Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

1.วัตถุแห่งหนี้, บทที่ 1 หน้าที่ในการชำระหนี้ - Coggle Diagram

- - - - วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นก็มีเฉพาะในนิติกรรมเท่านั้น แต่วัตถุแห่งหนี้นันมีในหนี้ทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นหนี้ที่เกิดจากนิติกรรมหรือหนี้ที่เกิดจากการละเมิด จัดการงานนอกสั่ง ลาภมิควรได้
      - วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้นมีได้ไม่จำกัด ขึ้นอยู่กับความประสงค์ของผู้ทำนิติกรรมนั้น ว่าต้องการจะผูกนิติสัมพันธ์กันในเรื่องใด แม้จะมิได้บัญญัติไว้ในกฎหมาย
      - วัตถุประสงค์ของนิติกรรมนั้น อยู่ในขั้นมูลฐานก่อนก่อหนี้คือเป็นที่มาของหนี้ประการหนึ่ง แต่วัตถุแห่งหนี้นั้นเป็นผลเมื่อนิติกรรมเกิดและเกิดหนี้ขึ้นจึงมีวัตถุแห่งหนี้ขึ้นมา
  - - - 1.การที่ทรัพย์นั้นจะเป็นวัตถุแห่งหนี้
        ในกรณีที่ทรัพย์นั้นมิใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่ง กฎหมายจึงได้กำหนดหลักเกณฑ์ว่าทรัพย์นี้จะเป็นทรัพย์อันเป็นวัตถุแห่งหนี้ไว้ในมาตรา 195 วรรคสอง จะเห็นได้ว่าทรัพย์สินทั่วไปนั้นจะเป็นทรัพย์อันเป็นวัตถุแห่งหนี้ได้ 2 กรณีคือ
        1 ) ลูกหนี้ได้กระทำการอันตนพึงจะต้องทำเพื่อส่งมอบทรัพย์สินนั้นทุกประการแล้ว
        2 ) ลูกหนี้ได้เช่อกกำหนดทรัพย์แล้วด้วยความยินยอมของเจ้าหนี้
      - 2.กรณีทรัพย์ที่จะต้องส่งมอบได้ระบุไว้เป็นเพียงประเภท
        กฎหมายได้กำหนดหน้าที่ของลูกหนี้ไว้ในมาตรา 195 วรรคแรก จะเห็นได้ว่า แม้ทรัพย์ซึ่งเป็นวัตถุแห่งหนี้นั้นจะระบุไว้เป็นเพียงประเภท จะต้องพิจารณาถึงสภาะแห่งนิติกรรมหรือเจตนาของคู่กรณีว่าสภาพแห่งนิติกรรมนั้นจะต้องส่งมอบทรัพย์ชนิดใด แต่เมื่อไม่อาจกำหนดชนิดของทรัพย์นั้นได้ตามสภาพของนิติกรรมหรือตามเจตนาของคู่กรณีแล้ว กฎหมายจึงกำหนดหน้าที่ว่าลูกหนี้จะต้องส่งมอบทรัพย์ชนิดปานกลาง
      - อาจเป็นได้ทั้งสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ และจะเป็นทรัพย์เฉพาะสิ่งหรือไม่ใช่ทรัพย์เฉพาะสิ่งก็ได้
    - - 2.กรณีเงินตราที่จะพึงส่งใช้เป็นอันยกเลิกไม่ใช้แล้ว
        กฎหมายจึงได้กำหนดทางแก้ไว้ในมาตรา 197 ว่า “ถ้าหนี้เงินจะพึงส่งใช้ด้วยเงินตราชนิดหนึ่งชนิดใดโดยเฉพาะ อันเป็นชนิดที่ยกเลิกไม่ใช้กันแล้วในเวลาที่จะต้องส่งเงินใช้หนี้นั้นไซร้ การส่งใช้เงินท่านให้ถือเสมือนหนึ่งว่ามิได้ระบุไว้ให้ใช้เป็นเงินตราชนิดนั้น”
        บทบัญญัตินี้ต้องถือว่าเป็นบทบัญญัติที่บังคับแก่ทั้งสองฝ่ายคือ ทั้งฝ่ายลูกหนี้และฝ่ายเจ้าหนี้คือกฎหมายให้ถือเสมือนหนึ่งว่ามิได้ระบุไว้ให้ใช้เงินตราชนิดนั้น
      - 1.กรณีหนี้เงินได้แสดงไว้เป็นเงินต่างประเทศ
        มาตรา 196 บัญญัติว่า
        “ถ้าหนี้เงินได้แสดงไว้เป็นเงินต่างประเทศ ท่านว่าจะส่งใช้เป็นเงินไทยก็ได้การเปลี่ยนเงินนี้ ให้คิดตามอัตราแลกเปลี่ยนเงินนะสถานที่และในเวลาที่ใช้เงิน” บทกฎหมายนี้ให้สิทธิแก่ลูกหนี้ ที่จะชำระหนี้เป็นเงินต่างประเทศตามที่แสดงไว้ก็ได้หรือจะใช้เป็นเงินไทยก็ได้
        เช่น ลูกหนี้ซื้อสินค้าที่แสดงราคาเป็นเงินเหรียญสหรัฐ ลูกหนี้จะชำระเป็นเงินเหรียญสหรัฐหรือจะชำระเป็นเงินไทยก็ได้ เมื่อต้องชำระเป็นเงินไทยก็จะต้องมีการคำนวณอัตราแลกเปลี่ยน
      - เงินตราก็เป็นทรัพย์ที่ลูกหนี้จะต้องส่งมอบอย่างหนึ่ง เงินตรานั้นมีลักษณะพิเศษกว่าทรัพย์สินอื่นอยู่หลายประการทั้งโดยธรรมชาติของการใช้สอย และการกำหนดโดยกฎหมายที่เห็นได้ชัดเจน ดังนี้
        1) เงินตรานั้นมูลค่าอยู่ที่ราคาตราไว้ มิได้อยู่ที่คุณภาพความเก่าใหม่
        2) เงินตรานั้นโดยสภาพแล้วไม่มีการชำระหนี้ด้วยเงินตราจะกลายเป็นการพ้นวิสัยไปได้
        3) หนี้นั้นมีดอกเบี้ยได้
        4) เงินตรานั้นไม่มีความแตกต่างกันในตัวเงินตราเพราะมีค่าเพียงเป็นเครื่องมือในการแลกเปลี่ยน มีค่ามีราคาตามที่กำหนดไว้
  - - - 1)กรณีตกเป็นอันพ้นวิสัยจะทำได้มาแต่ต้น คือ การชำระหนี้บางอย่างพ้นวิสัยมาก่อนทำนิติกรรมแล้ว เช่นนี้การชำระหนี้ส่วนนั้นแม้จะมีการตกลงกันก็ย่อมตกเป็นโมฆะตามมาตรา 150 แล้ว ดังนั้นจึงจำกัดหนี้ไว้เพียงการชำระหนี้อย่างอื่นไม่พ้นวิสัยเท่านั้น
      - 2)กรณีการอันพึงต้องทำเพื่อชำระหนี้บางอย่างกลายมาเป็นพ้นวิสัยในภายหลัง กรณีนี้หมายถึงหลังจากที่ได้ก่อหนี้แล้ว การชำระหนี้บางอย่างมากลายเป็นพ้นวิสัยในภายหลัง แต่ก็ต้องก่อนที่ผู้มีสิทธิเลือกจะใช้สิทธิ
- - - - 1.กำหนดเวลาชำระหนี้ตามวันแห่งปฎิทิน
        กรณีนี้เป็นการกำหนดเวลาชำระหนี้โดยแจ้งชัดตามวันแห่งปฏิทิน ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 204 วรรคสองว่า “ถ้าได้กำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน…” เช่น กำหนดชำระหนี้ไว้ในวันที่ 10 สิงหาคม กำหนดชำระหนี้ในวันสงกรานต์ เป็นต้น
      - 2.กำหนดเวลาชำระหนี้มิใช่ตามวันแห่งปฎิทิน
        การกำหนดเวลาชำระหนี้นี้อาจมีการเปลี่ยนแปลงได้ เช่น เดิมกำหนดชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทิน เมื่อถึงกำหนดนั้นไม่มีการชำระหนี้ขึ้นด้วยเหตุผลอย่างใดอย่างหนึ่ง ที่ไม่ใช่ความผิดของลูกหนี้ ก็อาจมีผลทำให้หนี้นั้นกลายเป็นหนี้ไม่มีกำหนดเวลาชำระไปได้
- - - - 2)กำหนดเวลาชำระหนี้ เป็นกำหนดที่เจ้าหนี้สามารถเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้ และเป็นองค์ประกอบสำคัญประการหนึ่งของการผิดนัด คือการทีเจ้าหนี้จะทำให้ลูกหนี้ลูกหนี้ผิดนัดได้นั้นต้องเป็นการเตือนลูกหนี้หลังจากที่นี่ถึงกำหนดชำระแล้ว
      - 3)การผิดนัด แม้จะถึงกำหนดเวลาชำระหนี้และมีเงื่อนไขอื่นที่อาจทำให้ลูกหนี้ผิดนัด เช่น การเตือนของเจ้าหนี้แล้วก็ตาม หากการที่ไม่ชำระหนี้นั้นมีเหตุที่ลูกหนี้อ้างได้ว่าไม่ใช่ความผิดของตน แต่เกิดจากพฤติการณ์อันใดอันหนึ่งซึ่งลูกหนี้จะอ้างไม่ได้ว่าไม่ใช่ความผิดของตน
      - 1)การกำหนดเวลาชำระหนี้นั้น เป็นกำหนดที่ลูกหนี้จะต้องชำระหนี้
        แต่การผิดนัดเป็นผลของการไม่ชำระหนี้ตามกำหนด
    - - หนี้ที่ไม่มีกำหนดชำระหนี้
        ตามมาตรา 203 หนี้ที่ไม่มีการกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ และอนุมานจากพฤติการณ์ทั้งปวงก็ไม่ได้นั้น ม.203 กำหนดให้เจ้าหนี้มีสิทธิเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้โดยพลัน และลูกหนี้ก็มีสิทธิจะชำระหนี้ของตนได้โดยพลันดุจกันนั้น
      - หนี้ที่มีกำหนดเวลาชำระมิใช่ตามวันแห่งปฏิทิน
        ในมาตรา 204 วรรคแรกบัญญัติว่า “ถ้าหนี้ถึงกำหนดชำระแล้วและภายหลังแต่นั้นเจ้าหนี้ได้ให้คำเตือนลูกหนี้แล้ว ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้ไซร้ ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดเพราะเขาเตือนแล้ว”เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว กฎหมายจึงได้กำหนดให้เจ้าหนี้ต้องให้คำเตือนลูกหนี้ก่อนเมื่อลูกหนี้ไม่ชำระตามที่เจ้าหนี้เตือนลูกหนี้จึงผิดนัด
    - - 2.เหตุเกิดจากบุคคลภายนอก
        บางครั้งการชำระหนี้ยังไม่ได้กระทำลงนั้นเป็นพฤติการณ์ที่โทษลูกหนี้ไม่ได้ เพราะเหตุเกิดจากบุคคลภายนอกซึ่งเป็นเรื่องนอกอำนาจของลูกหนี้ที่จะป้องกันได้
        เช่น ตกลงกันทำสัญญาจะซื้อขายที่ดิน
      - 3.เกิดจากภัยธรรมชาติ
        การที่ลูกหนี้ไม่อาจชำระหนี้ได้ทันตามกำหนดอาจมีสาเหตุมาจากภัยธรรมชาติ ที่ลูกหนี้ไม่อาจคาดการณ์ได้และไม่อาจป้องกันได้ ก็ถือว่าเป็นพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดเช่นกัน
      - 1.เป็นเหตุที่เกิดจากเจ้าหนี้เอง
        การที่ลูกหนี้ยังไม่ชำระหนี้นั้นหากเกิดเพราะเจ้าหนี้ จจะต้องรับผิดแล้วก็ถือเป็นพฤติการณ์ที่ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดชอบ เหตุที่เจ้าหนี้จะต้องรับผิดนั้นอาจมีหลายเหตุด้วยกัน ได้แก่ กรณีเจ้าหนี้ผิดนัด
    - - หนี้ที่กำหนดชำระตามวันแห่งปฏิทิน
        กฎหมายกำหนดไว้ในมาตรา 204 วรรคสอง หนี้ที่มีการกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ตามวันแห่งปฏิทินนี้เช่น กำหนดชำระหนี้ในวันที่ 10 สิงหาคม เช่นนี้วันที่กำหนดไว้นั้นมีความแน่นอนชัดเจนรู้ได้ตรงกันอยู่แล้ว ดังนั้นกฎหมายจึงกำหนดว่าถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ตามกำหนดลูกหนี้ก็ตกเป็นผู้ผิดนัดโดยมิพักต้องเตือนเลย
      - หนี้ละเมิด
        หนี้ละเมิดนั้นเกิดขึ้นจากการล่วงสิทธิของผู้อื่น มิใช่เกิดจากนิติกรรมสัญญาจึงไม่มีกำหนดเวลาชำระหนี้ไว้ ในเรื่องการผิดนัดสำหรับหนี้ละเมิดนั้นมีบัญญัติไว้ในมาตรา 206 ว่า
        “ในกรณีหนี้อันเกิดจากมูลละเมิด ลูกหนี้ได้ชื่อว่าผิดนัดมาแต่เวลาที่ทำละเมิด” เพราะกฎหมายเห็นว่าเมื่อการทำละเมิดทำให้เขาเสียหาย ก็มีหน้าที่ต้องจ่ายค่าสินไหมทดแทนทันทีที่ทำละเมิด จึงถือว่าผิดนัดมาแต่เวลาที่ทำละเมิดทันที ไม่ต้องตักเตือนอย่างใดทั้งสิ้น