วางแผน กำหนดนโยบาย สำรวจความต้องการ การจัดหา การรัก ดูแลรักษา จนถึงการกระจาย

1.การสำรวจความต้องการ
2.ควบคุมการเก็บรักษา
3.ตรวจสอบรายงาน

การใช้ยาอย่างเหมาะสม (RDU) : การที่ผู้ป่วยได้รับยาอย่างมีประสิทธิภาพที่เหมาะสม ขนาดเหมาะสม ค่าใช้จ่ายน้อยที่สุด ได้รับยาไม่ซ้ำซ้อน คำนึงถึงปัญหาเชื้อดื้อยา

P : PTC คณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัด
L : ทำฉลากยา ฉลากเสริม ข้อมูลยา
E : จัดทำหรือจัดหาเครื่องมือจำเป็นต่อการใช้ยาอย่างสมเหตุสมผล
A : สร้างความตระหนักรู้ทั้งผู้ป่วยและบุคลากรทางการแพทย์
S : ดูแลด้านความปลอดภัยของยากลุ่มพิเศษ
E : ส่งเสริมจริยธรรมในการสั่งยา

ข้อบ่งใช่ ระงับอาการปวดทั่วไปที่ไม่รุนแรง ลดไข้ได้แต่ไม่มีanti inflammation (ปวด บวม แดง ร้อน)

ผลข้างเคียง : พิษต่อตับ เมื่อได้รับมากๆ ตัวเหลือง ทำให้ตายได้ อาการพิษเริ่มต้นใน24ชม. ทำให้เกิดโคม่าได้เนื่องจากน้ำตาลในเลือดต่ำ

วิธีใช้ : บรรเทาการอักเสบ400mg ทุก6ชม. บรรเทาปวดลดไข้ 200-400mg ทุก4-6ชม. บรรเทาปวดประจำเดือน 400mg ทุก4-6ชม.

ผลข้างเคียง : ภาวะเกล็ดเลือดต่ำ ปวดท้อง คลื่นไส้ ร้อนในอก แน่นท้อง ตาพร่า

ข้อควรระวัง : ในกลุ่มที่ GI bleeding , มีแผลในกระเพาะอาหาร หลีกเลี่ยงในสตรีมีครรภ์และให้นมบุตร

ข้อบ่งใช้ : ลดไข้ บรรเทาปวด ลดการอักเสบ ป้องกันการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน

ข้อควรระวัง : เกิดพิษต่อไต ปัสสาวะไม่ออกหรือเลือดออกในปัสสาวะ อาจระคายเคืองลำไส้ ถ้าใช้มากอาจทำให้มึนงง ใจสั่น หูอื้อ ทำให้เลือดออกง่าย ไม่ควรใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 1ปี และในหญิงตั้งครรภ์ในช่วง3เดือนก่อนคลอด

1st generation Sedating antihistamine ผลข้างเคียงทำให้ง่วงซึม : CPM

2nd generation Non-sedating antihistamine ลดผลข้างเคียงที่ทำให้ง่วงซึม : cetirizine

ใช้ในกรณีที่ผู้ป่วยแพ้ทันที ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง เข้ากล้ามเนื้อ หรือฉีดเข้าหลอดเลือดอย่างช้าๆ

ผลข้างเคียง : สงบ ง่วงซึม ปากแห้ง ทางเดินหายใจแห้ง หัวใจเต้นเร็ว ความดันเลือดลดลง

คำเตือน : หลีกเลี่ยงดื่มแอลกอฮอล์หรือใช้ร่วมยากดCNS ผู้ที่ขับรถหรือใช้เครื่องจักร ระวังการใช้ยาในเด็ก

คำเตือน : หลีกเลี่ยงดื่มแอลกอฮอล์หรือใช้ร่วมยากดCNS
ผู้ที่ขับรถหรือใช้เครื่องจักร ระวังการใช้ยาในเด็ก

อาการข้างเคียง : ง่วงซึมในตอนกลางวัน ปากแห้ง มึนงง ง่วงนอน

มีฤทธิ์หดตัวของเลือด ใช้ในภาวะการแพ้แบบ anaphylaxisภาวะหัวใจหยุดเต้น

ผลข้างเคียง : มีอสการหวาดกลัว วิตกกังวล เครียด กระวนกระวาย เวียนหัว ชีพจรเต้นเร็ว ระวังในคนไข้ hyperthyroid ความดันโลหิตจะสูง

ห้ามใช้ : Epinephrine ในผู้ป่วยที่ได้รับยาปิดกั้น beta-adrenergic receptor

ผลข้างเคียง : ง่วง เดินเซ อารมณ์เคลิ้มสุข รวมถึงกดการหายใจ

ประกอบด้วย camphorated opium tinctureกับGlycyrrhiza fluid extract

ผลข้างเคียง : เกิดความดันโลหิตสูง เกิดการไม่สมดุลของเกลือแร่ในร่างกาย

รักษากระเพาะอาหารอักเสบ แผลในกระเพาะอาหาร

ลดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหารโดยแย่งจับกับ H2 receptor ที่กระเพาะอาหาร

บรรเทาอาเจียน คลื่นไส้ ย่อยอาหารล่าช้าจนมีอาการแน่นท้อง ท้องอืด เรอ

กระตุ้นการบีบตัวของมดลูกและกล้ามเนื้อเรียบหลอดเลือดโดยตรง ป้องกัน แก้ไขการตกเลือดหลังคลอดหรือทำแท้ง

ขนาดและวิธีใช้ 1.5mg/kg iv bolus dose ทุก10นาที แต่ไม่เกิน225mgและให้ต่อ 1-4mg/min
4mg/kg via ET tubeในภาวะฉุกเฉิน

-Intermediate-level disinfectants คือสารเคมีที่ไม่สามารถทำลายสปอร์ของแบคทีเรีย แต่สามารถทำลายเชื้อจุลินทรีย์ที่มีความสำคัญ เช่น เชื้อวัณโรค และไวรัสได้ กลุ่มนี้ได้แก่ Alcohol, Formaldehyde, สารประกอบคลอรีน Sodium Hypochlorite

-Low-level disinfectants คือสารเคมีที่ไม่สามารถทำลายสปอร์ของแบคทีเรียและไม่สา มารถทำลายเชื้อวัณโรคและเชื้อไวรัสเช่น povidone-iodine, Chlorhexidine gluconate

-High-Level disinfectant คือ สารเคมีที่สามารถทำลายสปอร์ของแบคทีเรียและจุลินทรีย์อื่นๆทุกชนิดได้แก่ Glutaraldehyde 2.0 - 3.2%, ก๊าซ เอทิลีนออกไซด์ เป็นต้น

ละลายน้ำได้ดี ไม่เปื้อน ล้างออกง่าย นิยมใช้ในการทำความสะอาดผิวหนัง และใช้ฟอกมือ ก่อนผ่าตัด

ทำลายเชื้อแบคทีเรียได้ 85 % โดยเฉพาะแบคทีเรียที่ อยู่ในระยะกำลังเจริญเติบโต แต่ทำลายสปอร์ของแบคทีเรียไม่ได้

ข้อบ่งใช้

1. ขาดน้ำ (Dehydration)
2. ช็อก (Shock)
3. หมดสติ หรือกินข้าวและน้ำไม่ได้นานๆ
4. น้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia)
5. ผู้ป่วยที่อดอาหารและน้ำก่อนและหลังผ่าตัด
6. ผู้ป่วยที่ต้องฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำ วันละหลาย ๆ ครั้ง

ข้อบ่งใช้ ขึ้นอยู่กับอายุ น้ำหนักตัว อาการทางคลินิก สมดุลกรด-ด่าง และเกลือแร่ในร่างกาย

ทดแทนของเหลวที่สูญเสียไป แหล่งสํารองพลังงานของร่างกาย ใช้ในกรณีพิเศษ เช่น ไตวาย ครรภ์เป็นพิษ ลดความ ดันในสมองใช้เตรียมอาหารที่ให้ทางหลอดเลือด

ข้อบ่งใช้ ขึ้นอยู่กับอายุ น้ำหนักตัว อาการทางคลินิก สมดุล กรด-ด่าง และเกลือแร่ในร่างกาย ทดแทนของเหลวที่สูญเสียไป แหล่งพลังงานสํารองของร่างกาย เป็นทางนำยาเข้าสู่ร่างกาย

Injectable solution มี Electrolyte ใกล้ เคียงกับ Extra cellular fluid ของร่างกายมากที่สุด

ใช้ป้องกันการตั้งครรภ์ในสตรี ทั่วไปที่มีสุขภาพดีและยังไม่พร้อมที่ จะมีบุตรหรือสตรีที่ต้องการเน้น ระยะการมีบุตร

ขนาดและวิธีใช้ เริ่มตั้งแต่วันแรกของประจําเดือนหรือ ภายใน 5 วันแรกของการมีประจําเดือน และต้องกลับไปฉีด ทุก 2 เดือน หรือ 3 เดือน

ขนาดและวิธีใช้ 1. สตรีทั่วไปควรฝังยาในวันที่ 1 ถึง 5 วันแรกของประจําเดือน

2. สตรีหลังคลอดหรือแท้งบุตรควร ฝังยาหลังคลอด 4 – 6 สัปดาห์
   
   3. หลังแท้งสามารถฝังยาคุม กําเนิดได้ทันที หรือไม่เกิน 2 สัปดาห์หลังแท้ง

การเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน มี 2 วิธีใหญ่ๆ
1.Passive immunization การให้ภูมิคุ้มกัน ของคน/สัตว์ที่มีอยู่แล้ว
2.Active immunization การกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นเอง

คือ ปฏิกิริยาตอบสนองที่เกิดจากภูมิคุ้มกันของ ร่างกายต่อต้านยาที่ได้รับเข้าไป คล้ายการต่อต้านสิ่ง แปลกปลอม และหากปฏิกิริยานี้มีมากเกินไปก็อาจ ตามมาด้วยอาการแพ้ยาอ่อน ๆ ไปจนถึงขั้นรุนแรง

-Fixed drug eruption
-Steven Johnson Syndrom (SJD)
-Toxic Epidermal Necrolysis (TEN)
-Delayed allergic response
-Angioedema Anaphylaxis

1. กลุ่มยาแก้ปวดลดไข้ : ยาแก้ปวด Paracetamol เป็นยาที่ปลอดภัยในการใช้ ในขณะตั้งครรภ์ ถ้าใช้ในขนาดรักษาปกติ

2. กลุ่มยาแก้อักเสบชนิดที่ไม่ใช้สเตียรอยด์ ยา Ibuprofen Indomethacin Mefenamic และ Naproxen ไม่มีรายงาน ถึงการเป็นสารที่ก่อให้เกิด ความผิดปกติของอวัยวะในทารก

3. อาการคลื่นไส้ อาเจียน (Morning sickness) ยาที่ปลอดภัยที่สุดเห็นจะได้แก่ vitamin B6 (Pyridoxine)

4. อาการแสบหน้าอก อาหารไม่ย่อย (Heart burn) แนะนำให้ใช้ยาลดกรดที่มีส่วนผสมของเกลือ แมกนีเซียม

5. อาการท้องผูก (Constipation) ควรเลือกใช้ยาระบายในกลุ่ม bulk laxative เช่น Psyllium seed หรือพวก Lactulose หรือ Lactitol ซึ่งจะปลอดภัยกว่า

6. อาการคันช่องคลอด (Vaginal irritation) หากเกิด Candidiasis ให้เลือกใช้ยาทา Clotrimazole

7. ยาปฏิชีวนะที่ใช้ได้อย่างปลอดภัยในสตรีมีครรภ์ ได้แก่ กลุ่ม Penicillins Spiramycin Erythromycin

-Aspirin/Bleeding ไม่ควรใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 1ปี -Antihistamine/Sedating ไม่ควรใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 2สัปดาห์ -Tetracycline/Teeth&Bone ห้ามใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 8ปี -Opium related products/Respiratory Center ห้ามใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 2ปี
-Chloramphenicol/Gray syndrome ห้ามใช้ในเด็ก อายุต่ำกว่า 4เดือน