Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
İDARE HUKUKUNA HAKİM OLAN İLKELER - Coggle Diagram
İDARE HUKUKUNA HAKİM OLAN İLKELER
HUKUK DEVLETİ İLKESİ
TARİHSEL GELİŞİM
MÜLK DEVLET ANLAYIŞI
devlet kralın kişisel malı sayılıyordu. kral ve feodal beylerin yetkileri sahip oldukları toprak mülkiyetinden kaynaklanıyordu. yani sahip olunan kamusal yetki mülkiyet esasına dayanıyordu. şahsi mal olarak görülüyordu.
POLİS DEVLETİ ANLAYIŞI
kamunun refahı ve selameti için her türlü önlemi alabilen, bu amaçla kişilerin hak ve öz. alabildiğine müdahale edebilen, onlara külfetler yükleyebilen ama bunu yaparken idaresi hukuka bağlı olmayan devlettir. devlet bu faaliyetler için sınırsız ve denetimsiz güce sahipti ve buna polis kudreti denirdi. devletin eylem ve işlemleri yargı tarafından denetlenmesi söz konusu değil.
HAZİNE TEORİSİ
idarenin faaliyetleriyle hakkı ihlal edilen kişilere yargısal yoldan mali karşılık elde etme imkanı verir. bu anlayışta devletin hazinesi hükümdarın dışında bağımsız bir özel hukuk kişisi kabul edilmektedir. bu şekilde özel hukuka tabi olan ve aleyhine dava açılabilen hazine devletten ayrılıyordu. yani devlet bir kişinin hakkını ihlal ederse kişi devlete karşı dava açamıyordu ama hazineye karşı dava açıp tazminat alınabiliyordu. "katlan ama tazminat iste"
HUKUK DEVLETİ İLKESİ GEREKLERİ (HUKUK DEVLETİNİN ŞARTLARI)
HUKUK DEVLETİNİN GENEL GEREKLERİ (DEVLETİN HUKUKA BAĞLILIĞININ ŞARTLARI)
YARGI ORGANI HUKUKA BAĞLI OLMALI
MAHKEMELER ANAYASA, KANUN VE HUKUKA UYGUN KARAR VERİR.
YÜRÜTME ORGANI HUKUKA BAĞLI OLMALI
YÜRÜTME GÖREV VE YETKİSİ KANUNLARA UYGUN OLARAK KULLANILIR VE YERİNE GETİRİLİR. ANAYASA, KANUN, CBK VE YÖNETMELİKLERE UYULUR.
YASAMA ORGANI HUKUKA BAĞLI OLMALI
ANAYASAYLA BAĞLIDIR. YAPILAN KANUNLAR ANAYASAYA AYKIRI OLAMAZ.
HUKUK DEVLETİNİN ÖZEL GEREKLERİ (İDARENİN HUKUKA BAĞLILIĞININ ŞARTLARI)
HAKİMLER BAĞIMSIZ VE TEMİNATLI OLMALIDIR
HSK nın Ay tarafından öngörülen kuruluş şekli hakim bağımsızlığı konusunda tartışmalıdır.
İDARENİN FAALİYETLERİ ÖNCEDEN BİLİNEBİLİR OLMALIDIR
düzenli idare ilkesi ile idarenin takdir yetkisi kurallarla düzenlenmelidir. ayrıca idare kişilerin kazanılmış haklarına saygı göstermelidir.
İDARENİN BÜTÜN EYLEM VE İŞLEMLERİ YARGI DENETİMİNE TABİ OLMALIDIR
ANAYASADAN KAYNAKLANAN İSTİSNALAR DIŞINDA BUNLARA YARGI YOLU KAPATILAMAZ. ANAYASA: yüksek askeri şıranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma işlemleri ve HSK meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı yargı yolunun kapalı olduğuna karar vermiştir. bunlar ilga edilmedikçe geçerlidir. bu arada karıştırılmamalı: idari yargı yürütme organının bütün işlemleri değil, sadece idari işlemlerini denetlemeye yetkilidir.
ANAYASAYA GÖRE, YARGI YETKİSİ, İDARİ EYLEM VE İŞLEMLERİN HUKUKA UYGUNLUĞUNUN DENETİMİ İLE SINIRLI OLUP, HİÇBİR SURETTE YERİNDELİK DENETİMİ ŞEKLİNDE KULLANILAMAZ.
HUKUKİ GÜVENLİK İLKESİ VE GEÇMİŞE ETKİ YASAĞI OLMALIDIR
idari işlemlerin geriye yürümezliği, hukuk güvenliği. örnek: vergilerin sonradan artması.
DİĞER GEREKLER
hak arama hürriyeti
kanuni hakim güvencesi
masumluk karinesi
bilgi edinme hakkı
dilekçe hakkı
ve devamı
İDARENİN MALİ SORUMLULUĞU MEVCUT OLMALIDIR
idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.
temel hak ve özgürlüklerin güvenceli olarak düzenlenmesi: hocanın eklemesi
EŞİTLİK İLKESİ
HUKUKİ NİTELİĞİ
ay de genel esaslarda düzenlenmiş, eşitlik ilkesinin devlet yönetimine egemen bir temel ilke olarak düşünüldüğü sonucu çıkar
MUHATAPLARI
ay de devlet organları ve idare makamları; bütün işlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun hareket etmelidir diye düzenler.
devlet organları ile, yasama, yürütme ve yargı organlarını bağlar. idari makamlar; genelde somut işlemler yapan idari makamlar bireysel durumlarda eşitlik ilkesine uymalıdır. aynı hüküm herkes için aynı uygulanmalıdır.
ÇEŞİTLERİ
MUTLAK EŞİTLİK
NİSPİ EŞİTLİK
pozitif ayrımcılık
İDARENİN KANUNİLİĞİ İLKESİ - KANUNİ İDARE İLKESİ
KANUNA AYKIRI OLMAMA İLKESİ
İDARENİN EYLEM VE İŞLEMLERİ, KANUNUN ÇİZDİĞİ SINIRLAR İÇİNDE OLMAK ZORUNDADIR.
KANUNA DAYANMA İLKESİ
İDARE, YASAMA ORGANI TARAFINDAN DAHA ÖNCE KANUNLA DÜZENLENMEMİŞ BİR ALANDA FAALİYETTE BULUNAMAZ. İDARE FAALİYETTE BULUNMAK İÇİN MUTLAKA KANUNDAN ALDIĞI BİR YETKİYE SAHİP OLMALI. İDARENİN İŞLEMLERİ KANUNA DAYANMALI. KANUN OLMAYAN YERDE İDARE YOKTUR. ÖRNEK: İDARE KANUNUN ÖNGÖRMEDİĞİ BİR KAMU TÜZEL KİŞİSİNİ YÖNETMELİKLE KURAMAZ.
İDARE HUKUKUNDA BOŞLUK OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYORSA BU BOŞLUK KANUNLA DOLDURULMAK ZORUNDA.
İSTİSNALARI: 1- OLAĞAN DÖNEM CBK 2- OLAĞANÜSTÜ HAL CBK LARI
CB BUNLARI ÇIKARMAK İÇİN KANUNA DAYANMAK ZORUNDA DEĞİLDİR. YETKİ AY DEN GELİR.
DEMOKRATİK DEVLET İLKESİ
EŞİTLİK İLKESİ
SOSYAL DEVLET İLKESİ
CUMHURİYETÇİLİK İLKESİ
İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLET İLKESİ
LAİK DEVLET İLKESİ
ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE SAYGILI DEVLET İLKESİ
ÜNİTER DEVLET İLKESİ
HUKUK DEVLETİ İLKESİ
BAŞLANGIÇTA BELİRTİLEN İLKELER