Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หน้าที่การชำระหนี้ - Coggle Diagram

- - - - ลูกหนี้ต้องกระทำการนั้นๆด้วยตัวของลูกหนี้เองจะด้วยสภาพของสัญญา ด้วยสภาพของหนี้ หรือด้วยความตกลงของคู่กรณีก็ตาม เช่น จ้างนางสาวแฟงไปรำ คนอื่นไปรำแทนได้ไหม = ไม่ได้ เพราะต้องเป็นนางสาวแฟงเท่านั้น
        
        เป็นหนี้ที่ลูกหนี้ต้องทำการอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างแก่เจ้าหนี้ เช่น นายแบงค์จ้างนายบอสสร้างกระท่อมนายบอสก็มีหน้าที่กระทำการสร้างกระท่อม
        
        หนี้กระทำการนั้นอาจมิได้ทั้งที่ลูกหนี้อาจเพียงแต่รับผิดชอบในการจัดกระทำการอันนั้นโดยลูกหนี้ไม่ต้องกระทำตัวตัวเองก็ได้ เช่น หนี้ตามสัญญาที่นายขาวรับจ้างสร้างกระท่อมซึ่งนายขาวเป็นผู้รับเหมามาก็มิได้ลงมือสร้างด้วยตัวเองเพียงแค่เป็นคนจัดหาคนงานนายช่างมาทำงานให้เสร็จตามสัญญาเท่านั้นก็ได้
      - หนี้งดเว้นกระทำการ
        
        วัตถุแห่งหนี้นั้นอาจกำหนดให้ลูกหนี้ต้องไม่กระทำการอันหนึ่งอันใด เช่น ทำสัญญา เช่า หอพักไม่ต้องการให้ประกอบอาหารภายในห้องพัก ผู้เช่าซึ่งเป็นลูกหนี้ก็มีหน้าที่ในการชำระหนี้
        
        หนี้กระทำการขัดต่อเสรีภาพของลูกหนี้ เช่น จ้างนายฟลุ๊คห้ามมิให้แบ่งทรัพย์เกิด10ปีให้กับนางสาวน้ำ
        
        หนี้ขัดต่อความสงบเรียบร้อยตกเป็นโมฆียะ เช่น นายแพะทำสัญญาให้คำตอบแทนโดยที่จ้างนายแกะไม่ให้ไปใช้สิทธิ์เลือกตั้ง อบจ.
        
        หนี้งดเว้นกระทำการที่อาจบังคับกันได้ เช่น นางสาวปลาทำสัญญาเช่าที่ดินสร้างรั้ว เจ้าของซึ่งเป็นนางสาวปูไม่ต้องการให้สร้างรั้วที่จะสร้างขึ้นบังวิวทิวทัศน์ของบ้านตน จึงตกลงห้ามสร้างรั้วเกิน 2เมตรนางสาวปูจึงมีสิทธิ์บังคับให้รื้อถอนการที่ได้กนะทำนั้นได้
      - หนี้ส่งมอบทรัพย์สิน
        
        หนี้ที่ลูกหนี้มีหน้าที่ส่งมอบทรัพย์สินแก่เจ้าหนี้ เช่น ทำสัญญาซื้อขายจักรยานยนต์ฝ่ายผู้ซื้อก็มีหน้าที่ส่งมอบทรัพย์สินคือราคารถจักรยานยนต์ ในขณะที่ผู้ขายก็มีหน้าที่ส่งมอบรถจักรยานยนต์
        
        อสังหาริมทรัพย์ ต้องมีการทำสัญญาเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่กรรมสิทธิจึงจะโอนไปยังผู้ซื้อ เช่น นายจุกทำสัญญาซื้อขายอาคารพาณิชย์ใหแก่นายจิกและต้องทำหนังสือต่อพนักงานเจ้าหน้าที่เพราะเป็นอสังหาริมทรัพย์
        
        สังหาริมทรัพย์ ทำสัญญาซื้อขายรถยนต์ฝ่ายผู้ซื้อก็มีหน้าที่ส่งมอบทรัพย์สินราคารถยนต์ ฝ่ายผู้ขายก็มีหน้าที่ส่งมอบรถยนต์
  - - - ทรัพย์สินที่จะส่งมอบเป็นทรัพย์สินทั่วไปอาจเป็นได้ทั้งสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ ละจะเป็นทรัพย์เฉพาะสิ่งหรือไม่ใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่งก็ได้ แม้จะเป็นทรัพย์ในอนาคตคือในขณะที่เกิดหนี้กันนั้น ลูกหนี้ยังไม่มีทรัพย์นั้นอยู่เลยก็ได้
    - - ตามมาตรา196 หนี้เงิน ชำระด้วยเงิน ที่ต้องเอเงินมาชำระ
        
        มาตรา196 วรรคสอง อัตราแลกเปลี่ยนปกติธนาคารก็จะมีอัตราซื้ออัตราขาย เช่น นำเงินไปแลกเป็นเหรียญสหรัฐ เหรียญละ 33 บาท แต่อัตราธนาคารขายเงินเหรียญสหรัฐจะเป็นเหรียญละ 34 บาท (คืออัตราที่ะนาคารขาย)
  - - - สิทธิในการเลือกแบ่งออกได้ 4 กรณีได้แก่
        
        ถ้ากำหนดไว้ให้ผู้ใดเป็นผู้เลือกสิทธิในการเลือกก็ต้องเป็นไปตามที่ตกลงกันไว้นั้น (มาตรา 198 201)
        
        ถ้าไม่ได้กำหนดไว้ว่าใครเป็นผู้เลือกสิทธิในการชำระหนี้ตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้ (มาตรา 198)
        
        ถ้ากำหนดให้บุคคลภายนอกเป็นผู้เลือก และผู้นั้นไม่อาจจะเลือกได้ เช่น ป่วยหนัก ไม่รู้สึกตัว สิทธิในการเลือกจะตกอยู่แก่ฝ่ายลูกหนี้
        
        ถ้ากำหนดให้ลูกหนี้และเจาหนี้เป็นฝ่ายเลือก และฝ่ายที่มีสิทธินั้นไม่เลือกภายในเวลาที่กำหนด สิทธิย่อตกไปอยู่แก่อีกฝ่ายหึ่ง ในมาตรา 200
    - - กฎหมายได้กำหนดไว้ 2 กรณี
        
        กรณีฝ่ายลูกหนี้หรือเจ้าหนี้เป็นผู้มีสิทธิ์เลือก (มาตรา 199 วรรคแรก) การแสดงเจตนาเลือกนี้จะแสดงเจตนาโดยชัดแจ้งหรือแสดงโดยปริยายก็ได้ทั้งสิ้น เช่น เต่าต้องการที่จะซื้อโทรทัศน์กับแก้ว ด้วยความชัดเจนแก้วต้องตกลงทำการซื้อขายกับเต่าและส่งมอบทรัพย์สินคือโทรทัศน์ให้กับเต่าจนการชำระหนี้เสร็จสมบูรณ์
        
        กรณีบุคคลภายนอกเป็นผู้มีสิทธิเลือก (มาตรา 201 วรรคแรก) เช่น นายเหลืองต้องการกางเกงเป็นของขวันวันเกิดให้แก่นายเขียวในราคา1500 บาท เจ้าของร้านบอกมี 2 ตัวราคาเท่ากันแต่ลวดลายต่างกัน จึงตกลงให้นายเขียวซึ่งเป็นบุคคลภายนอกเป็นผู้เลือก เช่นนี้นายเขียวซึงเป็นบุคคลภายนอก จึงเป็นผู้เลือก
    - - ระยะเวลาในการเลือก มีบัญญัติไว้ในมาตรา 200 ถ้ามิได้กำหนดระยะเวลาให้เลือกไซร้ เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระ ฝ่ายที่ไม่มีสิทธิจะเลือกอาจกำหนดเวลาพอสมควรแก่เหตุแล้วบอกกล่าวให้อีกฝ่ายใช้สิทธิเลือกภายในเวลาอันนั้น เช่น
        
        ระยะเวลาในการเลือกตามบทบัญญาติมาตรา 200 แบ่งได้ 2 กรณีคือ
        1.มีกำหนดระยะเวลาให้เลือก ในกรณีที่บุคคลภายนอกเป็นผู้เลือกเช่นเดียวกันบุคคลภายนอกก็ต้องเลือกภายในเวลาที่กำหนด
        2.กรณีมิได้กำหนดเวลาให้เลือก กฎหมายได้กำหนดว่าเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระ ฝ่ายไม่มีสิทธิจะเลือกอาจกำหนดเวลาสมควรแก่เหตุแล้ว บอกกล่าวให้อีกฝ่ายใช้สิทธิเลือกภายในเวลาอันนั้น
    - - มาตรา 199 วรรคสอง บัญญัติ การชำระหนี้ได้เลือกทำเป็นอย่างใดแล้ว ท่านให้ถือว่าอย่างนั้นอย่างเดียวเป็นการชำระหนี้อันกำหนดให้กระแต่ต้นมา
        
        การเลือกนี้มีผลย้อนหลังไปถึงการเกิดหนี้ครั้งแรกและถือว่าหนี้นั้นอย่างเดียวเป็นกำหนดให้กระทำแต่แรก
- - - - กรรณีนี้มาตรา 203 วรรคสอง บัญญัติว่า ถ้าได้กำหนดเวลาไว้ แต่หากกรณีเป็นที่สงสัย ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนหนี้ก่อนถึงเวลานั้นหาได้ไม่ แต่ฝ่ายลูกหนี้ชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นก็ได้ เช่น ญาดายืมชุดราตรีของศิริญไปใช้ในงานเดินแบบที่ห้างแห่งหนึ่งแต่งานเดินแบบถูกเลื่อนไปอีก4เดือน ดังนั้น ญาดาไม่สามารถเรียกร้องเอาชุดราตรีคืนก่อนเสร็จงานเดินแบบ เว้นแต่ญาดาจะพิสูจน์หรือแสดงความชัดเจน
    - - กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันเวลาแห่งปฏิทิน
        กรณีนี้เป็นการกำหนดเวลาชำระหนี้โดยแจ้งชัดตามวันแห่งปฏิทิน ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 204 วรรคสอง ว่า ถ้าได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน เช่น ศศิธรจะกำหนดชำระหนี้ซื้อคอมพิวเตอร์วันที่29สิงหาคม2565 ก็ต้องชำระในวันที่29สิงหาคม2565เท่านั้น
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน
        มาตรา 204 วรรคแรก กำหนดเวลาชำระหนี้ตามมาตรา 204 วรรคแรก เป็นกำหนดเวลามิใช่ตามวรรคสอง นั้นก็คือต้องแปลเป็นกำหนดเวลาชำระหนี้ที่มิใช่ตามวันแห่งปฏิทินตามเดิม
- - - - หนี้ประเภทนี้เจ้าหนี้ต้องเตือนก่อนลูกหนี้จึงจะผิดนัดได้แก่หนี้ 2 กรณี คือ
        1.หนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระมิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน
        ในมาตรา 204 วรรคแรก หนี้ประเภทนี้เป็นหนี้ที่มีกำหนดชำระมิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน เช่น กำหนดชำระหนี้เมื่อเกี่ยวเสร็จ เมื่อสิ้นเทศกาลปีใหม่
        2.หนี้ที่ไม่มีกำหนดเวลาชำระ
        ตาม มาตรา 203 หนี้ที่ไม่มีกำหนดชำระตาม 203 เจ้าหนี้ต้องเตือนผิดนัด เช่น แฟนต้าต้องการซื้อโทรศัพท์จากโค้ก แต่ว่าตัวแฟนต้าไม่ได้กำหนดเวลาชำระหนี้ โค้กจะถือว่ายังไม่ผิดนัด โค้กจะผิดนัดก็ต่อเมื่อแฟนต้าได้ตักเตือนให้ชำระหนี้และกำหนดเวลารชำระหนี้ โค้กจึงจะตกเป็นผู้นัด ถ้าโค้กไม่มีชำระหนี้ในวันเวลาที่กำหนด
    - - หนี้กลุ่มนี้มี 2 ประเภท คือ
        
        หนี้ที่กำหนดชำระตามวันแห่งปฏิทิน
        กำหนดไว้ในมาตรา 204 วรรคสองหนี้ที่กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทินถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ผิดนัดทันทีไม่ต้องเตือน เช่น สไปร์กำหนดเวลาชำระหนี้กับขนมในวันที่ 25 สิงหาคม 2565
        
        หนี้ละเมิด
        การผิดนัดสำหรับหนี้ละเมิด กำหนดไว้ในมาตรา 206 ในกรณีหนี้อันเกิดแต่มูลละเมิด ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดมาแต่เวลาที่ทำละเมิด กรณีที่มีบุคคลอื่นต้องร่วมรับผิดกับผู้ทำละเมิด เช่น ส้มขับรถชนม่วง เป็นเหตุทำให้เกิดละเมิดและทำให้ม่วงเสียหาย ฝ่ายเจ้าหนี้มีหน้าที่จ่ายค่าสินไหมทดแทนทันทีเมื่อทำละเมิด
    - - จะเห็นได้ว่า กำหนดเวลาชำระหนี้และการผิดนัดนั้นไม่เหมือนกัน แต่ก็มีความเกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด ความแตกต่างและความเหมือนของกำหนดเวลาชำระหนี้กับการผิดนัด ดังนี้
        1.กำหนดเวลาชำระหนี้นั้น เป็นกำหนดที่ลูกหนี้จะต้องชำระ แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนด ประกอบกับเงื่อนไขบางประการของกฏหมาย เช่น เลมอนตกลงชำระหนี้กับเค้กแต่ไม่ได้กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันแห่งปฏิทิน ฉะนั้นเลมอนจะผิดนัดก็ต่อเมื่อเค้กได้ให้คำเตือนแล้วแต่ถ้าเป็นหนี้ที่มีกำหนดชำระตามวันแห่งปฎิทินจากคำบอกกล่าวของเค้กเลมอนจะผิดนัดทันทีที่ไม่ชำระหนี้
        2.กำหนดเวลาชำระหนี้ เป็นการกำหนดที่เจ้าหนี้สามารถเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้และเป็นองค์ประกอบสำคัญประการหนึ่งของการผิดนั้น เช่น การที่ปาร์ตี้จะทำให้หวานผิดนัดได้นั้นปาร์ตี้ต้องเตือนหวานหลังจากที่หนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว( 20 สิงหาคม 2565) หากยังไม่ถึงวันที่ 20สิงหาคม 2565 ปาร์ตี้ก็ไม่สามารถเรียกร้องสิทธิจากหวานให้ตกเป็นผู้ผิดนัดได้
        3.การผิดนัดนั้น แม้จะถึงกำหนดเวลาชำระหนี้ และมีเงื่อนไขอื่นที่อาจทำให้ลูกหนี้ผิดนัด เช่น ใหม่เตือนชีสเค้กก็ตามแต่ถ้าการที่ไม่ชำระหนี้ของชีสเค้กมีเหตุที่สามารถอ้างได้ว่าไม่ใช่ความผิดของตน แต่เกิดจากสภาพแห่งหนี้อันใดอันหนึ่งที่ชีสเค้กไม่ต้องรับผิดชอบตามมาตรา 205 ถือว่าชีสเค้กยังไม่ผิดนัด หมายถึง ตราบใดที่ชีสเค้กเกิดเหตุสุดวิสัยหรือมีข้ออ้างในทางกฎหมายชีสเค้กก็ยังไม่ผิดนัด แม้จะถึงกำหนดชำระหนี้ หรือใหม่เตือนชีสเค้กแล้วก็ตาม
    - - บัญญัติไว้ในมาตรา 205 ว่า ตราบใดการชำระหนี้นั้นยังมิได้กระทำลง
        เพราะพฤติการณ์อันใดอันหนึ่งซึ่งลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ ตราบนั้นลูกหนี้ยังหาชื่อว่าผิดนัดไม่
        พฤติการณ์ซึ่งลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบนี้ อาจมีที่มาจากสาเหตุด้วยกัน เป็นต้นว่า
        
        เป็นสาเหตุที่เกิดจากเจ้าหนี้เอง
        การที่เจ้าหนี้ผิดนัดอาจด้วยเพราะไม่รับชำระหนี้ตามมาตรา 207 เช่น
        หรือเพราะไม่เสนอชำระหนี้ตอบแทนเมื่อตนมีหน้าที่ต้องชำระหนี้ตอบแทนตามมาตรา 210 ก็ถือเป็นการชำระหนี้ที่ยังมิได้กระทำลงเพราะพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ ลูกหนี้จึงไม่ผิดนัด เช่น ปอมปอมจะชำระหนี้กับไซบีเรียแต่ไซบีเรียไม่รับชำระหนี้ เพราะไซบีเรียไม่ได้เสนอชำระหนี้ตอบแทนปอมปอมตาม มาตรา210 จึงถือว่าเป็นหนี้ที่ยังไม่กระทำการลง
        
        เหตุเกิดจากบุคคลภายนอก
        เหตุเกิดจากบุคคลภายนอกลูกหนี้ต้องไม่มีส่วนผิด เช่น ตกลงกันทำสัญญาซื้อขายจักรยาน โดยตกลงกันว่าจะเเบ่งแยกซื้อขายรถจักรยานและไปโอนให้แก่ผู้อื่นภายในเวลาที่กำหนด ปรากฏว่าลูกหนี้ได้พยายามดำเนิดการเพื่อซื้อขายจักรยานตามสัญญาเต็มความสามารถแล้ว แต่การซื้อขายไม่เสร็จเพราะพนักงานที่ร้านไม่อาจดำเนิดการได้ทันถือว่าลูกหนี้ผิดนัด
        
        เกิดจากภัยธรรมชาติ
        ลูกหนี้ไม่อาจชำระหนี้ได้ทันตามกำหนดอาจมีสาเหตุมาจากภัยธรรมชาติที่ลูกหนี้ไม่อาจคาดการณ์และไม่อาจะป้องกันได้ ก็ถือว่าเป็นพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ เช่น ต้นตาลจะแบ่งที่ดินแต่แบ่งแยกให้ไม่ทันเพราะพายุเข้า เพราะเกิดน้ำท่วมหนักตินตาลจึงไม่สามารถไปโอนที่ดินได้ตามกำหนด ก็ถือว่าลูกหนี้ไม่ผิดนัด