทุกประการแล้วก็ดี หรือถ้าลูกหนี้ได้เลือกกำหนดทรัพย์ที่จะส่งมอบแล้วด้วยความยินยอมของเจ้าหนี้ก็ดี ท่านว่าทรัพย์นั้นจึงเป็นวัตถุแห่งหนี้จำเดิมแต่เวลานั้นไป
        
        1.ลูกหนี้ได้กระทำการอันตนจะพึงต้องทำเพื่อส่งมอบทรัพย์สินนั้นทุกประการ
        
        2.ลูกหนี้ได้เลือกกำหนดทรัพย์เเล้วด้วยความยินยอมของเจ้าหนี้
      - กรณีทรัพย์ที่จะต้องส่งมอบได้ระบุไว้เป็นเพียงประเภท
        
        เมื่อทรัพย์ที่จะชำระหนี้ได้ระบุไว้เป็นเพียงประเภท เป็นต้นว่าต้องส่งมอบข้าวสารจำนวน 10 กิโลกรัม เช่นนี้ ปัญหาว่าลูกหนี้จะต้องส่งมอบข้าวสารที่มีคุณภาพอย่างไร กฏหมายก็ได้กำหนดหน้าที่ไว้ในมาตรา 195 วรรคเเรก
        
        มาตรา 195 วรรดเเรก เมื่อทรัพย์ซึ่งเป็นวัตถุแห่งหนี้นั้นได้ระบุไว้แต่เพียงเป็นประเภท และถ้าตามสภาพแห่งนิติกรรม หรือตามเจตนาของคู่กรณีไม่อาจจะกำหนดได้ว่าทรัพย์นั้นจะพึงเป็นชนิดอย่างไรไซร้ ท่านว่าลูกหนี้จะต้องส่งมอบทรัพย์ชนิดปานกลาง
      - คือ ทรัพย์สินที่จะส่งมอบเป็นทรัพย์สินทั่วไปนี้อาจเป็นได้ทั้งสังหาริมทรัพย์เเละอสังหาริมทรัพย์ เเละจะเป็ทรัพย์เฉพาะสิ่งหรือไม่ใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่งก็ได้เเละเเม้จะเป็นทรัพย์ในอนาคต
      - เเดงทำสัญญาขายเก้าอี้ 100 ตัว ในเเก่เงินกำหนดส่งมอบใน 1 เดือน เช่นนี้ เเม้เเดงจะยังไม่มีเก้าอี้อยู่เลยในขณะทำสัญญาเเละเกิดนี้นั้น ทรัพย์นั้นยังเป็นทรัพย์ในอนาคตก็ได้
    - - เงินตรานั้นมีลักษณะพิเศษ คือ เเตกต่างไปจากทรัพย์สินอย่าอื่น คือเเลกเปลี่ยนเป็นสินค้าหรือบริการให้เกิดความสะดวกก็เท่านั้น
      - ประการเเรก มูลค่าของเงินอยู่ที่ราคาที่ตราไว้ มิได้อยูุ่ที่คุณภาพความใหม่เก่า ต่างกับทรัพย์อื่นๆ คือ ของใหม่ก็จะมีราคา หากใช้เเล้วชำรุก็จะมีราคาที่ตกต่ำ
        ประการที่สอง โดยสภาพเเล้วเงินตราไม่มีการชำระหนี้ด้วยเงินตราจะกลายเป็นพ้นวิสัยไปได้ หากชำระหนี้ด้วยเงินตรานั้น เเม้ชนิดนั้นจะยกเลิกใช้เเล้ว ก้ต้งชำระด้วยเงินตราที่ใชช้กันอยู่ จะถือเป็นการพ้นวิสัยไม่ได้
        ประการที่สาม หนี้มีดอกเบี้ยได้ กำหนดดอกเบี้ยให้ในกรณีหนี้เงินไว้หลายกรณีหนี้เงินไว้หลายกรณี
      - 1.กรณีหนี้เงินได้เเสดงไว้เป็นเงินต่างประเทศ
        
        มาตรา 196 ถ้าหนี้เงินได้แสดงไว้เป็นเงินต่างประเทศ ท่านว่าจะส่งใช้เป็นเงินไทยก็ได้ การเปลี่ยนเงินนี้ ให้คิดตามอัตราแลกเปลี่ยนเงิน ณ สถานที่และในเวลาที่ใช้เงิน
        
        อัตราเเลกเปลี่ยนนี้ ปกติธนาคารก็จะมีอัตราซื้อ เเละอัตราขาย เช่น นำเงินบาทไปเเลกเป็นเงินเหรียญสหรัฐ ธนาคารก็จะมีอัตราที่ธนาคารซื้อเงินเหรียญสหรัฐเหรียญละ 33 บาท เเต่อัตราที่ธนาคารขายเงินเหรียญสหรัฐจะเป็นเหรียญละ 34 บาท ถ้านำเงินไทยไปเเลกเงินเหรียญสหรัฐจากธนาคาร 1 เหรียญ ก็จะต้องใช้เงินไทย 34 บาท คืออัตราที่ธนาคารขาย
      - 2.กรณีเงินตราที่จะพึงส่งใช้เป็นอันยกเลิกไม่ใช้เเล้ว
        
        เงินตราชนิดต่างๆนั้น อาจมีการเปลี่ยนเเปลงบางชนิดอาจยกเลิก เช่น ประเทศทย ในอดีตใช้เงินพดด้วงใช้เงินอัฐเป็นเงินตรา หรือ ในสมัยโบราณใช้อีเเป๊ะ หรือเบี้ย เป็นสื่อกลางในการเเลกเปลี่ยนเเต่ปัจจุบันเงินตราเหล่านั้นยกเลิกไปหมดเเล้ว
  - - - การที่จะมีสิทธิเลือกโดย ลูกหนี้ เจ้าหนี้ หรือบุคคลอื่น ตามบทบัญญัติในส่วนนี้ ต้องหมายถึงกรณีทีมีสิทธิเลือก ถ้าหากเป็นการบังคับชำระหนี้ไปตามลำดับเเล้วก็จะไม่ใช่การชำระหนี้โดยมีสิทธิเลือก
      - เช่น ศาลพิพากษาให้จำเลยไปโอนขายที่ดินเเก่โจทย์ถ้าโอนขายไม่ได้ให้ชดใช้ค่าเสียหาย เช่นนี้เป็นการชำระหน้ตามลำดับ จำเลยจะชำระค่าเสียหายโดยไม่ไปโอนขายที่ดินไม่ได้
    - - ก. กรณีฝ่ายลูกหนี้หรืเจ้าหนี้เป็นผู้มีสิทธิเลือก มาตรา 199 การเลือกนั้นท่านให้ทำด้วยแสดงเจตนาแก่คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่ง หมายถึง ถ้าฝ่ายลูกหนี้เป็นฝ่ายที่มีสิทธิเลือก การเลือกก็ต้องแสดงเจตนาแก่ฝ่ายเจ้าหนี้แต่ถ้าฝ่ายที่มีสิทธิ์เลือกเป็นเจ้าหนี้การเลือกก็ต้องแสดงเจตนาแก่ฝ่ายลูกหนี้
      - ข. กรณีบุคคลภายนอกเป็นผู้มีสิทธิ์เลือก มาตรา 201 วรรคเเรก ถ้าบุคคลภายนอกจะพึงเป็นผู้เลือก ท่านให้กระทำด้วยแสดงเจตนาแก่ลูกหนี้ และลูกหนี้จะต้องแจ้งความนั้นแก่เจ้าหนี้
      - กรณีนี้เป็นเรื่องที่ผู้มีสิทธิ์เลือกเป็นบุคคลภายนอกไม่ใช่ทั้งฝ่ายลูกหนี้และเจ้าหนี้โดยที่ผู้ต้องปฏิบัติการชำระหนี้คือลูกหนี้ดังนั้นเพื่อให้ลูกหนี้ปฏิบัติได้ถูกต้องตามเจตนาของผู้เลือกกฎหมายจึงกำหนดให้กระทำด้วยแสดงเจตนาแก่ลูกหนี้และการชำระหนี้นั้นลูกหนี้ก็ต้องชำระแก่เจ้าหนี้หรือแม้จะมีการกำหนดให้ชำระแก่บุคคลอื่นก็เป็นไปภายใต้สิทธิ์เรียกร้องของเจ้าหนี้
    - - มาตรา 200 ถ้าจะต้องเลือกภายในระยะเวลาอันมีกำหนด และฝ่ายที่มีสิทธิจะเลือกมิได้เลือกภายในระยะเวลานั้นไซร้ ท่านว่าสิทธิที่จะเลือกนั้นย่อมตกไปอยู่แก่อีกฝ่ายหนึ่ง
      - 1.มีกำหนดระยะเวลาให้เลือก ซึ่งอาจกำหนดกันไว้โดยนิติกรรมที่ก่อหนี้นั้นกรณี เช่นนี้ ฝ่ายที่มีสิทธิ์จะเลือกก็ต้องเลือกเสียภายในเวลาที่กำหนดนั้นถ้าไม่เลือกในเวลาที่กำหนดสิทธิ์การเลือกก็จะตกประโยชน์แก่อีกฝ่ายหนึ่ง
      - 2.กรณีมิได้มีกำหนดเวลาให้เลือก กฎหมายได้กำหนดว่าเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระฝ่ายที่ไม่มีสิทธิ์จะเลือกอาจกำหนดเวลาพอสมควรแก่เหตุแล้ว บอกกล่าวให้ฝ่ายโน้นใช้สิทธิ์เลือกภายในเวลาอันนั้นคือฝ่ายที่ไม่มีสิทธิ์ที่จะเลือกเป็นผู้กำหนดเวลา โดยมีเงื่อนไขว่าต้องเป็นกรณีที่หนี้ถึงกำหนดชำระแล้วและระยะเวลาที่กำหนดนั้นต้องพอสมควรแก่เหตุ
    - - การเลือกนั้นกฎหมายกำหนดให้แสดงเจตนาต่อคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งดังกล่าวแล้วการใช้สิทธิ์เลือกนั้นก็เป็นการแสดงเจตนาที่มีผลในทางกฎหมายดังนั้นการจะเกิดผลการเลือกนั้นมีผลแล้วตามหลักการแสดงเจตนาในมาตรา 168 และมาตรา 169 แล้วแต่ถ้าว่าเป็นการแสดงเจตนาต่อบุคคลผู้อยู่เฉพาะหน้าหรือต่อบุคคลผู้อยู่ห่าง โดยระยะทางเมื่อการแสดงเจตนามีผลแล้วจึงจะถือว่าการเลือกนั้นมีผลบังคับเเล้ว
    - - มาตรา 202 ถ้าการอันจะพึงต้องทำเพื่อชำระหนี้นั้นมีหลายอย่าง และอย่างใดอย่างหนึ่งตกเป็นอันพ้นวิสัยจะทำได้มาแต่ต้นก็ดี หรือกลายเป็นพ้นวิสัยในภายหลังก็ดี ท่านให้จำกัดหนี้นั้นไว้เพียงการชำระหนี้อย่างอื่นที่ไม่พ้นวิสัย อนึ่งการจำกัดอันนี้ย่อมไม่เกิดมีขึ้น หากว่าการชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะพฤติการณ์อันใดอันหนึ่งซึ่งฝ่ายที่ไม่มีสิทธิจะเลือกนั้นต้องรับผิดชอบ
        หลักเกณฑ์ที่บัญญัติไว้ในมาตรา 202 นี้ต้องแยกพิจารณากรณีที่เป็นการชำระหนี้อย่างใดอย่างหนึ่งเป็นพ้นวิสัยดังนี้
      - 1.กรณีตกเป็นอันพ้นวิสัยจะทำได้มาแต่ต้น คือ การชำระหนี้บางอย่างพ้นวิสัยมาก่อนทำนิติกรรมแล้ว
      - 2.กรณีการอันพึงต้องทำเพื่อชำระหนี้บางอย่างกลายมาเป็นคนนิสัยในภายหลัง คือ หลังจากที่ได้ก่อหนี้แล้วการชำระหนี้บางอย่างมากกลายเป็นพ้นวิสัยในภายหลัง
- - - - นายกันต้องการซื้อบ้านจึงไปตกลงซื้อบ้านกับนายโชค เเต่ยังไม่ได้จดทะเบียนตามกฏหมาย การโอนกรรมสิทธิ์จึงยังไม่เกิด สิ่งที่เกิดขึ้นคือ สัญญาจะซื้อจะขายกันเเต่เพียงเท่านั้นเอง
    - - กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินที่ขายนั้น ย่อมโอนไปยังผู้ซื้อตั้งแต่ขณะเมื่อได้ทำสัญญาซื้อขายกัน
    - - เมื่อสภาพแห่งหนี้ไม่เปิดช่องให้บังคับชำระหนี้ได้ ถ้าวัตถุแห่งหนี้เป็นอันให้กระทำการอันหนึ่งอันใด เจ้าหนี้จะร้องขอต่อศาลให้สั่งบังคับให้บุคคลภายนอกกระทำการอันนั้นโดยให้ลูกหนี้เสียค่าใช้จ่ายให้ก็ได้ แต่ถ้าวัตถุแห่งหนี้เป็นอันให้กระทำนิติกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งไซร้ ศาลจะสั่งให้ถือเอาตามคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของลูกหนี้ก็ได้
  - - - การส่งมอบนั้นจะทำอย่างหนึ่งอย่างใดก็ได้สุดแต่ว่าเป็นผลให้ทรัพย์สินนั้นไปอยู่ในเงื้อมมือของผู้ซื้อ
    - - นายกิตซื้อรถยนต์กับนางสาวบี เมื่อถึงกำหนดรับรถนางสาวบีได้ส่งรถเเละกุญเเจรถยนต์ให้เเก่นายกิต
        ถือเป็นการส่งมอบเเล้วสิ้น
- - - - นายดอนรับจ้างตัดผมให้เเก่นายดุจ นายดอนจึงเป็นลูกหนี้ต้องทำการตัดผมให้เเก่นายดุจ
    - - มาตรา 219 ถ้าการชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะพฤติการณ์อันใดอันหนึ่งซึ่งเกิดขึ้นภายหลังที่ได้ก่อหนี้ และซึ่งลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบนั้นไซร้ ท่านว่าลูกหนี้เป็นอันหลุดพ้นจากการชำระหนี้นั้น
      - ถ้าภายหลังที่ได้ก่อหนี้ขึ้นแล้วนั้น ลูกหนี้กลายเป็นคนไม่สามารถจะชำระหนี้ได้ไซร้ ท่านให้ถือเสมือนว่าเป็นพฤติการณ์ที่ทำให้การชำระหนี้ตกเป็นอันพ้นวิสัยฉะนั้น
    - - ตัวอย่าง
        
        นายเหลืองต้องการสร้างบ้านจึงไปจ้างนายเขียวซึ่งเป็นผู้รับเหมาก่อสร้าง นายเขียวจึงมีหน้าที่ไปจัดหาคนงานมาทำงานให้เเล้วเสร็จก็เท่านั้น
      - หนี้กระทำการที่ลูกหนี้ต้องกระทำเองโดยเฉพาะ
        
        นายทีเป็นอาจารย์อยู่ที่มหาวิทลัยเเห่งหนึ่งต้องการจ้างนายเเป๊ปซึ่งเป็นอาจารย์เฉพาะด้านมาบรรยายพิเศษให้เเก่นิสิตเเต่ก่อนจะถึงวันบรรยายนายเเป๊ปได้ประสบอุบัติเหตุจนพิการทางสมอง จึงไม่สามารถบรรยายได้ต่อไป
        
        มาตรา 219 วรรคสอง
        
        ถ้าภายหลังที่ได้ก่อหนี้ขึ้นแล้วนั้น ลูกหนี้กลายเป็นคนไม่สามารถจะชำระหนี้ได้ไซร้ ท่านให้ถือเสมือนว่าเป็นพฤติการณ์ที่ทำให้การชำระหนี้ตกเป็นอันพ้นวิสัยฉะนั้น
- - - - หนี้งดเว้นกระทำการอาจขัดต่อกฏหมายขัต่อความสงบเรียบร้อยหรือเป็นพ้นวิสัยได้ด้วยเช่นกัน
        
        นายเอขับรถไม่สวมหมวกนิรภัยเข้าด่านจึงโดนเเจ้าหน้าที่ตำตรวจตรวจ นายเอด้วยความกลัวความผิดจึงให้เงินเเก่ตำรวจ 2000 บาท เช้นนี้ จึงเป็นสัญญาให้ค่าตอบเเทน สัญญานี้จะเป็นโมฆะเพราะการกระทำดังกล่าวขัดต่อหลักกฏหมาย
      - กู้กับขา ตกลงซื้ขายรถยนต์ กัน ที่ราคา 5 แสนบาท กู้ ย่อมมีสิทธิเรียกให้ขา
        ส่งมอบรถ และขา มีสิทธิเรียกให้กู้ ชำระเงินค่ารถ ทั้งนี้ไม่ใช่เป็นเพราะฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งกำ หนด
        หรือประสงค์ให้เป็นเช่นนั้น เพียงฝ่ายเดียวแต่เป็นเพราะทั้งสองฝ่ายตกลงกันการที่ขาต้องยอมรับ
        หน้าที่ส่งมอบรถแก่กู้ก็ไม่ใช่เพราะกู้ประสงค์จะได้รถตามที่ตกลงกันแต่ฝ่ายเดียว แต่เป็นเพราะ
        ขาได้ตกลง ด้วยความสมัครใจ
    - - ถ้าลูกหนี้ละเลยเสียไม่ชำระหนี้ของตน เจ้าหนี้จะร้องขอต่อศาลให้สั่งบังคับชำระหนี้ก็ได้ เว้นแต่สภาพแห่งหนี้จะไม่เปิดช่องให้ทำเช่นนั้นได้
      - เมื่อสภาพแห่งหนี้ไม่เปิดช่องให้บังคับชำระหนี้ได้ ถ้าวัตถุแห่งหนี้เป็นอันให้กระทำการอันหนึ่งอันใด เจ้าหนี้จะร้องขอต่อศาลให้สั่งบังคับให้บุคคลภายนอกกระทำการอันนั้นโดยให้ลูกหนี้เสียค่าใช้จ่ายให้ก็ได้ แต่ถ้าวัตถุแห่งหนี้เป็นอันให้กระทำนิติกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งไซร้ ศาลจะสั่งให้ถือเอาตามคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของลูกหนี้ก็ได้ :
      - ส่วนหนี้ซึ่งมีวัตถุเป็นอันจะให้งดเว้นการอันใด เจ้าหนี้จะเรียกร้องให้รื้อถอนการที่ได้กระทำลงแล้วนั้นโดยให้ลูกหนี้เสียค่าใช้จ่าย และให้จัดการอันควรเพื่อกาลภายหน้าด้วยก็ได้
      - อนึ่งบทบัญญัติในวรรคทั้งหลายที่กล่าวมาก่อนนี้ หากระทบกระทั่งถึงสิทธิที่จะเรียกเอาค่าเสียหายไม่
    - - นายอุ้ยเป็นลูกศิษย์ของนายอั้ยซึ่งเป็นอาจารย์สอนทำอาหารให้เเก่นายอุ้ยพอเรียนจบนายอั้ยได้ทำสัญญากับนายอุ้ยไว้ก่อนเรียนว่าถ้าจบเเล้วจะไม่เปิดร้านอาหารในจังหวดเดียวกันเพราะกลัวจะเเย้งลูกค้ากัน ดังนั้นนายอุ้ยเป็นลูกหนี้ มีหน้าที่ไม่ต้องมาเปิดร้านอาหารในจังหวัดเดียวกัน