CA.colon , CBD dilated
มะเร็งลำไส้ใหญ่ , ขยายไปทั่วท่อน้ำดี
สาเหตุ
การรักษา
พยาธิสภาพตามทฤษฎี
ข้อมูลผู้ป่วย
ผู้ป่วยเพศ หญิง อายุ 55 ปี รูปร่างผอม น้ำหนัก 39 กิโลกรัม ส่วนสูง 150
อาการสำคัญ (Chief compaint) : ปวดท้องด้านขวา น้ำหนักลด 6 เดือนก่อนมาโรงพยาบาล
การเจ็บป่วยในปัจจุบัน (Present illmess) :3 ปีก่อนมาโรงพยาบาล มีอาการปวดท้อง ถ่ายลำบาก น้ำหนักลด มาทำการรักษาที่โรงพยาบาลอุดรธานี Diagnosis. CA. colon ได้รับการวินิจฉัยโรคว่าเป็น โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ เคยผ่าตัดลำไส้แล้ว 1 ปีที่ผ่านมา แต่ยังมีอาการปวดท้องบีบร่วมกับรับประทานอาหารได้น้อยน้ำหนักลดจึงกลับมาทำการรักษาที่โรงพยาบาลอุดรธานี ได้ใบยาร่วมกับฉายรังสี
ประวัติการเจ็บป่วยในอดีต (Past history) :
CA colon โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่
พยาธิสภาพของผู้ป่วย
click to edit
พยาธิสภาพของมะเร็งลำไส้ใหญ่แบ่งตามลักษณะของก้อนมะเร็งมองเห็นเป็น 4 ลักษณะ
- Fungating (Exophytic) ลักษณะนี้จะเห็นเป็นก้อนยื่นออกจากผิวเยื่อบุลำไส้ใหญ่เข้าไปใน Lumen และมักจะพบอยู่ด้านใดด้านหนึ่งของผนังลำไส้ใหญ่ ส่วนใหญ่จะพบก้อนมะเร็งแบบนี้ที่ Cecum หรือ Ascending Colon พบว่ามะเร็งลำไส้ใหญ่ประมาณหนึ่งในสามจะเป็นแบบ Fungating
- Ulcerating ก้อนมะเร็งจะมีลักษณะเหมือนเป็นแผล (Ulcer) ที่ผิวและมักจะมีเลือดออกจาก ก้อนมะเร็งได้ง่าย ทำให้ผู้ป่วยมาหาแพทย์ด้วยอาการอุจจาระเป็นเลือดหรือตรวจพบผลบวกของผลบวกของ Stool Occult Blood พบว่าสองในสามของมะเร็งลำไส้ใหญ่จะมีลักษณะแบบนี้
- Stenosing บางครั้งก้อนมะเร็งจะเจริญเติบโตเข้าไปใน Lumen ของลำไส้ใหญ่จนทำให้ทางเดินลำไส้แคบตีบตัน
- Constricting (Annular and Circumferential) เป็นลักษณะของก้อนมะเร็งที่โตไปตามผนังของลำไส้ใหญ่จนรอบ Lumen เกิดลักษณะเฉพาะที่เรียกว่า Napkin-ring ที่เห็นใน Barium Enema ซึ่งมักจะพบในมะเร็งที่เกิดทางด้านซ้ายของลำไส้ใหญ่ (Left-sided
click to edit
9 เดือนก่อนมาโรงพยาบาล มีอาการปวดท้องเรื้อรัง เหนื่อยเพลีย เบื่ออาหารน้ำหนักลด คลื่นไส้อาเจียน ถ่ายอุจจาระ 2-3 วัน/ครั้ง ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น CA. colon ได้ทำการผ่าตัดลำไส้เมื่อปี พ.ศ.2563
อาการปัจจุบันปวดท้องด้านขวาน้ำหนักลด6เดือนก่อนมาโรงพยาบาล ได้รับการวินิจว่าเป็น ) Cancer colon , CBD dilated โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ , ขยายไปทั่วท่อน้ำดี แพทย์จึงทำการผ่าตัด วันที่ 25/07/2565
การกลายพันธุ์ของยีน ยีนที่เกิดการกลายพันธุ์จะไม่สามารถควบคุมการทำงานของเซลล์จนเติบโตกลายเป็นเซลล์มะเร็งลุกลามไปยังเซลล์ข้างเคียงก่อนจะก่อตัวเป็นเนื้อร้ายได้ ซึ่งยีนอยู่ในทุกเซลล์ของร่างกาย และจะถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมที่ควบคุมการทำงานเซลล์ต่าง ๆ จากรุ่นไปสู่อีกรุ่น
การรับประทานอาหาร รูปแบบการรับประทานอาหารที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นแบบตะวันตกมากขึ้น ซึ่งเป็นอาหารประเภทไขมันสูงและมีกากใยอาหารต่ำ โดยพบว่าผู้ที่มีการกินอาหารในลักษณะนี้เกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่มากขึ้น แต่ก็ยังไม่สามารถบอกได้ถึงความสัมพันธ์ของการเกิดโรคและอาหารการกินที่ชัดเจน
จากกรณีศึกษา ผู้ป่วยเพศหญิงอายุ 55 ปี มีพฤติกรรมชอบรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย
อาการและอาการแสดง
1.พฤติกรรมในการขับถ่ายอุจจาระ พฤติกรรมในการขับถ่ายอุจจาระเปลี่ยนแปลงไปจากปกติของบุคคลโดยอาจจะถ่ายบ่อยครั้งขึ้น หรือท้องผูกมากขึ้น นอกจากนี้จะมีถ่ายไม่สุดหรือปวดเบ่งได้ 2.มีท้องอืด ปวดท้องแน่นท้อง จุกเสียด มีลมในลำไส้มาก(Abdominal Discomfort) 3.นํ้าหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ 4.เหนื่อย อ่อนเพลียไม่สามารถทำงานที่เคยทำตามปกติได้ 5.มีเลือดสดๆ หรือเลือดแดงคลํ้าปนออกมากับอุจจาระ 6.มีอาการท้องเสียสลับกับท้องผูก
อาการและอาการแสดงของผู้ป่วย
2-3 วัน ขับถ่ายอุจจาระ1ครั้ง ปวดท้องเรื้อรัง เหนื่อยเพลีย น้ำหนักลด คลื่นไส้อาเจียน
click to edit
ระยะต้น การรักษาหลักคือ การผ่าตัด
ระยะลุกลามเฉพาะที่ (กระจายไปต่อมน้ำเหลือง) การรักษาหลักคือ การผ่าตัด โดยมีการให้ยาเคมีบำบัดเป็นการรักษาเสริมและมีการฉายรังสีร่วมด้วยในบางราย
ระยะแพร่กระจาย (กระจายไปอวัยวะอื่น)
การรักษาหลักคือ การให้ยาเมีบำบัด อาจร่วมกับยามุ่งเป้า โดยมีการผ่าตัดหรือฉายรังสีร่วมด้วยในบางราย
click to edit
📍📍📍จากกรณีศึกษา : ผู้ป่วยได้ทำการผ่าตัดลำไส้ไปเมื่อปี พ.ศ.2563 แต่ยังมีอาการปวดท้องและน้ำหนักลด อาเจียนเวลารับประทานอาหาร จึงมาทำการรักษาที่โรงพยาบาลอุดร ได้รับการวินิจฉัยเพิ่มว่าเป็น CBD dilated ขยายไปทั่วท่อน้ำดี แพทย์จึงเเพลนผ่าตัดส่องกล้องวันที่ 25 กรกฎาคม 2565
✅✅✅หัตถการ P/O Explore laparotomy with lysis adhesion wedge Resection of liver, Cholecystectomy , Small bowel resection , Explore. Common bile Duct.
📝📝📝ความหมาย การผ่าตัดเข้าไปในช่องท้องเพื่อผ่าตัดอวัยวะภายในช่องท้อง,ผ่าตัดถุงน้ำดี เลาะผังผืดที่ตับและลำไส้เล็ก
ยาที่ผู้ป่วยได้รับ
chlorpheniramine maleate
Ceftriaxone
metoclopramide
Ondansetron
Tramol
Vitamin B Complex Tab
ผล LAB ที่ผิดปกติ ของผู้ป่วย
click to edit
CREATININE 0.53 Mg/dL ค่าปกติ 6-1.2 Mg/dL พบค่าต่ำกว่าปกติ
CKD STAGE 1 พบค่าสูงกว่าปกติ
ALBUMIN 2.7 g/dL ค่าปกติ 3-5 g/dL พบค่าต่ำกว่าปกติ
GLOBUMIN 3.7 g/dL ค่าปกติ 2-3 g/dL พบค่าสูงกว่าปกติ
DIRECT BILIRUBIN 0.1 Mg/dL ค่าปกติ 0.2-0.8 mg/dL พบค่าต่ำกว่าปกติ
TOTAL BILIRUBIN 0.3 Mg/dL ค่าปกติ 0.5-1.5 mg/dL พบค่าต่ำกว่าปกติ
CALCIUM 7.8 Mg/dL ค่าปกติ 8-11 mg/dL พบค่าต่ำกว่าปกติ
CORRECTED CALCIUM 8.8 พบค่าสูงกว่าปกติ
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
ปัญหาที่ 1 เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด ข้อมูลสนับสนุน SD: ผู้ป่วยบอกว่าปวดบริเวณแผล OD: - มีแผลผ่าตัดที่หน้าท้อง
ปัญหาที่ 4 เสี่ยงต่อเกิดภาวะแทรกซ้อนเนื่องจากเคลื่อนไหวร่างกายได้น้อย ข้อมูลสนับสนุน SD: ผู้ป่วยบอกว่ามาขยับตัวแรงไม่ได้เพราะปวดบริเวณแผลผ่าตัด OD: มีแผลผ่าตัดที่หน้าท้อง
กิจกรรมการพยาบาล
1.ประเมินอาการและอาการแสดงของภาวะภาวะแทรกซ้อนหลัง ร่วมกับอาการในระบบทางเดินอาหารอื่นๆ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ท้องอืด ไม่ผายลม ไม่ถ่ายอุจจาระ
2.ให้การการพยาบาลหลังผ่าตัด
3.จัดท่านอน
4.หาวิธีการสื่อสารอื่นๆกับผู้ป่วย เมื่อผู้ป่วยไม่สามารถสื่อสารด้วยภาษาพูดได้
5.สังเกตอาการเปลี่ยนแปลงและการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ภายหลังการผ่าตัดที่สำคัญ ได้แก่
- ภาวะถุงลมปิดแฟบและปอดบวมเฉพาะที่
- ภาวะตกเลือดและช็อก
- ภาวะอุดตันของทางเดินหายใจ
- ภาวะเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำส่วนลึกของขาและความดันโลหิตต่ำ
- ภาวะสะอึก ท้องอืด และลำไส้เป็นอัมพาต การปวดท้องจากแก๊ส
- แผลผ่าตัดแยกจากกันบางชั้นและแผลผ่าตัดแยกจากกันทุกชั้น
- การคั่งของน้ำปัสสาวะในกระเพาะปัสสาวะ และการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
- แผลผ่าตัดมีการอักเสบติดเชื้อ
6.การบรรเทาความเจ็บปวดในระยะ 48 ชั่วโมงแรกหลังการผ่าตัด
7.การดูแลเกี่ยวกับการให้อาหารน้ำและอิเล็คโตรไลท์ให้อยู่ในภาวะสมดุล
8.ดูแลให้มีการระบายของสารเหลวออกทางท่อระบายต่างๆ
9.การดูแลด้านจิตใจ
10.การสอนและแนะนำเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวขณะที่อยู่โรงพยาบาลและขณะอยู่ที่บ้าน
ปัญหาที่ 2ปวดแผลบริเวณผ่าตัด ข้อมูลสนับสนุน SD: ผู้ป่วยบอกว่าปวดบริเวณแผล OD: - มีแผลผ่าตัดที่หน้าท้อง
กิจกรรมการพยาบาล
1.ประเมินอาการและอาการแสดงของอาการปวดบริเวณผ่าตัด
2.ประเมิน pain score
3.ประเมินสัญญาณชีพ
- จัดท่านอนในท่าศีรษะสูง (Fowler’s position) เพื่อให้กล้ามเนื้อหน้าท้องหย่อนตัว ลดการตึงตัวของแผลผ่าตัด ทำให้อาการปวดลดลง
- แนะนําให้ผู้ป่วยใช้เทคนิคการผ่อนคลาย โดยหายใจเข้าออกยาวๆ ลึกๆ
- ดูแลตรวจเยี่ยมอาการของผู้ป่วยบ่อย ๆ สัมผัสเพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลาย แนะนําให้ญาติ เฝ้าอาการใกล้ชิด ให้การพยาบาลด้วยความนุ่นนวล ชวนพูดคุย ปลอบโยนให้กําลังใจ
- ดูแลให้ยาลดปวด ตามแผนการรักษาของแพทย์ และสังเกตอาการหลังให้ยา
ปัญหาที่ 3เสี่ยงต่อการติดเชื้อเนื่องจากมีแผลผ่าตัดที่หน้าท้อง ข้อมูลสนับสนุน SD : -ผู้ป่วยบ่นปวดแผลที่ท้อง OD : -ผู้ป่วยมีแผลแผลตัดที่หน้าท้อง -อุณหภูมิร่างกายอยู่ที่ 37.6-38.5
กิจกรรมการพยาบาล
1.ประเมินอาการและอาการแสดงของการติดเชื้อที่แผลผ่าตัด ได้แก่ อาการ ปวด บวม แดง ร้อน มีสารคัดหลั่งบริเวณแผล
2.วัดสัญญาณชีพ (V/S) โดยเฉพาะ อุณหภูมิร่างกาย อัตตราการเต้นของหัวใจ อัตราการหายใจ เพื่อประเมินการติดเชื้อ
3.ทำแผลให้ผู้ป่วย
4.unit care ได้แก่ damp เตียง , เก็บขยะรอบเตียง , เก็บม่าน
5.hygiene care ได้แก่ การดูแลความสะอาดร่างกาย เช่น ผม ความสะอาดในช่องปาก ฟัน ผิวหนังทั่วร่างกาย อวัยวะสืบพันธุ์ เล็บมือเล็บเท้า
6.สังเกตุและติดตามอาการและอาการแสดงของการติดเชื้อ
กิจกรรมการพยาบาล
1.ประเมินอาการของภาวะแทรกซ้อน
- การเกิดแผลกดทับ
-การเกิดข้อยึดติดและกล้ามเนื้อลีบ
-การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ
-ภาวะซึมเศร้าสับสน
2.อธิบายให้ผู้ป่วยทราบถึงข้อเสียของการไม่เคลื่อนไหวร่างกาย
- อธิบายให้ผู้ป่วยทราบถึงประโยชน์ของการขยับตัว
- แนะนําให้ผู้ป่วยลุกเดินในตอนเช้ารอบๆเตียง
- ดูแลตรวจเยี่ยมอาการของผู้ป่วยบ่อย ๆ สัมผัสเพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลาย แนะนําให้ญาติ เฝ้าอาการใกล้ชิด ให้การพยาบาลด้วยความนุ่นนวล ชวนพูดคุย ปลอบโยนให้กําลังใจ
- ดูแลให้ยาลดปวด ตามแผนการรักษาของแพทย์ และสังเกตอาการหลังให้ยา
7.ติดตามอาการของผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอ
ปัญหาที่ 5 ผู้ป่วยไม่สุขสบายเนื่องจากปวดท้อง ข้อมูลสนับสนุน SD: ผู้ป่วยบอกว่ามาโรงพยาบาลด้วยอาการปวดท้องด้านขวา
กิจกรรมการพยาบาล
1.ประเมินอาการปวด ตรวจสอบสัญญาณชีพ และ Pain score เพื่อประเมินอาการปวดและความรุนแรง ที่เพิ่มขึ้น
- อธิบายให้ผู้ป่วยทราบถึงสาเหตุของอาการปวดท้อง จัดท่านอนในท่าศีรษะสูง (Fowler’s position) เพื่อให้กล้ามเนื้อหน้าท้องหย่อนตัว ทำให้อาการปวดลดลง
- แนะนําให้ผู้ป่วยใช้เทคนิคการผ่อนคลาย โดยหายใจเข้าออกยาวๆ ลึกๆ
- ดูแลตรวจเยี่ยมอาการของผู้ป่วยบ่อย ๆ สัมผัสเพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลาย แนะนําให้ญาติ เฝ้าอาการใกล้ชิด ให้การพยาบาลด้วยความนุ่นนวล ชวนพูดคุย ปลอบโยนให้กําลังใจ
- ดูแลให้ยาลดปวด ตามแผนการรักษาของแพทย์ และสังเกตอาการหลังให้ยา
6.ติดตามอาการปวดท้องของผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอ
ปัญหาที่ 6 มีภาวะขาดสารอาหารเนื่องจากรับประทานอาหารไม่ได้ ข้อมูลสนับสนุน SD: ผู้ป่วยบอกว่าเบื่ออาหารทานข้าวได้น้อย ถ้าทานมากจะอาเจียนออก OD: - ผู้ป่วยรูปร่างผอม
กิจกรรมการพยาบาล
4.ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษาของแพทย์
5.ติดตามอาการของภาวะขาดสารอาหารสม่ำเสมอ
1.ประเมินภาวะขาดสารอาหาร และอาการน้ำหนักลดในผู้ป่วย
2.ดูแลให้ได้รับอาหารตามแผนการรักษาของแพทย์
3.ให้ความรู้เรื่องการรับประทานอาหารที่ย่อยง่าย และดีต่อสุขภาพ