Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หน้าที่ในการชำระหนี้ - Coggle Diagram

- - - - หนี้งดเว้นกระทำการ
        
        หนี้งดเว้นกระทำการ : หน้ีงดเว้นกระทำการเป็นหน้ีซึ่งลูกหน้ีมีความผูกพันว่าจะไม่กระทำการบางอย่าง เช่นผู้ขายกิจการค้า อาจให้สัญญาแก่ผู้ซื้อจะไม่ประกอบกิจการค้าน้ันในท้องถิ่นเดียวกันภายในระยะเวลาหน่ึง
        
        การงดเว้นการงดเว้นกระทำการนี้ต้องเป็นกรณีที่ลูกหนี้มีหน้าที่ทางนี่ไม่ใช่หน้าที่งดเว้นทั่วๆไปหรืออาจจะกล่าวว่านี่งดเว้นกระทำการในที่นี้ต้องหมายถึงนี่ที่อาจบังคับกันได้ในมาตรา 213 วรรคสาม
        
        มาตรา 194 เป็นการเรียกร้องให้ลูกหนี้งดเว้นกระทำการ
        มาตรา 213 วรรคสาม เจ้าหนี้มีสิทธิ์เรียกร้องได้
      - หนี้ส่งมอบทรัพย์สิน
        
        หนี้ส่งมอบทรัพย์สิน : วัตถุแห่งหนี้เป็นการส่งมอบทรัพย์สินนั้น
        หมายถึงหนี้ที่ลูกหนี้มีหน้าที่ต้องส่งมอบทรัพย์สินแก่เจ้าหนี้
        เช่นสัญญาซื้อขายก๋วยเตี๋ยวผู้ซื้อก็มีหน้าที่ต้องส่งมอบทรัพย์สิน
        คือราคาก๋วยเตี๋ยวแกคนขายในขณะที่คนขายก็มีหน้าที่ส่งมอบทรัพย์สินคือก๋วยเตี๋ยวแก่ผู้ซื้อ
        
        วิธีการในการส่งมอบทรัพย์สินนั้นย่อมขึ้นอยู่กับสภาพของทรัพย์นั้นเพราะทรัพย์บางชนิดก็อาจมีขนาดเล็กที่สามารถนำมาส่งให้กับเจ้าหนี้ได้แต่ทรัพย์บางชนิดก็เป็นของมีขนาดใหญ่ไม่อาจเคลื่อนย้ายได้ง่ายเช่น สวน บ้าน โรงเเรม ดังนั้นการส่งมอบทรัพย์ จึงกำหนดไว้อย่างกว้างกว้าง ดังที่มาตรา 462 บัญญัติไว้
        
        วัตถุแห่งหนี้เป็นการส่งมอบทรัพย์สินก็มีทรัพย์สินที่ลูกหนี้ต้องส่งมอบทรัพย์สินที่ลูกหนี้มีหน้าที่ส่งมอบนี้จะต้องเป็นทรัพย์ที่มีรูปร่างและทรัพย์นี้จะเป็นทรัพย์เฉพาะสิ่งเช่น แพะชื่อม้า สุนัขชื่อมอมแมมก็ได้
        
        ลูกหนี้มีหน้าที่ในการส่งมอบทรัพย์สินให้แก่เจ้าหนี้ โดยการโอนกรรมสิทธิ์ โดยการโอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สิน
      - หนี้กระทำการ
        
        หนี้กระทำการ : เป็นหนี้ที่ลูกหนี้ต้องไปทำการงานอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างแก่เจ้าหนี้ เช่นไปสร้างบ้านหรือ ไปวาดรูปให้ตามสัญญาจ้างของการทำงานต่างๆให้แก่นายจ้างตามสัญญาจ้างแรงงาน
        
        หนี้กระทำการนั้นอาจมีได้ทั้งที่ลูกหนี้อาจเพียงแต่รับผิดชอบในการจัดกระทำการอันนั้นโดยลูกหนี้ไม่ต้องกระทำการด้วยตนเองก็ได้ เช่นหนี้ตามสัญญารับจ้างสร้างบ้านลูกหนี้ซึ่งเป็นผู้รับเหมามาก็มีได้ลงมือสร้างด้วยตนเองเพียงแต่ไปจัดหาคนงานมาทำงานให้เสร็จตามสัญญาเท่านั้นก็ได้
        
        หนี้กระทำการที่การชำระหนี้เป็นเรื่องที่ลูกหนี้ต้องกระทำเฉพาะตัวนี้ ถือเป็นหนี้ส่วนตัวและไม่ตกเป็นมรดกแก่ทายาทลูกหนี้แต่ทางด้านเจ้าหนี้มีสิทธิอาจตกไปยังทายาทได้เว้นแต่จะตกลงกันเป็นอย่างอื่น
        
        มาตรา 213 วรรคสอง เป็นการที่เจ้าหนี้ให้ลูกหนี้กระทำการ
  - - - เช่น ทำสัญญาซื้อขายสุนัขกัน 10 ตัว วัตถุประสงค์ของนิติกรรมคือการโอนกรรมสิทธิ์ในสุนัขผู้ขายไปยังผู้ซื้อ
    - - 1.วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้น เป็นที่มาแห่งหนี้ประการหนึ่ง แต่วัตถุแห่งหนี้นั้นเป็นผลเมื่อผลเมื่อนิติกรรมเกิด
      - 2.วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นก็มีเฉพาะในนิติกรรมเท่านั้นแต่วัตถุแห่งหนี้นั้นมีในหนี้ทุกชนิด
      - 3.วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นมีได้ไม่จำกัด ขึ้นอยู่กับความประสงค์ของผู้ทำนิติกรรมนั้น แต่วัตถุแห่งหนี้จะมีเพียง3 อย่างคือหนี้กระทำการ หนี้งดเว้นกระทำการและหนี้ส่งมอบทรัพย์เท่านั้น
  - - - บทบัญญัติดังกล่าวนี้บัญญัติไว้ทำนองเดียวกับมาตรา 227 ที่ใช้คำว่า ทรัพย์หรือสิทธิอันเป็นวัตถุแห่งหนี้ และมาตรา 231 ก็ใช้คำว่า ทรัพย์อันเป็นวัตถุแห่งหนี้
    - - ซึ่งมีกฎหมายกำหนดกฎหมายเกี่ยวกับทรัพย์ทั้งสองประเภทนี้ไว้แตกต่างกัน จึงจะแยกพิจารณา ออกเป็น 2ส่วนคือ
        
        1.ทรัพย์ที่จะส่งมอบเป็นทรัพย์สินทั่วไป
        
        อาจเป็นได้ทั้งสังหาริมทรัพย์หรืออสังหาริมทรัพย์และจะเป็นทรัพย์เฉพาะสิ่งหรือไม่ใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่งก็ได้
        
        เช่น นางผึ้ง ทำสัญญาซื้อขายโต๊ะ 120 ตัวให้แก่ นางส้มกำหนดส่งมอบใน 3 เดือน เช่นนี้ แม้แดงจะยังไม่มีโต๊ะอยู่เลยในขณะทำสัญญาและเกิดหนี้นั้น ทรัพย์นั้นยังเป็นทรัพย์ในอนาคตก็ได้
        
        ทรัพย์ที่ลูกหนี้จะส่งมอบนี้หากเป็นทรัพย์เฉพาะสิ่งคือทรัพย์ที่รู้แน่นอนแล้วว่าเป็นทรัพย์ชิ้นใด เช่นสุนัขชื่อ มอมแมมลูกหนี้จะต้องส่งมอบทรัพย์ใด ซึ่งกฎหมายก็ได้กำหนดหลักเกณฑ์ไว้ 2 กรณี คือ
        
        การที่ทรัพย์นั้นจะเป็นวัตถุแห่งหนี้
        
        2.กรณีทรัพย์ที่จะต้องส่ฃมอบได้ระบุไว้เป็นเพียงประเภท
        
        ทรัพย์ที่จะส่งมอบเป็นเงินตรา
        
        เงินตรานั้นมีลักษณะพิเศษกว่าทรัพย์สินอื่นอยู่หลายประการทั้งโดยธรรมชาติของการใช้สอย และการกำหนดโดยกฎหมายที่เห็นได้ชัดเจน
        
        1.กรณีหนี้เงินได้แสดงไว้เป็นเงินต่างประเทศ มาตรา 196
        อัตราแลกเปลี่ยนนี้ ปกติธนาคารก็จะมีอัตราซื้อ และอัตราขาย เช่น นำเงินบาทไปแลกเป็นเงินเหรียญสหรัฐ
        
        2.กรณีเงินตราที่จะพึงส่งใช้เป็นอันยกเลิกไม่ใช้แล้ว มาตรา 197
        เงินตราชนิดต่างๆนี่นอาจมีการเปลี่ยนแปลงบางชนิดอาจยกเลิก
  - - - เช่น กู้ยืมเงินกันไปก็มีหนี้ที่ต้องชำระเงินกู้คืน ซื้อขายสินค้าที่ไม่มีข้อกำหนดของสัญญาอย่างอื่นก็มีเพียงหนี้ส่งมอบสินค้าและหนี้ชำรถราคา
        เช่น ตามสัญญาเช่าผู้ให้เช่าอาจมีหนี้ส่งมอบทรัพย์สินที่ให้เช่า
    - - แยกสิทธิในการเลือกออกได้เป็น 4 กรณี
        
        ก) กำหนดผู้ใดเป็นผู้เลือก(มาตรา 198, มาตรา 201)
        ข)ไม่ได้กำหนดไว้ว่าใครจะเป็นผู้เลือก สิทธิการเลือกชำระตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้( มาตรา 198 )
        ค)กำหนดให้บุคคลภายนอกเป็นผู้เลือก เช่น ป่วยหนักไม่รู้สึกตัวสิทธิในการเลือกตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้
        ง)กำหนดให้ฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นฝ่ายเลือก
        สิทธิเลือก โดยลูกหนี้ เจ้าหนี้หรือบุคคลอื่น
    - - ก.กรณีฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นผู้มีสิทธิเลือก มาตรา 199 วรรคแรก
      - ข.กรณีบุคคลภาคนอกเป็นผู้มีสิทธิเลือก มาตรา 201 วรรคแรก
    - - ก. มีกำหนดระยะเวลาให้เลือก ซึ่งอาจกำหนดกันไว้โดยนิติกรรมที่ก่อหนี้นั้น ฝ่ายที่มีสิทธิจะเลือกเสียภายในเวลาที่กำหนดนั้น ถ้าไม่เลือกในเวลาที่กำหนดสิทธิการเลือกก็ตกไปอยู่แก่อีกฝ่ายหนึ่ง
      - ข.กรณีมิได้กำหนดเวลาให้เลือก กฎหมายได้กำหนดว่าเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระ
    - - การเลือกนี้มีผลย้อนหลังไปถึงการเกิดหนี้ครั้งแรกและเป็นกำหนดให้กระทำมาแต่แรก
    - - 1.กรณีตกเป็รอันพ้นวิสัยจะทำได้มาแต่ต้น
      - 2.กรณีการอันพึงต้องทำเพื่อชำระหนี้บางอย่างกลายมาเป็นพ้นวิสัยถายหลัง
- - - - 1.1.1 หนี้ที่กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน
        มาตรา 204 วรรค แรก
        
        แม้หนี้จะถึงกำหนดเวลาชำระแล้วและลูกหนี้ก็ยังไม่ชำระหนี้หากเจ้าหนี้ยังไม่เตือนถือว่าลูกหนี้ยังไม่ผิดนัด
        
        การเตือนเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระแล้วลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ลูกหนี้จึงจะผิดนัดเพราะว่าเขาเตือนแล้ว
      - 1.1.2 หนี้ที่ไม่มีกำหนดชำระหนี้ตาม
        มาตรา 203
        
        เจ้าหนี้ต้องเตือนจึงจะผิดนัด ดังนั้นหากไม่มีการเตือนให้ชำระหนี้จากเจ้าหนี้ ลูกหนี้ก็ยังไม่มีหน้าที่ชำระหนี้และยังไม่ผิดนัดจึงถือได้ว่าหนี้ประเภทนี้ลูกหนี้ผิดนัดโดยการเตือนของเจ้าหนี้ด้วยเช่นกัน
      - การผิดนัดเกิดจากการกระทำของเจ้าหนี้เพื่อให้ครบเงื่อนไขตามกฏหมายเจ้าหนี้ต้องเตือนก่อนลูกหนี้ถึงจะผิดนัด
    - - 1.2.1 หนี้ที่กำหนดชำระตามวันแห่งปฏิทิน
        มาตรา 204 วรรคสอง
        
        อันนั้นกฏหมายจึงกำหนดว่าถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ตามกำหนดลูกหนี้ก็ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย ในทำนองเดียวกันหนี้ที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้คำนวณนับได้โดยปฏิทิน
        
        ดังนี้เมื่อผู้ซื้อแจ้งให้ทราบแล้วเมื่อครบกำหนด7วันซึ่งคำนวณนับได้ตามปฏิทิน เช่นนี้ถ้าลูกหนี้ไม่นำมาส่งมอบก็ถือว่าผิดนัดโดยไม่ต้องพักเตือนเลย
        
        ฎ . 664 / 2530
      - 1.2.2 หนี้ละเมิด
        มาตรา 206
        
        หนี้ละเมิดนั้นเกิดขึ้นจากการล่วงสิทธิของผู้อื่น มิใช่เกิดจากนิติกรรมสัญญาจึงไม่มีกำหนดเวลาชำรหนี้ไว้ ในเรื่องกาผิดนดสำหรบหน้ละเมิดนั้น
    - - กำหนดเวลาชำระหนี้และการผิดนัดนั้นไม่เหมือนกัน แต่ก็มีความเกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด ความต่างและความเหมือนของการเวลาชำระหนี้กับการผิดนัด
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้นั้น เป็นกำหนดที่ลูกหนี้จะต้องชำระหนี้ แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนด ประกอบกับเงื่อนไขบางประการขงกฎหมาย
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้เป็นกำหนดที่เจ้าหนี้สามารถเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้ และ เป็นองค์ประกอบสำคัญประการหนึ่งของการผิดนัด
        
        การผิดนัดนั้นแม้จะถึงกำหนดเวลาชำระหนี้และมีเงื่อนไขอื่นที่อาจทำให้ลูกหนี้ผิดนัด เช่น การเตือนของลูกหนี้แล้วก็ตาม
    - - 1.4.1 เป็นเหตุที่เกิดจากเจ้าหนี้เอง
        
        ได้แก่ การที่เจ้าหนี้ผิดนัด และ กรณีที่เจ้าหนี้ต้องรับผิดด้วยเหตุอื่นอีก
      - มาตรา 205
      - 1.4.2 เหตุเกิดจากบุคคลภายนอก
        
        บางครั้งการชำระหนี้ยังไม่ได้กระทำลงนั้นเป็นพฤติการณ์ที่โทษลูกหนี้ไม่ได้เพราะเป็นเหตุเกิดจากบุคคลภายนอกซึ่งเป็นเรื่องนอกอำนาจของลูกหนี้ที่จะป้องกันได้
  - - - เมื่อการชำระหนี้ล่าช้าเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่เจ้าหนี้เจ้าหนี้อาจเรียกค่าสินใหม่ทดแทนได้ บัญญัติไว้ในมาตรา 215
      - ข้อให้สังเกตว่าค่าสินใหม่ทดแทนความเสียหายอันเกิดจากการผิดนัดนี้มีข้อควรสังเกต 2 ประการ
        
        เป็นค่าสินไหมทดแทนที่เกิดขึ้นจากการผิดนัดโดยตรง
        
        เป็นความรับผิดที่เพิ่มขึ้นมาจากการชำระหนี้ปกติที่แม้เมื่อผิดนัดลูกหนี้ก็ยังต้องชำระหนี้ไม่เกี่ยวกับค่าสินใหม่ทดแทนแทนการชำระนี่
    - - มาตรา 388 บัญญัติว่า ถ้าวัตถุที่ประสงค์แห่งสัญญานั้น ว่าโดยสภาพหรือโดยเจตนาที่คู่สัญญาได้แสดงไว้ จะเป็นผลสำเร็จได้ก็แต่ด้วยการชำระหนี้ ณ เวลามีกำหนดก็ดี หรือภายในระยะเวลาอันใดอันหนึ่งซึ่งกำหนดไว้ก็ดี และกำหนดเวลาหรือระยะเวลานั้นได้ล่วงพ้นไปโดยฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมิได้ชำระหนี้ไซร้ ท่านว่าอีกฝ่ายหนึ่งจะเลิกสัญญานั้นเสียก็ได้ มิพักต้องบอกกล่าวดังว่าไว้ในมาตราก่อนนั้นเลย
      - ต้อต้องเป็นหนี้ที่กำหนดเวลาชำระหนี้เป็นสาระสำคัญ
    - - เมื่อลูกหนี้ผิดนัดลูกหนี้ยังอาจต้องรับผิดในความเสียหายในความประมาทเลินเล่อในการที่การชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างผิดนัดด้วย
      - มาตรา 217 บัญญัติว่า ลูกหนี้จะต้องรับผิดชอบในความเสียหายบรรดาที่เกิดแต่ความประมาทเลินเล่อในระหว่างเวลาที่ตนผิดนัด ทั้งจะต้องรับผิดชอบในการที่การชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะอุบัติเหตุอันเกิดขึ้นในระหว่างเวลาที่ผิดนัดนั้นด้วย เว้นแต่ความเสียหายนั้นถึงแม้ว่าตนจะได้ชำระหนี้ทันเวลากำหนดก็คงจะต้องเกิดมีอยู่นั่นเอง
      - ความรับผิดกรณีนี้ไม่ได้เกิดจากการผิดนัดแต่เป็นการเกิดในระหว่างผิดนัดด้วยเหตุอื่น
      - กฏหมายจึงยอมให้ลูกหนี้พิสูจน์ได้ว่าแม้ตนจะได้ชำระหนี้ทันเวลากำหนดความเสียหายนั้นก็ต้องเกิดมีอยู่นั่นเองลูกหนี้จึงไม่ต้องรับผิดความเสียหายในเรื่องนี้เกิดจากสองสาเหตุ คือ
        
        ความประมาทเลอรเลอร์ความประมาทเลินเล่อของลูกหนี้อย่างหนึ่ง
        
        เกิดจากอุบัติเหตุอีกอย่างหนึ่ง
- - - - เช่น ยืมที่รดนำ้สังข์เพื่อไปใช้ในวันแต่งงานโดยไม่ได้ตกลงกันว่าจะคืนเมื่อไหร่ แต่ก็อนุมานจากพฤติการณ์ได้ว่าเมื่อเป็นการยืมไปใช้ในวันแต่งงาน ก็ค้องชำระเมื่อหลังจากแต่งงานเสร็จแล้ว
  - - - มาตรา 203 วรรคสอง ถ้าได้กำหนดเวลาไว้ แต่หากกรณีเป็นที่สงสัย ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนถึงเวลานั้นหาได้ไม่ แต่ฝ่ายลูกหนี้จะชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นก็ได้
      - ตัวอย่าง. แดงให้ดำยืมขันเงินใบหนึ่งไปใช้ในงานมงคลสมรสของบุตรสาวของดำ เผอิญการสมรสต้องเลื่อนไป1เดือน แดงไม่อาจเรียกขันเงินคืนก่อนเสร็จการสมรสเว้นแต่แดงจะพิสูจน์ได้ว่าดำไม่ได้มีเจตนาเอาขันไปไม่เกินกว่า 15 วันแต่ถึงอย่างไรก็ดี ดำ อาจคืนขันก่อนทำการมงคลสมรสได้
    - - 2.2.1 กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันแห่งปฎิทิน
        
        มาตรา 204 วรรค สอง ถ้าได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน และลูกหนี้มิได้ชำระหนี้ตามกำหนดไซร้ ท่านว่าลูกหนี้ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย วิธีเดียวกันนี้ท่านให้ใช้บังคับแก่กรณีที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าก่อนการชำระหนี้ ซึ่งได้กำหนดเวลาลงไว้อาจคำนวณนับได้โดยปฏิทินนับแต่วันที่ได้บอกกล่าว
        
        เช่น กำหนดชำระหนี้ในวันที่ 15 ตุลาคม กำหนดชำระหนี้หลังวันปีใหม่
      - 2.2.2 กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน
        
        มาตรา 204 วรรคแรก
        ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว และภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว
        
        ตัวอย่าง ฎีกาที่ 2225 / 2540