Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

PHIÊN MÃ- DỊCH MÃ - Coggle Diagram

- - - - Axit amin + ATP + tARN -> axit amin-tARN
        Mỗi loại tARN chỉ được liên kết đặc hiệu với 1 axit amin.
    - - Giai đoạn khởi động:Đầu tiên là sự hình thành phức hợp gồm ba thành phần Tiểu Đơn vị nhỏ của riboxom ARN có mang methylene mARN và một nhân tố khởi động (IF2 ở sinh vật nhân sơ và eIF 4 ở sinh vật nhân thực) sẽ phát hiện codon khởi động AUG giúp phức hợp và tiểu đơn vị lớn của riboxom gắn vào và sự dịch mã bắt đầu.
      - Giai đoạn kéo dài :Riboxom có hai vị trí chuyên biệt vị trí A nhận aa-tARN kế tiếp và vị trí P giữ phức hợp peptit-tARN. Sau khi metionin (SV nhân thực) hay foocminmetionin (SV nhân sơ) được đặt vào vị trí, aa-tARN kế tiếp sẽ đến xếp đúng vào vị trí A cạnh met-tARN đầu tiên đang ở vị trí P trên ribôxôm nhờ nhân tố kéo dài và hình thành liên kết peptit giữa hai axit amin. Sau đó riboxom nhảy một nấc ba nuclêôtit, theo chiều 5‘-3’ trên mARN, giải phóng met-tARN đầu tiên và chuẩn bị đón aa-tARN mới. Quá trình được lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi xuất hiện dấu hiệu hay trình tự kết thúc dịch mã ( UAA, UAG, UGA) thì dừng lại vì không có các loại ARN dịch các tín hiệu này.
      - Giai đoạn kết thúc:Khi dấu hiệu kết thúc dịch mã (một trong các côdon UAA, UAG, UGA) được nhận biết bởi nhân tố kết thúc hay giải phóng là một protein. Nhân tố này sẽ liên kết với bộ ba kết thúc ở vị trí A và bổ sung một phân tử nước vào chuỗi pôlipeptit đang kéo dài phản ứng này làm đứt gãy liên kết giữa chuỗi pôlipeptit vừa được tổng hợp xong với tARN ở vị trí P giải phóng chuỗi pôlipeptit qua kênh thoát trên tiểu phần lớn của riboxom. t ARN được tự do. Đồng thời axit amin mở đầu (Met hay fMet) cũng tách khỏi chuỗi pôlipeptit. Sau đó chuỗi pôlipeptit hình thành cấu trúc bậc cao hơn trở thành phân tử Protein hoàn chỉnh có hoạt tính sinh học. Lúc đó riboxom không còn mang phức hợp pôlipeptit -tARN sẽ rời khỏi mARN, Riboxom tách đôi trở lại thành 2 tiểu đơn vị sẵn sàng cho một đợt dịch mã mới. Nhìn chung năng lượng được sử dụng cho quá trình dịch mã ở dạng GTP
- - - - ARN
        
        dịch mã
        
        Protein
        
        Tính trạng
- - - - Giai đoạn kéo: Enzim ARN polimeraza di chuyển trên mạch khuôn theo chiều từ 3’ đến 5’ và tổng hợp mạch ARN kéo dài theo chiều 5’ - 3’ dựa trên nguyên tắc bổ sungARN tổng hợp đến đâu sẽ tách khỏi ADN đến đó và đoạn ADN phiên mã xong sẽ xoắn trở lại do liên kết hidro được hình thành.Năng lượng cần cho quá trình phiên mã được cung cấp bởi nuclêôtit tri photphat
      - Giai đoạn kết thúc :khi ARN polimeraza dịch chuyển gặp dấu hiệu hay trình tự kết thúc có cấu trúc hình kẹp tóc thì ngừng lại và rời khỏi mạch khuôn. Đồng thời mạch mARN được tổng hợp xong, các enzym tách rời khỏi ADN.
      - Giai đoạn khởi động:Enzim ARN polimeraza nhận biết nhân tố sigma. Sự nhận biết của nhân tố này dựa vào đặc điểm cấu trúc của promotor là 2 trình tự nucleotit (cách điểm khởi đầu tổng hợp ARN 10 cặp bazơ nitơ và cách 35 cặp bazơ nitơ ).ARN polimeraza gắn một cách lỏng lẻo vào trình tự -35 thành phức hợp đóng rồi sau chuyển thành mở, sau khi loại bỏ nhân tố sigma. Trong thời điểm này tại trình tự -10 được tháo xoắn, tách đôi 2 mạch và một sợi đơn được tách ra làm khuôn tổng hợp ARN.
      - Sự liên kết của ARN polimeraza và khởi động phiên mã:Enzym ARN polimeraza không nhận diện và bám vào vùng khởi động được nên cần hỗ trợ của nhiều loại Protein (yếu tố phiên mã : nhiệm vụ tháo xoắn , nhận diện , tách mạch..).Phiên mã được bắt đầu khi phức hợp yếu tố phiên mã hình thành tại đầu 3’ trên mạch khuôn ADN tại vị trí đặc biệt – điểm khởi đầu phiên mã.
    - - Sự liên kết enzym ARN polimeraza với phức hợp các yếu tố phiên mã: Trình tự nucleotit quy định khởi động cách điểm khởi động -80 và -100 nucleotit. Trung tâm của khởi động là trình tự TATA.
      - Giai đoạn kéo dài: mARN được tổng hợp từ mạch khuôn ADN do hoạt động của ARN polimeraza II và TFIIS tương tự ở sinh vật nhân sơ.
      - Giai đoạn khởi động : ARN polimeraza II bắt đầu phiên mã nhờ nhiều yếu tố phiên mã TF (Transscription Factor) có bản chất là protein. Trước tiên TFIID gắn vào hộp TATA. tiếp theo là TFIIA. lúc đó ARN polimeraza liên kết với TFIIB sẽ gắn vào phức hợp TFIID& TFIIB thì 1 ATP được thủy phân cung cấp năng lượng để tách 2 mạch ADN, phức hợp được mở cuối cùng nhân tố TFIIE xúc tiến khởi động phiên mã.
      - Giai đoạn kết thúc: Sự kết thúc phiên mã có liên quan đến những cấu trúc dạng kẹp tóc tiếp ngay sau là một trình tự nhiều GX như vậy sự phiên mã trên mạch khuôn ADN kết thúc và tiền mARN được tổng hợp.
    - - Gắn đuôi polyA: Ngay sau khi được tổng hợp do sự tham gia của một số enzym và protein mARN sẽ bị cắt đi một đoạn ngắn khoảng 20 nucleotit nằm trước trình tự AAAAAA Và các alen được nối vào đầu 3’ thành đuôi poliA khoảng 50 đến 250 ađênin. Đuôi này có vai trò ổn định mARN lâu dài hơn và khởi đầu dịch mã.
      - Quá trình cắt nối: đây là quá trình cắt bỏ các intron và nối lại các exon với nhau. Sự cắt các intron và ghép các exon trong một số trường hợp được thực hiện bởi các phức hợp spliceosom. Phức hợp này bao gồm rất nhiều loại prôtêin và nhiều phân tử ribonucleoprôtêin kích thước nhỏ ở trong nhân tế bào (gọi là snRNP). snRNP kết hợp với 1 số loại protein tạo thành 𝘀𝗽𝗹𝗶𝗰𝗲𝗼𝘀𝗼𝗺𝗲, chúng tương tác với những vị trí nhất định trên intron, giải phóng intron và nối 2 exon ở hai đầu mỗi intron lại với nhau để tạo nên mARN trưởng thành. Sự nối có thể theo cách thức khác nhau có chọn lọc tạo nên các bản sao khác nhau, từ đó sản sinh ra các sản phẩm khác nhau.
      - Gắn mũ Guanin: Khi mạch ARN đang được kéo dài 20 đến 30 nuclêôtit thì 1G có gắn metyl ở N7 được gắn vào đầu 5’ của mARN nhờ liên kết 5’-5’ triphotphat. Chốt này rất quan trọng cho quá trình vận chuyển mARN từ nhân ra tế bào chất và trong quá trình dịch mã sau này về nó làm tín hiệu để nhân tố khởi đầu dịch mã nhận biết.
      - mARN ở sinh vật nhân sơ là một đơn vị phiên mã mã của nhiều gen ngay sau khi được tạo ra đã dịch mã thậm chí phiên mã đến đâu thì dịch mã đến đó đó còn ở sinh vật nhân thực mARN trưởng thành là đơn vị phiên mã của một gen và khi rời nhân vào tế bào chất mới được dịch mã.