Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

วัตถุแห่งหนี้, กรณีวัตุแห่งหนี้ซึ่งเลือกชำระได้, การส่งมอบทรัพย์สิน,…

- - - - การแสดงเจตนาเลือกนี้จะแสดงเจตนาโดยชัดแจ้งหรือแสดงโดยปริยายก็ได้ทั้งสิ้น
- - - - มีกำหนดระยะเวลาให้เลือก ซึ่งอาจกำหนดกันไว้โดยนิติกรรมที่ก่อหนี้นั้น
        
        ในกรณีที่บุคคลภายนอกก็เช่นเดียวกัน
      - กรณีมิได้กำหนดเวลาให้เลือก กฎหมายได้กำหนดว่าเมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระ ฝ่ายที่ไม่มีสิทธิจะเลือกอาจกำหนดเวลาพอสมควรแก่เหตุผล บอกกล่าวให้ฝ่ายโน้นใช้สิทธิเลือกภายในเวลาอันนั้น
- - - - กรณีที่การชำระหนี้บางอย่างเป็นพ้นวิสัยที่ฝ่ายที่ไม่มีสิทธิจะเลือกไม่ต้องรับผิดชอบ กรณีนี้ท่านให้จำกัดหนี้ไว้แต่เพียงอย่างอื่นที่ไม่พ้นวิสัยเท่านั้น
        
        ตัวอย่างแดงตกลงซื้อลูกสุนัขจากต้อยที่มีอยู่เพียง 3 ตัว คือ สีดำ สีขาว และสีด่าง โดยตกลงกันให้แดงเลือกเอาตัวใดก็ได้โดยให้แจ้งแก่ต้อยก่อนส่งมอบ 7 วันข้างหน้า ปรากฎว่าก่อนที่แดงแจ้งว่าจะเลือกสีใด ลูกสุนัขตัวสีขาวถูกรถของคนข้างบ้านทับตายเสียก่อน เช่นนี้การชำระหนี้จึงจำกัดไว้เฉพาะลูกสุนัขอีก 2 ตัวเท่าที่เหลือเท่านั้นแดงจะเลือกตัวสีขาวไม่ได้
      - กรณีที่ชำระหนี้บางอย่างกลายเป็นพ้นวิสัยที่ฝ่ายไม่มีสิทธิจะเลือกต้องรับผิดชอบ กรณีนี้ผู้มีสิทธิเลือกก็ไม่ถูกจำกัดให้ต้องเลือกส่วนที่จะเป็นวิสัยเท่านั้นและถ้าเขาเลือกส่วนที่เป็นพ้นวิสัย การชำระหนี้โดยตรงก็ไม่สามารถืำได้ก็ต้องบังคับตามมาตรา 218 คือลูกหนี้ต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทน
- - - - ทรัพย์ที่ส่งมอบเป็นทรัพย์สินทั่วไป
        
        ทรัพย์ที่ส่งมอบอาจเป็นสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ หรือจะเป็นทรัพย์เฉพาะสิ่งหรือไม่ใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่งก็ได้
        
        ทรัพย์ในอนาคต เช่น ในขณะที่เกิดหนี้กันนั้น ลูกหนี้ยังไม่มีทรัพย์นั้นอยู่ก็ได้เลย
        
        ตัวอย่าง ดำสัญญาขายโต๊ะ 150 ตัว ให้แก่แดงกำหนดส่งมอบใน 1 เดือน เช่นนี้ แม้ดำจะยังไม่มีโต๊ะอยู่เลยในขณะทำสัญญาและเกิดหนี้นั้น ทรัพย์นั้นก็ยังเป็นทรัพย์ในอนาคตก็ได้
- - - - เงินตรามีลักษณะพิเศษที่แตกต่างไปจากทรัพย์สินอย่างอื่น เงินตราเป็นเพียงเครื่องมือในการแลกเปลี่ยนเป็นสินค้าหรือการบริการ
      - เงินตรานั้นได้มีการกำหนดกฎหมายชัดเจน
        
        ประการแรก เงินตรานั้น มูลค่าอยู่ที่ราคาที่ตราไว้ มิได้อยู่ที่คุณภาพความใหม่เก่า
        
        ประการที่สอง เงินตรานั้นโดยสภาพแล้วไม่มีการชำระหนี้ด้วยเงินตราจะกลายเป็นพ้นวิสัยไปได้
        
        การชำระหนี้ด้วยเงินตรานั้นจะเอาเงินตราฉบับใดมาชำระก็ได้และแม้แต่ตราชนิดนั้นจะเลิกใช้แล้ว ก็ยังต้องชำระด้วยเงินตราชนิดที่ใช้กันอยู่ จะถือเป็นการชำระหนี้เป็นพ้นวิสัยไม่ได้
        
        ประการที่สาม หนี้เงินนั้นมีดอกเบี้ยได้ กฎหมายได้กำหนดดอกเบี้ยให้ในกรณีหนี้เงินไว้หลายกรณี
        
        ประการที่สี่ เงินตรานั้นไม่มีความแตกต่างกันในตัวเงินตราเพราะมีค่าเพียงเป็นเครื่องมือในการแลกเปลี่ยน มีค่าราคาตามที่กำหนดไว้
        
        กรณีหนี้เงินได้แสดงไว้เป็นเงินต่างประเทศ ใช้มาตรา 196 บทกฎหมายนี้ให้สิทธิแก่ลูกหนี้ที่จะชำระหนี้เป็นเงินต่างประเทศตามที่แสดงไว้ก็ได้หรือจะใช้เป็นเงินไทยก็ได้
        
        กรณีเงินตราที่จะพึงส่งใช้เป็นอันยกเลิกไม่ใช้แล้ว เงินตราชนิดต่างๆนั้น อาจมีการเปลี่ยนแปลงบางชนิดอาจยกเลิก กฎหมายจึงได้กำหนดทางแก้ไว้ในมาตรา 197
        
        บทบัญญัตินี้ต้องถือว่าเป็นบทบัญญัติที่บังคับแก้ทั้งสองฝ่ายคือ ฝ่ายลูกหนี้และฝ่ายเจ้าหนี้ คือกฎหมายให้ถือเสมือนหนึ่งว่ามิได้ระบุไว้ให้ใช้เงินตราชนิดนั้น
- - - - ตัวอย่างยืมที่รดน้ำสังข์เพื่อไปใช้ในวันแต่งงานโดยไม่ได้ตกลงกันว่าจะคืนเมื่อไร แต่ก็อนุมานจากพฤติการณ์ได้ว่าเมื่อเป็นการยืมไปใช้ในวันแต่งงาน ก็ต้องชำระเมื่อหลังจากแต่งงานเสร็จแล้ว
- - - - กรณีที่เกิดเป็นที่สงสัย คือ เจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้นได้หรือไม่ หรืออีกนัยหนึ่งเกิดสงสัยขึ้นว่าประโยชน์แห่งเวลาได้แก่ฝ่ายเจ้าหนี้ม่ใช่แก่ฝ่ายลูกหนี้ และเจ้าหนี้จะเอาชำระหนี้ก่อนกำหนดนั้น ดังนี้ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเจ้าหนี้จะเรียกให้ชำระหนี้ก่อนกำหนดหาไม่ได้
      - ตัวอย่าง ก ให้ ข ยืมขันเงินใบหนึ่งไปใช้ในงานมงคลสมรสบุตรสาว ของ ข เผอิญการสมรสต้องเลื่อนไป 1 เดือน ก ไม่อาจเรียกร้องขันเงินคืนก่อนเสร็จสมรส เว้นแต่ ก จะพิสูจน์ได้ว่า ข มิได้มีเจตนาเอาขันนั้นไว้เกินกว่า 15 วัน แต่ถึงอย่างไรก็ดี ข อาจคืนขันก่อนทำการมงคลสมรสได้
    - - กำหนดเวลาชำระหนี้ตามเวลาแห่งปฏิทิน ต้องชำระหนี้โดยชัดแจ้งตามเวลาวันแห่งปฏิทิน ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 204 วรรคสอง
        
        ตัวอย่าง กำหนดเวลาชำระหนี้ในวันที่ 10 สิงหาคม กหนดเวลาชำระหนี้ในวันสงกรานต์
      - กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน กฎหมายได้กล่าวถึงไว้ในมาตรา 204 วรรคแรก
        
        ถ้าหนี้ถึงกำหนดเวลาชำระแล้วและภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว
        
        ตัวอย่าง ยืมเงินไปและกำหนดว่าจะใช้คืนเมื่อขายข้าวได้แล้ว
- - - - กำหนดเวลาการชำระหนี้มีความแน่นอนชัดเจนรู้ได้ตรงกัน
      - ตัวอย่าง ก เป็นเจ้าหนี้ได้กำหนดวันชำระหนี้ให้กับ ข ซึ่งเป็นลูกหนี้ไว้ชัดเจน เมื่อใกล้จะถึงวันที่ต้องชำระหนี้ ก ได้ตักเตือน ข ไป แต่ผลปรากฏว่า ข แม้จะโดนกล่าวตักเตือนจากเจ้าหนี้ก็ไม่มีท่าทีว่าจะชำระหนี้เลย ดังนั้น ก สามารถอ้างได้ว่า ข นั้นเป็นผู้ผิดนั้นเพราะตนได้กล่าวตักเตือนบอกล่วงหน้าแก่ลูกหนี้แล้ว
    - - เกิดขึ้นจากการล่วงสิทธิของผู้อื่น มิใช่เกิดจากนิติกรรมสัญญาจึงไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้
      - เรื่องการผิดนัดสำหรับหนี้ละเมิดนั้นมีบทบัญญัติไว้ในมาตรา 206
        
        กฎหมายเห็นว่าเมื่อการละเมิดทำให้เขาเสียหาย ก็มีหน้าที่จ่ายค่าสินไหมทดแทนทันที่ที่ทำละเมิด จึงถือว่าผิดนัดมาแต่เวลาทำละเมิดทันที โดยไม่ต้องเตือนแต่อย่างใดทั้งสิ้น
  - - - ข้อแตกต่างและความเหมือนของการกำหนดเวลาชำระหนี้และการผิดนัด
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้นั้น เป็นกำหนดที่ลูกหนี้จะต้องชำระหนี้ แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนดประกอบกับเงื่อนไขบางประการของกฎหมาย
        
        กำหนดเวลาชำระหนี้ เป็นกำหนดที่เจ้าหนี้สามารถเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้เป็นองค์ประกอบสำคัญประการหนึ่งของการผิดนัด
        
        การที่เจ้าหนี้จะทำให้ลูกหนี้ผิดนัดได้นั้นต้องเป็นการเตือนลูกหนี้หลังจากที่หนี้ถึงกำหนดชำระหนี้แล้ว หากยังไม่ถึงกำหนดชำระหนี้ เจ้าหนี้ก็ไม่อาจทำให้ลูกหนี้ผิดนัดได้
        
        ตัวอย่าง แดงได้ยืมเงินนายดำจำนวน 3000บาท โดยกำหนดชำระหนี้ในวันที่ 17 สิงหาคม 2565 เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม 2565 นายดำได้ไปตักเตือนนายแดงว่าต้องส่งมอบเงินให้นายดำในวันที่ 17 แต่นายแดงกับเพิกเฉยต่อคำตักเตือนของนายดำ นายดำจะอ้างว่านายแดงนั้นเพิกเฉยต่อการชำระหนี้ของตนและเป็นผู้ผิดนัดมิได้ เพราะยังไม่ได้ถึงเวลาชำระหนี้ของนายแดง ดังนั้นนายแดงจึงยังไม่เป็นลูกหนี้ผิดนัดเพราะยังไม่ถึงเวลาชำระหนี้
        
        การผิดนัดนั้น แม้จะถึงเวลาชำระหนี้ และมีเงื่อนไขอื่นอาจทำให้ลูกหนี้ผิดนัด
        
        ตราบใดที่ลูกหนี้ยังมีข้ออ้างที่เป็นที่ยอมรับของกฎหมายแล้ว ลูกหนี้ก็ยังไม่ผิดนัด แม้จะถึงกำหนดชำระหนี้แล้วและเจ้าหนี้ก็เตือนลูกหนี้แล้วก็ตาม
  - - - หากเกิดจากการผิดนัดของเจ้าหนี้ ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ
        
        ตัวอย่าง นางสาวอรได้ตักเตือนการชำระหนี้จากนางสาวอิง ซึ่งเมื่อถึงวันชำระหนี้นางสาวอิงได้มาชำระหนี้ตามปกติแต่ผลปรากฏว่านางสาวอรได้มีธุระด่วนโดยไม่ได้แจ้งให้ลูกหนีทราบ ทำให้การชำระหนี้ของนางสาวอิงล่วงเลยมาหลายวัน นางสาวอรจะอ้างว่านางสาวอิงผิดนัดนั้นไม่ได้ เพราะเกิดจากการที่ตนไม่ได้แจ้งลูกหนี้ว่าตนมีธุระด่วน การกระทำนี้จึงเป็นการที่เจ้าหนี้ผิดนัดเอง มิได้เกี่ยวกับลูกหนี้ ดังนั้นลูกหนี้ไม่จำเป็นต้องรับผิดชอบความผิดนี้
    - - การชำระหนี้ยังไม่ได้กระทำลงนั้นเป็นพฤติการณ์ที่โทษลูกหนี้ไม่ได้ เพราะเกิดจากบุคคลภายนอกซึ่งเป็นเรื่องนอกอำนาจของลูกหนี้ที่จะป้องกันได้
        
        ตัวอย่างนาย ก ได้ตกลงซื้อขายที่ดินกับ นาง ข โดยนาง ข อ้างว่าจะรังวัดแบ่งแยกที่ดินที่จะซื้อขายและโอนไปให้ให้นาย ก ภายในอีกสองวัน แต่ปรากฏว่าเมื่อถึงเวลาที่กำหนดนาง ข ยังไม่ได้โอนสิทธิ์มอบที่ดินให้นาย ก เนื่องจากว่าพนักงานที่ดินดำเนินการยังไม่สมบูรณ์ เช่นนี้จะถือว่านาง ข ไม่ได้ผิดนัด เพราะเกิดเหตุจากบุคคลภายนอกซึ่งเป็นพนักงานที่ดินที่ยังทำไม่สำเร็จ
    - - เป็นเหตุการณ์ที่ไม่อาจป้องกันได้ ซึ่งลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบเช่นกัน
        
        แต่ถึงยังไงลูกนี้ก็ยังคงต้องชำระหนี้ที่ก่อนั้นอยู่
        
        ตัวอย่าง นาย ก ตกลงซื้อขายวัวกับ นาย ข โดยนาย ข บอกจะส่งมอบวัวให้กับนาย ก พรุ่งนี้ แต่ปรากฏว่ายังไม่ทันได้ต้อนวัวไปที่รถฝนเกิดตกหนักทำให้น้ำท่วมถนน รถไม่สามารถสัญจรผ่านไปได้ ก็ถือว่านาย ข ผู้ซึ่งเป็นลูกหนี้นั้นไม่ผิดนัด เพราะถือว่าเป็นภัยธรรมชาติซึ่งไม่อาจควบคุมและไม่อาจป้องกันได้ แต่นาย ข ก็ยังคงต้องส่งมอบวัวให้กับนาย ก ตามสัญญาอยู่เหมือนเดิม
- - - - เมื่อลูกหนี้ผิดนัดเจ้าหนี้ก็มีสิทธิที่จะบอกปัดไม่รับชำระหนี้และเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนแทนการชำระหนี้ได้
        
        แต่เจ้าหนี้จะไม่บอกปัดและคงให้ลูกหนี้ชำระหนี้เพียงแต่เรียกค่าสินไหมทดแทนเพื่อการชำระหนี้ล่าช้าก็ได้