Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Target Organs ความเป็นพิษต่ออวัยวะเป้าหมาย - Coggle Diagram
Target Organs
ความเป็นพิษต่ออวัยวะเป้าหมาย
การได้รับสารพิษเข้าสู่ร่างกาย
การได้รับสารพิษแบบเฉียบพลัน (Acute exposure)
การได้รับสารพิษกึ่งเฉียบพลัน (Subacute exposure)
การได้รับสารพิษกึ่งเรื้อรัง (Subchronic exposure)
การได้รับสารพิษแบบเรื้อรัง (Chronic exposure)
การเกิดพิษในร่างกาย
การเกิดพิษแบบกึ่งเรื้อรัง (Subchronic toxicity)
การเกิดพิษแบบเฉียบพลัน (Acute toxicity)
การเกิดพิษแบบเรื้อรัง (Chronic toxicity)
ลักษณะการทำอันตรายหรือการออกฤทธิ์
การทำอันตรายเฉพาะที่หรือการออกฤทธิ์เฉพาะแห่ง (Local or Topical toxicity)
การออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย (Systemic toxicity)
ความเป็นพิษ
ความเป็นพิษต่อเซลล์
ความเป็นพิษต่ออวัยวะหรือระบบต่างๆ ของร่างกาย
ความเป็นพิษต่อระบบประสาท (Neurotoxicity)
ความเป็นพิษต่อระบบเลือด (Hematotoxicity)
ความเป็นพิษต่อตับ (Hepatotoxicity)
ความเป็นพิษต่อไต (Nephrotoxicity)
ความเป็นพิษต่อทางเดินหายใจ (Pulmonotoxicity)
ความเป็นพิษที่ผิวหนัง (Dermal Toxicity)
ความเป็นพิษที่อวัยวะเป้าหมาย
สารพิษตัวหนึ่งไม่สามารถเกิดพิษกับทุกอวัยวะเป้าหมายได้
แต่สารพิษตัวเดียวอาจมีอวัยวะเป้าหมายหลายที่
สารพิษที่ต่างชนิดกันอาจมีอวัยวะเป้าหมายเดียวกัน
ความเข้มข้นสูงสุดอาจตรวจไม่พบในอวัยวะเป้าหมาย
ความเข้มข้นของสารที่พบในอวัยวะเป้าหมายเป็นผลมาจากกลไกการเคลื่อนที่ของสารพิษ
ความเป็นพิษ ต่อเซลล์ (Cell Injury)
1.Reversible cell injury
หมายถึง อันตรายที่ทาให้เซลล์มีการเปลี่ยนแปลงไปแต่ไม่ทาให้เซลล์ตาย อันตรายนี้ถ้าเอาออกเซลล์จะกลับคืนสู่สภาวะปกติ สภาวะที่เปลี่ยนแปลงนี้เรียกว่าเซลล์มีเกิดการเสื่อมสภาพ (cellular degenerate)
Irreversible cell injury
หมายถึงอันตรายที่ทาให้เซลล์เปลี่ยนแปลงไปจนกระทั่งเซลล์ตาย (cell death) เป็นสภาวะที่ไม่สามารถเปลี่ยนกลับสู่สภาพเดิมได้หรือเรียกว่า Necrosis แต่ถ้าการตายเกิดจากการย่อมสลายตัวเอง (self digestion) โดยเอ็นไซม์ของเนื้อเยื่อ (intracellular catalytic enzyme) จะเรียกว่า Apoptosis
ความเป็นพิษต่อระบบประสาท (Neurotoxicity)
ระบบประสาท (nervous system)
The central nervous system (CNS)
The peripheral nervous system (PNS)
เซลล์ประสาท (neuron or nerve cell)
เซลล์ประสาทเป็นเซลล์ที่มีคุณสมบัติในการเปลี่ยนแปลง พลังงานจากรูปแบบหนึ่งไปเป็นอีกรูปแบบหนึ่ง (transducer) เช่น เปลี่ยนจากสารเคมี ความร้อน และความดันที่มากระตุ้น (stimulus) ให้เป็นสัญญาณไฟฟ้า (electrical signal) ที่เรียกว่า nerve impulse หรือ action potentia
ส่วนประกอบของเซลล์ประสาท
1.ตัวเซลล์ประสาท (cell body)
2.ใยประสาท (cell process หรือ nerve fiber)
เดนไดรต์ (dendrite)
แอกซอน (axon)
Synapse
ประเภทของเซลล์ประสาท (type of neurons)
1.เซลล์ประสาทรับความรู้สึก (Sensory neuron)
เซลล์ประสาทประสานงาน (Association neuron or Interneuron)
เซลล์ประสาทสั่งการ (Motor neuron)
ความเป็นพิษต่อระบบเลือด (Hematotoxicity)
สารพิษจะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเม็ดเลือดทั้งในด้านปริมาณและคุณภาพ จะทำให้เกิดอาการพิษได้
ความเป็นพิษของเลือดจะปรากฏเมื่อ : ส่วนประกอบของเซลล์เม็ดเลือดมีมากหรือน้อยกว่าปกติหรือองค์ประกอบเกิดการเปลี่ยนแปลง ซึ่งทั้งหมดนี้จะทาให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหน้าที่ของเม็ดเลือดได้
การเกิดโรค anemia โรคนี้เกิดจากมี erythrocytes cell (เม็ดเลือดแดง) ลดลง ซึ่งเป็นผลให้เกิดการขนถ่ายออกซิเจนในเส้นเลือดได้ลดลง
ถ้ามี lymphocyte cell (เม็ดเลือดขาว) มากขึ้น จะทำให้เกิดเป็น leukemia
ถ้ามี thrombocytes (เกล็ดเลือด) ไม่เพียงพอ จะทำให้เกิดโรค thrombocytopenia ซึ่งเป็นผลให้เกิดการเลือดไหลไม่หยุดทั่งภายในและภายนอกร่างกาย
Evaluating Hematotoxicity
การวัดจำนวน (quantitative) : red cell, white cell and platelet
การวัด hemoglobin and hematocrit: ซึ่งเป็นตัวชี้วัดว่ามีประสิทธิภาพในการขนส่งออกซิเจนมากน้อยแค่ไหน
อาจรวมถึงการวัด สัดส่วนระหว่าง complete blood count และ differential จะให้ข้อมูลว่า จำนวน อายุเม็ดเลือด ความเข้มข้น และคุณภาพของส่วนประกอบของเม็ดเลือดได้
การวัด Arterial blood gases (ABGs) ซึ่งเป็นตัววัดที่ใช้ชี้วัดว่า เลือดจะมีความสามารถจับ หรือ ปล่อยออกซิเจนสู่เนื้อเยื่อ
ความเป็นพิษต่อตับ (Hepatotoxicity)
ตับ (liver)
ตับเป็นอวัยวะที่ใช้ในการลดพิษของสาร เนื่องจากเป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ และยังมีหน้าที่ในการสังเคราะห์โปรตีนอีกหลายตัว
ตับเป็นอวัยวะแรกที่จะได้รับอันตราย เพราะ
หลังจากมีการดูดซึมสารเข้าสู่ร่างกาย เลือดจะผ่านเข้าสู่ตับเป็นอันดับแรก
ตับเป็นอวัยวะแรกที่เกิด Biotransformation
การตายของเซลล์ตับ (Liver cell necrosis)
โรคไขมันพอกตับ (Fatty Liver )
การคั่งของน้ำดี (Cholestasis)
การเกิดเนื้อเยื่อเส้นใย (Fibrosis)
ตับแข็ง (Cirrhosis)
มะเร็งตับ (Hepatocellular Carcinoma
การทดสอบความผิดปกติของตับ
การตรวจ Liver function test (LFT) เป็นการตรวจทางห้องปฏิบัติการเพื่อหาความผิดปกติของทางานของตับ เนื่องจากตับมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการทางานของระบบต่างๆ ของร่างกายมากมาย การตรวจดู LFT จึงต้องดูจากผล Lab หลายค่า
กลุ่ม Enzyme ตับ บ่งบอกถึงสภาวะของเซลล์ตับในขณะนั้น
กลุ่มผลเลือดที่บ่งบอกเกี่ยวกับการสังเคราะห์และขับน้ำดี
กลุ่มผลเลือดที่บ่งบอกเกี่ยวกับความสามารถของตับในการสร้างโปรตีน
กลุ่มผลเลือดที่บ่งบอกถึงความสามารถในการสร้างสารที่ทาให้เลือดแข็งตัว