Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

สรุปครั้งที่ 3โรคทางด้านศัลยกรรม - Coggle Diagram

- - - - ปวดท้องต่อเนื่องมากกว่า 4 ชม.ไม่ดีขึ้น, ปวดจนต้องมาตรวจซ้ำ, ตื่นมาเวลากลางคืน
      - ปวดในกลุ่มเฉพาะ(เด็ก สตรีมีครรภ์ ผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ)
      - ปวดร่วมกับภาวะไข้,สัญญาณชีพไม่คงที่,ท้องแข็ง,ปวดร่วมกับเคยผ่าตัดช่องท้องมาก่อน
      - ปวดจนไม่สามารถใช้ขีวิตประจำวันปกคิได้, มีประวัติการบาดเจ็บข่องท้องและทรวงอก
    - - สภาพทั่วไป
        
        เล่อง,ซีด,ขาดอาหาร, ต่อมน้ำเหลืองโต,ตับแข็ง,ตัวบวม
      - ระบบช่องท้อง
        
        Vital sign
        
        การตรวจ abdominal sign
        ดู คลำ เคาะ ฟัง , ตรวจภายในเพิ่มเติมภายใน PV,PR
      - การตรวจภายใน PV
        
        Cervix motion tenderness
        
        Position pain unilateral vs bilateral
        
        Peritonral sign, Vaginal discharge Blood,Pus,normal
    - - CBC,UA,Stool Exam,Serum Amylase Lipase,Urine Amylase,LFT,Bun Cr,Blood Sugar,Tumer Marker CEA AFP CA19-9 CA 125
      - Xray acute abdomen series
        BE,Small bowel series,IVP or cystogram,
        Ultrasound EUS,CT,MRI
    - - Admit,IV resusitation,NG decomprssion,Retain foley cath i/o,Pre-op Lab,ECG CXR,ECG CXR,ATB prophylaxis,Consult specialist pre-op and surgeon or refer,ยาแก้ปวด และยาแก้อาเจียน
    - - Bleeding
        
        AAA
        
        Pulsatine mass หรือมีประวัติ โรคหลอดเลือดกรรมพันธ์ในครอบครัว(Takayasu disease)หรือ โรคหัวใจผิดปกติแต่กำเนิด ในอายุน้อย
        
        Keywordปวดท้องฉับพลัน,อายุเยอะ,BP drop,Fast positive ไม่มีประวัติ trauma นํา,เปลือกตาซีดHctDrop
        
        unstable รีบ Resuscitation แนวทางเดียวกับ hypovolemic shock รายงานแพทย์ CVT ส่งต่อไปรักษาผ่าตัด
        
        stableเตรียม Confirm Dx CTA Chest + whole abdomen,ใส่ NG Foley ดู I/o ,เตรียม เลือดให้ยา pain control,Rest ผู้ป่วย ,ให้ oxygen , ให้กําลังใจ + ข้อมูลญาติ
        
        Rupture ectopic
        
        ประวัติรอบเดือนผิดปกติ,มีประวัติเคยท้องนอกมดลูกมาก่อน
        
        ไม่ได้มีอาการไข้ แบบ sepsis .ใช้ยาคุมฉุกเฉิน บ่อยครั้ง
        
        แนวทางปฏิบัติCBC UPT และ resusscitation สง่ ต่อผู้ป่วยu/s หรือ CTยืนยันการวินิจฉัย ถ้าผู้ป่วยอาการคงที่ หรือ ไม่ม่สูติ นารีแพทย์ จุดที่ต้องระวัง
        UPT negative กส็ ามารถพบใน Ectopic pregnancy ได้
        
        GI Bleeding
        
        UGIBจากกลุ่ม Pepticulcer
        
        ปวดท้องที่ epigastrium หรือ RUQ ร่วมกับถ่ายมี melena หรือ มี coffee ground
        
        LGIBจากกลุ่ม Diverticulosis
        
        พบในผู้สูงอายุมากกว่าปวดท้องน้อยด้านซ้าย มีประวัติ ท้องผูกบ่อย
        
        Angiodysplasia พบในกลุม่ อายุน้อยกว่า อาการปวดไม่คงที่
        
        Rupture HCC
        
        มาก้วยอาการวดท้องเฉียบพลัน และ vital sign unstable Fast + โดยไม่มีประวัติ trauma มาก่อน
        
        จุดเด่น ประวัติอักเสบเรื้อรัง อาจมีตาเหลือง และกลุ่ม cirrhosis sign
      - Perforated Viscus
        
        Peritonitis
        
        คนไขเกลุ่มนี้มักจะอยู่นิ่งๆเพราะยิ่งขยับยิ่งปวด
        :check: Tachycardia ชีพจร เบาเร็ว
        :check:rigid abdomen กด ปล่อย ปวด เคาะปวด
        :check: Involuntary guarding หน้าท้องแข็งเกร็ง
        :check:Reduced or absent bowel เสียงขยับตัวของลำไส้ลดลง หรือหายไป
        
        PU perforation
        
        คนไข้มักจะอยู่นิ่ง เพราะยิ่งขยับยิ่งปวด
        Hx Nsaid drug,alcohol,Steroid abuse
        มีอาการปวดมากที่ัepigastrium หรือ RUQปวดที่ท้องน้อยด้านขวา ขึ้นอยู่กับช่วงระยะเวลาที่มารพ.
        
        ให้ยา ATB pre-op prophylaxis
        ให้ยา pain controlให้ยากลุ่ม proton pump หลังผ่าตัด
        
        Diverticulitis with Rupture
        
        • มีประวัติท้องผูกเรื้อรัง พบบ่อยในผู้สูงอายุ 40ปีขึ้นไป
        • อาการ ปวดท้องเฉพาะจุดมาก(localise pertionitis
        หรือ ปวดทั่วๆ (generalise pertionitis
        
        ผ่าตัดเมื่อ
        • อักเสบซ้ำตั้งแต่ 2ครั้ง • ครั้งเดียวแต่เป็น
        กลุ่มผู้ป่วยเสี่ยงสูง • สงสัยมะเร็งร่วมจากรอยโรคที่พบใน CT finding
        
        Ischaemic Bowel
        
        ปวดท้องเป็นๆ หายๆ ทานอาหารบางรายปวดมากขึ้นท้องอืด บางรายไม่ถ่ายไม่ผายลม หรือในรายที่อาการแย่มาก อาจจะมีภาวะถ่ายเป็นเลือดสด
        ตรวจ ECG ทุกราย เพราะอาการเกิดหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
        
        Necrotizing enterocolitis(newborn)
        
        พบบ่อยในเด็ก LBW < 1500 g หรือกลุ่ม Preterm < 32 wk
        
        อาเจียนเป็นน้ำดี ร่วมกับท้องอืด ต่อมาแย่ลง เริ่มถ่ายเป็นเลือดจาก bowel ischemia
        
        Peptic ulcer disease
        
        ปวดบริเวณลิ้นปี่ ทะลุไปหลังได้ คลื่นไส้ อาเจียน และอาเจียนเป็นเลือด อาการปวดสัมพันธ์กับมื้ออาหารจากทานยา Nsaid alcohol
        
        Gastroenteritis
        
        ปวดรอบสะดือ ปวดบิด (crampy) คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย การกินนมเปรี้ยวมากในเด็กเล็ก
        
        Acute pancreaititis
        
        ปวดลิ้นปี่ ทะลุหลัง หายใจลำบาก คลื่นไส้อาเจียน กินแล้วปวดมากขึ้นโดยเฉพาะของที่มัน
        
        Acute Hepatitis
        
        มีอาการ cholangitis อ่อนเพลีย ตัวตาเหลือง มีไข้ไม่มีไข้ก็ได้ ปวดใต้ชอยโครงขวา บางคนพบตับโต
- - - - ให้ยาแก้ปวด, Absent bowel sounds,Tendrness with rigidity , Leukocytosis, มีไข้ และ tachycardia,shock
  - - - Nasogastric aspiration by Ryle's tube, IV fluid
      - NPO,Urinary catheter,ตรวจ vital sign q 2 hr.
      - Abdominal temperture 8 hourly
      - Conservative 72 ชม. ถ้าไม่ดีขึ้นต้องเปลี่ยนแผนการรักษา
      - แนะนำ f/u film acute abdomen ทกุ 6 ชม. กรณีที่อาการสงสัยมาก
- - - - ให้ยารักษากลุ่มเดียวกับการรักษา dyspepsia รักษาตาม อาการ และลดการทานของมัน
      - ผ่าตัดเมื่อ ปวดท้องจนรบกวนชีวิตประจาํ วัน
        ,ขนาดนิ่ว> 1.5 CM.,Gall stone induce pancreatitis
      - ควรคิดถึง DDX เมื่อในกลุ่ม Chronic dyspepsia รักษาแล้วไม่ดีขึ้นอาจจะพิจารณา ให้ยาช่วยย่อย
        Laparoscopic cholecystectomy
  - - - NPO,IV. Hydration,ATB iv.
      - Pain control
        พิจารณาผ่าตัดรักษา OC หรือ LC
      - เป็นมาไม่เกิน TH ชม.,Elective หลัง 6 สัปดาห์
      - Complication cholecystitis เช่น Empyematous gall bladder
    - - ลําไส้เล็กทะลุ,เลือดออกจากการเปิดทางเดินน้ําดี.ตับอ่อนอักเสบ,ทางเดินน้ำดีอักเสบซ้ำ
  - - - Npo,-IV hydration
        -ATB (คลุมกลุ่มGram negative และ anarobic),pain control,Drainage bile duct,ERCP or Surgery Explore CBD
    - - Cardiovascular dysfunction,Respiratory dysfunction,Renal dysfunction,Hepatic dysfunction,Hematologic dysfuction
  - - - มีโอกาสสูญเสียเกลือแร่จากการอาเจียนมาก
      - ให้ยาบรรเทาอาการปวด,หลังผ่าตัด ERCP มีภาวะแทรกซ้อน
      - อาการตาเหลืองหลังผ่าตัดถุงน้ำและทางเดินน้ำดี,ท้องอืดหลังการผ่าตัดส่องกล้องถุงน้ำดี
      - หลังผ่าตัดถุงน้ําดีทั่วไป ช่วงแรกจะงดน้ํางดอาหาร
- - - - Active or massive ongoing bleeding,Active or massive ongoing bleeding,Intermittent bleeding,recent bleeding
  - - - Colonscope
        ทำการรักษาได้ หรือbiopsy แต่ในemerency case ต้องระวังbowel perforation
        CTA,Limited BE ในกรณีมะเร็ง หรือdiverticulum ซึ่งมักทำในelective case ที่ข้อจำกัดจากวิธีอื่น
    - - พบในคนสูงอายุ > 60 ปี, ผ่าตัดเมื่อ V/s unstable or massive bleeding( >4unit/24ชม.)
      - การรักษา
        
        •ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ทานผักผลไม้เพิ่มขึ้น เพิ่มการดื่มน้ำ •ให้ยาระบายอ่อนๆ Stool softennerใน anal fissure ( Fibro-gel, mucillin )หรือ Flavonoid drug ใน hemorrhoid ( Daflon,เพชรสังฆาต )
        • Pain control,Warm sit bath